mousferat

του Σωτήρη Βανδώρου

«Ποιος μπορεί να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια»; Όπως γράφτηκε με αφορμή τη διαμάχη που ξέσπασε σχετικά με το νομοσχέδιο –ψηφισμένος νόμος του κράτους πλέον– για την κτήση της ιθαγένειας από μετανάστες, από μόνο του το ερώτημα είναι σημαντικό. Διότι εν πολλοίς μέχρι τώρα ερχόταν στην επιφάνεια το αντίστροφο ερώτημα: «Ποιος μπορεί να απολέσει την ελληνική ιθαγένεια»; Ποιος λοιπόν έχει τη δυνατότητα να γίνει Έλληνας πολίτης;

ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Όψεις μετανάστευσης και μεταναστευτικής πολιτικής στην Ελλάδα σήμερα
Επιμ. Ιωάννα Τσίγκανου
Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών

Μετανάστευση και ένταξη των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία

Επιμ. Δέσποινα Παπαδοπούλου
Gutenberg

Μουσαφεράτ
Βασίλης Λαδάς
Futura

Μετανάστευση, ετερότητα και θεσμοί υποδοχής στην Ελλάδα
Επιμ. Ανδρέας Τάκης
Σάκκουλας

Σίγουρα μπορεί κανείς να επιχειρηματολογεί ατέρμονα για τις προϋποθέσεις – τόσα χρόνια διαμονής στη χώρα, όχι τόσα· τέτοια κατάσταση ποινικού μητρώου, όχι εκείνη· αυτή η σχέση με Έλληνες, όχι η άλλη κ.ο.κ. Αλλά, όσοι ήγειραν παθιασμένα αντιρρήσεις στην προοπτική πολιτογράφησης των μεταναστών, στην πλειονότητά τους θεωρούν άτοπο το ίδιο το ερώτημα. Όπως διατυπώθηκε καθαρά και συνθηματικά από όσους δεν είχαν λόγο να μασήσουν τα λόγια τους «Έλληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι».

Αυτή η δημοφιλής αντίληψη ανάγει την πολιτική σχέση σε βιολογική κατηγορία: Έλληνα σε κάνει το τυχαίο γεγονός ότι γεννήθηκες από Έλληνες. Τελεία και παύλα. Ασφαλώς, δεν ορίζουμε τις συνθήκες στις οποίες ερχόμαστε στον κόσμο, αλλά δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι όντας άνθρωποι –κι όχι προϊόντα γενετικού προγραμματισμού– συνάπτουμε σχέσεις κοινωνικές και σχέσεις πολιτισμού. Και σε καθεστώς ελευθερίας, παίρνουμε αποφάσεις και κάνουμε επιλογές ως προς τις συλλογικότητες –μικρές ή μεγάλες– που θέλουμε να ανήκουμε. Η ταυτότητα μας δεν είναι προκαθορισμένη και οριστική. Τη διαμορφώνουμε στην πορεία του βίου μας και δεν είμαστε αναγκαστικά δέσμιοι της καταγωγής μας. Επομένως, δεν υπάρχει καταρχήν τίποτε το παράλογο ή αβάσιμο στην αξίωση ενός «ξένου» να πολιτογραφηθεί.

Αν τώρα εξετάσουμε το ζήτημα από την πλευρά του κράτους, θα διαπιστώσουμε ότι ιστορικά η ιδιότητα του πολίτη και οι προϋποθέσεις της δεν είναι ούτε αυτονόητες ούτε αμετάβλητες. Επικαλούμαστε συχνά ως πρότυπο δημοκρατίας την κλασική Αθήνα. Αλλά, πολίτες ήταν τότε μόνο οι άρρενες γηγενείς Αθηναίοι, δηλαδή ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού, εφόσον πολιτικά δικαιώματα δεν είχαν οι γυναίκες, οι μέτοικοι και φυσικά οι δούλοι. Αλλά και κατά τη νεότερη εποχή, σε πολλά δημοκρατικά, κατά τα άλλα, κράτη δεν ήταν καθόλου λίγοι οι αποκλεισμένοι: πολίτες λογίζονταν αρχικά μόνο όσοι είχαν φοροδοτική ικανότητα, επομένως εξαιρούνταν οι πλατιές μάζες των φτωχών στρωμάτων, στις ΗΠΑ χρειάστηκε σχεδόν ένας αιώνας κι ένας εμφύλιος πόλεμος για να καταργηθεί η δουλεία, ενώ στις περισσότερες χώρες έπρεπε να εισέλθουμε βαθιά στον 20ο αιώνα για να αποκτήσουν και οι γυναίκες πλήρη πολιτικά δικαιώματα – στην Ελβετία το 1971! Κι ας μην ξεχνάμε ότι ενώ στις μέρες μας θρηνολογούμε τη μοίρα των ξεριζωμένων Μικρασιατών, όταν ήρθαν πρόσφυγες το 1922, πολλοί από τους υπόλοιπους Έλληνες δεν ήθελαν να εξομοιωθούν πολιτικά μαζί τους.

Παρατηρούμε, ωστόσο, ότι με την πάροδο του χρόνου διευρύνεται η έννοια του πολίτη, περιλαμβάνοντας όλο και περισσότερες κατηγορίες του πληθυσμού. Στην εποχή μας –την εποχή της παγκοσμιοποίησης, των μεταναστευτικών ροών, των ανοικτών συνόρων, της Ευρωπαϊκής Ένωσης–  η εμμονή σε φυλετικά ιδεολογήματα και σε φοβικές αντιδράσεις περί δήθεν απώλειας εθνικών μας γνωρισμάτων από την πολιτογράφηση αλλοδαπών που ζουν κι εργάζονται εδώ, δεν είναι παρά αναχρονισμός. Οι μετανάστες είναι οι νέοι πολίτες.

* Ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΝΔΩΡΟΣ είναι λέκτορας Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Σκέψεις γύρω από τα πιο αποτελεσματικά εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο και αναπόφευκτες συγκρίσεις με το «ελληνικό παράδειγμα», με αφορμή το βιβλίο-μελέτη της Lucy Crehan «Φυτώρια ευφυΐας» (μτφρ. Μαρία Παπαηλιάδη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Του Σωτήρη Βανδώρου ...

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Για το βιβλίο «Life 3.0» του Max Tegmark (μτφρ. Νίκος Αποστολόπουλος, εκδ. Τραυλός).

Του Σωτήρη Βανδώρου

Εξολοθρευτής, Μάτριξ, Blade Runner κτλ. κτλ. Οι συνειρμοί που κάνουμε οι περισσότεροι όταν ακούμε περί τεχνητή...

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Για το βιβλίο «Το πρωτείο της δημοκρατίας - Η σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» του Γιώργου Σιακαντάρη (εκδ. Αλεξάνδρεια).

Του Σωτήρη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

Στο 65ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συνομιλεί με τον ποιητή και φιλόσοφο Νίκο Ερηνάκη. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά την Πέμπτη, 6 Φεβρουαρίου, στις 7.00μμ.

Επιμέλεια: Book Press

...
Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Μια επίκαιρη συνέντευξη με τον Αθηνόδωρο Μεταλλίδη, με αφορμή το βιβλίο του «Intelligence: το ηθικό δίλημμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποιότητα. «Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις απειλές, καταλήγουν να βλάπτουν το αξιακό τους σύστημα».

...
Εκδήλωση για το βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ

Εκδήλωση για το βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός. Τρεις δημιουργοί καταθέτουν τα νέα τους έργα και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά.

Επιμέλεια: Book Press

Δημήτρης Βασιλάκης,  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ