kokkini roza 02

Για την εικονογραφημένη –από την Kate Evans– βιογραφία της Ρόζα Λούξεμπουργκ «Η κόκκινη Ρόζα» (μτφρ. Σώτη Τριανταφύλλου, εκδ. Πατάκη).

Της Λεύκης Σαραντινού

Η συγγραφέας και εικονογράφος της Κόκκινης Ρόζα, Κέιτ Έβανς επιλέγει να τελειώσει την αφήγηση στο επίμετρο του βιβλίου της με μια φράση, σύμφωνα με την οποία, το πεδίο της έρευνας και της ερμηνείας σχετικά με τη ζωή και το έργο της Ρόζα Λούξεμπουργκ, θα συνεχίσει να τις δίνει υλικό. Πολλά έχουν γίνει προς την κατεύθυνση της ανασύνθεσης της ζωής της, αλλά και πολλά ακόμη μένει να γίνουν, παραδέχεται και η ίδια ευθέως.

«Δεν έχει ακόμα ειπωθεί ολόκληρη η ιστορία. Θα χρειαστεί πολλή ερευνητική δουλειά σε γραπτές και προφορικές πηγές. Η δική μας δουλειά, η δουλειά του καλλιτέχνη και του επιμελητή, είναι μέρος μιας μεγάλης σάγκα που θα έχει συνέχεια: τόμοι γραπτών της Ρόζας μένει να δημοσιευτούν».

Η Ρόζα Λούξεμπουργκ, η πολωνοεβραία επαναστάτρια, ηγετικό μέλος της ένωσης Σπάρτακος, έπειτα από την αποτυχημένη εξέγερση των Σπαρτακιστών, το 1919, αλλά και για χρόνια έπειτα από τον τραγικό της θάνατο, αντιμετωπιζόταν από τους πρώην συντρόφους της με έκδηλη περιφρόνηση, επειδή είχε τολμήσει να εκφράσει την αντίθεσή της στις ανελέητες δικτατορικές πολιτικές που είχε ακολουθήσει ο Λένιν. Έτσι, λοιπόν, αφού είχε διαφωνήσει με την επίσημη γραμμή του κόμματος, τα κείμενά της ως θεωρητικός του μαρξισμού και η δράση της ως ένοπλη επαναστάτρια είχε αποσιωπηθεί. Το 1988, και η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας την αποκατέστησε, αναγνωρίζοντας την προσφορά και τη δράση της. Το συναρπαστικό αυτό βιβλίο, υπό μορφή ενός ευκολοδιάβαστου γκράφικ νόβελ, μας αφηγείται τη ζωή της.

Γεννημένη το 1871 –το επαναστατικό έτος της παρισινής κομμούνας–, στο Ζάμοστς της Πολωνίας, το οποίο βρισκόταν τότε υπό ρωσική κατοχή, η Ρόζα δεν θα μπορούσε παρά να γίνει επαναστάτρια κυριολεκτικά από τα γεννοφάσκια της. Με Εβραίους γονείς που πίστευαν στη μόρφωση, έμαθε να μιλά τέσσερις γλώσσες –Ρωσικά, Εβραϊκά, Γερμανικά και Πολωνικά–, και γρήγορα επέλεξε να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, το οποίο ήταν από τα ελάχιστα εκείνη την εποχή που δέχονταν γυναίκες. Η μύησή της στον σοσιαλισμό, όμως, χρονολογείται κάποια χρόνια πριν.

Θα γράψει πολλά βιβλία σχετικά με τη θεωρία του μαρξισμού, χωρίς ποτέ όμως, να πάψει να αγωνίζεται ενόπλως για την εφαρμογή των ιδεών της και την πραγματοποίηση της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης. 

Η Ρόζα θα επιδείξει ένα σπάνιο ταλέντο στη μάθηση και θα το εκμεταλλευτεί πλήρως μέχρι να χριστεί διδάκτορας της Πολιτικής Οικονομίας, με ειδίκευση στην πολωνική εκβιομηχάνιση. Θα γράψει πολλά βιβλία σχετικά με τη θεωρία του μαρξισμού, χωρίς ποτέ όμως να πάψει να αγωνίζεται ενόπλως για την εφαρμογή των ιδεών της και την πραγματοποίηση της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης. 

patakis evans kokkini rozaΘα φυλακιστεί πολλές φορές κατά τη διάρκεια του πολυτάραχου βίου της στην Πολωνία, τη Ζυρίχη και το Βερολίνο, πριν καταλήξει τελικά βορά στο μένος των εθνικιστικών πολιτοφυλάκων, στα λεγόμενα «Freikorps» («Φράικορπς»), από τους οποίους συνελήφθει και δολοφονήθηκε την ίδια μέρα. Ο αναγνώστης δεν θα μπορέσει να μη θαυμάσει το πώς αυτή η μικροκαμωμένη, ασχημούλα και κουτσή γυναίκα, διέθετε τόσο μεγάλη δύναμη ψυχής, ώστε να μην πάψει ποτέ να προσπαθεί για την υλοποίηση του κοινωνικού της οράματος, ενάντια σε κάθε κατεστημένο. Συν τοις άλλοις, δεν έπαψε ποτέ να καταδιώκεται από τις κοινωνικές δυσκολίες που έθετε σε κάθε της κίνηση το γεγονός ότι ήταν γυναίκα, σε μια εποχή όπου οι γυναίκες δεν είχαν καν δικαίωμα ψήφου. Έτσι η Ρόζα, εκτός από κόκκινη επαναστάτρια, διεκδικεί επάξια και τον τίτλο της μαχήτριας φεμινίστριας.

Η εξαιρετικά ρεαλιστική, στα όρια της ενόχλησης κάποιες φορές, γι' αυτό και πολύ επιτυχημένη εικονογράφηση, έγινε από την ίδια την Έβανς και αποδίδει γλαφυρά την πραγματικότητα και τις δύσκολες συνθήκες της εποχής. Παρόλα αυτά το χιούμορ και η ειρωνεία δεν λείπουν από τους διαλόγους του κειμένου. Τόσο το τέλος του βιβλίου, καθώς και όσων ευρύτερα κατοχυρώθηκαν μέσα από τους αγώνες της Λούξεμπουργκ, μεταδίδουν αίσθημα άκρως συγκινητικό, αισιόδοξο και ελπιδοφόρο.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα βιβλίο που ξεπέρασε τις προσδοκίες μας, προσφέροντας όχι μόνο τη ζωή και το έργο της Ρόζα Λούξεμπουργκ, αλλά και πλήθος στοιχείων για την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της Ευρώπης στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα. Κλείνοντας, αξίζει να επισημάνουμε το πόσο καλά έχει ενσωματώσει η Έβανς στην ιστορία της ένα πλήθος πληροφορίων σχετικές με το μαρξιστικό δόγμα καθώς και τις θεωρίες που διατύπωσε η Λούξεμπουργκ – στοιχεία απαραίτητα για την πλήρη εικόνα της μεγάλης επαναστάτριας.


* Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφοσκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μια ασήμαντη γυναίκα» της Σόνια Παρνέλ (κριτική) – Βιρτζίνια Χολ, μια αφανής και δαιμόνια κατάσκοπος

«Μια ασήμαντη γυναίκα» της Σόνια Παρνέλ (κριτική) – Βιρτζίνια Χολ, μια αφανής και δαιμόνια κατάσκοπος

Για το βιβλίο της Σόνια Παρνέλ [Sonia Purnell] «Μια ασήμαντη γυναίκα» (μτφρ. Θεοδώρα Δαρβίρη, εκδ. Μίνωας). Κεντρική εικόνα: Η κατάσκοπος Βιρτζίνια Χολ. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Η επιβλητική θωριά και το απαράμιλλο σ...

«Φλεγόμενο αγόρι» του Πολ Όστερ (κριτική) – Στίβεν Κρέιν, ένας πρωτοπόρος που χάθηκε νωρίς

«Φλεγόμενο αγόρι» του Πολ Όστερ (κριτική) – Στίβεν Κρέιν, ένας πρωτοπόρος που χάθηκε νωρίς

Για το βιβλίο του Πολ Όστερ [Paul Auster] «Φλεγόμενο αγόρι» (μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Μεταίχμιο). Κεντρική εικόνα: Ο Στίβεν Κρέιν [Stephen Crane] όπως φωτογραφήθηκε το 1897 (© Britannica). 

Γράφει ο Μιχάλης Πιτένης

Κά...

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

Για το βιβλίο του Γουόλτερ Άιζακσον [Walter Isaacson] «Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Κλειδάριθμος).

Γράφει ο  Διονύσης Μαρίνος

Πριν από λίγες ημέρες ο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Το διαδικτυακό περιοδικό Λόγου και Τέχνης Χάρτης (www.hartismag.gr), συνεχίζει για τρίτη χρονιά την απονομή ετήσιων βραβείων, με σκοπό την ανάδειξη των σημαντικότερων βιβλίων που κυκλοφόρησαν το περασμένο έτος. Σήμερα ανακοινώθηκε ο Βραχύς Κατάλογος σε όλες τις κατηγορίες. Δείτε βιβλία και συγγραφείς. 

...

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ