
Κάθε εβδομάδα η Book Press προτείνει ένα βιβλίο από τις πρόσφατες εκδόσεις.
Επιμ. Λεωνίδας Καλούσης
Αυτή την εβδομάδα, το δοκίμιο «Γυρεύοντας στην εξορία την πατρίδα σου» του Γιάννη Κιουρτσάκη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ο Γιάννης Κιουρτσάκης έχει αφιερωθεί, με ιδιαίτερη ζέση τα τελευταία χρόνια, σε μια προσπάθεια ανάλυσης και κατανόησης των ποικίλων και αντιφατικών τάσεων που διέπουν τη σχέση της χώρας μας με το δυτικό κόσμο, επιχειρώντας να διασώσει και να «ανασυστήσει», χωρίς απλοϊκές παραδοχές ούτε ίχνος φανατισμού, κάτι από το «όραμα» της Γενιάς του 30, με κεντρικό άξονα της σκέψης και της ευαισθησίας του το έργο του Γιώργου Σεφέρη. Σε αυτό τον άξονα κινείται το παρόν συνθετικό δοκίμιο, με το δεύτερο πρόσωπο στο τίτλο να μαρτυρά το διαλογικό ύφος του έργου, στον οποίο ο αφηγητής (ο σκεπτόμενος νους που μας μιλάει, ο συγγραφέας) απευθύνεται διαρκώς σε μια ποικιλία από «άλλους», προλαβαίνοντας αντιρρήσεις, ενσωματώνοντας παρατηρήσεις, επιχειρώντας να συνθέσει κάτι ευρύτερο από απλώς «μια ακόμη άποψη». Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό: Ο Κιουρτσάκης επιτυγχάνει μια σύνθεση που ενσωματώνει τον κοσμοπολιτισμό που χαρακτηρίζει τον ίδιο (όσο και τη Γενιά του 30) σε μια νέα αντίληψη της «ελληνικότητας», με άξονα την πίστη στην ποιητική δύναμη της γλώσσας και στη γονιμοποιητική δύναμη της παράδοσης.
Ένα εμβληματικό βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί, ειδικότερα από τις νεότερες γενιές αναγνωστών, στις οποίες προνομιακά προσπαθεί να απευθυνθεί.
Ποιος είναι ο συγγραφέας
Ο Γιάννης Κιουρτσάκης γεννήθηκε το 1941 στην Αθήνα και σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Ύστερα από μια σειρά μελέτες για τον Σεφέρη, τον Καραγκιόζη, την προφορική παράδοση και τον λαϊκό πολιτισμό, δούλεψε, μεταξύ 1995-2007, μια μυθιστορηματική και δοκιμιακή τριλογία με γενικό τίτλο Το ίδιο και το άλλο, που αποτελείται από τα βιβλία Σαν μυθιστόρημα, Εμείς οι άλλοι, Το βιβλίο του έργου και του χρόνου. Το 1986 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου και το 1996 με το Βραβείο μυθιστορήματος του περιοδικού «Διαβάζω» για το Σαν μυθιστόρημα. Έχει μεταφράσει δοκίμια, μεταξύ των οποίων έργα των Μπαχτίν και Τοντόροφ.
Απόσπασμα από το βιβλίο
Οπωσδήποτε το μεδούλι της γλώσσας δεν είναι η ορθογραφία (θυμηθείτε τις φοβερές ανορθογραφίες του Σολωμού) και οι τύποι, αλλά –επαναλαμβάνω– η ποίηση. Αυτή χρειάζεται να διαφυλάξουμε όλοι, γραφιάδες και απλοί ομιλητές, όταν ρημάζει στη γραφίδα και στο στόμα άμουσων δημοσιογράφων, στον τυποποιημένο λόγο των πολιτικών και στη λογοδιάρροια των τηλεοπτικών «συζητήσεων». Και επειδή η παιδεία μας περνάει σήμερα λιγότερο από το σχολείο και πιο πολύ από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο, είναι ανάγκη να έχουμε στο νου ότι η γλώσσα δεν είναι μόνο εργαλείο συνεννόησης (μιας συνεννόησης που κι αυτή φανερώνεται, όχι σπάνια, κλινικά νεκρή στα «μέσα»), ούτε απλώς τα «καλά ελληνικά». Είναι ο συλλογικός μας εαυτός, όπως φανερώνεται στη συνομιλία μας: η ανθρώπινη κοινότητα που φωλιάζει στις λέξεις της και που μόνο αν την αφουγκραστούμε μέσα τους, δηλαδή πρώτα μέσα μας, μπορούμε να την αναστήσουμε ανάμεσά μας. Αλλά το έχουμε καταλάβει;
ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΙΟΥΡΤΣΑΚΗ