happiness-just-ahead

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Οι αλκυονίδες μέρες ήρθαν και ήταν επτά. Διαβάζω το βιβλίο της Νel Noddings “Happiness and Education”, συγγραφέα ενός βιβλίου για τη φιλοσοφία της εκπαίδευσης που μου είχε φανεί εύστοχη προέκταση του John Dewey. Και χθες το βράδυ, καθώς επέστρεφα στο σπίτι με τα πόδια, θυμήθηκα ένα παλιό κομμάτι των One Thousand Violins - το “Halcyon Days”· το μυαλό μου γέμισε από τις μουσικές μιας περασμένης εποχής που ήταν γεμάτη ρυθμό και ευτυχία.

Τούτη η εποχή μοιάζει ατελής, η ευτυχία όμως δεν λείπει: στο μετρό άνθρωποι γελάνε και φιλιούνται – πολλοί αρχίζουν καινούργια ζωή, κάνουν σχέδια, πραγματοποιούν όνειρα, διαβάζουν βιβλία, ακούνε ήχους τρελούς και υπέροχους. Στα σχολεία, παρά τα γνωστά προβλήματα που εκθέτει η Νoddings, τα παιδιά μαθαίνουν καινούργια πράγματα – συχνά φέρνουν στο σπίτι ένα δέκα με τόνο.

Η τύχη είναι μετέωρη και κυμαινόμενη: πριν από λίγο καιρό μου έκλεψαν το πορτοφόλι, αλλά, αργότερα, βρέθηκα σε μια συναυλία των Black Strobe που μου θύμισαν τους Depeche Mode. Επιπλέον, επειδή πέρασαν τριάντα χρόνια από τον θάνατο του Λουί ντε Φυνές, βλέπω στην τηλεόραση τις ξεκαρδιστικές κωμωδίες της παιδικής μου ηλικίας – και γελάω όσο γελούσα τότε. Ανάμεσα στις ταινίες βλέπω ειδήσεις: δεν είναι όλες θλιβερές∙ κάθε άλλο μάλιστα. Μερικές είναι αστείες, κάμποσες είναι ενθαρρυντικές. Μαθαίνω ότι, το 2013, ένας στους δύο καρκινοπαθείς θεραπεύεται: όταν ήμουν δέκα χρονών δεν θεραπευόταν κανείς.

educationΈνας από τους λόγους που συμπαθώ τον αμερικανικό τρόπο ζωής είναι η επιθυμία που έχουν οι άνθρωποι να είναι χαρούμενοι. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η ευτυχία είναι αξία – καμιά φορά είναι ακόμη και επιστήμη· όχι ο παράδεισος των τρελών, όπως τη θεωρούν οι σκυθρωποί Ευρωπαίοι. Μαθαίνοντας αυτή την αξία και εξασκώντας αυτή την επιστήμη, οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να βρουν αιτίες και τρόπους να αισθάνονται γαλήνιοι και εύθυμοι χωρίς να στερούνται σοβαρότητας ή σοφίας. Μπορούν απλούστατα να δουν τη ζωή σαν ένα παιχνίδι που παρέχει κάμποσες ευκαιρίες για απόλαυση – και το σχολείο είναι ο προστατευμένος χώρος όπου μπορεί να συγκροτηθεί μια τέτοια θέαση του κόσμου. Έχω αρκετές διαφωνίες με τη Νel Noddings, κυρίως στο ότι βλέπει τους εκπαιδευτικούς ως caregivers που αφιερώνουν την ύπαρξή τους στους μαθητές, σαν μάρτυρες και φύλακες της ηθικής – αλλά πιστεύω ότι έχει δίκιο στον συσχετισμό της παιδείας με την τέχνη της ευτυχίας.

Η ανθρώπινη βλακεία δεν έχει όρια – αλλά και η ανθρώπινη εξυπνάδα δεν πάει πίσω. Τραγωδίες συμβαίνουν κάθε μέρα (πολλές από τις οποίες οφείλονται στη βλακεία), αλλά συμβαίνουν άλλες τόσες ευχάριστες εκπλήξεις. Η λαϊκή φιλοσοφία της ευτυχίας βρίθει από παρεξηγήσεις, υπερβολές, αφορισμούς, αυθαιρεσίες. Πράγματι, στις ανεπτυγμένες χώρες οι άνθρωποι αυτοκτονούν συχνότερα, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ευτυχία βρίσκεται στην υπανάπτυξη. Πράγματι, υπάρχει βιολογική προδιάθεση: πλήθος ανθρώπων πάσχουν από ενδογενή κατάθλιψη που οφείλεται σε χρωμοσώματα, σε χημική ανισορροπία. Δεν είναι εύκολο να ξεπεράσει κανείς το βιολογικό του φορτίο. Πράγματι, η συλλογική ανάγκη για ευτυχία μπορεί να εξελιχθεί σε νεύρωση – βρισκόμαστε όμως πολύ μακριά απ’ αυτό· οι κοινωνίες μας πάσχουν από νευρωτική δυστυχία. Οι άνθρωποι που περιφρονούν την ανάγκη και την τάση για ευτυχία δεν είναι οι πιο βαθυστόχαστοι· αντιθέτως, είναι οι πιο επιπόλαιοι, οι αγνώμονες, οι κακόβουλοι. Ωστόσο, ακόμα κι αυτά τα νοσηρά χαρακτηριστικά θεραπεύονται με τη θέληση, την κοινωνική αλληλεπίδραση και την ανθρωπιστική παιδεία.

happiness-education-nel-noddings-paperback-cover-artΤο ζήτημα είναι να διακρίνει κανείς την τραγωδία από την κωμωδία, το σημαντικό από το ασήμαντο. Και, όπως γράφει η Νel Noddings, η διάκριση αυτή αρχίζει από τη σχολική τάξη, από την ηθική που πλαισιώνει την εκπαίδευση. Διαβάζοντας το βιβλίο σκεφτόμουν πως αν ήμουν καθηγήτρια αυτές τις αλκυονίδες μέρες θα είχα πολλά να πω και να συζητήσω με τα παιδιά για τις χρυσές στιγμές της ανθρώπινης ύπαρξης, για το γλυκύτερο φως που περιγράφει ο Γουόλτ Γουίτμαν και για εκείνο το τραγουδάκι των One Thousand Violins από το 1985 που κανείς δεν θυμάται.

ΣΩΤΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η καταγωγή της οικογένειας

Η καταγωγή της οικογένειας

Για την πραγματεία του Φρίντριχ 'Ενγκελς «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους» (Στο φως των ερευνών του Λ. Χ. Μόργκαν) (εκδ.  Σύγχρονη Εποχή)

Της Σώτης Τρια...

Με τον Σπινόζα, σε αναζήτηση της ευτυχίας

Με τον Σπινόζα, σε αναζήτηση της ευτυχίας

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Σ' αυτό το βιβλίο, ο Βalthasar Thomass αναλύει τη σκέψη του Σπινόζα γύρω από τα ζητήματα της καλής ζωής, τους όρους της γνώσης, τον προσδιορισμό της αλήθειας, της ηθικής, καθώς και της πολιτικής και αισ...

Η συνωμοσιολογία ως τρόπος σκέψης

Η συνωμοσιολογία ως τρόπος σκέψης

Σκέψεις με αφορμή το βιβλίο του Pierre-André Taguieff «Θεωρίες συνωμοσίας» (μτφρ. Αναστασία Καραστάθη, εκδ. Πόλις).

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Ο Pierre-André Taguieff είναι από εκείνους τους ιστορικούς που έχουν αναλάβει τη mission impossible να...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ