alt

Με αφορμή την κυκλοφορία της ανθολογίας με κείμενα του Γιώργου Χειμωνά, Αγάπη σαν ακολασία (εκδ. Κριτική), θέσαμε στον Αργύρη Παλούκα, ο οποίος επέλεξε τα αποσπάσματα και έγραψε την εισαγωγή του τόμου, μερικές ερωτήσεις για τη σχέση του με το έργο του σημαντικού πεζογράφου και μεταφραστή.

Του Κώστα Αγοραστού

Στον τόμο Αγάπη σαν ακολασία ανθολογείτε Γιώργο Χειμωνά. Ποιος είναι ο κοινός τόπος αυτών των αποσπασμάτων, πέραν του προφανούς, της αγάπης, δηλαδή;

Κοινός τόπος των κειμένων είναι το όραμα ενός συγγραφέα, που δεν το εγκαταλείπει ούτε στιγμή, πιστός σαν σκυλί σε αυτό.

Μπορεί να ονομάζετε την αγάπη «προφανή τόπο», όμως δεν είναι καθόλου, ούτε ως έννοια και πρακτική στην ίδια τη ζωή, αλλά ούτε και ως θεματική της παρούσας ανθολόγησης. Δεν εφευρέθηκε, δεν αποτελεί σχηματικό άξονα, ώστε να στεγαστούν με το ζόρι τα αποσπάσματα. Κοινός τους τόπος λοιπόν είναι όσα μπορεί να δει κανείς στην αγάπη, από τη δική του σκοπιά. Αλλιώς τη βλέπει ένας απελπισμένος, αλλιώς ένας μόνος, αλλιώς ένας ερωτευμένος, αλλιώς ο σύντροφος, ο φίλος, ο άνθρωπος που δεν γνωρίζαμε μέχρι χτες και εμφανίζεται ξαφνικά στη ζωή μας. Και, φυσικά, αλλιώς ο ίδιος μας ο εαυτός όταν μιλάει με τον εαυτό του. Αλλά και πέρα από όλα αυτά, ίσως το κυριότερο, κοινός τόπος των κειμένων είναι το όραμα ενός συγγραφέα, που δεν το εγκαταλείπει ούτε στιγμή, πιστός σαν σκυλί σε αυτό. Η συνέπειά του.

Αποδομώντας τα κείμενα του Γιώργου Χειμωνά και προτείνοντας τα συγκεκριμένα αποσπάσματα, ήταν στις προθέσεις σας να δείξετε μια πιο έκκεντρη συγγραφική του εικόνα και ταυτοχρόνως να «καθρεφτιστείτε» κι εσείς μέσα σε αυτή;

Δεν πρόκειται για αποδόμηση, καμία τέτοια πρόθεση δεν υπάρχει. Αν με τη λέξη «έκκεντρη» εννοείτε την ιδιαίτερη, την εκτός παραδοσιακού συγγραφικού πλαισίου, την «εναλλακτική», τότε ναι. Αλλά και πάλι, δεν θα ήμουν ειλικρινής αν έλεγα ότι αυτό ήταν στην πρώτη γραμμή των προθέσεών μου. Ευτυχώς, προτεραιότητά μου ήταν η αγάπη για το έργο του Γιώργου Χειμωνά. Το δε καθρέφτισμα προηγήθηκε φυσικά της ανθολόγησης. Το εννοώ αυτό που είπα παραπάνω. Πρόκειται για αγάπη. Κι όπως λέει κι ο ίδιος ο Χειμωνάς, «Αγαπώ σημαίνει κάνω ένδοξο έναν άνθρωπο». Ας πούμε λοιπόν ότι, χωρίς να σηκώνω κανένα λάβαρο, θέλω να τιμήσω αυτόν τον τόσο σημαντικό συγγραφέα και διανοητή, που αξίζει να διαβαστεί πάλι και μάλιστα από τους νεότερους και τους πολύ νέους.

altΠότε ήρθατε πρώτη φορά σε επαφή με τα κείμενα του Χειμωνά; Τι ήταν αυτό που σας γοήτευσε σ' αυτά;

Το 2007, το θυμάμαι σαν τώρα, γιατί τότε ήταν η χρονιά που γνώρισα τον φίλο και κατόπιν δάσκαλό μου ποιητή Γιάννη Κοντό. Μου έδινε συχνά βιβλία στις συναντήσεις μας. Κάποιο μεσημέρι λοιπόν μου έδωσε το Μυθιστόρημα του Χειμωνά. Είναι νομίζω το πιο μικρό βιβλίο του. Επίτηδες του έδωσε μάλιστα αυτόν τον τίτλο. Ειρωνικά, σχολιάζοντας την κρατούσα φλυαρία. Αν και μικρό σε έκταση, το Μυθιστόρημα λέει πολλά περισσότερα. Τώρα, το τι με γοήτευσε το εξηγώ στην εισαγωγή μου στην Αγάπη σαν ακολασία. Θα πω μόνο πως περνούν από το έργο του όλα τα συναισθήματα. Η αγάπη, ο φόβος, το μίσος, η λύπη. Ο Χειμωνάς ήταν και γιατρός, νευρολόγος και ψυχίατρος. Ήρθε αντιμέτωπος με τον άνθρωπο μέσα στα νοσοκομεία, τους είδε στις πιο αδύναμες στιγμές τους, γυμνούς, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το έργο του μιλάει μια κοινή γλώσσα, για την ανθρώπινη μοίρα. Το λέω και το πιστεύω: βρίσκει κανείς λύτρωση διαβάζοντάς τον. Κι έπειτα, το όραμα που έχτισε και που υπερασπίστηκε: ο άνθρωπος στο κέντρο, όχι η γλώσσα.

Αγάπη σαν... Μπορούμε να περικλείσουμε την αγάπη σε ένα σχήμα ή διαρκώς την προσεγγίζουμε κυκλωτικά;

H αγάπη είναι κάτι καλό, όπως κι η ομορφιά, όπως μια χειρονομία που δεν περιμένεις.

Σχήματα δεν υπάρχουν για τίποτα στη ζωή, κι αν φτιάχνουμε, αυτά αλλάζουν. Καλώς ή κακώς, υπάρχει μια λειτουργία στην καθημερινότητά μας, ξαφνική, παρήγορη, ελπιδοφόρα κι ανακουφιστική, η οποία μας βγάζει συνεχώς από το πρόγραμμα. Καλώς ή κακώς, τα γεγονότα μάς προλαβαίνουν, κι αυτό δεν είναι κακό. Συχνά η λύση δίνεται από μόνη της σε πολλά πράγματα. Κι έπειτα, η αγάπη είναι τόσο διαφορετική για τον καθένα. Θα πω κάτι που μου φαίνεται το πιο πειστικό: «αγαπώ σημαίνει επιλέγω». Τα εισαγωγικά μπαίνουν επειδή δεν είναι δική μου η σκέψη, αλλά ούτε του Χειμωνά. Στον Χειμωνά έχει κανείς την αίσθηση ότι, παρά το ότι όλοι μας αγαπάμε με διαφορετικό τρόπο, το έργο του, τόσο βαθιά ανθρώπινο, αγκαλιάζει όλους αυτούς τους τρόπους – ή έστω τους περισσότερους. Κατά τη γνώμη μου, η αγάπη είναι κάτι καλό, όπως κι η ομορφιά, όπως μια χειρονομία που δεν περιμένεις. Και ως τέτοια δυστυχώς μάς βρίσκουν συχνά ανίκανους να ανταποκριθούμε, επειδή βαθιά μέσα μας πιστεύουμε ότι δεν αξίζουμε το ωραίο και το καλό. Ακόμα όμως κι αυτό, αυτή η εκδοχή της αγάπης, θίγεται στο έργο του Χειμωνά, κι αυτό, ανάμεσα σε άλλα, είναι το μεγαλείο του.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Με αφορμή το βιβλίο του, «Κρυμμένη ψυχική ομορφιά» (εκδ. Αρμός), ο Δημήτρης Καραγιάννης, παιδοψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής, μιλά για τη συστημική ψυχοθεραπεία, το κακό, τα ένστικτα και τις ενορμήσεις, και λέει ότι  «η καλοσύνη μπορεί στην αυθεντική έκφρασή της να αποτελεί έκφραση της ψυχικής ομορφιάς».  ...

5 λεπτά με την Ιωάννα Καραμαλή

5 λεπτά με την Ιωάννα Καραμαλή

Πέντε λεπτά με μια ποιήτρια. Σήμερα, η Ιωάννα Καραμαλή, για την ποιητική συλλογή της «Συνέβη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

Ο τίτλος είναι μια πόρτα ή ένα κλειδί; Πώς μας βοηθάει τα πλησιάσουμε τα ποιήματα αυτ...

Μανώλης Ανδριωτάκης: «Αν τα ρομπότ αποκτήσουν ψυχή, τότε θα έχουμε αποκτήσει έναν πιο ευκρινή καθρέφτη της δικής μας ψυχής»

Μανώλης Ανδριωτάκης: «Αν τα ρομπότ αποκτήσουν ψυχή, τότε θα έχουμε αποκτήσει έναν πιο ευκρινή καθρέφτη της δικής μας ψυχής»

Συνέντευξη με τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Μανώλη Ανδριωτάκη με αφορμή το πρόσφατο μυθιστόρημά του «Ο θάνατος του συγγραφέα» (εκδ. Ψυχογιός). Όπως σημειώνει ο ίδιος, «η λογοτεχνία μπορεί να γίνει μια υπερδύναμη κατανόησης και μια εξαιρετική άσκηση στην ταπεινοφροσύνη».

Συνέντευξη στον Κ.Β. Κατσουλά...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Καταγράφοντας το κριτικό τοπίο: Κριτικές, βιβλιοπαρουσιάσεις, κριτικά σχόλια – Ποιοι, πού και πώς

Καταγράφοντας το κριτικό τοπίο: Κριτικές, βιβλιοπαρουσιάσεις, κριτικά σχόλια – Ποιοι, πού και πώς

Απόπειρα σχετικής οριοθέτησης του αντικειμένου των κριτικών κειμένων και καταγραφής των κριτικών λογοτεχνίας για το –τυχαίο και ενδεικτικό– διάστημα από την 1η Ιανουαρίου 2022 έως και την 30ή Ιουνίου 2024. «Σε μια Ελλάδα, όπου πολλοί γράφουν λογοτεχνία, αλλά δεν διαβάζουν ανάλογα πολλοί, πόσοι υπηρετούν την κριτική ...

Στη Βρετανίδα Σαμάνθα Χάρβεϊ για το «Orbital» το Μπούκερ 2024

Στη Βρετανίδα Σαμάνθα Χάρβεϊ για το «Orbital» το Μπούκερ 2024

Στο μυθιστόρημα της Σαμάνθα Χάρβεϊ [Samantha Harvey] «Orbital» το βραβείο Booker για το 2024, «ένα ερωτικό γράμμα στον πλανήτη μας καθώς και μια βαθιά συγκινητική αναγνώριση της ατομικής και συλλογικής αξίας κάθε ανθρώπινης ζωής». Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά στις αρχές του 2025 στη σειρά Aldina των εκδόσε...

Καλλίδα Ζαχοπούλου: «Το βιβλίο μου δεν είναι διδακτικό, ούτε προσπαθεί να το παίξει βαθύ»

Καλλίδα Ζαχοπούλου: «Το βιβλίο μου δεν είναι διδακτικό, ούτε προσπαθεί να το παίξει βαθύ»

Η Καλλίδα Ζαχοπούλου μας συστήθηκε πρόσφατα με το μυθιστόρημά της «Όταν νυχτώνει στα στενά», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Book Press

Με ποια λόγια θα συστήνατε το βιβλίο σας σε κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτε για σα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ