tanoudis-photo

Του Ευθύμιου Σακκά

O Δημήτρης Τανούδης γεννήθηκε το 1981 στην Αθήνα. Έζησε στην Κέρκυρα, στη Μυτιλήνη, στα Ιωάννινα. Σπούδασε Κοινωνική Ανθρωπολογία και Λαϊκό Πολιτισμό. Εργάζεται στην Αθήνα ως μεταφραστής αγγλικών κειμένων και, για δεύτερη χρονιά, συντονίζει ένα σεμινάριο λογοτεχνίας, αφιερωμένο στη μικρή φόρμα της γραφής. Ο Σπασμός είναι το πρώτο του βιβλίο.

Πώς προέκυψε η ενασχόληση με τη λογοτεχνική γραφή;

Ήμουν πάντα εκείνο το μέλος της παρέας που αφηγείται ιστορίες. Όταν σπούδαζα στη Μυτιλήνη, καθόμασταν σε μια ταβέρνα και κάποιος έλεγε: «Πες μας πάλι εκείνη την ιστορία με τον Τάδε». Όμως ποτέ δεν αφηγούμουν τα περιστατικά με τον ίδιο τρόπο – πρόσθετα στοιχεία και αυτοσχέδιες προεκτάσεις. Εκείνη την εποχή δεν έγραφα. Αργότερα, μόλις επέστρεψα στην Αθήνα και βρέθηκα κάτω από την πίεση της προσαρμογής, ξεκίνησα να γράφω κείμενα αυτοθεραπευτικά: χρονογραφήματα, ημερολογιακά, σαρκαστικά κείμενα για τους νευρωτικούς ρυθμούς ζωής στην πόλη. Άργησα πολύ να απογαλακτιστώ από το αυτοθεραπευτικό κομμάτι της γραφής και να περάσω στη δημιουργία που προϋποθέτει έγνοια για το αισθητικό αποτέλεσμα.

Για ποιο λόγο επέμεινες στο μακροπερίοδο λόγο και την εκτενή χρήση επιθέτων;

Μέχρι ενός σημείου, δούλευα με λεξικό. Διάβαζα 200-300 λέξεις την ημέρα. Όταν έβρισκα λέξεις που με κέντριζαν, έγραφα προτάσεις με αυτές τις λέξεις, τις οποίες εκτύπωνα και κολλούσα στον τοίχο, φτιάχνοντας ένα μεγάλο κολάζ. Ύστερα ένωνα τα κομμάτια στον υπολογιστή: έτσι γράφτηκε το 1/3 του μυθιστορήματος. Ταυτόχρονα χτίστηκε μια νοηματική κατεύθυνση και μια αισθητική φόρμα, τις οποίες προέκτεινα μέχρι το τέλος του βιβλίου.

Η γνώμη μου είναι ότι η μορφή που θα επιλέξει ένας συγγραφέας επηρεάζει και τον τρόπο με τον οποίο θα κινηθεί η σκέψη του γράφοντας το βιβλίο. Αν, για παράδειγμα, είχα επιλέξει μια συμβατική μορφή μυθιστορήματος (με αρχή-μέση-τέλος, κεφάλαια, τελείες, μικρές προτάσεις, παραγράφους), η σκέψη μου θα είχε οδηγηθεί σε εντελώς διαφορετικό δρόμο και ενδεχομένως δεν θα μπορούσα να φτάσω στο βάθος της διερεύνησης που έφτασα μέσω της μίας περιόδου, της μίας δηλαδή εκπνοής, η οποία διακόπτεται μόνο από σπασμούς φευγαλέων εισπνοών.

Σχετικά με το πλήθος των επιθέτων και των συνωνύμων, η πρόθεση ήταν να δημιουργηθεί μια λεκτική πληθώρα που θα προκαλούσε αναγνωστικό κορεσμό. Κι ο κορεσμός αυτός να λυτρώνεται από όσα λέγονται στις τελευταίες σελίδες: πως τελικά, ό,τι κι αν πούμε, δεν έχει τόση σημασία, αφού στη λέξη «σπασμός», σύμφωνα πάντα με το βιβλίο, ανάγεται ή κατατείνει οποιαδήποτε λέξη ή πολιτισμική έννοια.

Η πεσιμιστική χροιά που διατρέχει το κείμενο αντανακλά και τη στάση σου απέναντι στην πραγματικότητα;

Είναι αλήθεια ότι το κείμενο δεν γράφτηκε σε ειδυλλιακή περίοδο. Το 2008, μετά τη δολοφονία ενός 15χρονου παιδιού, μέσα σε συνθήκες τυφλής καταστροφής και μηδενικής πολιτισμικής βαρύτητας, συνθήκες χωρίς αύριο για κάποιον που ήταν 26 χρονών και φανταζόταν το μέλλον του σ’ αυτή τη χώρα, είχα απομονωθεί σ’ ένα σπίτι, σ’ ένα χωριό, και προσπαθούσα να βρω κάποιο νόημα που θα με βοηθούσε να ξυπνάω την άλλη μέρα το πρωί. Το βρήκα στο ίδιο το σώμα: στην καθαρά σεξουαλική υπόσταση του σώματος. Και θέλησα τότε να γράψω ένα βιβλίο όπου μια κοσμική συνάθροιση ανθρώπων θα αποτελούσε τη λογοτεχνική αναπαράσταση του εαυτού μου, βρίσκοντας επίσης νόημα ύπαρξης στη δύναμη του σπασμού η οποία ενυπάρχει στο ανθρώπινο σώμα. Εντός του βιβλίου, το νόημα αυτό φτάνει στο άκρο του και καταλήγει στην αυτοφαγία. Όμως δεν πρόκειται για κάτι πεσιμιστικό: μια ενέργεια η οποία φτάνει στην ακραία της εκδήλωση είναι φυσικό να αυτοκαταστρέφεται ώστε να αναγεννάται μετά από τις στάχτες της. Αυτή την καταστροφή και την εκ νέου γέννηση, για να το συνδέσω με τις πολιτισμικές συνθήκες που αναφέρω στην αρχή, προσμένω και από την ίδια τη χώρα μας.

Πιστεύεις ότι θα ήταν λανθασμένη μια αμιγώς πολιτική προσέγγιση του «Σπασμού»;

Ό,τι κι αν γράψεις μπορεί να σχετιστεί με την πολιτική διάσταση της ανθρώπινης συνύπαρξης. Υπάρχει μια σκηνή στο βιβλίο: οι ηγέτιδες αυτού του κόσμου διατάζουν το πλήθος να σταματήσει την άκαρπη ομαδογαμία ώστε να επανέλθει το γεννητικό πείραμα στον αρχικό του σκοπό (τη δημιουργία νέας ζωής). Οι άνθρωποι δεν υπακούουν και η απάντηση της εξουσίας είναι η εν ψυχρώ εκτέλεσή τους. Αυτό, τηρουμένων των αναλογιών, συνέβη τον Δεκέμβριο του 2008. Αυτό, κατά μία έννοια, συμβαίνει κάθε μέρα στο πεδίο που συνδέει τους κατοίκους της χώρας με τις κυβερνητικές της δομές. Ωστόσο, η επανάσταση που επιχειρούν οι άνθρωποι του «Σπασμού» δεν είναι κοινωνικοπολιτική. Πρόκειται για μια ανυπακοή του σώματος απέναντι στη διαιώνιση της ζωής όταν αυτή ακριβώς η διαιώνιση επιβάλλεται από μια αυταρχική εξουσία. Και η παραπάνω συνθήκη δεν είναι αμιγώς πολιτική – αφορά σ’ έναν ευρύτερο κύκλο ιδεών περί ανθρώπινης ύπαρξης.

Υπάρχουν πολλές φωνές στις μέρες μας που κάνουν λόγο για εκκωφαντική σιωπή των πνευματικών ανθρώπων σε σχέση με την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας. Συμμερίζεσαι αυτή την άποψη;

Ασφαλώς και τη συμμερίζομαι. Ζούμε σε μια εποχή όπου το αυτονόητο δεν εξυπακούεται – ειδικά το αυτονόητο δεν εξυπακούεται. Κι είναι χρέος των πνευματικών ανθρώπων να μεταγγίζουν το αυτονόητο στην αντίληψη του κόσμου – να το υπενθυμίζουν διαρκώς, να το μορφοποιούν εντός της γλώσσας, να το καταστούν συνειδητό, και όχι να το αποκρύπτουν με τη σιωπή τους. Δεν μιλώ για πολύπλοκες, βαθυστόχαστες αναλύσεις – επαναλαμβάνω πως αναφέρομαι στο εντελώς αυτονόητο. Μου κάνει εντύπωση που σημαντικοί καλλιτέχνες έχουν επιλέξει να σιωπούν, αποκρύποντας έτσι το αυτονόητο και παγιώνοντας κατ’ επέκταση την τρέχουσα κατάσταση της ζωής μας ως τη μοναδική εφικτή. Καταλαβαίνω ότι για μερικούς ανθρώπους είναι ζήτημα ιδιοσυγκρασίας – και το σέβομαι. Αν όμως είναι θέμα συντήρησης ενός προφίλ ή μιας εικόνας, θα πρέπει να σκεφτούν ότι όλοι κάποτε θα καταλήξουμε τροφή για τα σκουλήκια. Τώρα οφείλουμε να δράσουμε εφόσον δεν συμφωνούμε με το πλαίσιο ζωής που μας έχει επιβληθεί (και που οι ίδιοι έχουμε επιβάλλει στους εαυτούς μας), τώρα πρέπει να αντιδράσουμε απέναντι στην παντοειδή ασχήμια που κατακλύζει τις ζωές μας. Οι συνθήκες είναι ακραίες και γι’ αυτό απαιτούν δυνατές φωνές. Σήμερα πρέπει να μιλήσουμε και όχι αύριο.

Ποιες είναι οι λογοτεχνικές επιρροές σου;

Το διακειμενικό υβρίδιο που περιέχει μια συνεχή εναλλαγή πρόζας και ποίησης δεν είναι σύνηθες στην ελληνική λογοτεχνία. Ανέτρεξα τον Καβάφη, τον Θεοτόκη, τον Χειμωνά, τον Δημητριάδη, τον Γονατά, τον Βαλαωρίτη, τη «Γυναίκα της Ζάκυθος», ψάχνοντας αισθητικές προσλαμβάνουσες. Πέρα, ωστόσο, από την εθνική λογοτεχνία, υπάρχουν αρκετά κείμενα γραμμένα στα μέτρα ενός εκτενούς πεζοποιήματος – ενδεικτικά αναφέρω τα «Άσματα του Μαλντορόρ» (Λωτρεαμόν) και το «Φθινόπωρο του Πατριάρχη» (Γκαρσία Μάρκες).

Ποιο θα είναι το επόμενο βήμα σου μετά τον «Σπασμό»;

Δουλεύω πάνω σε δύο ιδέες. Η μία αφορά σε γυναίκες που εξορίστηκαν κατά τη μετεμφυλιακή περίοδο. Θα υπάρχουν εδώ πραγματολογικά στοιχεία τα οποία εξυπηρετούν την αληθοφάνεια (έχω ξεκινήσει να παίρνω συνεντεύξεις) αλλά δεν με ενδιαφέρει η πιστή απόδοση ενός χωροχρονικού πλαισίου. Πρόθεσή μου είναι να διαβαστεί το κείμενο κι από κάποιον που δεν γνωρίζει το ιστορικό υπόβαθρο της χώρας – να φέρει δηλαδή τη δυνατότητα μιας αναγνωστικής διαχρονίας.

Έχω παράλληλα ξεκινήσει ένα κείμενο το οποίο συνδυάζει ποίηση και θεατρικό διάλογο. Θεματικό του κέντρο αποτελεί η νύχτα της δολοφονίας του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Είναι, ωστόσο, πολύ νωρίς να μιλήσω γι’ αυτό.

tanoudis-cover2Ποια ερώτηση θα ήθελες να σου θέσουν σε μια συνέντευξη;

Θα ’θελα να περιγράψω το αίτιο ύπαρξης του μυθιστορήματος «Σπασμός» αντλώντας ένα παράδειγμα από την πρόσφατη κοινωνικοπολιτική ιστορία της χώρας και επιχειρώντας μια αντίστιξη. Είδαμε πλήθη να βγαίνουν στους δρόμους θέλοντας να εκφράσουν την αγανάκτησή τους απέναντι στην πραγματικότητα στην οποία ζούμε. Όμως μια αληθινή επανάσταση βασίζεται σε έναν προϋπάρχων λόγο (κι ως λόγο εννοώ και τη γλώσσα και τη σκέψη). Αυτή η μαζική αντίδραση δεν απέτυχε – απλώς απέμεινε λειψή, ημιτελής, αφού πίσω της δεν υπήρχε ισχυρός λόγος ο οποίος θα στήριζε και θα ενέπνεε τη μέχρις εσχάτων ανάπτυξή της. Και δεν υπήρχε λόγος γιατί δεν υπάρχει εθνική παιδεία μέσα από την οποία μπορεί ο λόγος αυτός να γεννηθεί. Το ίδιο έχει συμβεί σε άλλες χώρες και σε παρελθοντικές εποχές. Υπάρχει ωστόσο μια μορφή δυνητικής επανάστασης η οποία δεν προϋποθέτει τον λόγο και άρα δεν προϋποθέτει καν την παιδεία ενός λαού. Είναι η επανάσταση του σώματος: εκείνη που απορρέει ευθέως από το ανθρώπινο ένστικτο. Αυτή είναι η επανάσταση των ανθρώπων που πρωταγωνιστούν στον «Σπασμό» – και ολόκληρο το βιβλίο δεν είναι παρά ένας λόγος ο οποίος θεμελιώνει εκ των υστέρων το νόημα μιας τέτοιας επανάστασης. Επανάσταση όχι κοινωνικοπολιτική αλλά καθαρά υπαρξιακή: επανάσταση του ανθρώπου απέναντι στη μοίρα του να είσαι άνθρωπος.

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Mε αφορμή την επανέκδοση του μυθιστορήματός της «Πατρίδα από βαμβάκι» (εκδ. Πατάκη), η συγγραφέας Έλενα Χουζούρη μάς μιλάει για τη λιγότερη γνωστή ιστορία των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ελλάδα μετά το τέλος του Εμφυλίου και τη σημερινή συγκυρία με το πρόβλημα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς.&nb...

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Συνέντευξη με τον συγγραφέα Αλέξη Πανσέληνο με αφορμή την επανέκδοση του πρώτου του βιβλίου «Ιστορίες με σκύλους» (εκδ. Μεταίχμιο), μια συλλογή με τέσσερα εκτενή διηγήματα. Μια επιστροφή έπειτα από 42 συναπτά χρόνια στις συγγραφικές απαρχές του. Φωτογραφία: © Νίκος Κοκκαλιάς.

Συνέντευξη στον ...

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Συνέντευξη με τον Διδάκτορα Ψυχοπαθολογίας και συγγραφέα Φώτη Καγγελάρη με αφορμή το βιβλίο του «Μια ιστορία της τέχνης. Από την μεριά της επιθυμίας» (εκδ. Παπαζήση). Μια πρωτότυτη θέαση της τέχνης και της άμεσης σχέσης που έχει με την ουσία της ζωής μας. 

Συνέντευξη στ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική  διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Το δεύτερο φεστιβάλ «WOW - Women of the World Αthens» (6-8 Απριλίου) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) αποπειράται να θίξει τα πλέον επίκαιρα ζητήματα στον αγώνα της έμφυλης ισότητας, σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Στην κεντρική εικόνα, η Έλλη Ανδριοπούλου, διευθύνουσα δύμβουλος του ΚΠΙΣΝ και...

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ