happiness-just-ahead

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Οι αλκυονίδες μέρες ήρθαν και ήταν επτά. Διαβάζω το βιβλίο της Νel Noddings “Happiness and Education”, συγγραφέα ενός βιβλίου για τη φιλοσοφία της εκπαίδευσης που μου είχε φανεί εύστοχη προέκταση του John Dewey. Και χθες το βράδυ, καθώς επέστρεφα στο σπίτι με τα πόδια, θυμήθηκα ένα παλιό κομμάτι των One Thousand Violins - το “Halcyon Days”· το μυαλό μου γέμισε από τις μουσικές μιας περασμένης εποχής που ήταν γεμάτη ρυθμό και ευτυχία.

Τούτη η εποχή μοιάζει ατελής, η ευτυχία όμως δεν λείπει: στο μετρό άνθρωποι γελάνε και φιλιούνται – πολλοί αρχίζουν καινούργια ζωή, κάνουν σχέδια, πραγματοποιούν όνειρα, διαβάζουν βιβλία, ακούνε ήχους τρελούς και υπέροχους. Στα σχολεία, παρά τα γνωστά προβλήματα που εκθέτει η Νoddings, τα παιδιά μαθαίνουν καινούργια πράγματα – συχνά φέρνουν στο σπίτι ένα δέκα με τόνο.

Η τύχη είναι μετέωρη και κυμαινόμενη: πριν από λίγο καιρό μου έκλεψαν το πορτοφόλι, αλλά, αργότερα, βρέθηκα σε μια συναυλία των Black Strobe που μου θύμισαν τους Depeche Mode. Επιπλέον, επειδή πέρασαν τριάντα χρόνια από τον θάνατο του Λουί ντε Φυνές, βλέπω στην τηλεόραση τις ξεκαρδιστικές κωμωδίες της παιδικής μου ηλικίας – και γελάω όσο γελούσα τότε. Ανάμεσα στις ταινίες βλέπω ειδήσεις: δεν είναι όλες θλιβερές∙ κάθε άλλο μάλιστα. Μερικές είναι αστείες, κάμποσες είναι ενθαρρυντικές. Μαθαίνω ότι, το 2013, ένας στους δύο καρκινοπαθείς θεραπεύεται: όταν ήμουν δέκα χρονών δεν θεραπευόταν κανείς.

educationΈνας από τους λόγους που συμπαθώ τον αμερικανικό τρόπο ζωής είναι η επιθυμία που έχουν οι άνθρωποι να είναι χαρούμενοι. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η ευτυχία είναι αξία – καμιά φορά είναι ακόμη και επιστήμη· όχι ο παράδεισος των τρελών, όπως τη θεωρούν οι σκυθρωποί Ευρωπαίοι. Μαθαίνοντας αυτή την αξία και εξασκώντας αυτή την επιστήμη, οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να βρουν αιτίες και τρόπους να αισθάνονται γαλήνιοι και εύθυμοι χωρίς να στερούνται σοβαρότητας ή σοφίας. Μπορούν απλούστατα να δουν τη ζωή σαν ένα παιχνίδι που παρέχει κάμποσες ευκαιρίες για απόλαυση – και το σχολείο είναι ο προστατευμένος χώρος όπου μπορεί να συγκροτηθεί μια τέτοια θέαση του κόσμου. Έχω αρκετές διαφωνίες με τη Νel Noddings, κυρίως στο ότι βλέπει τους εκπαιδευτικούς ως caregivers που αφιερώνουν την ύπαρξή τους στους μαθητές, σαν μάρτυρες και φύλακες της ηθικής – αλλά πιστεύω ότι έχει δίκιο στον συσχετισμό της παιδείας με την τέχνη της ευτυχίας.

Η ανθρώπινη βλακεία δεν έχει όρια – αλλά και η ανθρώπινη εξυπνάδα δεν πάει πίσω. Τραγωδίες συμβαίνουν κάθε μέρα (πολλές από τις οποίες οφείλονται στη βλακεία), αλλά συμβαίνουν άλλες τόσες ευχάριστες εκπλήξεις. Η λαϊκή φιλοσοφία της ευτυχίας βρίθει από παρεξηγήσεις, υπερβολές, αφορισμούς, αυθαιρεσίες. Πράγματι, στις ανεπτυγμένες χώρες οι άνθρωποι αυτοκτονούν συχνότερα, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ευτυχία βρίσκεται στην υπανάπτυξη. Πράγματι, υπάρχει βιολογική προδιάθεση: πλήθος ανθρώπων πάσχουν από ενδογενή κατάθλιψη που οφείλεται σε χρωμοσώματα, σε χημική ανισορροπία. Δεν είναι εύκολο να ξεπεράσει κανείς το βιολογικό του φορτίο. Πράγματι, η συλλογική ανάγκη για ευτυχία μπορεί να εξελιχθεί σε νεύρωση – βρισκόμαστε όμως πολύ μακριά απ’ αυτό· οι κοινωνίες μας πάσχουν από νευρωτική δυστυχία. Οι άνθρωποι που περιφρονούν την ανάγκη και την τάση για ευτυχία δεν είναι οι πιο βαθυστόχαστοι· αντιθέτως, είναι οι πιο επιπόλαιοι, οι αγνώμονες, οι κακόβουλοι. Ωστόσο, ακόμα κι αυτά τα νοσηρά χαρακτηριστικά θεραπεύονται με τη θέληση, την κοινωνική αλληλεπίδραση και την ανθρωπιστική παιδεία.

happiness-education-nel-noddings-paperback-cover-artΤο ζήτημα είναι να διακρίνει κανείς την τραγωδία από την κωμωδία, το σημαντικό από το ασήμαντο. Και, όπως γράφει η Νel Noddings, η διάκριση αυτή αρχίζει από τη σχολική τάξη, από την ηθική που πλαισιώνει την εκπαίδευση. Διαβάζοντας το βιβλίο σκεφτόμουν πως αν ήμουν καθηγήτρια αυτές τις αλκυονίδες μέρες θα είχα πολλά να πω και να συζητήσω με τα παιδιά για τις χρυσές στιγμές της ανθρώπινης ύπαρξης, για το γλυκύτερο φως που περιγράφει ο Γουόλτ Γουίτμαν και για εκείνο το τραγουδάκι των One Thousand Violins από το 1985 που κανείς δεν θυμάται.

ΣΩΤΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η καταγωγή της οικογένειας

Η καταγωγή της οικογένειας

Για την πραγματεία του Φρίντριχ 'Ενγκελς «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους» (Στο φως των ερευνών του Λ. Χ. Μόργκαν) (εκδ.  Σύγχρονη Εποχή)

Της Σώτης Τρια...

Με τον Σπινόζα, σε αναζήτηση της ευτυχίας

Με τον Σπινόζα, σε αναζήτηση της ευτυχίας

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Σ' αυτό το βιβλίο, ο Βalthasar Thomass αναλύει τη σκέψη του Σπινόζα γύρω από τα ζητήματα της καλής ζωής, τους όρους της γνώσης, τον προσδιορισμό της αλήθειας, της ηθικής, καθώς και της πολιτικής και αισ...

Η συνωμοσιολογία ως τρόπος σκέψης

Η συνωμοσιολογία ως τρόπος σκέψης

Σκέψεις με αφορμή το βιβλίο του Pierre-André Taguieff «Θεωρίες συνωμοσίας» (μτφρ. Αναστασία Καραστάθη, εκδ. Πόλις).

Της Σώτης Τριανταφύλλου

Ο Pierre-André Taguieff είναι από εκείνους τους ιστορικούς που έχουν αναλάβει τη mission impossible να...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Ο δημοφιλής συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας Τζο Νέσμπο [Jo Nesbø] αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Επιμέλεια: Ευλαλία Πάνου

...
Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 10ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει ο συγγραφέας και πανεπιστημιακός Παναγής Παναγιωτόπουλος. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά, την Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου, στις 7μμ.

Επιμέλεια: Book Press

Βίος ...

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

Για το βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ [Michel Houellebecq] «Κάποιοι μήνες της ζωής μου» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Εστία). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Προβοκάτορας, φίλεχθρος, άνθρωπος που ζει από τις αντιπαραθέσεις και...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ