5 λεπτά με τη Μαίρη Κόντζογλου

Πέντε λεπτά με έναν συγγραφέα. Σήμερα, η Μαίρη Κόντζογλου, με αφορμή το μυθιστόρημά της «Πόρτο Λεόνε», δεύτερο μέρος της διλογίας της «Σκουριά και χρυσάφι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Book Press

Πώς ξεκινήσατε να γράφετε το βιβλίο σας; Θυμάστε το αρχικό ερέθισμα;

Πριν από χρόνια, μου είχαν δώσει ένα τραπεζικό λεύκωμα με την επιχειρηματική ιστορία μιας οικογένειας που είχε φτιάξει κονιάκ και μου είχαν τονίσει πως θα μπορούσα να εμπνευστώ από αυτή - ήταν πράγματι πολύ ενδιαφέρουσα. Μου κίνησε πράγματι το ενδιαφέρον και, κατά καιρούς, τη σκεφτόμουν. Την άνοιξη του 2017, ένα βράδυ που έπινα κονιάκ για να γιορτάσω την έκδοση του βιβλίου μου «Οι Μαγεμένες – Las Incantadas», σήκωσα ψηλά το ποτήρι, κόντρα στο φως, και θαύμασα το χρυσοκόκκινο χρώμα. Σκουριά και χρυσάφι, σκέφτηκα και ξεκίνησα την έρευνα, ιστορική, κοινωνική, πολιτική, ηθογραφική για να γράψω ένα μυθιστόρημα.

Στην πορεία της έρευνας διαπίστωσα πως ο γενάρχης που ήταν σκλάβος, επαναστάτης, πρόσφυγας και μικροκαλλιεργητής κατάφερε τελικά να γίνει έμπορος, απέκτησε έναν γιο που έγινε βιομήχανος και έκανε και τα αδέλφια του να πλουτίσουν και να δοξαστούν. Η ιστορία της οικογένειας που μελετούσα, όπως ήταν φυσικό, βάδιζε παράλληλα με τη δημιουργία της αστικής τάξης στην Ελλάδα. Έτσι ξεκίνησα να γράφω το μυθιστόρημα – ιχνηλάτηση της κοινωνίας στη χώρα στα μέσα του 19ου αιώνα.

Τι σας τράβηξε στη συγκεκριμένη εποχή; Υπάρχουν βιώματα ή οικογενειακές μνήμες που εξηγούν την έλξη σας;

Είχα να μιλήσω για ένα ποτό που παρασκευάστηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, άρα η εποχή ήταν εξαρχής δεδομένη. Εννοείται πως το ποτό του οποίου την ιστορία παρουσιάζω συμπυκνώνει όλα τα ποτά που παρασκευάστηκαν τη χρονική εκείνη περίοδο στην Ελλάδα. Τότε που η χώρα άρχιζε τη μεταποίηση γεωργικών προϊόντων με μηχανές μπαίνοντας στη βιομηχανική εποχή, οπότε σχηματιζόταν και η αστική τάξη. Άσχετα με το αν ονομάστηκε έτσι, αστική τάξη δηλαδή, αρκετά χρόνια αργότερα.

Η ιστορία της οικογένειας που μελετούσα, όπως ήταν φυσικό, βάδιζε παράλληλα με τη δημιουργία της αστικής τάξης στην Ελλάδα.

Πόσο νωρίς ή πόσο αργά γνωρίζατε το τέλος της ιστορίας σας;

Το ποτό παρήχθη και έκανε διεθνή καριέρα. Υπό αυτή την έννοια γνώριζα από την αρχή το τέλος, καθώς το ποτό είναι η φλέβα που διατρέχει όλο το βιβλίο. Σε ό,τι αφορά τη μοίρα των μυθιστορηματικών προσώπων το τέλος τους προκύπτει, όπως γίνεται συνήθως, στην εξέλιξη της ιστορίας, ποτέ δεν με απασχολεί το πώς θα τελειώσει, το γνωρίζω πια καλά ότι θα έρθει από μόνο του. Εξάλλου, ποτέ δεν υπάρχει οριστικό τέλος στα βιβλία μου, είμαι της άποψης πως τίποτα δεν τελειώνει αλλά συνεχίζεται στο διηνεκές και μου αρέσει ο/η αναγνώστης/τρια να ερμηνεύσει όπως θέλει τις τελευταίες διφορούμενες αράδες του μυθιστορήματος.

Κάποιοι λένε «ένα μεγάλο βιβλίο, χρειάζεται ένα μεγάλο θέμα». Το πιστεύετε;

Θεωρώ πως δεν υπάρχουν «μεγάλα» και «μικρά» θέματα. Όλα έχουν τη δυνατότητα να αναδειχθούν σπουδαία. Είναι θέμα χειρισμού της γλώσσας, της πίστης, της αφοσίωσης και του έρωτα γι’ αυτό.

Ποιο θα λέγατε ότι είναι το βασικό θέμα στο δικό σας βιβλίο;

Είναι η δημιουργία της αστικής τάξης στην Ελλάδα που παρουσιάζεται μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας που έφτιαξε το καλύτερο ποτό στον κόσμο, στα μέσα του κρίσιμου 19ου αιώνα.

Θα μπορούσα να ονομάσω πολλούς που θεωρώ δασκάλους μου, αλλά όχι στον τρόπο που γράφω. Είναι δάσκαλοί μου στον τρόπο με τον οποίο μου έμαθαν να κοιτώ τη ζωή.

Έχετε συγγραφέα-πρότυπο, κάποιον που να θεωρείτε δάσκαλό σας;

Υπάρχουν πολλοί αγαπημένοι συγγραφείς που τους ζήλεψα παράφορα όταν διάβαζα κάποιο βιβλίο τους, θαυμάζοντας είτε κάποιο νόημα είτε τον τρόπο με τον οποίο το είχαν αποδώσει, είτε όλα μαζί. Θα μπορούσα να ονομάσω πολλούς που θεωρώ δασκάλους μου, αλλά όχι στον τρόπο που γράφω. Είναι δάσκαλοί μου στον τρόπο με τον οποίο μου έμαθαν να κοιτώ τη ζωή.

Πώς θα περιγράφατε τον ιδανικό αναγνώστη του βιβλίου σας;

Να αγαπάει τη λογοτεχνία και να έχει κοινωνικούς και πολιτικούς προβληματισμούς. Συνήθως πηγαίνουν μαζί αυτά.

Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτές τις μέρες;

Διαβάζω πάντα δύο, συγχρόνως. Τώρα είναι η Βαλκανική τριλογία και Τα παιδιά του Στάλιν (σε επανάληψη). Τυχαία και τα δύο διαπραγματεύονται κοινωνίες σε πόλεμο, διαφορετικό μεν, πόλεμο δε, και αναφέρονται σε ολοκληρωτισμούς.

Νεγρεπόντε
ΣΚΟΥΡΙΑ ΚΑΙ ΧΡΥΣΑΦΙ (ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ)
ΜΑΙΡΗ ΚΟΝΤΖΟΓΛΟΥ
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 2020
Σελ. 536, τιμή εκδότη €18.80