Πέντε λεπτά με μία συγγραφέα. Σήμερα, η ποιήτρια Παρασκευή Τζιωρτζούδα, με αφορμή την ποιητική της συλλογή «Χρόνος με τρεις εποχές» (εκδ. Βακχικόν).
Επιμέλεια: Book Press
Πώς μας βοηθάει ο τίτλος να πλησιάσουμε τη συγκεκριμένη ποιητική συλλογή;
Ο τίτλος «Χρόνος με τρεις εποχές» είναι και ο τίτλος του πρώτου ποιήματος στο βιβλίο. Από εκεί και πέρα, η συλλογή χωρίζεται σε τρία κεφάλαια, ή αλλιώς τρεις εποχές, ένα ταξίδι του ανθρώπου προς την ανακάλυψη της αλήθειας. Το ταξίδι περνά πρώτα από την εποχή των δογμάτων, ύστερα από την εποχή της γενναιότητας, και τελειώνει στην εποχή της έξαψης. Αποκρυπρογραφώντας κρυμμένα νοήματα και λέξεις, αφήνεται στον αναγνώστη να ανακαλύψει σε ποιές εποχές του χρόνου αντιστοιχούν.
Η έκδοση είναι δίγλωσση, στα ελληνικά και στα αγγλικά. Ποιο το σκεπτικό πίσω από αυτήν την επιλογή;
Καθώς ζω και εργάζομαι στο εξωτερικό, πολλοί συνεργάτες και φίλοι μου δεν μιλούν ελληνικά, επομένως, παρόλο που το επιθυμούσαν, δεν μπορούσαν να διαβάσουν τα ποιήματά μου. Τότε συνειδητοποίησα πως μία δίγλωσση συλλογή θα ήταν μια καλύτερη επιλογή, γιατί πιστεύω πως η ποίηση πρέπει να ενώνει τους ανθρώπους. Τα μηνύματά της είναι οικουμενικά, και γκρεμίζουν τα εμπόδια που πολλές φορές υψώνονται ανάμεσα στους λαούς. Φυσικά τα ποιήματα γράφτηκαν στα ελληνικά και έπειτα μεταφράστηκαν επιμελώς στα αγγλικά.
Κατά κάποιο τρόπο, σ’ αυτή τη συλλογή, ο ποιητής και ο αναγνώστης είναι ένα.
Είναι το «Χρόνος με τρεις εποχές» μια συλλογή με ενιαία σύλληψη, με κεντρικό θεματικό άξονα; Αν ναι, ποιος είναι αυτός;
Στο βιβλίο «Χρόνος με τρεις εποχές» ο άνθρωπος αναρωτιέται με γνώμονα ποιες αξίες πρέπει να βαδίζει στον σύγχρονο κόσμο. Τα τρία κεφάλαια του βιβλίου έχουν κοινό θεματικό άξονα, συμβολίζοντας το ταξίδι προς την ανακάλυψη του νοήματος της ζωής. Στην εποχή των δογμάτων, όπου κυριαρχεί ένας μυστηριακός χαρακτήρας, ο άνθρωπος ξεδιπλώνει υπαρξιακά ερωτήματα και αναζητά απαντήσεις με βάση τις θρησκευτικές, πολιτιστικές και ανθρωπιστικές του αξίες. Στην επόμενη εποχή, απαιτείται γενναιότητα ώστε να αντιμετωπίσει τη δυσκολία της ευσυνείδητης ύπαρξης. Τέλος, στην εποχή της έξαψης, «αναλύει» τη ζωή μέσα απο το πρίσμα του έρωτα και εξερευνά τα γλυκόπικρα συναισθήματα που μπορεί να μας δημιουργήσει.
Με ποιο τρόπο η ιδέα του αναγνώστη υπάρχει στην ποίησή σας;
Κατά κάποιο τρόπο, σ’ αυτή τη συλλογή, ο ποιητής και ο αναγνώστης είναι ένα. Απελπισία και ελπίδα, ψέμα και αλήθεια, θάνατος και ζωή – πρόκεται για συναισθήματα και αναζητήσεις που απασχολούν τη σκέψη όλων μας. Υπάρχει έντονη συνομιλία με τον σύγχρονο άνθρωπο, (αυτο)κριτική για την πορεία του στον κόσμο και μια ελπιδοφόρα αναζήτηση του μέλλοντος.
Ποιο ποίημα ή απόσπασμα από κάποιο ποίημα θα λέγατε ότι συστήνει με τον καλύτερο τρόπο το ύφος και τους τρόπους αυτής της συλλογής;
Πολύ δύσκολη ερώτηση, καθώς υπάρχουν πολλά ποιήματα με διαφορετικό ύφος, αλλά ίσως το παρακάτω απόσπασμα απο το ποίημα «Το μελάνι της νύχτας»:
Η νύχτα γίνεται ανάσες από φωτιά
που καίνε τα ψέματα της μέρας.
Κι έτσι, κάπου εκεί
μέσα στη νύχτα
βαδίζει η Αβεβαιότητα
κρατώντας εκείνο το παιδικό τρίγωνο
που τραγούδησε τόσες γιορτές.
Μέσα στη νύχτα
πέφτουν τα δάκρυα που κρύφτηκαν κάτω απ’ τον ήλιο
δροσίζουν τις καμένες πέτρες
όπως ο έρωτας δροσίζει τη νιότη μας.
Μέσα στη νύχτα
ζωές έρχονται και ζωές φεύγουν,
αποκηρύσσουμε την αναχώρηση,
στεκόμαστε ανέτοιμοι μπρος στην αθανασία,
γράφουμε γράμματα σε άγνωστους παραλήπτες
ζητώντας μοναχά λίγη συγχώρεση.
Οι σκέψεις γίνονται χαρτί,
οι πράξεις μας μελάνι
κι αυτά τα δυο μαζί φτιάχνουνε τη ζωή μας.
Αν σας ζητούσαν να επιλέξετε ένα από τα δύο, με τι θα λέγατε ότι προσομοιάζουν περισσότερο τα ποιήματά σας: με μουσικά κομμάτια ή με εικαστικά έργα;
Θα έλεγα πως μοιάζουν περισσότερο με εικαστικά έργα, αφού είναι πλούσια σε εικόνες και σύμβολα που αποτυπώνουν τον άνθρωπο στη δίνη της σύγχρονης κοινωνίας. Επίσης, σε πολλά ποιήματα υπάρχει έντονη θεατρικότητα και μια σχεδόν σκηνοθετική παρουσίαση, όπως στο ποίημα «Η έρημος της εγκαρτέρησης»: Βαδίζω στην έρημο της Εγκαρτέρησης, / ήρωας τραγικός σε μιά σκηνή από άμμο, /...