sylvia plath photo

Μια μέρα σαν σήμερα, 27 Οκτωβρίου 1932, είχε έρθει στη ζωή η ποιήτρια Σίλβια Πλαθ στη Βοστώνη. 

Του Ευθύμιου Σακκά

Η Σίλβια Πλαθ στο σχολείο είχε εξαιρετικές επιδόσεις και σπούδασε στο πανεπιστήμιο Smith. Εκεί παρουσιάζει και τα πρώτα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής της και κατά το τρίτο έτος της φοίτησής της αποπειράται να αυτοκτονήσει. Νοσηλεύεται σε ψυχιατρική κλινική όπου στις θεραπείες περιλαμβάνονται και ηλεκτροσόκ. Τελικά κατορθώνει να πάρει εξιτήριο και να τελειώσει τις σπουδές της κερδίζοντας και μια υποτροφία για το Cambridge. Οι εμπειρίες της από αυτή τη περίοδο θα αποτυπωθούνε στο αυτοβιογραφικό της μυθιστόρημα Ο γυάλινος κώδων που το εξέδωσε με ψευδώνυμο λίγο πριν το θάνατό της.

Αν και δεν παύει να ασχολείται με την ποίηση είναι η γνωριμία της με τον μελλοντικό της σύζυγο και ποιητή Τεντ Χιούζ αυτή που θα καθορίσει κατά πολύ το ύφος της. Καθοριστικό επίσης ρόλο στη διαμόρφωση του προσωπικού της στυλ διαδραματίσανε και τα σεμινάρια ποίησης που παρακολούθησε από τον ποιητή Ρόμπερτ Λόουελ. Ο Λόουελ δίδασκε ότι η ποίηση οφείλει να είναι εξομολογητική και η Πλαθ ασπάστηκε τις διδαχές του.

SYLVIA-PLATHΤο 1960 εκδίδεται η πρώτη ποιητική της συλλογή «Colossus» αλλά η μεταστροφή στο ύφος της θα πραγματοποιηθεί από το επόμενο έργο της Ariel. Αν και η ίδια έχασε από ένα σημείο κι έπειτα κάθε ψυχολογική ισορροπία η καθαρότητα και το βάθος της ποίησής της παρουσιάσανε ανελικτική πορεία.

Εν τω μεταξύ η σχέση της με τον Χιούζ επιδεινώνονταν εξαιτίας εξωσυζυγικής σχέσης που διατηρούσε ο τελευταίος. Στο μεσοδιάστημα είχαν μετακομίσει στην Αγγλία και είχανε αποκτήσει και δεύτερο παιδί. Τελικά ο Χιουζ την εγκαταλείπει και η Σίλβια εγκαθίσταται στο Λονδίνο με τα δυο τους παιδιά.

Διαμένουνε σ’ ένα διαμέρισμα στο σπίτι όπου παλιότερα είχε κατοικήσει και ο ποιητής Yeats γεγονός που δεν στέκεται ικανό για να βοηθήσει την σμπαραλιασμένη ψυχολογία της ποιήτριας που αδυνατεί να ανταπεξέλθει στις δύσκολες συνθήκες ζωής παράλληλα με τα μητρικά της καθήκοντα. Τελικά η ποιήτρια βάζει τέλος στη ζωή της εισπνέοντας γκάζι από το φούρνο της κουζίνας της κι ενώ προηγουμένως έχει ετοιμάσει το πρωινό των δύο παιδιών της.

Μετά τον θάνατό της ο Χιουζ ανέλαβε την διαχείριση του έργου της με αποτέλεσμα να εξαπολυθούν πολλές κατηγορίες εναντίον του. Ο ίδιος απάντησε μόνο λίγο πριν τον θάνατό του σ’ αυτές τις επικρίσεις με το βιβλίο του «Γενέθλιες επιστολές».


Ο στίχος στο τίτλο είναι από το ποίημα Η λαίδη Λάζαρος (μτφρ. Κλεοπάτρα Λυμπέρη)

Το έκανα ξανά.
Κάθε δέκα χρόνια μια φορά
Το καταφέρνω –

Κάτι σαν περιφερόμενο θαύμα, το δέρμα μου
Φωτεινό όπως αμπαζούρ των ναζί,
Το δεξί μου πόδι

Ένα πρες παπιέ,
Το πρόσωπό μου άμορφο, λεπτό
Εβραϊκό λινό.

Ξετύλιξε τη γάζα
ω εχθρέ μου.
Προξενώ τον τρόμο; –

Η μύτη, οι κόγχες των ματιών, η πλήρης σειρά των δοντιών;
Η στυφή αναπνοή
Σε μια μέρα θα χαθεί.

Γρήγορα, γρήγορα η σάρκα
Η φαγωμένη από του τάφου τη σπηλιά
Θα είναι πάνω μου μια χαρά

Κι εγώ μια χαμογελαστή γυναίκα.
Είμαι μονάχα τριάντα χρονών.
Κι όπως η γάτα έχω να πεθάνω εννιά φορές.

Αυτή είναι η νούμερο «Τρία».
Τι ανοησία
Να εκμηδενίζεις κάθε δεκαετία.

Πόσα εκατομμύρια κλωστές.
Το πλήθος μασουλώντας φιστίκια
Στριμώχνεται να τους δει

Να με ξετυλίγουν χέρια πόδια –
Το μεγάλο στριπτίζ
Κυρίες και κύριοι

Ιδού τα χέρια μου
Ιδού τα γόνατά μου.
Μπορεί να είμαι κόκαλο και πετσί,

Κι όμως είμαι η ίδια κι απαράλλαχτη γυναίκα.
Την πρώτη φορά που συνέβη ήμουν στα δέκα
Ήταν ατύχημα.

Τη δεύτερη φορά είχα σκοπό
Να κρατήσει και να μην γυρίσω πίσω.
Λικνιζόμουν κλειστή

Καθώς κοχύλι.
Έπρεπε να με φωνάξουν και να με ξαναφωνάξουν
Και να μαζέψουν από πάνω μου τα σκουλήκια σαν
λιπαρά μαργαριτάρια.

Το να πεθαίνεις είναι μια τέχνη, όπως κάθε τι.
Το κάνω εξαιρετικά καλά.

Το κάνω έτσι που να μοιάζει κόλαση.
Το κάνω έτσι που να μοιάζει αληθινό.
Μπορείτε να πείτε πως διαθέτω κλίση σ αυτό.

Είναι αρκετά εύκολο να το κάνω σ ένα κελί.
Είναι αρκετά εύκολο να το κάνω και να μείνω εκεί.
Είναι η θεατρική

Επιστροφή μέρα μεσημέρι
Στα ίδια μέρη, στο ίδιο πρόσωπο, στην ίδια βάρβαρη
Εύθυμη κραυγή:

«Θαύμα»
Που μου δίνει τη χαριστική βολή.
Υπάρχει επιβάρυνση

Για να κοιτάξετε τις ουλές μου, υπάρχει επιβάρυνση
Για ν ακούσετε την καρδιά μου
-πράγματι χτυπάει.

Και υπάρχει επιβάρυνση, πολύ μεγάλη επιβάρυνση
Για μια λέξη ή ένα άγγιγμα
Ή για λίγο αίμα,

Η ένα κομμάτι απ τα μαλλιά μου ή τα ρούχα μου.
Λοιπόν, λοιπόν, χερ Ντόκτορ.
Λοιπόν, χερ εχθρέ.

Είμαι το έργο σου,
Είμαι το τιμαλφές σου,
Ένα μωρό σκέτο χρυσάφι

Που αναλύεται σε μια στριγκλιά.
Στριφογυρίζω και παίρνω φωτιά.
Μη νομίζεις πως υποτιμώ το μέγα ενδιαφέρον σου.

Στάχτη στάχτη –
Σκαλίζεις κι αναδεύεις.
Σάρκα, κόκαλα, τίποτε δεν υπάρχει εκεί –

Μια πλάκα σαπούνι,
Μια βέρα,
Ένα σφράγισμα χρυσό.

Χερ Ύψιστε, χερ Εωσφόρε
Πρόσεξε
Πρόσεξε.

Από τη στάχτη βγαίνω
Με πορφυρά μαλλιά
Τ αντράκια τα μασάω
Τα κάνω μια χαψιά

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Κ. Σ. Λιούις: «Αφού μεγαλώσουμε αρκετά, μπορούμε να ξεκινήσουμε ξανά να διαβάζουμε παραμύθια»

Κ. Σ. Λιούις: «Αφού μεγαλώσουμε αρκετά, μπορούμε να ξεκινήσουμε ξανά να διαβάζουμε παραμύθια»

Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 29 Νοέμβρη 1898, γεννήθηκε στο Μπέλφαστ της Βόρειας Ιρλανδίας ο Κ. Σ. Λιούις [C. S. Lewis], δημιουργός της δημοφιλούς σειράς βιβλίων «Τα χρονικά της Νάρνια». Τα έργα του κυκλοφορούν στη γλώσσα μας από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Book Press...

Ουίλιαμ Μπλέικ: «Όσοι συγκρατούν τις επιθυμίες τους το κάνουν επειδή οι επιθυμίες τους είναι αδύναμες»

Ουίλιαμ Μπλέικ: «Όσοι συγκρατούν τις επιθυμίες τους το κάνουν επειδή οι επιθυμίες τους είναι αδύναμες»

Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 28 Νοεμβρίου 1757, γεννήθηκε στο Σόχο του Λονδίνου ο σημαντικός ποιητής, ζωγράφος και χαράκτης Ουίλιαμ Μπλέικ [William Blake]. Τα έργα του κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Νεφέλη, Αρμός, Μεταίχμιο, Βακχικόν, Ερατώ κ.ά.

Επιμέλεια: Book P...

Αντρέ Ζιντ: «Ο άνθρωπος δεν θα ανακαλύψει νέους ωκεανούς αν δεν τολμήσει να χάσει την ακτή από τα μάτια του»

Αντρέ Ζιντ: «Ο άνθρωπος δεν θα ανακαλύψει νέους ωκεανούς αν δεν τολμήσει να χάσει την ακτή από τα μάτια του»

Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 22 Νοεμβρίου 1869, γεννήθηκε στο Παρίσι ο Νομπελίστας συγγραφέας Αντρέ Ζιντ [André Gide]. Τα βιβλία του κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις, Μεταίχμιο, Πατάκη, ΜΙΕΤ, Ίνδικτος, Ζαχαρόπουλος κ.ά.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Πέθανε ο Βασίλης Βασιλικός (1934-2023) − Τα βιβλία του, η ζωή του

Πέθανε ο Βασίλης Βασιλικός (1934-2023) − Τα βιβλία του, η ζωή του

Πέθανε ο βραβευμένος Έλληνας συγγραφέας, Βασίλης Βασιλικός, σε ηλικία 89 ετών.

Επιμέλεια: Book Press

Πέθανε σήμερα ο Βασίλης Βασιλικός, ο οποίος γεννήθηκε στη Θάσο στις 18 Νοεμβρίου 1934, ήταν όμως δημότης Καβάλας.

...

«Η επερχόμενη αταξία» του Κώστα Στούπα (παρουσίαση)

«Η επερχόμενη αταξία» του Κώστα Στούπα (παρουσίαση)

Παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Στούπα «Η επερχόμενη αταξία – Οι πέντε παγίδες που απειλούν τις δημοκρατίες και την ευημερία της Δύσης» (εκδ. Επίκεντρο) την Παρασκευή 1 Δεκεμβρίου, στις 7:00 μ.μ, στο Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Οδύσσεια» στη Στέγη – με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι

«Οδύσσεια» στη Στέγη – με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι

H «Νέκυια» του Γιάννη Αγγελάκα & του Χρήστου Παπαδόπουλου με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι από τις 21 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 28 Ιανουαρίου στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης.

Επιμέλεια: Book Press

«Ονειρεύτηκα μια υποβλητική αφήγηση της Οδύσ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...
13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

Αρκετοί σκηνοθέτες ασχολήθηκαν κάποια στιγμή στη ζωή τους με τη συγγραφή μυθοπλασίας και σε αυτό το άρθρο ξεχωρίσαμε δεκατρείς από αυτούς, που έχουν εκδώσει ερεθιστικά μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων που κυκλοφορούν στη γλώσσα μας. Στην κεντρική φωτογραφία, ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι [Pier Paolo Pasolini].

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ