pedestrian-parlement

Της Εύας Στάμου

Ο δημοσιογραφικός λόγος, ιδίως κατά τις προεκλογικές περιόδους, μπορεί να αποφεύγει την εξειδίκευση και να εντρυφεί στις γενικεύσεις. Είναι όμως σαφές ότι κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά σε ένα τραυματικό γεγονός (ένα ατύχημα, ένα βίαιο συμβάν, μια φυσική καταστροφή), και βιώνει διαφορετικά μια δυσάρεστη κατάσταση (όπως είναι η οικονομική, ή μια οικογενειακή ή προσωπική κρίση).

Ορισμένοι ανασυγκροτούν τις δυνάμεις τους σχετικά γρήγορα και συνεχίζουν την καθημερινότητά τους χωρίς ανυπέρβλητα προβλήματα, ενώ άλλοι αγωνίζονται για μήνες ή και χρόνια να ξεπεράσουν τα συμπτώματα της διαταραχής ενός μετατραυματικού στρες.

Οι λόγοι για τις διαφορές αυτές είναι πολλοί. Αρκετοί βιολόγοι ισχυρίζονται ότι ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τις αντιξοότητες εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα γονίδια που καθορίζουν τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου μας, όπως είναι η σεροτονίνη, η οποία ρυθμίζει -μεταξύ άλλων- την διάθεσή μας, την αντοχή μας στο άγχος, και τον ύπνο μας. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες σε οικογένειες που επέζησαν από τον σεισμό της Αρμενίας, τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης συνδέονται άμεσα με την τάση κάποιων ανθρώπων να αναπτύσσουν μετατραυματικές διαταραχές.

Άλλοι λόγοι έχουν να κάνουν με το πρακτικό και συναισθηματικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύχθηκε η προσωπικότητά μας (αν για παράδειγμα χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε οξύτατες δυσκολίες, ή να βιώσουμε τραυματικές εμπειρίες μεγαλώνοντας ή αν, αντιθέτως, είχαμε διαρκή συναισθηματική στήριξη στις προκλήσεις που φυσιολογικά συνδέονται με την ψυχική εξέλιξη και νοητική ωρίμανση του κάθε ανθρώπου), καθώς και με ένα πλήθος χαρακτηριστικά που συνθέτουν το αφήγημα της ζωής μας (το παρελθόν και τις ιδιωτικές στιγμές μας, τις προσωπικές δεξιότητες, τη νοοτροπία, και φιλοσοφία ζωής μας) και, τέλος, την περιρρέουσα κοινωνική ατμόσφαιρα.

Σύμφωνα με τα περισσότερα ΜΜΕ οι «φυσιολογικές» αντιδράσεις σε μία οποιαδήποτε κρίση κυμαίνονται από την κατάθλιψη έως την απόγνωση που μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές ή αυτοκαταστροφικές πράξεις. Η αλήθεια όμως είναι ότι στην περίπτωση μιας έντονης, μακροχρόνιας κοινωνικοοικονομικής κρίσης, αρκετοί άνθρωποι «παγώνουν», κάποιοι αναλώνονται στην γενικόλογη καταγγελία και καθύβριση των πάντων, ενώ κάποιοι άλλοι αντιδρούν δημιουργικά, με το να γίνουν πιο δραστήριοι κι επινοητικοί.

Μεγάλο ρόλο σε αυτό παίζει το αν κάποιος κινείται ήδη σε ένα περιβάλλον που ευνοεί τη δράση και τη δημιουργία, καθώς και η ηλικία, αφού οι νεότεροι άνθρωποι έχουν περισσότερες δυνάμεις αλλά και εντονότερη ανάγκη να ελέγξουν το παρόν και να διαμορφώσουν το μέλλον. 

Ένα παράδειγμα θετικής εξέλιξης που έχει σχέση με την κρίση, αλλά δεν αναφέρεται από κανένα ΜΜΕ, είναι η αλλαγή στη νοοτροπία της πλειονότητας των Ελλήνων φοιτητών όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στη αύξηση της συμμετοχής τους σε σεμινάρια κι επιστημονικές δραστηριότητες. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, παρακολουθώ, όσο το επιτρέπει το πρόγραμμά μου, κάποιες επιστημονικές ομιλίες ή σεμινάρια μεταπτυχιακών σπουδών. Σε όποια εκδήλωση κι αν έχω βρεθεί, αίσθηση προκαλεί η σταθερή αύξηση στον αριθμό προσέλευσης και ενεργούς συμμετοχής των φοιτητών. Η διαφορά αυτή δεν έγκειται απαραίτητα στην αλλαγή του θεσμικού πλαισίου - το οποίο ουσιαστικά παραμένει ανενεργό στις περισσότερες σχολές, ή που, καλώς ή κακώς, εφαρμόζεται μόνο επιλεκτικά από τα εκάστοτε ακαδημαϊκά συμβούλια. Ούτε οφείλεται αποκλειστικά στο εκάστοτε αντικείμενο των σεμιναρίων, των οποίων η θεματολογία δεν έχει μεταβληθεί τα τελευταία χρόνια.

Αυτή η τάση μπορεί να ερμηνευτεί ως μία μορφή θετικής αντίδρασης απέναντι στις αυξημένες πιέσεις που ασκούνται στην κοινωνική ομάδα των φοιτητών και στην συνειδητοποίηση εκ μέρους τους, ότι τα πράγματα δεν γίνεται να κυλούν «χαλαρά» όπως στο παρελθόν. Η αδυναμία των γονιών να εξασφαλίζουν οικονομικά τα παιδιά τους στο διηνεκές, η έντονη ανασφάλεια για το επαγγελματικό τους μέλλον και η γενικότερη αίσθηση κινδύνου της απώλειας κοινωνικών και οικονομικών δεδομένων οδηγούν πολλούς νέους στο να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την εξασφάλισή της διαβίωσής τους.

Επιπλέον, η αμφισβήτηση παραδοσιακών βεβαιοτήτων διεγείρει στους φοιτητές την ερευνητική περιέργεια, και την επιθυμία επιστημονικής κατανόησης των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτισμικών παραγόντων που διέπουν τη ζωή τους με τρόπο διαφορετικό από ό,τι στο παρελθόν των έτοιμων, κι εύπεπτων ιδεολογικών κατασκευών.

Ένα άλλο φωτεινό σημείο, μέσα στο μαύρο των πρόσφατων εξελίξεων, είναι η αυξανόμενη διαφάνεια για την πολιτική διαγωγή των βουλευτών. Η συμπεριφορά των περισσότερων φαίνεται ότι ελάχιστα έχει αλλάξει προς το καλύτερο, καθώς η προεκλογική περίοδος έχει ενεργοποιήσει τα συνήθη ρουσφετολογικά αντανακλαστικά. Η διαφορά όμως είναι ότι, για πρώτη φορά, γίνεται συστηματική δημοσιοποίηση -με συγκεκριμένα στοιχεία και ονόματα- του τι είδους «εξυπηρετήσεις» προσπαθεί να κάνει στην εκλογική πελατεία του ο καθένας.

Θέλω να πιστεύω ότι όσο περισσότερο δημοσιοποιούνται οι πρακτικές που υπονομεύουν την ισότητα των πολιτών –διαχωρίζοντάς τους σε κομματικούς ημέτερους και αντιπάλους– τόσο συντομότερα θα ανατραπούν οι δομές που αναπαράγουν την κρίση. Ίσως, πάλι, να χρειάζεται πολύ περισσότερο φως για να αναδυθούν καθαρά οι σκιώδεις πρακτικές που τόσα χρόνια παραβλέπαμε, ενώ εξελίσσονταν μπροστά στα μάτια μας. 

http://evastamou.blogspot.com

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μυθιστόρημα και κινηματογράφος – πορείες αντίδρομες

Μυθιστόρημα και κινηματογράφος – πορείες αντίδρομες

Σκέψεις για τις αντίδρομες πορείες του μυθιστορήματος και του κινηματογράφου. Πώς το πολύτομο μυθιστόρημα παρήκμασε και έδωσε τη θέση του στο επίτομο και πώς, αντίθετα, οι πολύωρες τηλεοπτικές σειρές παίρνουν τη θέση των ταινιών. Στην κεντρική εικόνα, η φωτογραφία από το εξώφυλλο του βιβλίου του Γκυ Ντεμπόρ «Η κοινω...

Η αγωνία της απουσίας κριτικής – σκέψεις με αφορμή το πρόσφατο συνέδριο του «Αναγνώστη»

Η αγωνία της απουσίας κριτικής – σκέψεις με αφορμή το πρόσφατο συνέδριο του «Αναγνώστη»

Όλο και πιο συχνά συγγραφείς, αντί για κριτικούς, υπογράφουν παρουσιάσεις βιβλίων που μόλις κυκλοφόρησαν. Γιατί συμβαίνει αυτό και πώς επηρεάζει τη λογοτεχνία; Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από το συνέδριο του περιοδικού «Ο Αναγνώστης» που έλαβε χώρα το Σάββατο στο Πνευματικό Κέντρο Αθήνας.

...
Βιβλιοκριτικοί, αναγνώστες και πάθος

Βιβλιοκριτικοί, αναγνώστες και πάθος

Σκέψεις για την επιχειρηματολογία, το ύφος και την ειλικρίνεια στη λογοτεχνική κριτική. Στην κεντρική εικόνα, ένας από τους «πάπες» της κριτικής, ο Harold Bloom.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Δεν υπάρχει μία, ομοούσιος και αδ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές», που θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΠΕΝΤΕΜΙΣΙ ΒΔΟΜΑΔΕΣ 

...
«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

«Τα σινεμά μας, η πόλη μας» – Κάλεσμα στήριξης των Άστορ, Ιντεάλ και Ίριδα με δωρεάν προβολές

«Τα σινεμά μας, η πόλη μας» – Κάλεσμα στήριξης των Άστορ, Ιντεάλ και Ίριδα με δωρεάν προβολές

Τα ιστορικά σινεμά του κέντρου της Αθήνας απευθύνουν κάλεσμα στήριξης σε όλους τους σινεφίλ και τους κατοίκους της πόλης για τη συνέχιση της λειτουργίας τους, διοργανώνοντας δωρεάν προβολές και live στις 2 Απριλίου. Στην κεντρική εικόνα, το κινηματοθέατρο «Ίρις».

Επιμέλεια: ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές», που θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΠΕΝΤΕΜΙΣΙ ΒΔΟΜΑΔΕΣ 

...
«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ