tanoudis-photo

O Δημήτρης Τανούδης γεννήθηκε το 1981 στην Αθήνα. Έζησε στην Κέρκυρα, στη Μυτιλήνη, στα Ιωάννινα. Σπούδασε Κοινωνική Ανθρωπολογία και Λαϊκό Πολιτισμό. Εργάζεται στην Αθήνα ως μεταφραστής αγγλικών κειμένων και, για δεύτερη χρονιά, συντονίζει ένα σεμινάριο λογοτεχνίας, αφιερωμένο στη μικρή φόρμα της γραφής. «Ο Σπασμός» είναι το πρώτο του βιβλίο.

Του Ευθύμιου Σακκά

Πώς προέκυψε η ενασχόληση με τη λογοτεχνική γραφή;

Ήμουν πάντα εκείνο το μέλος της παρέας που αφηγείται ιστορίες. Όταν σπούδαζα στη Μυτιλήνη, καθόμασταν σε μια ταβέρνα και κάποιος έλεγε: «Πες μας πάλι εκείνη την ιστορία με τον Τάδε». Όμως ποτέ δεν αφηγούμουν τα περιστατικά με τον ίδιο τρόπο – πρόσθετα στοιχεία και αυτοσχέδιες προεκτάσεις. Εκείνη την εποχή δεν έγραφα. Αργότερα, μόλις επέστρεψα στην Αθήνα και βρέθηκα κάτω από την πίεση της προσαρμογής, ξεκίνησα να γράφω κείμενα αυτοθεραπευτικά: χρονογραφήματα, ημερολογιακά, σαρκαστικά κείμενα για τους νευρωτικούς ρυθμούς ζωής στην πόλη. Άργησα πολύ να απογαλακτιστώ από το αυτοθεραπευτικό κομμάτι της γραφής και να περάσω στη δημιουργία που προϋποθέτει έγνοια για το αισθητικό αποτέλεσμα.

Για ποιο λόγο επέμεινες στο μακροπερίοδο λόγο και την εκτενή χρήση επιθέτων;

Μέχρι ενός σημείου, δούλευα με λεξικό. Διάβαζα 200-300 λέξεις την ημέρα. Όταν έβρισκα λέξεις που με κέντριζαν, έγραφα προτάσεις με αυτές τις λέξεις, τις οποίες εκτύπωνα και κολλούσα στον τοίχο, φτιάχνοντας ένα μεγάλο κολάζ. Ύστερα ένωνα τα κομμάτια στον υπολογιστή: έτσι γράφτηκε το 1/3 του μυθιστορήματος. Ταυτόχρονα χτίστηκε μια νοηματική κατεύθυνση και μια αισθητική φόρμα, τις οποίες προέκτεινα μέχρι το τέλος του βιβλίου.

Η γνώμη μου είναι ότι η μορφή που θα επιλέξει ένας συγγραφέας επηρεάζει και τον τρόπο με τον οποίο θα κινηθεί η σκέψη του γράφοντας το βιβλίο. Αν, για παράδειγμα, είχα επιλέξει μια συμβατική μορφή μυθιστορήματος (με αρχή-μέση-τέλος, κεφάλαια, τελείες, μικρές προτάσεις, παραγράφους), η σκέψη μου θα είχε οδηγηθεί σε εντελώς διαφορετικό δρόμο και ενδεχομένως δεν θα μπορούσα να φτάσω στο βάθος της διερεύνησης που έφτασα μέσω της μίας περιόδου, της μίας δηλαδή εκπνοής, η οποία διακόπτεται μόνο από σπασμούς φευγαλέων εισπνοών.

Σχετικά με το πλήθος των επιθέτων και των συνωνύμων, η πρόθεση ήταν να δημιουργηθεί μια λεκτική πληθώρα που θα προκαλούσε αναγνωστικό κορεσμό. Κι ο κορεσμός αυτός να λυτρώνεται από όσα λέγονται στις τελευταίες σελίδες: πως τελικά, ό,τι κι αν πούμε, δεν έχει τόση σημασία, αφού στη λέξη «σπασμός», σύμφωνα πάντα με το βιβλίο, ανάγεται ή κατατείνει οποιαδήποτε λέξη ή πολιτισμική έννοια.

Η πεσιμιστική χροιά που διατρέχει το κείμενο αντανακλά και τη στάση σου απέναντι στην πραγματικότητα;

Είναι αλήθεια ότι το κείμενο δεν γράφτηκε σε ειδυλλιακή περίοδο. Το 2008, μετά τη δολοφονία ενός 15χρονου παιδιού, μέσα σε συνθήκες τυφλής καταστροφής και μηδενικής πολιτισμικής βαρύτητας, συνθήκες χωρίς αύριο για κάποιον που ήταν 26 χρονών και φανταζόταν το μέλλον του σ’ αυτή τη χώρα, είχα απομονωθεί σ’ ένα σπίτι, σ’ ένα χωριό, και προσπαθούσα να βρω κάποιο νόημα που θα με βοηθούσε να ξυπνάω την άλλη μέρα το πρωί. Το βρήκα στο ίδιο το σώμα: στην καθαρά σεξουαλική υπόσταση του σώματος. Και θέλησα τότε να γράψω ένα βιβλίο όπου μια κοσμική συνάθροιση ανθρώπων θα αποτελούσε τη λογοτεχνική αναπαράσταση του εαυτού μου, βρίσκοντας επίσης νόημα ύπαρξης στη δύναμη του σπασμού η οποία ενυπάρχει στο ανθρώπινο σώμα. Εντός του βιβλίου, το νόημα αυτό φτάνει στο άκρο του και καταλήγει στην αυτοφαγία. Όμως δεν πρόκειται για κάτι πεσιμιστικό: μια ενέργεια η οποία φτάνει στην ακραία της εκδήλωση είναι φυσικό να αυτοκαταστρέφεται ώστε να αναγεννάται μετά από τις στάχτες της. Αυτή την καταστροφή και την εκ νέου γέννηση, για να το συνδέσω με τις πολιτισμικές συνθήκες που αναφέρω στην αρχή, προσμένω και από την ίδια τη χώρα μας.

Πιστεύεις ότι θα ήταν λανθασμένη μια αμιγώς πολιτική προσέγγιση του «Σπασμού»;

Ό,τι κι αν γράψεις μπορεί να σχετιστεί με την πολιτική διάσταση της ανθρώπινης συνύπαρξης. Υπάρχει μια σκηνή στο βιβλίο: οι ηγέτιδες αυτού του κόσμου διατάζουν το πλήθος να σταματήσει την άκαρπη ομαδογαμία ώστε να επανέλθει το γεννητικό πείραμα στον αρχικό του σκοπό (τη δημιουργία νέας ζωής). Οι άνθρωποι δεν υπακούουν και η απάντηση της εξουσίας είναι η εν ψυχρώ εκτέλεσή τους. Αυτό, τηρουμένων των αναλογιών, συνέβη τον Δεκέμβριο του 2008. Αυτό, κατά μία έννοια, συμβαίνει κάθε μέρα στο πεδίο που συνδέει τους κατοίκους της χώρας με τις κυβερνητικές της δομές. Ωστόσο, η επανάσταση που επιχειρούν οι άνθρωποι του «Σπασμού» δεν είναι κοινωνικοπολιτική. Πρόκειται για μια ανυπακοή του σώματος απέναντι στη διαιώνιση της ζωής όταν αυτή ακριβώς η διαιώνιση επιβάλλεται από μια αυταρχική εξουσία. Και η παραπάνω συνθήκη δεν είναι αμιγώς πολιτική – αφορά σ’ έναν ευρύτερο κύκλο ιδεών περί ανθρώπινης ύπαρξης.

Οι συνθήκες είναι ακραίες και γι’ αυτό απαιτούν δυνατές φωνές. Σήμερα πρέπει να μιλήσουμε και όχι αύριο.

Υπάρχουν πολλές φωνές στις μέρες μας που κάνουν λόγο για εκκωφαντική σιωπή των πνευματικών ανθρώπων σε σχέση με την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας. Συμμερίζεσαι αυτή την άποψη;

Ασφαλώς και τη συμμερίζομαι. Ζούμε σε μια εποχή όπου το αυτονόητο δεν εξυπακούεται – ειδικά το αυτονόητο δεν εξυπακούεται. Κι είναι χρέος των πνευματικών ανθρώπων να μεταγγίζουν το αυτονόητο στην αντίληψη του κόσμου – να το υπενθυμίζουν διαρκώς, να το μορφοποιούν εντός της γλώσσας, να το καταστούν συνειδητό, και όχι να το αποκρύπτουν με τη σιωπή τους. Δεν μιλώ για πολύπλοκες, βαθυστόχαστες αναλύσεις – επαναλαμβάνω πως αναφέρομαι στο εντελώς αυτονόητο. Μου κάνει εντύπωση που σημαντικοί καλλιτέχνες έχουν επιλέξει να σιωπούν, αποκρύποντας έτσι το αυτονόητο και παγιώνοντας κατ’ επέκταση την τρέχουσα κατάσταση της ζωής μας ως τη μοναδική εφικτή. Καταλαβαίνω ότι για μερικούς ανθρώπους είναι ζήτημα ιδιοσυγκρασίας – και το σέβομαι. Αν όμως είναι θέμα συντήρησης ενός προφίλ ή μιας εικόνας, θα πρέπει να σκεφτούν ότι όλοι κάποτε θα καταλήξουμε τροφή για τα σκουλήκια. Τώρα οφείλουμε να δράσουμε εφόσον δεν συμφωνούμε με το πλαίσιο ζωής που μας έχει επιβληθεί (και που οι ίδιοι έχουμε επιβάλλει στους εαυτούς μας), τώρα πρέπει να αντιδράσουμε απέναντι στην παντοειδή ασχήμια που κατακλύζει τις ζωές μας. Οι συνθήκες είναι ακραίες και γι’ αυτό απαιτούν δυνατές φωνές. Σήμερα πρέπει να μιλήσουμε και όχι αύριο.

Ποιες είναι οι λογοτεχνικές επιρροές σου;

Το διακειμενικό υβρίδιο που περιέχει μια συνεχή εναλλαγή πρόζας και ποίησης δεν είναι σύνηθες στην ελληνική λογοτεχνία. Ανέτρεξα τον Καβάφη, τον Θεοτόκη, τον Χειμωνά, τον Δημητριάδη, τον Γονατά, τον Βαλαωρίτη, τη «Γυναίκα της Ζάκυθος», ψάχνοντας αισθητικές προσλαμβάνουσες. Πέρα, ωστόσο, από την εθνική λογοτεχνία, υπάρχουν αρκετά κείμενα γραμμένα στα μέτρα ενός εκτενούς πεζοποιήματος – ενδεικτικά αναφέρω τα «Άσματα του Μαλντορόρ» (Λωτρεαμόν) και το «Φθινόπωρο του Πατριάρχη» (Γκαρσία Μάρκες).

Ποιο θα είναι το επόμενο βήμα σου μετά τον «Σπασμό»;

Δουλεύω πάνω σε δύο ιδέες. Η μία αφορά σε γυναίκες που εξορίστηκαν κατά τη μετεμφυλιακή περίοδο. Θα υπάρχουν εδώ πραγματολογικά στοιχεία τα οποία εξυπηρετούν την αληθοφάνεια (έχω ξεκινήσει να παίρνω συνεντεύξεις) αλλά δεν με ενδιαφέρει η πιστή απόδοση ενός χωροχρονικού πλαισίου. Πρόθεσή μου είναι να διαβαστεί το κείμενο κι από κάποιον που δεν γνωρίζει το ιστορικό υπόβαθρο της χώρας – να φέρει δηλαδή τη δυνατότητα μιας αναγνωστικής διαχρονίας.

Έχω παράλληλα ξεκινήσει ένα κείμενο το οποίο συνδυάζει ποίηση και θεατρικό διάλογο. Θεματικό του κέντρο αποτελεί η νύχτα της δολοφονίας του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Είναι, ωστόσο, πολύ νωρίς να μιλήσω γι’ αυτό.

tanoudis-cover2

Ποια ερώτηση θα ήθελες να σου θέσουν σε μια συνέντευξη;

Θα ’θελα να περιγράψω το αίτιο ύπαρξης του μυθιστορήματος «Σπασμός» αντλώντας ένα παράδειγμα από την πρόσφατη κοινωνικοπολιτική ιστορία της χώρας και επιχειρώντας μια αντίστιξη. Είδαμε πλήθη να βγαίνουν στους δρόμους θέλοντας να εκφράσουν την αγανάκτησή τους απέναντι στην πραγματικότητα στην οποία ζούμε. Όμως μια αληθινή επανάσταση βασίζεται σε έναν προϋπάρχων λόγο (κι ως λόγο εννοώ και τη γλώσσα και τη σκέψη). Αυτή η μαζική αντίδραση δεν απέτυχε – απλώς απέμεινε λειψή, ημιτελής, αφού πίσω της δεν υπήρχε ισχυρός λόγος ο οποίος θα στήριζε και θα ενέπνεε τη μέχρις εσχάτων ανάπτυξή της. Και δεν υπήρχε λόγος γιατί δεν υπάρχει εθνική παιδεία μέσα από την οποία μπορεί ο λόγος αυτός να γεννηθεί. Το ίδιο έχει συμβεί σε άλλες χώρες και σε παρελθοντικές εποχές. Υπάρχει ωστόσο μια μορφή δυνητικής επανάστασης η οποία δεν προϋποθέτει τον λόγο και άρα δεν προϋποθέτει καν την παιδεία ενός λαού. Είναι η επανάσταση του σώματος: εκείνη που απορρέει ευθέως από το ανθρώπινο ένστικτο. Αυτή είναι η επανάσταση των ανθρώπων που πρωταγωνιστούν στον «Σπασμό» – και ολόκληρο το βιβλίο δεν είναι παρά ένας λόγος ο οποίος θεμελιώνει εκ των υστέρων το νόημα μιας τέτοιας επανάστασης. Επανάσταση όχι κοινωνικοπολιτική αλλά καθαρά υπαρξιακή: επανάσταση του ανθρώπου απέναντι στη μοίρα του να είσαι άνθρωπος.  

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Μια επίκαιρη συνέντευξη με τον Αθηνόδωρο Μεταλλίδη, με αφορμή το βιβλίο του «Intelligence: το ηθικό δίλημμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποιότητα. «Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις απειλές, καταλήγουν να βλάπτουν το αξιακό τους σύστημα».

...
5 λεπτά με την Ειρήνη Παραδεισανού

5 λεπτά με την Ειρήνη Παραδεισανού

Πέντε λεπτά με μια ποιήτρια. Σήμερα, η Ειρήνη Παραδεισανού, για την ποιητική συλλογή της «Αγέννητο άγαλμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν. © για τη φωτογραφία: Stratos Prousalis Photography

Επιμέλεια: Book Press

...
5 λεπτά με την Αντωνία Κώστα-Φώτη

5 λεπτά με την Αντωνία Κώστα-Φώτη

Πέντε λεπτά με έναν συγγραφέα. Σήμερα, η Αντωνία Κώστα-Φώτη, για το βιβλίο της «Σαρ Πούχι» (εκδ. Ναυτίλος).

Επιμέλεια: Book Press

Τι είναι το Σαρ Πούχι του τίτλου; Πώς μας εισάγει στα διηγήματα;

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

7 θεατρικές φωνές στις εκδόσεις Βακχικόν

7 θεατρικές φωνές στις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά νέες θεατρικές εκδόσεις που κυκλοφόρησαν το τελευταίο διάστημα από τις εκδόσεις Βακχικόν. 

Επιμέλεια: Book Press

Λιώνουν οι πάγοι, Βίκυ Κλεφτογιάννη

...
«Ανήκουστος βλάβη» του Ντέιβιντ Λοτζ (κριτική) – Μια καυστική παρωδία των campus novels

«Ανήκουστος βλάβη» του Ντέιβιντ Λοτζ (κριτική) – Μια καυστική παρωδία των campus novels

Για το μυθιστόρημα του Ντέιβιντ Λοτζ (David Lodge) «Ανήκουστος Βλάβη», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κυψέλη σε μετάφραση Έφης Τσιρώνη.

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

Στο μυθιστόρημά του Deaf Sentence (με...

Εκδήλωση για τη συλλογή διηγημάτων του Δήμου Χρυσού «Ο ερημίτης του Ραχμαντάν και άλλες ιστορίες»

Εκδήλωση για τη συλλογή διηγημάτων του Δήμου Χρυσού «Ο ερημίτης του Ραχμαντάν και άλλες ιστορίες»

Παρουσίαση της συλλογής διηγημάτων του Δήμου Χρυσού «Ο ερημίτης του Ραχμαντάν και άλλες ιστορίες», τη Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου.

Επιμέλεια: Book Press

Τη Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου, στις 19:30, η Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS και ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Βραζιλιάνας Μοργκάνα Κρέτζμαν [Morgana Kretzmann] «Στη σκόνη» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κωστας Αγοραστός

Ρόδια και Τσιγάρα

...
«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπασμάτων από το μυθιστόρημα του Άρη Μαραγκόπουλου «Απάρνηση», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιφάνεια Ι
(Ο Νικόλας δεν είναι πια εδώ)

...
«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ