Για το βιβλίο για παιδιά της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ «Το Χριστουγεννιάτικο Γουρουνάκι» (μτφρ. Σοφία Γρηγορίου, εκδ. Ψυχογιός).
Του Μάνου Μπονάνου
Στη φαντασία της πολυβραβευμένης Βρετανής Τζ. Κ. Ρόουλινγκ χρωστάμε ίσως την επιδραστικότερη σειρά βιβλίων για παιδιά, αυτή με ήρωα τον μάγο Χάρι Πότερ. Ένα έργο που στο σύνολό του διαβάστηκε και αγαπήθηκε όσο ελάχιστα, μεταφράστηκε ήδη σε ογδόντα (!) γλώσσες και έχει σημειώσει πωλήσεις περίπου 500 εκατομμυρίων αντιτύπων.
Από το 2007, όταν εκδόθηκε το τελευταίο βιβλίο της σειράς με τίτλο Ο Χάρι Πότερ και οι Κλήροι του Θανάτου, η Ρόουλινγκ έκανε ένα μεγάλο διάλειμμα από τη συγγραφή λογοτεχνίας για παιδιά. Μεσολάβησαν 13 χρόνια ώσπου να δημοσιεύσει, το 2020, δωρεάν στο διαδίκτυο και εν μέσω πανδημίας, τον επόμενο τίτλο της, το The Ickabog. Και, σαν η συγγραφική μηχανή της να ξαναζεστάθηκε, επέστρεψε, εν έτει 2021, με νέο –και μάλιστα θαρραλέο– βιβλίο.
Τζακ και Γου: Φίλοι χωρίς λόγια
Ο Τζακ είναι ένα μικρό αγόρι που μεγαλώνει. Αχώριστος σύντροφός του, δίπλα του απ’ όταν ήταν μωρό, είναι ο Γου, το λατρεμένο λούτρινο γουρουνάκι του. Μαζί κάνουν τα πάντα: παίζουν, κρύβονται, λερώνονται, χουζουρεύουν. Ο Τζακ δεν μπορεί να διανοηθεί τη ζωή του χωρίς αυτό. Όταν όμως ο Τζακ ξεκινάει το σχολείο, οι γονείς του του ανακοινώνουν πως δεν θέλουν να είναι πια παντρεμένοι. Λίγο καιρό μετά, ο μπαμπάς του δέχεται μια δουλειά στο εξωτερικό και η μητέρα του αποφασίζει να μετακομίσουν στην πόλη όπου ζουν η γιαγιά και ο παππούς του. Η μαμά του ξαναπαντρεύεται και έτσι το αγόρι αποκτά έναν πατριό και μια μεγάλη αδελφή. Οι αλλαγές είναι πάρα πολλές… Ο Τζακ λέει στους γύρω του πως καταλαβαίνει, μα μόνο ο Γου ακούει τα παράπονά του, μόνο αυτός γνωρίζει τους φόβους του, μόνο αυτός καταλαβαίνει – και μάλιστα πολλές φορές χωρίς να χρειάζονται λόγια. Άλλωστε, «τα μαλακά ποδαράκια του είχαν το ιδανικό μέγεθος για να σκουπίζουν δάκρυα».
Και τότε, μια παραμονή Χριστούγεννων, ο Γου χάνεται. Ο Τζακ είναι απαρηγόρητος. Το Χριστουγεννιάτικο Γουρουνάκι, το λούτρινο ζωάκι που επιστρατεύεται σε ρόλο αντικαταστάτη του Γου, τον εξαγριώνει. Κανείς δεν φαίνεται να καταλαβαίνει πως το μόνο πράγμα που θέλει στον κόσμο όλο ο Τζακ είναι ο Γου. Για καλή του τύχη όμως, η παραμονή των Χριστουγέννων είναι μια νύχτα ξεχωριστή. Ο Τζακ ξυπνάει από κάποιες άγνωστες φωνές, που αποδεικνύεται πως ανήκουν… στα παιχνίδια του. Από αυτά θα μάθει πως ο Γου βρίσκεται πια στη Χώρα των Χαμένων, το μέρος όπου πάνε τα πράγματα όταν χάνονται. Κι αν είναι αποφασισμένος να ρισκάρει τη ζωή του για να τον σώσει, τότε το Χριστουγεννιάτικο Γουρουνάκι θα πάει μαζί του για να τον βοηθήσει να ξαναφέρουν τον Γου σπίτι. Έτσι ξεκινάει το μαγικό ταξίδι του Τζακ και του Χριστουγεννιάτικου Γουρουνιού σε αυτή την άγνωστη φανταστική χώρα με τους αυστηρούς νόμους και τα τόσο διαφορετικά μεταξύ τους μέρη με τα ευφάνταστα ονόματα: Αναλώσιμο, Κρίμα-Που-Χάθηκε, Πόλη των Αλησμόνητων, Νησί των Αγαπημένων. Ένα ταξίδι γεμάτο κινδύνους, που θα τους φέρει αντιμέτωπους με τον διαβόητο Χαμό και με τα πιο σπουδαία διλήμματα.
Οι εικόνες του Τζιμ Φιλντ είναι καλοφτιαγμένες, ταιριαστές στο ύφος του βιβλίου και πολύ καλά κουρδισμένες με την πρόθεση της Ρόουλινγκ ως προς τους δύο διακριτούς κόσμους, τον ρεαλιστικό και αυτόν των παιχνιδιών. Αν κάτι θα μπορούσε να λείπει από το βιβλίο είναι το οικολογικό μήνυμα, καθώς μοιάζει κάπως αφελές όπως δίνεται και τελικά αποδυναμώνει την –τόσο σημαντική– σκηνή στο «Λημέρι του Χαμού».
Η πλοκή είναι καλοστημένη, το σασπένς χτίζεται και κορυφώνεται, και κάπου εκεί, αγωνιώντας για το τι θα συμβεί, καταλαβαίνεις πως αυτή η τόσο χαρισματική αφηγήτρια τα έχει ξανακαταφέρει (...).
Το Χριστουγεννιάτικο Γουρουνάκι μοιάζει να υπήρξε κάποιου τύπου συγγραφικό στοίχημα για τη Ρόουλινγκ – γιατί φτιάχνοντας έναν φανταστικό κόσμο και βάζοντας μαζί παιχνίδια και Χριστούγεννα, δεν μπορεί να μην είχε επίγνωση πως αναπόφευκτα η ιστορία της θα αναμετριόταν με κλασικά παραμύθια που έγραψαν ιστορία και καθόρισαν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα Χριστούγεννα, όπως Η Χριστουγεννιάτικη ιστορία του Ντίκενς και Ο Καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικών του Χόφμαν. Η συνταγή που ακολούθησε μοιάζει παρόμοια με αυτή της ιστορίας του Πότερ: ένας ήρωας που ζει σε έναν (ρεαλιστικό) κόσμο σαν τον δικό μας, που πιέζεται από το περιβάλλον του και ασφυκτιά, βρίσκεται ξαφνικά σε έναν άλλο κόσμο, με ολότελα διαφορετικούς νόμους, κι εκεί παλεύει για όλα όσα επιδιώκει. Σε αυτό το βιβλίο όμως ο ήρωας δεν έχει μαγικές ικανότητες, δεν είναι ξεχωριστός, δεν είναι ο εκλεκτός. Είναι απλώς ένα παιδί που θέλει πίσω το λούτρινο γουρουνάκι του. Εξαιρετικά λιγότερο αβανταδόρικο πλαίσιο, λιγότερες δυνατότητες για μια εντυπωσιακή περιπέτεια επιπέδου Πότερ.
Η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, συγγραφέας της πολυβραβευμένης σειράς περιπετειών µε ήρωα τον Χάρι Πότερ, που αποτελείται από επτά βιβλία, έχει γράψει επίσης τρία συνοδευτικά βιβλία της σειράς, τα δικαιώματα των οποίων διατίθενται σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Ο ιστότοπος και το ηλεκτρονικό κατάστηµα Pottermore είναι ιδιοκτησίας της. Η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ συνεργάστηκε µε τον συγγραφέα Τζακ Θορν και τον σκηνοθέτη Τζον Τίφανι στη θεατρική παραγωγή «Ο Χάρι Πότερ και το Καταραµένο Παιδί – Μέρη Ένα και Δύο», που έκανε πρεμιέρα στο Γουέστ Εντ του Λονδίνου το 2016. Επίσης, έχει γράψει το μυθιστόρημα για ενηλίκους «Ένας ξαφνικός θάνατος» καθώς και, µε το ψευδώνυµο Ρόµπερτ Γκάλµπρεϊθ, τα βιβλία της αστυνοµικής σειράς µε ήρωα τον Κόρµοραν Στράικ, τα οποία πρόκειται να διασκευαστούν και να προβληθούν από το BBC. |
«Δεν χρειάζεται περίτεχνα υλικά για να κάνει τα μαγικά της»
Κι όμως, η Ρόουλινγκ αποδεικνύει πως δεν χρειάζεται περίτεχνα υλικά για να κάνει τα μαγικά της. Η ιστορία κυλάει ομαλά, σε κεφάλαια των λίγων σελίδων, και προχωρώντας συνειδητοποιείς πως αδυνατείς να αφήσεις κάτω το βιβλίο. Η πλοκή είναι καλοστημένη, το σασπένς χτίζεται και κορυφώνεται, και κάπου εκεί, αγωνιώντας για το τι θα συμβεί, καταλαβαίνεις πως αυτή η τόσο χαρισματική αφηγήτρια τα έχει ξανακαταφέρει: έχει γράψει ένα σπουδαίο βιβλίο για την απώλεια που νιώθουμε να μας παραλύει· για την αλλαγή που δεν θέλουμε να αποδεχτούμε· για το πάθος και την επιμονή που επιστρατεύουμε όταν πρόκειται για αυτούς που αγαπάμε· για τη σωτήρια ελπίδα που σώζει την πιο δύσκολη στιγμή. Και το σημαντικότερο: για την ανιδιοτελή αγάπη και τη θυσία.
*Ο Μάνος Μπονάνος είναι επιμελητής εκδόσεων, μεταφραστής και συγγραφέας.
Ένα απόσπασμα από το βιβλίο:
«Το χειρότερο που συνέβη ποτέ στον Γου ήταν όταν ο Τζακ ήταν τεσσάρων χρόνων και τον έχασε στην παραλία. Ο μπαμπάς είχε ήδη μαζέψει τις πετσέτες και η μαμά βοηθούσε τον Τζακ να φορέσει την μπλούζα του, όταν ο Τζακ ξάφνου θυμήθηκε ότι ο Γου βρισκόταν κάπου θαμμένος. Μόνο που δεν μπορούσε να θυμηθεί πού ακριβώς. Έψαχναν ώσπου άρχισε να δύει ο ήλιος και άδειασε η παραλία. Ο μπαμπάς είχε θυμώσει πολύ, ο Τζακ τσίριζε και έκλαιγε με αναφιλητά, η μαμά όμως του έλεγε ξανά και ξανά να μην απελπίζεται και έσκαβε την αμμουδιά με τα χέρια της. Τότε, ακριβώς την στιγμή που ο μπαμπάς δήλωνε ότι θα έφευγαν χωρίς τον Γου, ο Τζακ έχωσε το ξυπόλητο πόδι του στην άμμο και τα δάχτυλά του ακούμπησαν κάτι μαλακό. Ο Τζακ ξέθαψε τον Γου κλαίγοντας με λυγμούς από ευτυχία και ο μπαμπάς δήλωσε ότι ο Γου ποτέ ξανά δεν θα ερχόταν στην παραλία, πράγμα που ο Τζακ θεωρούσε πολύ άδικο μια και ο Γου λάτρευε την άμμο. Αυτός ήταν άλλωστε ο λόγος που τον είχε θάψει εξαρχής».