alt

Γεννημένος στο Εδιμβούργο το 1956, ο συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων Philip Kerr γνωρίζει όσο ελάχιστοι τις ιδιάζουσες παραμέτρους που έφεραν το ναζιστικό κόμμα της Γερμανίας στην εξουσία. Άοκνος μελετητής της χιτλερικής μεθόδου, αλλά και των κοινωνικών διεργασιών της χώρας διαχρονικά, τοποθετεί τις μυστηριώδεις ιστορίες του απο τη δεκαετία του '30 έως και τα μέσα της δεκαετίας του '50, πάντα με επίκεντρο την γερμανική πολιτική σκηνή.

Στον Νίκο Κουρμουλή

 

Πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε η «Μοιραία Πράγα», το πρώτο βιβλίο ύστερα από την άκρως επιτυχημένη «Τριλογία του Βερολίνου». Ένα μυθιστόρημα δωματίου, κυρίως, τοποθετημένο στις αρχές του Β'Π'Π, την εποχή που το Ανατολικό μέτωπο έδειχνε τα πρώτα σημάδια υποχώρησης. Το βιβλίο περιστρέφεται γύρω από την ειδεχθέστερη ίσως μορφή της Γκεστάπο, τον Ράινχαρντ Χάιντριχ. Τον αρχιτέκτονα της «τελικής λύσης». Ο Φίλιπ Κερ με πρόσχημα την δολοφονία ενός εκ των υπασπιστών του Χάιντριχ στην εξοχική του κατοικία, ανατέμνει τη συγκρουσιακή, αντιανθρωπιστική και βαθύτατα εξουσιολαγνική φύση του ναζισμού. Ενός σκληρού ιεραρχικού συστήματος που σε καιρούς παρατεταμένης ανισσοροπίας δείχνει τα δόντια του, υπερασπισμένο την κλινική τάξη και τον σωτηριακό αφανισμό ταυτόχρονα. Όπλο του ο φόβος. Ο επιθεωρητής Μπέρνι Γκούντερ αναδεικνύεται και πάλι σε κομβική φιγούρα του έργου, συνδυάζοντας δυο αντιθετικές φύσεις: εκείνη του πραγματιστή και εκείνη του ιδεαλιστή. Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο Φίλιπ Κερ ξεδιπλώνει μερικές από τις σκέψεις του για την «Μοιραία Πράγα», δίνοντας στοιχεία που αφορούν, τον χαρακτήρα του.

Πώς καταλήξατε να έχετε για κεντρικό ήρωα του τελευταίου σας μυθιστορήματος «Μοιραία Πράγα» τον αρχιτέκτονα της τελικής λύσης και στράτηγο του Γ' Ράιχ, Ράινχαρντ Χάιντριχ;

Οι διαστάσεις του Χάιντριχ συμπηκνώνουν αυτό που αποκαλούμε αρχετυπικό, δολοφονικό Ναζί.

Γιατί όχι; Είναι μακράν ένας από τους πιο ενδιαφέροντες κακούς της Ιστορίας, απ' όσους θα μπορούσα να επινοήσω. Για πολλούς λόγους οι διαστάσεις του Χάιντριχ συμπηκνώνουν αυτό που αποκαλούμε αρχετυπικό, δολοφονικό Ναζί: Ψηλός, ξανθός, γαλανομάτης, πονηρός, αδίστακτος, λάτρης της μουσικής και κυρίως αυτοδημιούργητος. Έχω μια τάση να χρησιμοποιώ αρκετά στοιχεία από αληθινούς χαρακτήρες, διότι με αυτό το τρόπο ελπίζω να εξηγήσω και να διηγηθώ πειστικότερα την καθημερινότητα του Γ' Ράιχ (ιδιαίτερα στα υψηλά κλιμάκια), παρά να μπω στην διαδικασία να εφεύρω φανταστικά πρόσωπα. Για να το πω καλύτερα, τοποθετώ πάνω στα αλήθινά πρόσωπα στοιχεία μυθοπλαστικής βιογραφίας.

Το μυθιστόρημα λαμβάνει χώρα στη Γερμανία, των αρχών του Β'Π'Π. Αντίθετα από ό,τι πιστεύουν πολλοί, περιγράφεται μια χώρα που βρίσκεται σχεδόν η ίδια υπό κατοχή. Ο φόβος και η βία κυριαρχούν. Κατά τη γνώμη σας, η ηθική υποστήριξη του κόσμου προς το ναζιστικό καθεστώς είχε απωλεσθεί;

Ουσιαστικά, το καθεστώς ποτέ δεν έχαιρε της ηθικής υποστήριξης του γερμανικού λαού. Της... ανήθικης ίσως. Ο κόσμος έχασε τελειωτικά τη πίστη του στον Χίτλερ, λίγο μετά την επέμβαση στην Ρωσία το 1941. Άρχισαν οι απελάσεις Εβραίων και αντιφρονούντων, φέρετρα γύριζαν πίσω ανά εκατοντάδες. Οι Γερμανοί άρχισαν να βλέπουν τη χιονοστοιβάδα της καταστροφής να έρχεται με φόρα. Αυτή η κατάσταση καθρεφτιζόταν εύγλωτα στο Βερολίνο, εκεί όπου το ναζιστικό κόμμα δεν κατάφερε ποτέ να εδραιώσει μια εκλογική πλειοψηφία. Οι Βερολινέζοι ήταν από τότε ανεξάρτητοι, αριστεροί, κοσμοπολίτες και παρομοίαζαν τον Χίτλερ με σκύλο που γαυγίζει. Στο Βερολίνο λοιπόν οι συνέπειες της επερχόμενης, επώδυνης ήττας φάνηκαν πρώτες και μάλιστα με τρόπο τραγικό. Η πόλη πράγματι έμοιαζε με στρατόπεδο, κατά τη διάρκεια σιωπητηρίου.

alt

Πως θα περιγράφατε εσείς την ντετέκτιβ σύμβολο της «Τριλογίας του Βερολίνου» και της «Μοιραίας Πράγας», Μπέρνι Γκούντερ; Σε ποια θέση τον τοποθετείτε στο πάνθεων των διάσημων μυθιστορηματικών ντετέκτιβ;

Οι αναγνώστες θα κρίνουν το μέγεθος και το ύψος της θέσης του Μπέρνι Γκούντερ, ανάμεσα στο πάνθεον των διάσημων χάρτινων συναδέλφων του. Νομίζω πως κέρδισε με το σπαθί του τη διάκριση αυτή. Είναι ένας πολύπλοκος χαρακτήρας. Λίγο τυχοδιώκτης, εξπρεσσιονιστής και κατά κάποιο τρόπο πάει κόντρα στη μοίρα του. Αν υπάρχει κάτι τέτοιο που λέγεται ριζικό. Η αλήθεια είναι πως διαθέτει κάποιες πτυχές του εαυτού μου: Αριστερός πατριώτης, αυτόνομος, λιμπιντικός, απείθαρχος.

Είστε ένας επίμονος μελετητής της Γερμανίας εκείνης της ταραχώδους περιόδου. Πώς εξηγείτε την παράλληλη άνοδο πολιτιστικής κουλτούρας και ναζισμού;

Η ερώτησή σας θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το αντικείμενο εκτενών σεμιναρίων. Σύντομα και απλά, οι Ναζί υπήρξαν προϊόν της οδύνης που ακολούθησε ως διχαστική συνέπεια της ήττας του Α'Π'Π', 1914-1918: Ήταν τα σκοταδόψυχα, ψυχρά προϊόντα που σχηματίστηκαν στη λάσπη της Φλάνδρας και των υπόλοιπων μετώπων. Ανείλθαν σε μια ρημαγμένη χώρα, με χρεωκοπημένες τράπεζες, αλλά με ισχυρή βιομηχανία και περήφανο στρατιωτικό δυναμικό. Η φόρμουλα της καταστροφής και της μισαλλοδοξίας. Εάν η Γερμανία δούλευε περισσότερο πάνω στην πολιτική ενότητα και την κοινωνική συνοχή, οι Ναζί δεν θα είχαν καμία τύχη. Σοβαρό ρόλο έπαιξε τότε η αστική της τάξη, που έχασε κάθε έλεγχο σπαρασσόμενη από έριδες και ιδιοτέλειες.

Πιστεύετε ότι η φόρμα του αστυνομικού μυθιστορήματος μπορεί να διεισδύσει καλύτερα στα κοινωνικά ζητήματα της εποχής μας, απ' ότι άλλα λογοτεχνικά είδη;

Δυστυχώς, πολλοί συνάδελφοί μου ξεχνούν τον αναγνώστη.

Αν όχι καλύτερα, τουλάχιστον διαφορετικά. Μου δημιουργείται η αίσθηση ή μάλλον είμαι σίγουρος, πως οι άνθρωποι διατηρούν την ικανότητα να αποροφήσουν υπόρρητα πολιτικές αναλύσεις, μέσα στο πλαίσιο μιας καλοστημένης ιστορίας. Ένα μεγάλο κομμάτι της μοντέρνας ή της μεταμοντέρνας, αν θέλετε, λογοτεχνίας ξεχνά συχνά πυκνά να ξεδυπλώσει στο χαρτί μια καλή ιστορία. Δυστυχώς, πολλοί συνάδελφοί μου ξεχνούν τον αναγνώστη. Τον κλειδώνουν στο πατάρι και μιλάνε αποκλειστικά για τις εμμονές τους. Και οι αναγνώστες, κακά τα ψέματα, αποζητούν μια ιστορία. Μου αρέσει πολύ να γράφω για εκείνους. Δεν μ' ενδιαφέρει καθόλου το έξυπνο γράψιμο, για την εξυπνάδα του γραψίματος του. Το στυλ είναι απαραίτητο, υποβάλει, αλλά δεν με σκλαβώνει στις καταπιεστικές δομές του.

Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι χρειαζόμαστε την μυθοπλασία σήμερα;

Ψυχαγωγία, απόδραση, προοπτική. Να μάθουμε κάτι. Η μυθοπλασία είναι ικανή να πει πράγματα που η Ιστορία δεν μπορεί να φτάσει. Και αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από την ηδονή μιας γραπτής επινόησης, χωρίς όρια και συμβιβασμούς. 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο: «Συναντιόμαστε μέσα από αυτό που είναι ανθρώπινο εντός μας»

Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο: «Συναντιόμαστε μέσα από αυτό που είναι ανθρώπινο εντός μας»

«Πιστεύω ότι η γραφή λαμβάνει χώρα κάπου ανάμεσα στη μνήμη και τη φαντασία. Αυτά τα δύο είναι αχώριστα, δεν υπάρχει φαντασία χωρίς μνήμη, όπως ακριβώς κάθε μνήμη διαμορφώνεται από τη φαντασία» λέει ο Πορτογάλος συγγραφέας Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο που συμμετέχει στο φετινό Φεστιβάλ ΛΕΑ. Εκδηλώσεις για το βιβλίο του «Μ...

Μπρέντα Ναβάρο: «Αν το να είσαι μητέρα συνεπάγεται το να είσαι αόρατη ως γυναίκα, τότε είμαι κατά της μητρότητας»

Μπρέντα Ναβάρο: «Αν το να είσαι μητέρα συνεπάγεται το να είσαι αόρατη ως γυναίκα, τότε είμαι κατά της μητρότητας»

«Οι γυναίκες που με επηρέασαν στη Λατινική Αμερική είναι οι εργάτριες, αυτές που κάνουν τη σκληρή δουλειά, όχι οι διανοούμενες όπως εγώ» μας είπε η Μεξικανή Μπρέντα Ναβάρο (Brenda Navarro), που βρίσκεται στην Αθήνα συμμετέχοντας στο Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025.

Συνέντευξη στον  ...

«Αν είσαι συγγραφέας, είσαι και μαχητής»: Η βραβευμένη με Διεθνές Μπούκερ 2025 Μπανού Μουστάκ συνεχίζει την παράδοση του κινήματος Bandaya

«Αν είσαι συγγραφέας, είσαι και μαχητής»: Η βραβευμένη με Διεθνές Μπούκερ 2025 Μπανού Μουστάκ συνεχίζει την παράδοση του κινήματος Bandaya

Σε συνέντευξή της στον Guardian, η Μπανού Μουστάκ (Banu Mushtaq) μίλησε για τη συλλογή διηγημάτων της «Heart Lamp», που κυκλοφορεί στα αγγλικά σε μετάφραση της Ντίπα Μπάστι και τιμήθηκε φέτος με το Διεθνές Βραβείο Μπούκερ.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Νέκυια» του Άλμπρεχτ Ντίτεριχ (κριτική) – Συνομιλία με τους νεκρούς μέσα στους αιώνες

«Νέκυια» του Άλμπρεχτ Ντίτεριχ (κριτική) – Συνομιλία με τους νεκρούς μέσα στους αιώνες

Για τη μελέτη του Άλμπρεχτ Ντίτεριχ (Albrecht Dieterich) «Νέκυια» (μτφρ. Μαρία Ευσταθίου, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, ο Τειρεσίας καθώς εμφανίζεται μπροστά στον Οδυσσέα - λεπτομέρεια του πίνακα του Henry Fuseli.

Γράφει ο Γιώργος Βέης  ...

Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο: «Συναντιόμαστε μέσα από αυτό που είναι ανθρώπινο εντός μας»

Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο: «Συναντιόμαστε μέσα από αυτό που είναι ανθρώπινο εντός μας»

«Πιστεύω ότι η γραφή λαμβάνει χώρα κάπου ανάμεσα στη μνήμη και τη φαντασία. Αυτά τα δύο είναι αχώριστα, δεν υπάρχει φαντασία χωρίς μνήμη, όπως ακριβώς κάθε μνήμη διαμορφώνεται από τη φαντασία» λέει ο Πορτογάλος συγγραφέας Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο που συμμετέχει στο φετινό Φεστιβάλ ΛΕΑ. Εκδηλώσεις για το βιβλίο του «Μ...

«Το ξενοδοχείο της αυτοπραγμάτωσης» της Άνθιας Χριστοδούλου Θεοφίλου (κριτική) – Η ποίηση ως θεραπευτικό ταξίδι

«Το ξενοδοχείο της αυτοπραγμάτωσης» της Άνθιας Χριστοδούλου Θεοφίλου (κριτική) – Η ποίηση ως θεραπευτικό ταξίδι

Για την ποιητική συλλογή της Άνθιας Χριστοδούλου Θεοφίλου «Το ξενοδοχείο της αυτοπραγμάτωσης» (εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Ξενοδοχείο Grand Budapest» του Γουες Άντερσον.

Γράφει η Κατερίνα Ι. Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ