byron250

Για τη βιογραφία του Λόρδου Μπάιρον «Λόρδος ΜπάιρονΟι έρωτές του» (μτφρ. Σοφία Σκουλικάρη, επιμέλεια Κατερίνα Λελούδη) της Έντνα Ο'Μπράϊεν που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Του Κώστα Κατσουλάρη

«Το σπιτικό του Λόρδου Μπάιρον απαρτίζεται, εκτός των υπηρετών, από δέκα άλογα, οκτώ πελώρια σκυλιά, τρεις μαϊμούδες, πέντε γάτες, έναν αετό, ένα κοράκι κι ένα γεράκι∙ κι όλα αυτά, εκτός των αλόγων, περιφέρονται στο σπίτι, που κάθε τόσο αντηχεί από τους καβγάδες που κάνουν ανεμπόδιστα, λες κι είναι αφέντες του… Αργότερα ανακαλύπτω πως ο κατάλογος των ζώων που απαρίθμησα σε αυτό το παλάτι της Κίρκης ήταν ελλιπής, μόλις συνάντησα στη μεγάλη σκάλα πέντε παγόνια, δύο φραγκόκοτες κι έναν γερανό εξ Αιγύπτου.»

Η περιγραφή ανήκει στον ποιητή Πέρσι Σέλεϊ, σύζυγο της Μέρι Σέλεϊ, συγγραφέως του περίφημου «Φρανκενστάιν», με τους οποίους, παρέα με τον προσωπικό του γιατρό Δρ. Πολιντόρι και την τότε γυναίκα του Κλερ Κλερµόντ, ο Λόρδος Μπάιρον πέρασε μια θρυλική νύχτα σε ξενοδοχείο της λίμνης Λεμάν στην Ελβετία. Στη διάρκεια εκείνης της νύχτας, για την οποία έχουν γυριστεί ταινίες κι έχει χυθεί πολύ μελάνι, γεννήθηκε ένα ακόμη διάσημο «τέρας» της λογοτεχνίας, ο Δράκουλας. Το «Βαμπίρ» του Πολιντόρι, ήταν μια από τις ιστορίες που γράφτηκαν εκείνο το βράδυ, στον άτυπο λογοτεχνικό διαγωνισμό «τρομακτικής ιστορίας» που έλαβε χώρα, συνοδεία αλκοόλ, άλλων ψυχοτρόπων και διάχυτης λαγνείας. Η περιγραφή του Σέλεϊ, που αναφέρεται στο κατάλυμα του Μπάιρον στη Βενετία, ακόμη κι αν έχει στοιχεία υπερβολής, δίνει μια παραστατική εικόνα του ανδρός. Ο όρος «εκκεντρικός» ακούγεται φτωχός και αναχρονιστικός.

Μια απομυθοποιητική βιογραφία

lordbyron3Για τον Έλληνα αναγνώστη, βέβαια, που έχει γαλουχηθεί με τον μύθο του φιλέλληνα «Λόρδου Βύρωνα», τούτη η βιογραφία ίσως αποβεί απομυθοποιητική. Ας μην ξεχνάμε ότι η συγγραφέας της, η Ιρλανδή Έντνα Ο’ Μπράιεν είναι σημαντική μυθιστοριογράφος, με περγαμηνές σε Αγγλία και Αμερική, και η απόφασή της να καταπιαστεί με την «περίπτωση Μπάιρον» δεν θα μπορούσε να είναι σκανδαλοθηρική ή μυθοποιητική. Είναι ωστόσο γραμμένη κατά τον αγγλοσαξονικό τρόπο, με λιτό και στρωτό ύφος, προτάσσοντας τα hard facts (τα αδιαμφισβήτητα γεγονότα) σε βάρος εικασιών και υποθέσεων. Ακολουθώντας ως «μίτο» την πλούσια και πολυκύμαντη ερωτική ζωή του, επιχειρεί να πλησιάσει τον άνθρωπο και, δευτερευόντως, τον λογοτέχνη Μπάιρον. Εντούτοις, δεν χάνει από τη μάτια της και τη διάσταση του «φιλέλληνα». Δεν θα μπορούσε άλλωστε να κάνει αλλιώς: Ο θάνατος είναι το ισχυρότερο hard fact, κι ο θάνατος του Μπάιρον στην Ελλάδα, στα 36 του χρόνια, στο Μεσολόγγι, τρία χρόνια πριν την Έξοδο, δεν είναι ένα απλό βιογραφικό γεγονός: ήταν ίσως η κορυφαία επιλογή της ζωής του.

ο μύθος του είχε ήδη χτιστεί, κι όπως φαίνεται από τον όγκο των βιβλίων που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αναφέρονται σε αυτόν έκτοτε, είναι από τους πιο ισχυρούς και ανθεκτικούς στο χρόνο.

Ο βίος του Μπάιρον

Ο Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον γεννήθηκε το 1788 στο Λονδίνο. Προερχόταν από παρηκμασμένη αριστοκρατική οικογένεια και ήταν απόγονος του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου του 3ου. Σπούδασε στο Κέιμπριτζ, όμως οι ανησυχίες του τον έκαναν γρήγορα να στραφεί στη λογοτεχνία. Από νωρίς ακολούθησε έναν εκκεντρικό, τυχοδιωκτικό τρόπο ζωής, πάνω από τις οικονομικές του δυνατότητες, πράγμα που τον έφερνε συχνά σε δύσκολη θέση. Ο ανεξέλεγκτος και πολύμορφος ερωτισμός του, που χαρακτηρίστηκε από έντονες ομοφυλοφιλικές εμπειρίες στην εφηβεία, εξελίχθηκε σε ιδιόμορφο πανσεξουαλισμό, με αποκορύφωμα την επί μακρόν ερωτική του σχέση με την ετεροθαλή αδελφή του Αυγούστα. Ομοφυλόφιλος (οι φήμες και μόνο αρκούσαν για να σε στείλουν στη φυλακή εκείνη την εποχή), πατέρας νόθων παιδιών, εραστής παντρεμένων γυναικών, αιμομίκτης, συγγραφέας αμφιλεγόμενων έργων, μέλος της βουλής των λόρδων με προωθημένες απόψεις, ο Τζορτζ Μπάιρον δεν άργησε να γίνει, ατύπως, ανεπιθύμητος στη χώρα του. Η τελική φυγή του, και η περιπλάνησή στην Ευρώπη μέχρι την κατάληξή του στην επαναστατημένη Ελλάδα, ήταν εν μέρει αναγκαστική.

Το πρώτο ταξίδι στην Ελλάδα και η συνέχεια

Στην Αθήνα βρέθηκε για πρώτη φορά ανήμερα Χριστουγέννων του 1809. Έλληνες, Ελληνίδες, Τούρκοι και Τουρκάλες, Αλβανοί και Αλβανίδες, πέρασαν από την κλίνη του, ενώ στη διάρκεια αυτού του ταξιδιού έγραψε ένα από τα γνωστότερα έργα του, το «Τσάιλντ Χάρολντ». Στη δεύτερη «ελληνική εκστρατεία» του, τίποτε δεν ήταν πια το ίδιο. Η Επανάσταση είχε σχεδόν καταπνιγεί, ενώ κι ό ίδιος ήταν πια καταπτοημένος.

Η πρώτη εντύπωση από τη χώρα μας ήταν απογοητευική: «Οι Έλληνες οπλαρχηγοί, αντί να ενώσουν τις δυνάμεις τους, είχαν εμπλακεί σ’ έναν φαύλο κύκλο πισώπλατων μαχαιρωμάτων», έγραψε. Σκοπός του ήταν να πάει στον Μοριά, αλλά τελικά βρέθηκε στο Μεσολόγγι. Κι εκεί, η κατάσταση δεν ήταν ειδυλλιακή:

«Οι στρατιώτες […] δεν έδιναν δεκάρα για την ελληνική ανεξαρτησία, πίεζαν συνεχώς για μεγαλύτερους μισθούς και καλύτερο φαγητό.»

Λιγότερο από έναν χρόνο αργότερα, θα άφηνε εκεί την τελευταία του πνοή, χωρίς να είναι σαφές τι ακριβώς τον σκότωσε. Πάνω από το πτώμα του έριζαν οι γιατροί, αλλά και πολλοί άλλοι. Μετά από αρκετές μακάβριες σκηνές, η σορός του μεταφέρθηκε με πλοίο στην Αγγλία όπου και ετάφη. Πλήθη συνέρρεαν στον τάφο του, αλλά τα σχόλια στον Τύπο ήταν από χλιαρά έως εχθρικά. Τα περίφημα «Απομνημονεύματά του» ρίχτηκαν κυριολεκτικά στην πυρά από τον ίδιο του τον εκδότη – πράξη επαίσχυντη όσο και δηλωτική του μένους που υπήρχε πια εναντίον του στη χώρα του. Ωστόσο, ο μύθος του είχε ήδη χτιστεί, κι όπως φαίνεται από τον όγκο των βιβλίων που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αναφέρονται σε αυτόν έκτοτε, είναι από τους πιο ισχυρούς και ανθεκτικούς στο χρόνο.

 

byron_exofΛόρδος Μπάιρον
Οι έρωτές του
ΕΝΤΝΑ Ο΄ ΜΠΡΑΪΕΝ
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 2010
ΣΕΛ. 196, ΤΙΜΗ €16,00

 politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το όνομά μου είναι Γιώργος Χρονάς» (κριτική) – Μποέμικος τρόπος ζωής, ταξίδια, στέκια, πρόσωπα

«Το όνομά μου είναι Γιώργος Χρονάς» (κριτική) – Μποέμικος τρόπος ζωής, ταξίδια, στέκια, πρόσωπα

Για την αυτοβιογραφία του Γιώργου Χρονά «Το όνομά μου είναι Γιώργος Χρονάς» (εκδ. Οδός Πανός). Κεντρική εικόνα: Ο συγγραφέας με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο.

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

Ο ποιητής και εκδότης Γιώργος Χρονάς (1948), από τους πιο σημαντικ...

«Μαχαίρι» του Σαλμάν Ρούσντι (κριτική) – «Ένα φονικό φάντασμα από το παρελθόν»

«Μαχαίρι» του Σαλμάν Ρούσντι (κριτική) – «Ένα φονικό φάντασμα από το παρελθόν»

Για το βιβλίο του Σαλμάν Ρούσντι [Salman Rushdie] «Μαχαίρι» (μτφρ. Γιώργος Μπλάνας, Δημήτρης Δουλγερίδης, εκδ. Ψυχογιός).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Υπάρχουν βιβλία που οι συγγραφείς προσδοκούν να γράψουν. Αυτά που θεωρητικά...

«Το όνομά μου είναι Γιώργος Χρονάς – Αυτοβιογραφία» (κριτική) – Πρόσωπα, φράσεις, αναπνοές

«Το όνομά μου είναι Γιώργος Χρονάς – Αυτοβιογραφία» (κριτική) – Πρόσωπα, φράσεις, αναπνοές

Για την αυτοβιογραφία του Γιώργου Χρονά «Το όνομά μου είναι Γιώργος Χρονάς» (εκδ. Οδός Πανός). Στην κεντρική εικόνα, ο Γιώργος Χρονάς.

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Όσο τα πρόσωπα μεταλλάσσονται σε σκιές, όσο η μνήμη αναζητάει τα ίχνη που αφήσανε, όσο ο χ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φραντς Κάφκα, ο δάσκαλος του Φίλιπ Ροθ

Φραντς Κάφκα, ο δάσκαλος του Φίλιπ Ροθ

Μια σύντομη και κατατοπιστική μελέτη για τη σημαντική επιρροή που άσκησε ο Φραντς Κάφκα (Franz Kafka) στον Φίλιπ Ροθ (Philip Roth). 

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

Ο Φραν...

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

Στο 65ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συνομιλεί με τον ποιητή και φιλόσοφο Νίκο Ερηνάκη. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά την Πέμπτη, 6 Φεβρουαρίου, στις 7.00μμ.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τιμητική εκδήλωση για τον Κώστα Κρυστάλλη με αφορμή τα «Άπαντά» του – Υπό την αιγίδα της Εταιρείας Συγγραφέων

Τιμητική εκδήλωση για τον Κώστα Κρυστάλλη με αφορμή τα «Άπαντά» του – Υπό την αιγίδα της Εταιρείας Συγγραφέων

Τιμητική εκδήλωση για τον Κώστα Κρυστάλλη στην Αίθουσα τελετών της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας υπό την αιγίδα της Εταιρείας Συγγραφέων και της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας. Αφορμή, η κυκλοφορία του τόμου «Κώστας Κρυστάλλης: Άπαντα - Ένας πρόωρα επαναστατημένος» (εκδ. Κ. & Μ. Σταμούλη).&nb...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός. Τρεις δημιουργοί καταθέτουν τα νέα τους έργα και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά.

Επιμέλεια: Book Press

Δημήτρης Βασιλάκης,  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ