g andrianatos

Πέντε λεπτά με έναν συγγραφέα. Σήμερα, ο ποιητής Γιάννης Ανδριανάτος με αφορμή την ποιητική συλλογή «Δείπνο αντιβαρύτητας» (εκδ. Gutenberg)

Επιμέλεια: Book Press

Από την πρώτη ποιητική συλλογή σας Άνευ αποδοχών μέχρι σήμερα μεσολάβησαν 14 χρόνια. Γιατί ένα τόσο μεγάλο διάστημα;

Ο χρόνος είναι ποίημα επαναλαμβανόμενο αλλά όχι ομοιοκατάληκτο. Όπως γράφω στο Δείπνο αντιβαρύτητας: «Άραγε όλα όσα δεν κάναμε / ανήκουν στο παρελθόν ή στο μέλλον;» Η τωρινή συλλογή ουσιαστικά συμπυκνώνει δύο-τρεις συλλογές σε ένα βιβλίο, που θα μπορούσαν να είχαν δημοσιευτεί νωρίτερα. Η ποίηση είναι συνάντηση σ’ ένα ευρυγώνιο παρόν που συμπεριλαμβάνει το παρελθόν και το μέλλον. Επομένως το διάστημα δεν είναι μεγάλο όταν χρειάζεται να συγκατοικήσουν πολλά «παρόντα» σε μία συλλογή. Ούτε καν το κοσμικό διάστημα δεν είναι μεγάλο, αφού δεν είναι τίποτε άλλο από τη συνεχόμενη διαστολή μιας πρωταρχικής στιγμιαίας ψευδαίσθησης. Άλλωστε η εργασία μου να διδάσκω Φιλοσοφία και Ρητορική στον Ρητορικό Κύκλο είναι ποίηση προφορική καθ’ εκάστην.

Στον τίτλο χρησιμοποιείτε μια έννοια της φυσικής, την αντιβαρύτητα, και τη συνδέετε με κάτι απλό και καθημερινό, όπως ένα δείπνο. Πώς μας βοηθάει ο τίτλος να πλησιάσουμε τη συγκεκριμένη ποιητική συλλογή;

Ένα δείπνο (ακόμα και Μυστικό) κατά τεκμήριο προσθέτει βάρος, βαρύτητα. Άρα ένα Δείπνο αντιβαρύτητας δεν προσθέτει βάρος αλλά αφαιρεί.
Η Διαλεκτική αντίθεση των δύο λέξεων αναδεικνύει όλα αυτά που μας οδηγούν στις απαρχές του κόσμου, όταν η βαρύτητα και η αντιβαρύτητα ήταν σε άμιλλα. Το σύμπαν είναι η προσωρινή επικράτηση της βαρύτητας. Κι η ποίηση, η διαρκής μυστική αντίσταση της αντιβαρύτητας, του ιπτάμενου νόστου, της σύνδεσης με ό,τι μας απογειώνει. Γι’ αυτό και στη συλλογή μου γράφω: Το μόνο αληθινό δίλημμα: είμαστε φιλοξενούμενοι ή κρατούμενοι / της βαρύτητας;

Είναι το Δείπνο αντιβαρύτητας μια ποιητική συλλογή με κόνσεπτ, με «κέντρο» γύρω από το οποίο τα ποιήματα τρόπον τινά περιστρέφονται; Αν ναι, ποιο θα λέγατε ότι είναι αυτό το κέντρο;

Το κέντρο είναι ο κβαντικός παρατηρητής. Αυτός που από τις άπειρες εκδοχές επιλέγει να κοιτάξει μία και επιλέγοντας δημιουργεί έναν κόσμο, έστω λέξεων! Υπερασπίζομαι την ποιητική ματαιότητα της επιλογής. Άρα το κέντρο της συλλογής, ανεξαρτήτως αν κάποια ποιήματα είναι στη θεματολογία τους φιλοσοφικά, κάποια κοινωνικά ή ερωτικά, είναι το ερώτημα «ποιος είμαι εγώ που επιλέγω να παρατηρώ μ’ αυτόν τον τρόπο τη ζωή;» ή «τι άλλο μπορώ να γίνω;». Η ποίηση όπως τη βιώνω και την εκφράζω δεν είναι μια περίτεχνη καταγραφή εμπειριών, γεγονότων, προσδοκιών, απωθημένων ή νοσταλγιών, αλλά μια γυμνή, δυναμική, κοφτερή ερώτηση προς τον εαυτό μου… ή όπως το γράφω στη συλλογή: Το ποίημα ξυρίζει / τη δασύτριχη επιβεβαίωση όπως πριν την εγχείρηση.

Το κέντρο της συλλογής, ανεξαρτήτως αν κάποια ποιήματα είναι στη θεματολογία τους φιλοσοφικά, κάποια κοινωνικά ή ερωτικά, είναι το ερώτημα «ποιος είμαι εγώ που επιλέγω να παρατηρώ μ’ αυτόν τον τρόπο τη ζωή;» ή «τι άλλο μπορώ να γίνω;»

Διαβάζοντας τους τίτλους των ενοτήτων, βλέπουμε από τη μια ομηρικές αναφορές («Μικροί Λαιστρυγόνες») και από την άλλη αναφορές σύγχρονες («Συνεχόμενοι πνιγμοί» ήταν ο ελληνικός τίτλος μιας ταινίας του Πίτερ Γκρίναγουεϊ). Πώς συνδιαλέγονται αυτοί οι κόσμοι; Είναι αυτή η συνύπαρξη στοιχείο ειρωνείας;

Ο κόσμος μας είναι του Ομήρου. Κι η Οδύσσεια άλλωστε αποτελείται από «συνεχόμενους πνιγμούς». Βαδίζοντας πολύ προς τη Δύση, φτάνεις στην Ανατολή. Το παρελθόν και το μέλλον συνευρίσκονται στο παρόν. Είμαστε όμηροι σε χίλιες μικρές κλωστές των σκέψεών μας, των πεποιθήσεων, των ερμηνειών μας. Η ποιητική συνειδητοποίηση της αυτοπαγίδευσής μας μάς οδηγεί σε μια πλάγια θέαση, σε μια ειρωνική ματιά της ζωής μας και της ιστορίας. Όλοι οι ποιητές είναι «παιδιά» του Σωκράτη: προσποιούνται άγνοια, για να μπορούν να πουν εντέλει, απρόσκοπτα, τη δική τους ποιητική θέση! Ειρωνεία προς την ίδια την ατελέσφορη πράξη της γραφής και αυτοειρωνεία για τον ποιητή.

Με ποιον τρόπο η ιδέα του αναγνώστη ενυπάρχει στην ποίησή σας;

Ο αναγνώστης… θα ήθελα μια ποίηση που να είναι συνδημιουργός. Ο ρόλος του να μην είναι παθητικός, δεκτικός, κριτικός από απόσταση, αλλά ενεργητικός, παρεμβατικός. Με τον κάθε αναγνώστη να συντελείται ένα διαφορετικό ποίημα. Όπως στις θεατρικές παραστάσεις που παρεμβαίνει άμεσα το κοινό. Γι’ αυτό σε πολλά ποιήματα της συλλογής, το τέλος τους είναι η αρχή μιας συνομιλίας με τον αναγνώστη. Τον καλώ να συνεχίσει το ποίημα εντός του. Άλλωστε η ποίηση ξεκίνησε ως ραψωδία κι όχι ως οριστικό τυπωμένο κείμενο. Ό,τι είναι οριστικό είναι νεκρό. Αλλά ακόμα περισσότερο σε εποχές πανδημίας και πολέμου, που η εγγύτητα έχει καταστεί σχεδόν παράνομη, η μόνη δυνατή συνάντηση είναι η ανάγνωση (από το ποίημα «Γράφω – άρα υπάρχω;»).

gutenberg deipno antivarititasΑν σας ζητούσαν να επιλέξετε ένα από τα δύο, με τι θα λέγατε ότι προσομοιάζουν περισσότερο τα ποιήματά σας, με μουσικά κομμάτια ή με εικαστικά έργα;

Πιστεύω στη συναισθησία της ποίησης. Άλλωστε η ποιητική δράση ξεκίνησε ως ένα Ιερό Δρώμενο με στοιχεία απαγγελίας, μουσικής, σκηνικών, θεατρικής τελετουργίας, γεωμετρικών συμβόλων στα ρούχα ή στο δέρμα, χορού και αρχιτεκτονικής πλαισίωσης. Η ποίησή μας πλέον μυρίζει «καμαρίλα» και φοβική εσωστρέφεια, σε σχέση με την πανδαισία παρεμβατικής ελευθερίας των απαρχών της. Άρα επιδιώκω και μουσικές και εικαστικές εφαπτόμενες των λέξεων. Αν θα έπρεπε να επιλέξω, θα επέλεγα ίσως λόγω εικαστικών σπουδών πίνακες ολλανδικής σχολής: Ρέμπραντ, Βαν Γκογκ, Μοντριάν.

Ποίηση και Ρητορική. Αντίπαλα στρατόπεδα;

Αντίπαλα στρατόπεδα ναι… αλλά που στη μάχη αγκαλιάζονται! Λόγω της εργασίας μου (εκπαιδευτής στη Ρητορική-Διαλεκτική) βρίσκομαι σε μια αναπόφευκτη διγαμία μεταξύ Ρητορικής και Ποίησης, που έχω βέβαια όλη την καλή διάθεση (όπως κάθε δίγαμος;) να τα ενώσω σε ένα! Άλλωστε όταν απατάς φανερά, είναι απάτη; Η Ποίηση είναι Ρητορική χωρίς τον ψυχαναγκασμό της πειθούς και της τεκμηρίωσης και η Ρητορική είναι ποίηση χωρίς ευφάνταστη νοσταλγία, με τροχισμένα τα αινίγματα. Και οι δύο παιδιά της Γλώσσας, ερίζουν ενώ είναι συγκληρονόμοι.

politeia link more

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Με αφορμή το βιβλίο του, «Κρυμμένη ψυχική ομορφιά» (εκδ. Αρμός), ο Δημήτρης Καραγιάννης, παιδοψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής, μιλά για τη συστημική ψυχοθεραπεία, το κακό, τα ένστικτα και τις ενορμήσεις, και λέει ότι  «η καλοσύνη μπορεί στην αυθεντική έκφρασή της να αποτελεί έκφραση της ψυχικής ομορφιάς».  ...

5 λεπτά με την Ιωάννα Καραμαλή

5 λεπτά με την Ιωάννα Καραμαλή

Πέντε λεπτά με μια ποιήτρια. Σήμερα, η Ιωάννα Καραμαλή, για την ποιητική συλλογή της «Συνέβη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

Ο τίτλος είναι μια πόρτα ή ένα κλειδί; Πώς μας βοηθάει τα πλησιάσουμε τα ποιήματα αυτ...

Μανώλης Ανδριωτάκης: «Αν τα ρομπότ αποκτήσουν ψυχή, τότε θα έχουμε αποκτήσει έναν πιο ευκρινή καθρέφτη της δικής μας ψυχής»

Μανώλης Ανδριωτάκης: «Αν τα ρομπότ αποκτήσουν ψυχή, τότε θα έχουμε αποκτήσει έναν πιο ευκρινή καθρέφτη της δικής μας ψυχής»

Συνέντευξη με τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Μανώλη Ανδριωτάκη με αφορμή το πρόσφατο μυθιστόρημά του «Ο θάνατος του συγγραφέα» (εκδ. Ψυχογιός). Όπως σημειώνει ο ίδιος, «η λογοτεχνία μπορεί να γίνει μια υπερδύναμη κατανόησης και μια εξαιρετική άσκηση στην ταπεινοφροσύνη».

Συνέντευξη στον Κ.Β. Κατσουλά...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Στη Ρέιτσελ Κασκ το βραβείο Γκόλντσμιθς 2024: Για το Parade που «γυρίζει τον κόσμο μας ανάποδα»

Στη Ρέιτσελ Κασκ το βραβείο Γκόλντσμιθς 2024: Για το Parade που «γυρίζει τον κόσμο μας ανάποδα»

Στη Ρέιτσελ Κασκ [Rachel Cusk] απονεμήθηκε το βραβείο Γκόλντσμιθς [Goldsmiths] για το μυθιστόρημά της Parade. Τα βιβλία της Κασκ κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg.

Επιμέλεια Book Press

Στη ...

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

Για το βιβλίο του Εντ Γιόνγκ [Ed Yong] «Ένας απέραντος κόσμος» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Πεδίο), «ένα μεγάλο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας, στην προσπάθεια να αξιολογήσουμε ορθότερα την παρουσία μας σε τούτο τον πλανήτη».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ