Ελένη Χατζή: «Μέσα από τη σύγκρουση των κερδισμένων και των χαμένων αναδεικνύεται μια σύγκρουση κοινωνική»

Μόλις κυκλοφόρησε το δεύτερο μυθιστόρημά σας, “Ο λάκκος του θριάμβου” (εκδ. Λιβάνης). Μιλήστε μου για την πλοκή του βιβλίου.

Η πλοκή του μυθιστορήματος δομείται γύρω από δύο ζεύγη ηρώων. Απ’ τη μια ο ισχυρός επιχειρηματίας Χάρης Λεμπεσόπουλος γνωστός ως ο «Μάγος», χάρις στην ικανότητα του να αλλάζει τα δεδομένα πάντα προς όφελος του και το δεξί του χέρι, ο γιατρός Φίλιππος Στάμου επικεφαλής των δραστηριοτήτων του «Μάγου» στο χώρο της υγείας. Οι δυο τους διοικούν μια οικονομική αυτοκρατορία. Απ’ την άλλη ένας άνεργος οδηγός ασθενοφόρου και ένας εξαθλιωμένος άστεγος εμφανίζονται απρόοπτα στη ζωή των ισχυρών ανδρών και απειλούν να αποκαλύψουν μυστικά που γνωρίζουν για το σκοτεινό παρελθόν τους.

Στο βιβλίο σας δώσατε φωνή στους απόκληρους και τους αδικημένους. Τι ήταν αυτό που ερέθισε το ενδιαφέρον σας για αυτούς;

Στο προηγούμενο βιβλίο μου, τον “Μάγο”, είχα επικεντρωθεί αποκλειστικά στον κόσμο των ισχυρών, πώς δομούν την εξουσία τους, πώς αυτό επηρεάζει τους ίδιους και τις σχέσεις τους, πώς οδηγούνται σε μια άνευ όρων αλληλοεξόντωση προκειμένου να «κερδίσουν». Σε αυτό ένιωσα την ανάγκη να δω εκτός από τον κόσμο «των κερδισμένων» πώς εκφράζονται οι καθημερινοί άνθρωποι που ζουν σε μια συνεχή απογοήτευση και ματαίωση των κόπων και των ελπίδων τους και πώς αυτό τους οδηγεί στην απελπισία, γεννάει το αδιέξοδο και χτίζει τους μηχανισμούς της βίας και του παραλόγου.

Κατά τη γνώμη σας, το μυθιστόρημά σας θα μπορούσε να εκληφθεί και ως αλληγορία της γενικότερης κατάστασης των τελευταίων χρόνων; 

Είναι βέβαια αλληγορικός ο τίτλος καθώς μοιάζει αντιφατικός και είναι ίσως αλληγορικό το ναυάγιο που αποτελεί έναν από τους κεντρικούς άξονες της πλοκής. Ωστόσο, το ίδιο το μυθιστόρημα δεν θα έλεγα ότι είναι αλληγορία. Μάλλον εδώ συμβαίνει το αντίθετο, δηλαδή μια ρεαλιστική απεικόνιση της κοινωνίας μας με στόχο όχι να καταγράψω την επικαιρότητα αλλά να αναδείξω τα στοιχεία που την ξεπερνούν, που έχουν δηλαδή μια διαχρονικότητα. Μέσα από τη σύγκρουση των «κερδισμένων» και των «χαμένων» αναδεικνύεται μια σύγκρουση κοινωνική αλλά και σύγκρουση μέσα στο πλαίσιο της εσωτερικής ζωής των ηρώων. Οι ήρωες συγκρούονται με το παρελθόν τους, με τις ενοχές και τους φόβους τους, συγκρούονται και μέσα στο παρόν τους μέσα από τις διαπροσωπικές σχέσεις τους, τις διαψεύσεις και τους ανεκπλήρωτους πόθους. Θα έλεγα πως η ανάδειξη των αντιφάσεων και των συγκρούσεων σε επίπεδο κοινωνικό, υπαρξιακό και διαπροσωπικό είναι από τα δομικά χαρακτηριστικά του μυθιστορήματος.

Οι σπουδές σας είναι πολύ αξιόλογες και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Θεωρείτε ότι έχουν επηρεάσει το πεζογραφικό σας έργο;

Τα πάντα μας επηρεάζουν όσα βιώνουμε και όσα παρατηρούμε και οι σπουδές είναι απλώς ένα από αυτά. Οι φιλολογικές σπουδές και η εξειδίκευση στη γλωσσολογία και τις προϊστορικές γραφές του Αιγαίου από τη μια με βοήθησαν γιατί είχα την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με τη λογοτεχνία από τα βάθη της ιστορίας της αλλά και να εμβαθύνω στη χρήση της ελληνικής γλώσσας στην εξέλιξή της. Από την άλλη ένιωθα ότι ο φιλολογικός τρόπος προσέγγισης είναι περιοριστικός για τη δημιουργικότητα και τη φαντασία. Προτιμούσα πάντα τα ίδια τα λογοτεχνικά έργα από τη φιλολογική ανάλυση τους. Ήταν για μένα ένας πιο φυσικός τρόπος να μαθαίνω.

Συνήθως τι είναι αυτό που μπορεί να αποτελέσει για εσάς την αφορμή για ένα μυθιστόρημα;

Δεν είναι ποτέ μια αφορμή αλλά μια σειρά από παρατηρήσεις που συσσωρεύονται μέσα σου χωρίς να το συνειδητοποιείς και κάποια στιγμή αποκτούν όλα μαζί μια σχέση και ένα νόημα. Θα έλεγα ότι εδώ η λειτουργία του ασυνειδήτου παίζει έναν πρωταρχικό ρόλο.

Αγαπάτε τη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία. Έχετε ξεχωρίσει κάποιους συγγραφείς; 

Έχω τους δικούς μου δημιουργικούς προβληματισμούς και δεν νομίζω ότι είμαι το κατάλληλο πρόσωπο για να εκφράσω κρίσεις για άλλους.

Ο λάκκος του θριάμβου
Ελένη Χατζή
Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2013
Τιμή € 12,50, σελ. 319

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΧΑΤΖΗ