90_6
του Σάκη Σερέφα Τα προκαταρκτικά Τέλη της δεκαετίας του 1960. Η τηλεόραση δεν έχει έρθει ακόμη για τα καλά στην Ελλάδα. Ούτε οι τοστιέρες. Ούτε τα φωτοτυπικά μηχανήματα. Ούτε τα κασετόφωνα. Ούτε η κρέμα γάλακτος και τα φιλέτα
κροκόδειλου στα ακριβά ρεστοράν. Έχει έρθει όμως η κολόνια Tosca 711 και ξεσαλώνει στους γυναικείους κόρφους. Στην αυλή ενός δημοτικού σχολείου, τα πιτσιρίκια παίζουν ένα αγαπημένο παιχνίδι τους. Το ίδιο παίζουν και στο παραδιπλανό σχολείο. Και στον παρακάτω νομό. Κι ακόμα παραπέρα. Άρα, είναι ένα δημοφιλέστατο πανελλήνιο παιχνίδι. Το εξής: Τα παιδιά επαναλαμβάνουν εν χορώ, ταχύρρυθμα, δίχως ανάσα, με βαλκανικό αξάν, τις συνδηλώσεις που παράγει η ατελείωτη λέξη: «To-sca-to-sca-to-sca-to-sca-to-sca-to-sca-to-sca-to-», και πάει λέγοντας. Στο τέλος, ξεκαρδίζονται στα γέλια. Ανάμεσά τους και ο γνωστός πια Τάσος του προ-προηγούμενου κειμένου, εκείνου με τον τίτλο «Οι ποιητές την ξέρουν καλά τη σιωπή». Τι; Τον λησμονήσατε κιόλας; Αχ, έρημε, αρκεί που σε θυμάμαι εγώ.

Και τώρα, δράση 90

Στις αρχές του ίδιου αιώνα, το 1902, πολύ πριν γεννηθούν οι γονείς αυτών των ξεκαρδισμένων παιδιών που έχουν τις λέξεις για παιχνίδι τους, ένας ποιητής σε μιαν εξοχή της Βιέννης μασάει τις σάρκες του επειδή δεν μπορεί να μασήσει τις λέξεις του. «Απώλεσα εντελώς την ικανότητα να σκέφτομαι ή να μιλώ για κάτι με κάποια συνοχή... Οι λέξεις πλέουν σκόρπιες γύρω μου, πήζουν και μεταμορφώνονται σε μάτια που καρφώνονται πάνω μου και με αναγκάζουν κι εγώ να τα κοιτάζω... Ένα ποτιστήρι, ένα σκυλί ξαπλωμένο στον ήλιο, ένα ταπεινό κοιμητήρι, ένας ανάπηρος μπορούν να αποκτήσουν ξαφνικά χαρακτήρα τόσο ανώτερο, ώστε όλες οι λέξεις να μου φαίνονται φτωχές για να τον εκφράσω... Οι λέξεις με εγκαταλείπουν...» («Η επιστολή του Λόρδου Τσάντος», μτφρ. Έφη Γιαννοπούλου, Άγρα). Ο ποιητής Ούγκο Φον Χόφμανσταλ αποχαιρετά τις λέξεις, αφού εννοεί πως δεν μπορεί πια να τις χρησιμοποιήσει για να μιλήσει για τη ζωή, καθώς αυτές από μόνες τους έχουν εσωστρεφώς τη δική τους, αυτόνομη μυστική ζωή. Στις περιπλανήσεις του στην εξοχή βλέπει μια αγελάδα να κοιμάται και δεν ξέρει πώς αυτό μπορεί να εκφραστεί σωστά με λέξεις, γιατί νιώθει πως μέσα στην αγελάδα κοιμούνται και οι λέξεις οι οποίες αποτελούν την κατάσταση του ύπνου της – έτσι αποφάσισα να το καταλάβω εγώ.
Κάτι που ίσως δεν υποψιάζονται οι αναγνώστες της λογοτεχνίας είναι ο φόβος του συγγραφέα πως μπορεί μια μέρα να τον εγκαταλείψουν οι λέξεις του. Είναι ο φόβος όχι της απώλειας της «έμπνευσης», αλλά ο φόβος της εισβολής μέσα του μιας «έμπνευσης» η οποία είναι ανίκανη να συνεργαστεί με τις λέξεις, διότι δουλεύει με άλλο λειτουργικό σύστημα. Με λίγα λόγια, ο συγγραφέας τρέμει με την ιδέα πως μπορεί μια μέρα αυτός και η πραγματικότητα να γίνουν ένα, καταργώντας εκείνη την ευεργετική απόσταση που του επέτρεπε τόσον καιρό να απλώνει προς αυτήν τις γέφυρές του, οι οποίες αποτελούνταν από λέξεις.
Γι’ αυτό, η πιο βασανιστική ερώτηση την οποία θα μπορούσε να υποβάλει ένας δημοσιογράφος σε έναν συγγραφέα ίσως να είναι: «Ποιο θα είναι το θέμα της επικείμενης σιωπής σας;».
Τέλος χρόνου.

Αμέσως μετά
Η Γουίνι του Μπέκετ στις «Ευτυχισμένες μέρες» αναφωνεί θαμμένη μέχρι την καρωτίδα της: «Υπάρχουν στιγμές που ακόμα κι οι λέξεις σ’ εγκαταλείπουν. Τι πρέπει λοιπόν να κάνει κανείς ώσπου να ξανάρθουν; Να χτενιστεί αν δεν το ’χει κάνει ή να λιμάρει τα νύχια του αν έχουν ανάγκη από λιμάρισμα. Έτσι, θα μπορεί να περιμένει ώσπου να ’ρθουν πάλι οι λέξεις».
Αναγνώστη, στοχάσου για 90 δευτερόλεπτα όλους εκείνους τους συγγραφείς οι οποίοι αυτήν τη στιγμή περιμένουν σιωπηλοί τις λέξεις τους να επιστρέψουν.
Σάκης Σερέφας

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Άφησε κάτω την παλιά εφημερίδα

Άφησε κάτω την παλιά εφημερίδα

Του Σάκη Σερέφα

Οι μύγες μπορούν να εντοπίζουν πολύ γρήγορα μια απειλή και να σχεδιάζουν τη διαφυγή τους. Εσύ;
Τα προκαταρκτικά
Μύγες υπά...

Το σφαγείο του καθρέφτη

Το σφαγείο του καθρέφτη

Του Σάκη Σερέφα
Τα προκαταρκτικά
Είναι μια πράξη με την οποία εκκινείς και τερματίζεις τον ημερήσιο βίο σου.
...
Πολλαπλές επιλογές

Πολλαπλές επιλογές

Του Σάκη Σερέφα
Τα προκαταρκτικά
Σήμερα θα παίξουμε ένα παιχνίδι. Εκείνο των πολλαπλών επιλογών. Έτοιμοι;
Και τώρα, δράση 90′′
Βρίσκεστε μέσα σε ένα τρένο. Στη θέση απέναντί σας κάθεται ένας μεσόκοπος κύρι...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ