pedestrian-parlement

Της Εύας Στάμου

Ο δημοσιογραφικός λόγος, ιδίως κατά τις προεκλογικές περιόδους, μπορεί να αποφεύγει την εξειδίκευση και να εντρυφεί στις γενικεύσεις. Είναι όμως σαφές ότι κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά σε ένα τραυματικό γεγονός (ένα ατύχημα, ένα βίαιο συμβάν, μια φυσική καταστροφή), και βιώνει διαφορετικά μια δυσάρεστη κατάσταση (όπως είναι η οικονομική, ή μια οικογενειακή ή προσωπική κρίση).

Ορισμένοι ανασυγκροτούν τις δυνάμεις τους σχετικά γρήγορα και συνεχίζουν την καθημερινότητά τους χωρίς ανυπέρβλητα προβλήματα, ενώ άλλοι αγωνίζονται για μήνες ή και χρόνια να ξεπεράσουν τα συμπτώματα της διαταραχής ενός μετατραυματικού στρες.

Οι λόγοι για τις διαφορές αυτές είναι πολλοί. Αρκετοί βιολόγοι ισχυρίζονται ότι ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τις αντιξοότητες εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα γονίδια που καθορίζουν τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου μας, όπως είναι η σεροτονίνη, η οποία ρυθμίζει -μεταξύ άλλων- την διάθεσή μας, την αντοχή μας στο άγχος, και τον ύπνο μας. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες σε οικογένειες που επέζησαν από τον σεισμό της Αρμενίας, τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης συνδέονται άμεσα με την τάση κάποιων ανθρώπων να αναπτύσσουν μετατραυματικές διαταραχές.

Άλλοι λόγοι έχουν να κάνουν με το πρακτικό και συναισθηματικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύχθηκε η προσωπικότητά μας (αν για παράδειγμα χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε οξύτατες δυσκολίες, ή να βιώσουμε τραυματικές εμπειρίες μεγαλώνοντας ή αν, αντιθέτως, είχαμε διαρκή συναισθηματική στήριξη στις προκλήσεις που φυσιολογικά συνδέονται με την ψυχική εξέλιξη και νοητική ωρίμανση του κάθε ανθρώπου), καθώς και με ένα πλήθος χαρακτηριστικά που συνθέτουν το αφήγημα της ζωής μας (το παρελθόν και τις ιδιωτικές στιγμές μας, τις προσωπικές δεξιότητες, τη νοοτροπία, και φιλοσοφία ζωής μας) και, τέλος, την περιρρέουσα κοινωνική ατμόσφαιρα.

Σύμφωνα με τα περισσότερα ΜΜΕ οι «φυσιολογικές» αντιδράσεις σε μία οποιαδήποτε κρίση κυμαίνονται από την κατάθλιψη έως την απόγνωση που μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές ή αυτοκαταστροφικές πράξεις. Η αλήθεια όμως είναι ότι στην περίπτωση μιας έντονης, μακροχρόνιας κοινωνικοοικονομικής κρίσης, αρκετοί άνθρωποι «παγώνουν», κάποιοι αναλώνονται στην γενικόλογη καταγγελία και καθύβριση των πάντων, ενώ κάποιοι άλλοι αντιδρούν δημιουργικά, με το να γίνουν πιο δραστήριοι κι επινοητικοί.

Μεγάλο ρόλο σε αυτό παίζει το αν κάποιος κινείται ήδη σε ένα περιβάλλον που ευνοεί τη δράση και τη δημιουργία, καθώς και η ηλικία, αφού οι νεότεροι άνθρωποι έχουν περισσότερες δυνάμεις αλλά και εντονότερη ανάγκη να ελέγξουν το παρόν και να διαμορφώσουν το μέλλον. 

Ένα παράδειγμα θετικής εξέλιξης που έχει σχέση με την κρίση, αλλά δεν αναφέρεται από κανένα ΜΜΕ, είναι η αλλαγή στη νοοτροπία της πλειονότητας των Ελλήνων φοιτητών όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στη αύξηση της συμμετοχής τους σε σεμινάρια κι επιστημονικές δραστηριότητες. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, παρακολουθώ, όσο το επιτρέπει το πρόγραμμά μου, κάποιες επιστημονικές ομιλίες ή σεμινάρια μεταπτυχιακών σπουδών. Σε όποια εκδήλωση κι αν έχω βρεθεί, αίσθηση προκαλεί η σταθερή αύξηση στον αριθμό προσέλευσης και ενεργούς συμμετοχής των φοιτητών. Η διαφορά αυτή δεν έγκειται απαραίτητα στην αλλαγή του θεσμικού πλαισίου - το οποίο ουσιαστικά παραμένει ανενεργό στις περισσότερες σχολές, ή που, καλώς ή κακώς, εφαρμόζεται μόνο επιλεκτικά από τα εκάστοτε ακαδημαϊκά συμβούλια. Ούτε οφείλεται αποκλειστικά στο εκάστοτε αντικείμενο των σεμιναρίων, των οποίων η θεματολογία δεν έχει μεταβληθεί τα τελευταία χρόνια.

Αυτή η τάση μπορεί να ερμηνευτεί ως μία μορφή θετικής αντίδρασης απέναντι στις αυξημένες πιέσεις που ασκούνται στην κοινωνική ομάδα των φοιτητών και στην συνειδητοποίηση εκ μέρους τους, ότι τα πράγματα δεν γίνεται να κυλούν «χαλαρά» όπως στο παρελθόν. Η αδυναμία των γονιών να εξασφαλίζουν οικονομικά τα παιδιά τους στο διηνεκές, η έντονη ανασφάλεια για το επαγγελματικό τους μέλλον και η γενικότερη αίσθηση κινδύνου της απώλειας κοινωνικών και οικονομικών δεδομένων οδηγούν πολλούς νέους στο να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την εξασφάλισή της διαβίωσής τους.

Επιπλέον, η αμφισβήτηση παραδοσιακών βεβαιοτήτων διεγείρει στους φοιτητές την ερευνητική περιέργεια, και την επιθυμία επιστημονικής κατανόησης των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτισμικών παραγόντων που διέπουν τη ζωή τους με τρόπο διαφορετικό από ό,τι στο παρελθόν των έτοιμων, κι εύπεπτων ιδεολογικών κατασκευών.

Ένα άλλο φωτεινό σημείο, μέσα στο μαύρο των πρόσφατων εξελίξεων, είναι η αυξανόμενη διαφάνεια για την πολιτική διαγωγή των βουλευτών. Η συμπεριφορά των περισσότερων φαίνεται ότι ελάχιστα έχει αλλάξει προς το καλύτερο, καθώς η προεκλογική περίοδος έχει ενεργοποιήσει τα συνήθη ρουσφετολογικά αντανακλαστικά. Η διαφορά όμως είναι ότι, για πρώτη φορά, γίνεται συστηματική δημοσιοποίηση -με συγκεκριμένα στοιχεία και ονόματα- του τι είδους «εξυπηρετήσεις» προσπαθεί να κάνει στην εκλογική πελατεία του ο καθένας.

Θέλω να πιστεύω ότι όσο περισσότερο δημοσιοποιούνται οι πρακτικές που υπονομεύουν την ισότητα των πολιτών –διαχωρίζοντάς τους σε κομματικούς ημέτερους και αντιπάλους– τόσο συντομότερα θα ανατραπούν οι δομές που αναπαράγουν την κρίση. Ίσως, πάλι, να χρειάζεται πολύ περισσότερο φως για να αναδυθούν καθαρά οι σκιώδεις πρακτικές που τόσα χρόνια παραβλέπαμε, ενώ εξελίσσονταν μπροστά στα μάτια μας. 

http://evastamou.blogspot.com

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Για έναν νέο ανθρωπισμό – Η επανεφεύρεση του μυθιστορήματος μετά τον μεταμοντερνισμό

Για έναν νέο ανθρωπισμό – Η επανεφεύρεση του μυθιστορήματος μετά τον μεταμοντερνισμό

Σκέψεις για την εξέλιξη του μυθιστορηματικού είδους και της λογοτεχνίας ανά τους αιώνες, καθώς και τη σημερινή θέση της, στην εποχή «μετά» τον μεταμοντερνισμό. Στην κεντρική εικόνα, ο Φρέντρικ Τζέιμσον (Fredric Jameson), θεωρητικός που μελέτησε αναλυτικά τον μεταμοντερνισμό. 

...
Τι είναι το διήγημα της μεταμυθοπλασίας;

Τι είναι το διήγημα της μεταμυθοπλασίας;

Τι είναι το διήγημα της μεταμυθοπλασίας; Μια προσπάθεια ορισμού, κατηγορίες μεταμυθοπλασίας και ενδεικτικά παραδείγματα.

Του Π. Ένιγουεϊ

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και ας μιλήσουμε για τον όρο «μεταμυθοπλασία», που...

«Καρτεσιανή σονάτα και άλλες νουβέλες» – Οι φιλοσοφημένες αφηγήσεις του Γουίλιαμ Γκας

«Καρτεσιανή σονάτα και άλλες νουβέλες» – Οι φιλοσοφημένες αφηγήσεις του Γουίλιαμ Γκας

Για τo «Καρτεσιανή σονάτα και άλλες νουβέλες» του Γουίλιαμ Γκας [William H. Gass],...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

O Μπενχαμίν Λαμπατούτ στη Στέγη: «Όλοι οι αγαπημένοι μου δημιουργοί πέθαναν φτωχοί και μόνοι, οπότε κάτι κάνω λάθος»

O Μπενχαμίν Λαμπατούτ στη Στέγη: «Όλοι οι αγαπημένοι μου δημιουργοί πέθαναν φτωχοί και μόνοι, οπότε κάτι κάνω λάθος»

Ο Χιλιανός συγγραφέας Μπενχαμίν Λαμπατούτ (Benjamín Labatut) μίλησε χθες με την Αφροδίτη Παναγιωτάκου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Ιδρύματος Ωνάση, στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης. Τα βιβλία του συγγραφέα, που ήταν διαθέσιμα στο φουαγιέ του ισογείου της Στέγης, κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Δώμα.

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Ηθοποιός» της Αν Ένραϊτ (κριτική) – Κόρη που μεγαλώνει στη σκιά μιας μητέρας σταρ

«Ηθοποιός» της Αν Ένραϊτ (κριτική) – Κόρη που μεγαλώνει στη σκιά μιας μητέρας σταρ

Για το μυθιστόρημα της Αν Ένραϊτ (Anne Enright) «Ηθοποιός» (μτφρ. Μαρία Φακίνου, εκδ. Καστανιώτη). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Sunset Boulevard» του Μπίλι Γουάιλντερ.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ