Σώτη Τριανταφύλλου

Βάφτισες την ηρωίδα σου, ένα κορίτσι με το βλέμμα στραμμένο στη Δύση, Ανατολή. Πώς κι έτσι;

Σίγουρα δεν θα μπορούσα να τη βαφτίσω Καίτη, ή Μαιρούλα... Η ηρωίδα αυτή έχει κάτι φωτεινό και σκοτεινό μαζί. Χρειαζόταν ένα όνομα ασυνήθιστο αλλά αυθεντικό – όχι παράξενο υπό την σνομπ έννοια... Ένα όνομα που να ταιριάζει σ' αυτό που της λέει κάθε πρωί η (σ.σ. γκουβερνάντα της η) Γκρίνα: Rise and shine!

Τι κάνει αυτή η ηρωίδα για την αγάπη της γεωμετρίας τελικά; Να το συζητήσουμε ή θα θεωρηθεί spoiler;

Το μυθιστόρημα είναι η εξιστόρηση ενός μεγάλου έρωτα για την επιστήμη και τη λογική. Και για το πώς η θετική σκέψη μπορεί να εξασφαλίσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια σε σκληρές συνθήκες. Η αγάπη της Ανατολής για τη γεωμετρία δεν αρκεί βέβαια για να την οδηγήσει στην ευτυχία, τη βοηθάει όμως να διατηρεί ενός είδους αταραξία μέσα σ' έναν ταραγμένο κόσμο.

Σου αρέσει η γεωμετρία; Με ποιο τρόπο σού είναι οικεία αυτή η επιστήμη;

Όταν γύρω στα τριάντα μπήκα στο τρίτο έτος της γαλλικής φιλολογίας, βρέθηκα ανάμεσα σε φοιτητές –φοιτήτριες κυρίως– που είχαν μάθει να σκέφτονται διαφορετικά από μένα: η "φιλολογική" σκέψη ήταν αλλιώτικη από εκείνη που είχαμε –λίγο-πολύ– στη Φυσικομαθηματική. Και δεν περιοριζόταν βέβαια στα μαθήματα: επεκτεινόταν στην καθημερινότητα, στη θεώρηση του κόσμου. Έμεινα λοιπόν πιστή στη θετική σκέψη που μου ταίριαζε: αυτή τη σκέψη μεταφέρω στην ιστορία της Ανατολής.

Το love story που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του βιβλίου κουβαλά μια θλίψη. Είναι θλιμμένοι όλοι οι μεγάλοι έρωτες ή είναι καλύτερα να μην γενικεύουμε;

Υπάρχουν έρωτες ευτυχισμένοι, έρωτες δυστυχισμένοι και έρωτες γελοίοι... Το σίγουρο είναι πως υπάρχουν πράγματα σημαντικότερα από τον έρωτα: η θεοποίησή του αποτελεί σφάλμα της λογικής και του πολιτισμού.

Έχεις πλάσει ήρωα περισσότερο γεμάτο από κακία, περισσότερο ηττημένο από τον Λευτέρη Μπότσαρη; (είμαι εμπαθής μαζί του και δεν το κρύβω)

Η Ανατολή θέλει να είναι δίκαιη: ο Λευτέρης Μπότσαρης έχει κι αυτός τις αρετές του – συγκινείται στα μπαλέτα και στην όπερα, περιμαζεύει αδέσποτα ζώα... Κι εγώ θέλω να είμαι δίκαιη απέναντι σε όλους τους χαρακτήρες που δημιουργώ. Κανείς δεν είναι απολύτως "κακός": ένα απολύτως "κακό" πρόσωπο δεν έχει θέση στη λογοτεχνία. Ο Μπότσαρης είναι αξιολύπητο πρόσωπο: το ΚΚΕ έχει δημιουργήσει πλήθος από τέτοια πρόσωπα γεμάτα βασανιστικές αμφιβολίες που δεν είχαν το σθένος να επαναστατήσουν εναντίον του κομματικού μηχανισμού και της ιδεολογίας.

Θα έλεγες πως η Ανατολή είναι αγοροκόριτσο; Ποιος είναι ο δικός σου ορισμός για το αγοροκόριτσο;

Όχι, με τίποτα... Ο όρος δεν με αφορά καθόλου. Αφορά, φαντάζομαι, ανθρώπους με συγκεχυμένη σεξουαλικότητα: η Ανατολή είναι απλώς ένα κορίτσι που δεν αποδέχεται τα οθωμανικά ήθη και την πατριαρχία.

Πώς διαμορφώνει κανείς υγιή πολιτική συνείδηση σε ένα ψευδο-ανεκτικό περιβάλλον, σε μία οικογένεια που υποδύεται την αντισυμβατική ενώ κατά βάθος είναι τελείως συντηρητική;

Η Ανατολή ευγνωμονεί την οικογένειά της για τη μεγάλη βιβλιοθήκη, για την παρουσία της Αγγλίδας γκουβερνάντας, για το Γαλλικό Ινστιτούτο – για όλες τις παροχές της μεσοαστικής τάξης. Και συγχρόνως αποκαλύπτει την παραφροσύνη της, τον βαθύ συντηρητισμό των Ελλήνων κομμουνιστών, την αντεπαναστατική, κομφορμιστική συμπεριφορά, τη μικρότητα...

Στο βιβλίο καταπιάνεσαι και με την αριστερά, ή έστω μια αριστερή οικογένεια που πασχίζει να διατηρήσει μία αριστερή ταυτότητα σε μια εποχή ζυμώσεων και αποκαλύψεων. Ποιος θα έλεγες ότι είναι ο χειρότερος εχθρός της αριστεράς;

Ο χειρότερος εχθρός της Αριστεράς είναι ο εαυτός της.

Και ποιος είναι ο χειρότερος εχθρός μιας έξυπνης γυναίκας; Γιατί τα περνάει όλα αυτά η Ανατολή, ενήλικη πια; Γιατί συνεχίζει να ζει σε καταπιεστικές σχέσεις;

Οι άνθρωποι επαναλαμβάνουν τα πρότυπα στα οποία έχουν μεγαλώσει. Για να ξεφύγει κανείς από τους φαύλους κύκλους πρέπει να περάσει από ψυχαναλυτικές διαδικασίες.

Έχουμε μερικές σκηνές βίας στο βιβλίο, σωματικής κυρίως. Πόσο σε έχει απασχολήσει το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας; Νομίζεις πως μπορεί να υπάρξει ένας ουσιαστικός τρόπος αντιμετώπισής του;

Είναι πολύπλοκο το ζήτημα: θύτες και θύματα συνεργάζονται, αλληλοσυμπληρώνονται. Όποιος θέλει να δώσει τέλος στην ενδοοικογενειακή βία πρέπει να ανοίξει την πόρτα και να την κλείσει οριστικά πίσω του.

«Ακούμε» πολύ μουσική ενώ διαβάζουμε το βιβλίο. Αν σου ζητούσα να μας φτιάξεις μία λίστα με μουσικές που θα συνοδεύουν την ανάγνωση, ποια τραγούδια θα διάλεγες;