skouras kentriki

Συνέντευξη με τον συγγραφέα Ζαχαρία Σκούρα, με αφορμή το βιβλίο του «Ταξιδεύοντας στην εποχή του ανθρώπου – η ζωή στην Ανθρωπόκαινο» (εκδ. Γερμανός).

Της Ελένης Κορόβηλα

Μπορεί ένα βιβλίο να αγγίξει σχεδόν όλα τα ζητήματα που άπτονται της ιστορίας του ανθρώπου πάνω στον πλανήτη, μην αφήνοντας απέξω ούτε την ίδια την ιστορία της ζωής της οποίας αποτελεί μέρος; Τι έφερε η «εποχή του ανθρώπου» και ποιο θα είναι το μέλλον της; Για τις ανάγκες αυτής της συνομιλίας περιοριστήκαμε σε λίγα μόνο από τα δεκάδες σημαντικά ζητήματα που θίγει το βιβλίο του Ζαχαρία Σκούρα − με τρόπο άλλοτε συνοπτικό, άλλοτε πιο αναλυτικό, αλλά πάντοτε σοβαρό και εμπεριστατωμένο. 

Το βιβλίο σας είναι μια ιστορία της ζωής στον πλανήτη, με ιδιαίτερη εστίαση στην εποχή του ανθρώπου. Πώς θα το περιγράφατε σε κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτε για σας; Σε ποιον απευθύνεται;

Το βιβλίο ξεκινά με τη φράση του Αριστοτέλη: «Η φύση δεν κάνει τίποτα ούτε ατελές ούτε μάταιο», έχοντας ως στόχο να αναμοχλεύσει τη ζωή και τα φαινόμενα που τη διέπουν, μέσα στη φύση και την κοινωνία των ανθρώπων. Η ζωή αντιμετωπίζεται ως είναι· ένα ταξίδι. Ένα ταξίδι που ξεκίνησε δισεκατομμύρια χρόνια πριν και συνεχίζεται μέχρι σήμερα στην εποχή του ανθρώπου, την Ανθρωπόκαινο Εποχή, όπως θέλει να την ονομάσει ο Άνθρωπος. Θέτει τον εαυτό του πρωταγωνιστή των εξελίξεων στον πλανήτη και στη ζωή, θεωρώντας τον ως τον σπουδαιότερο γεωλογικό παράγοντα των τελευταίων Γεωλογικών Αιώνων.

Η ζωή αντιμετωπίζεται ως είναι· ένα ταξίδι. Ένα ταξίδι που ξεκίνησε δισεκατομμύρια χρόνια πριν και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, στην Ανθρωπόκαινο Εποχή.

Είναι ένα αφήγημα που απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο που νοιάζεται για την ύπαρξη και τη συνύπαρξή του, τη ζωή και τη συνέχειά της, στον ακόμα φιλόξενο πλανήτη μας, ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο, τις πεποιθήσεις και το επάγγελμά του.

Το κύτταρο, λέμε, είναι η «μονάδα της ζωής». Ακούγεται κάπως σαν το «στοιχειώδες σωματίδιο» της φυσικής. Πώς θα το εξηγούσατε αυτό σε κάποιον αδαή;

Η κάθε μορφή ζωής ξεκινά από ένα κύτταρο, που στον άνθρωπο θα προκύψει από τη συνένωση του ωαρίου της μητέρας και του σπερματοζωαρίου του πατέρα, μέσα στη μήτρα της μητέρας. Εκεί, το πρώτο αυτό κύτταρο, που το λέμε ζυγωτό, αρχίζει να διαιρείται, σε 2, 4, 8, 16 κλπ. κύτταρα, που οι πρώτες αυτές δομές αποτελούν και τα πρώτα εμβρυϊκά στάδια της ανάπτυξής μας. Μετά, τα κύτταρα θα αρχίσουν να διαφοροποιούνται και να πολλαπλασιάζονται και να δημιουργούνται ομάδες κυττάρων, που στη συνέχεια θα αποτελέσουν τους ιστούς (μυϊκός ιστός, νευρικός κ.ά.). Από τους ιστούς θα δημιουργηθούν τα όργανα (σπλήνας, συκώτι, πνεύμονας κ.ά.), και από τα όργανα θα δημιουργηθούν τα συστήματα (αναπνευστικό, καρδιαγγειακό, πεπτικό κ.ά.) μέχρι που στο τέλος θα προκύψει ολόκληρος ο οργανισμός! Υπάρχουν βέβαια και οργανισμοί που αποτελούνται από ένα και μοναδικό κύτταρο (μονοκύτταροι οργανισμοί). Έτσι λοιπόν το κύτταρο αποτελεί τη μονάδα της ζωής.

Ένας απλός ορισμός της ζωής, που εμπερικλείει τα τέσσερα στοιχεία της μοναδικότητά της είναι: ότι μπορεί να μεταβολίζεται, να αναπτύσσεται, να αναπαράγεται και βέβαια να διαιωνίζεται δια μέσου των αιώνων. 

Με λίγα λόγια, το κύτταρο είναι η μονάδα της ζωής, που φέρει όλες τις ιδιότητές της. Ένας απλός ορισμός της ζωής, που εμπερικλείει τα τέσσερα στοιχεία της μοναδικότητά της είναι: ότι μπορεί να μεταβολίζεται, να αναπτύσσεται, να αναπαράγεται και βέβαια να διαιωνίζεται δια μέσου των αιώνων.

Λέμε συχνά ότι οι άνθρωποι είμαστε τα πιο πολύπλοκα όντα στον πλανήτη. Από την άλλη, διαβάζουμε στο βιβλίο σας ότι το γονιδίωμα της τουλίπας περιέχει περισσότερο DNA από του ανθρώπου, δηλαδή περισσότερες πληροφορίες (;). Πώς εξηγείται αυτό το παράδοξο;

Σωστά, είναι για μη παίρνουμε πολύ... θάρρος εμείς οι άνθρωποι. Οι ιδιότητες που περιγράψαμε παραπάνω κάνουν τη ζωή μοναδική ως φαινόμενο μέσα στα μύρια φαινόμενα της φύσης. Από τα μύρια όσα, θεωρούμε τη ζωή ως το πιο πολύπλοκο φαινόμενο που αντιμετώπισε ο ανθρώπινος νους. Από όλα τα συστήματα ζωής που έχουν ήδη μελετηθεί (ποτέ δεν είσαι σίγουρος για το τι θα δεις στην επόμενη στροφή) ο άνθρωπος θεωρείται το πολυπλοκότερο, και για να είμαστε πιο σαφείς, διαθέτει το πιο πολύπλοκο νευρικό σύστημα από όλες τις άλλες μορφές ζωής.

Οι διαρκείς αλληλεπιδράσεις του γενοτύπου, του περιβάλλοντος και του φαινοτύπου οδηγούν στην απίθανη έκφραση του νευρικού συστήματος.

Η πολυπλοκότητα αυτή δεν φαίνεται να έχει ως μόνη πηγή το μέγεθος του DNA του, αλλά βασίζεται κυρίως στον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν το DNA του (ο γενότυπος που λέμε στη βιολογία), το περιβάλλον (από το πολύ μικρό και εσωτερικό μέχρι το πολύ μεγάλο και αχανές) ώστε να εκδηλωθεί ο φαινότυπος (αυτό που είμαστε και φαινόμαστε). Οι διαρκείς αλληλεπιδράσεις του γενοτύπου, του περιβάλλοντος και του φαινοτύπου οδηγούν στην απίθανη έκφραση του νευρικού συστήματος και εν τέλει στην εξαιρετική ανθρώπινη φύση με προεξάρχουσες ιδιότητες τη διανόηση και τη συνείδηση.

Στο άκουσμα της έκφρασης «γενετική μηχανική» οι περισσότεροι τρομάζουμε. Λίγοι από εμάς ξέρουμε ότι πολλά από τα εμβόλια που κάνουμε είναι αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης; Τελικά, τι είναι η γενετική μηχανική; Ο δρόμος προς τη δυστοπία ή την ουτοπία;

Από φιλοσοφικής σκοπιάς προκύπτει το ερώτημα: «Πόσο αντικειμενικός μπορεί να είναι ο άνθρωπος όταν είναι εσωτερικός και εξωτερικός παρατηρητής ταυτόχρονα; Όταν παρατηρεί τη ζωή γύρω του και τη δικιά του, την ίδια στιγμή;» Ταυτόχρονα, υπάρχει και ένα μεγάλο πραγματικό πρόβλημα. Η μάθηση και η κατανόηση του βιολογικού συστήματος. Έλεγε ο Isaac Asimov (1920 - 1992): «Το πιο θλιβερό στη ζωή αυτή τη στιγμή είναι ότι η επιστήμη συγκεντρώνει γνώση πολύ πιο γρήγορα από ό,τι η κοινωνία αποκτά σοφία». Το μεγάλο πρόβλημα στην κοινωνία σήμερα είναι η διαχείριση των επιτευγμάτων. Ολόκληρο το 10ο Κεφάλαιο του βιβλίου αφιερώνεται στη «Βιοτεχνολογία και τη Βιοηθική», τη δράση και την αντίδραση, την έρευνα, την επιστήμη, την τεχνολογία και την ηθική που απαιτείται για τη διαχείριση, το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα τοποθετηθούν τα όρια των εφαρμογών στην κοινωνία των πολιτών αλλά και στη διατήρηση της ζωής και των φαινομένων στον πλανήτη μας. Τον πλανήτη, το φιλόξενο «ξενιστή» του άνθρωπου.

skouras 4
Στα δεξιά, ο συγγραφέας Ζαχαρίας Σκούρας, στα αριστερά ο καθηγητής Θεοδόσης Τάσιος. 

 

Στις 14 Απριλίου του 2003 παραδόθηκε στην ανθρωπότητα η σχεδόν πλήρης αποκρυπτογράφηση (κατά 99%) του ανθρώπινου γονιδιώματος. Ποια είναι η σημασία αυτής της εξέλιξης; Κι επίσης: γιατί μας «αντιστέκεται» το υπόλοιπο 1% αυτής της γνώσης;

Παραθέτω κάποια αποσπάσματα από το 8ο Κεφάλαιο «Η εποχή του DNA».

– Μετά την ανάλυση και την κατανόηση μεμονωμένων γονιδίων, έφτασε ο καιρός για μια πιο ολιστική και εξαιρετικά φιλόδοξη προσέγγιση, της γνώσης όλου του γονιδιώματός μας.
– Η 14η Απριλίου του 2003 είναι μια μέρα παγκόσμια, μεγάλης και ιδιαίτερης ιστορικής σημασίας για τον πλανήτη. Είναι η μέρα ορόσημο για την παγκόσμια ειρήνη και συνεργασία της επιστήμης και της κοινωνίας. Αποκρυπτογραφήθηκε το γενετικό υλικό –το DNA– το δικό μας, του ανθρώπου.
– Δυστυχώς όμως, όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, οι στιγμές αυτές, οι παγκόσμιες και οι ειρηνικές, όπου η επιστήμη και η κοινωνία κάνουν το αυτονόητο να συμβαδίζουν με αρμονία και δημιουργικότητα δεν γιορτάζονται με τη μεγαλοπρέπεια άλλων εορτασμών, που διατηρούν και επιτείνουν τα μίση και τους ανταγωνισμούς μεταξύ των ανθρώπων.

Όσον αφορά στο 2ο σκέλος της ερώτησής σας: Η «αντίσταση» είναι μεγάλη και αποδίδεται τόσο σε τεχνικά θέματα, όσο και στην ύπαρξη διαφόρων αλληλουχιών DNA στις οποίες η πρόσβαση τεχνικά δεν είναι ακόμη εύκολη, αλλά και η λειτουργία που πιθανόν να εξυπηρετεί δεν έχει προσδιορισθεί. Θεωρούμε ότι οι περιοχές αυτές προέκυψαν από μεταλλάξεις διάφορων μορφών, όπως αντικαταστάσεις τμημάτων DNA, ανασυνδυασμοί, ελλείμματα, διπλασιασμοί, υποκαταστάσεις κ.ά. Άλλωστε οι αλλαγές οι οποίες συμβαίνουν στο γενετικό υλικό και οι επιπτώσεις αναφέρονται σχεδόν με κάθε ευκαιρία σε κάθε κεφάλαιο του βιβλίου, ώστε ο αναγνώστης να αντιληφθεί την τεράστια «ελαστικότητα» του γονιδιώματός μας.

Μερικά από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία του βιβλίου αναφέρονται στα μικρόβια και τους ιούς που υπάρχουν στον πλανήτη μας, τόσο για το μέγεθός τους όσο και για την ποικιλία τους που συνοψίζεται στη φράση: «η μάζα όλων των μικροοργανισμών στον πλανήτη μας είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από το σύνολο της μάζας όλων των ζώων και όλων των φυτών μαζί». Δηλαδή, οι βασικοί «κάτοικοι» αυτού το πλανήτη είναι μικρόβια και ιοί; Κι αν ναι, τι σημαίνει αυτό για την κατανόηση της ζωής μας, για το πώς πρέπει να ζούμε, για την υγεία μας;

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός αυτό. Αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι γνωρίζουμε μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό των μικροοργανισμών που υπάρχουν τόσο στη Γη αλλά και μέσα στο σώμα μας. Η Γη μας πλέον θεωρείται ένα μικροβιακός Πλανήτης. Ιδιαίτερη έμφαση στο βιβλίο δίνεται στη δομή και τη λειτουργία της ζωής και του περιβάλλοντός της κόσμου. Γίνεται πλέον κατανοητό ότι ο κόσμος των μικροοργανισμών δεν είναι «αοράτος». Είναι ορατός με όνομα και λειτουργία και είναι μετρήσιμος. Αξιοποιείται ή καταπολεμείται ανάλογα με τον χώρο και τον χρόνο που εκδηλώνεται και ανάλογα με την κατάσταση, τις δομές και τις λειτουργίες που διέπουν την τοπική και την παγκόσμια κοινωνία.

Αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι γνωρίζουμε μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό των μικροοργανισμών που υπάρχουν τόσο στη Γη αλλά και μέσα στο σώμα μας. Η Γη μας πλέον θεωρείται ένα μικροβιακός Πλανήτης.

Ειδικότερα το μικροβίωμα, δηλαδή οι μικροοργανισμοί που υπάρχουν στο σώμα μας και είναι δεκαπλάσιοι από τα ανθρώπινά μας κύτταρα, θεωρούνται πλέον ως ο δεύτερος εγκέφαλός μας. Τόση σημασία δίδεται στη μικροβιακή μας χλωρίδα.

Η έννοια της ασθένειας έχει ήδη αλλάξει, ο ορισμός της υγείας διευρύνεται και συμπεριλαμβάνεται πλέον στο γενικότερο πλαίσιο της υγείας, του ατόμου, της συνύπαρξης, της κοινωνίας, όλων των μορφών ζωής (μικροοργανισμοί, φυτά, ζώα) και αυτού του ίδιου του ξενιστή μας, του μικροβιακού Πλανήτη, της Γης μας. Όταν έγραφα το βιβλίο δεν φανταζόμουνα πόσο επίκαιρο θα γινόταν σήμερα με τον κορονοϊό, την πανδημία και την Ανθρωπόκαινο. Πιστεύω ότι διαβάζοντάς το θα λύσετε πολλές απορίες για τη ζωή και το μέλλον της και θα προβληματιστείτε για το «σήμερα» και την «επόμενη μέρα».

Μπορεί να νικηθεί το γήρας; Να κατακτήσουμε μέσω της βιολογίας και της επιστήμης την αιώνια νεότητα; Κι αν ναι, θα ήταν θεμιτή μια τέτοια εξέλιξη που θα οδηγούσε σε ακόμη πιο εκρηκτική αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού;

Δεν χωρά αμφιβολία ότι το γήρας, όπως περιγράφεται στα παλιά βιβλία και στις παραδόσεις των λαών, έχει αλλάξει. Ο «τριαντακοντούτης» γέρων των προηγούμενων αιώνων έχει προ πολλού ξεπερασθεί. Σήμερα πολλά που θεωρούνταν μυστικά και απροσπέλαστα και έδιναν τροφή στην αλχημεία, τη μεταφυσική και τις μυστικοπαθείς βεβαιότητες, έχουν διαλευκανθεί και επιτρέπουν όχι μόνο την επιμήκυνση στο προσδόκιμο της ζωής, αλλά και την καλύτερη υγεία, την ευεξία, τη δύναμη, την ομορφιά. Η επιστήμη, και μάλιστα η επιστήμη που έχει επιφορτισθεί με τον λόγο για τη ζωή, η βιολογία, η τεχνολογία, η μόρφωση καθώς και οι αλλαγές στις δομές της κοινωνίας βοήθησαν πολύ προς αυτή την κατεύθυνση. 

Ο «τριαντακοντούτης» γέρων των προηγούμενων αιώνων έχει προ πολλού ξεπερασθεί.

Δεν θα προχωρήσω περισσότερο σε αυτό το θέμα. Όπως δεν θα προχωρήσω και στο 2ο σκέλος της ερώτησής σας. Θέλω να αφήσω τον αναγνώστη να διαβάσει το βιβλίο, να ανακαλύψει και να διαμορφώσει τη δικιά του άποψη, μέσα από τις σελίδες του βιβλίου και ειδικότερα από το 10ο κεφάλαιο και μετά.

skouras 3
Ο Ζαχαρίας Σκούρας είναι πτυχιούχος και διδάκτορας του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ. Μετεκπαιδεύθηκε και εργάστηκε σε Ερευνητικά Κέντρα και Πανεπιστήμια της Ευρώπης. Είναι συγγραφέας επιστημονικών άρθρων, ανακοινώσεων και βιβλίων, καθώς και εκλαϊκευμένων άρθρων στον ημερήσιο και ηλεκτρονικό τύπο, σε θέματα που αφορούν τη γενετική, τη μοριακή βιολογία, την εξέλιξη και τη βιοπληροφορική. Δίδαξε και διδάσκει προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα στο Πανεπιστήμιο, καθώς και σε ταχύρυθμα σχολεία και σεμινάρια. Πολλοί προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες ολοκλήρωσαν κοντά του την εργασία τους. Είναι καθηγητής Γενετικής και Γενικός Γραμματέας του Διεπιστημονικού Κέντρου Αριστοτελικών Μελετών του ΑΠΘ.



 

Ας τελειώσουμε με ένα «παραμύθι». Τι είναι οι «Λύκοι του Γελοουστόουν» και τι μας έμαθαν για τη λειτουργία των οικοσυστημάτων;

«Τι μπορεί να συμβεί σε ένα οικοσύστημα όταν χαθεί ένας κρίκος από την τροφική του αλυσίδα; Τι συνέπειες μπορεί να έχει για τη βιοποικιλότητα η εξαφάνιση ενός είδους; Υπάρχει ελπίδα να επανακάμψει το οικοσύστημα;» Μοιάζει με παραμύθι, είναι όμως μια πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που μπορεί να δείξει στην ανθρωπότητα έναν δρόμο για μια άλλη κανονικότητα. Μια κανονικότητα προσαρμοσμένη στους κανόνες της ζωής και της φύσης, χωρίς να υπερεκτιμά, ούτε όμως και να υποτιμά, παράγοντες, δυναμικές και πράγματα. Εκεί όπου οι κακοί λύκοι των παμυθιών γίνονται οι σωτήρες ενός ολόκληρου οικοσυστήματος, στο οποίο οι διάφορες ανθρώπινες τεχνικές και τεχνολογίες απεδείχθησαν πολύ κατώτερες των όποιων προσδοκιών.

Η ιστορία του πρώτου και πιο διάσημου εθνικού πάρκου στον κόσμο, του Εθνικού Πάρκου Γέλοουστοουν των ΗΠΑ, ξεκίνησε στα τέλη του πρόπερασμένου αιώνα. Οι λύκοι όμως που υπήρχαν στο πάρκο ενοχλούσαν... και τελικά οι τελευταίοι λύκοι εξοντώθηκαν από τους διαχειριστές του Πάρκου, το 1926. Οι λύκοι όμως είναι θηρευτές που βρίσκονται ψηλά στην οικολογική ιεραρχία. Τόσο ο θηρευτής όσο και το θήραμα είναι αναπόσπαστοι κρίκοι της τροφικής αλυσίδας, αποτελώντας μία απαραίτητη προϋπόθεση για τη δομή και τη λειτουργία του οικοσυστήματος και της ισορροπίας του. Από την ημέρα που εξοντώθηκαν οι λύκοι άρχισε η κατάρρευση του πάρκου. Το οικοσύστημα ξέφευγε από την ισορροπία του. Αποδεσμευμένος από τον θηρευτή του, τον λύκο, ο πληθυσμός των μεγάλων ελαφιών αυξανόταν ανησυχητικά. Η βόσκηση από τα μεγάλα ελάφια εντάθηκε, το τοπίο απογυμνωνόταν, η βλάστηση γινόταν όλο και πιο φτωχή, η διάβρωση των εδαφών αυξανόταν, κατέρρεαν τα δάση και υποβαθμίζονταν οι ποταμοί και οι λίμνες.

Μετά από πολύχρονες μελέτες και χρονοβόρες διαδικασίες οι διαχειριστές του πάρκου αναθεώρησαν τις απόψεις τους για τους λύκους. Χρόνια αργότερα, το 1995, το «πείραμα» ξεκίνησε εισάγοντας 14 λύκους στο πάρκο. Η αλλαγή ήταν εντυπωσιακή. Το οικοσύστημα του Εθνικού Πάρκου του Γέλοουστοουν άρχισε να ανακάμπτει. Η ανάκαμψή του ξεκίνησε από μία καινούρια, για τα δεδομένα της ανθρωπότητας, συνεργασία: από μια ομάδα ανθρώπων και μια αγέλη λύκων. Ας μείνει στη μνήμη μας και ας την εξιστορούμε στις νέες γενιές, έστω σαν παραμύθι, για τους καλούς λύκους του Γελοουστόουν και τη σωτηρία του πρώτου Εθνικού Πάρκου του κόσμου μας.

Ευοίωνο το μήνυμα. Ευαίσθητη η ιστορία. Αρκεί να προλάβουμε… Κλείνοντας, θέλω να ευχαριστήσω τόσο εσάς για τη φιλοξενία όσο και τις Εκδόσεις Γερμανός για την άψογη συνεργασία μας.

* Η ΕΛΕΝΗ ΚΟΡΟΒΗΛΑ είναι δημοσιογράφος.


skourasΤαξιδεύοντας στην εποχή του Ανθρώπου
Η ζωή στην Ανθρωπόκαινο
Ζαχαρίας Σκούρας
Εκδόσεις Γερμανός 2020
Σελ. 256, τιμή εκδότη €19,90

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΖΑΧΑΡΙΑ ΣΚΟΥΡΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Mε αφορμή την επανέκδοση του μυθιστορήματός της «Πατρίδα από βαμβάκι» (εκδ. Πατάκη), η συγγραφέας Έλενα Χουζούρη μάς μιλάει για τη λιγότερη γνωστή ιστορία των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ελλάδα μετά το τέλος του Εμφυλίου και τη σημερινή συγκυρία με το πρόβλημα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς.&nb...

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Συνέντευξη με τον συγγραφέα Αλέξη Πανσέληνο με αφορμή την επανέκδοση του πρώτου του βιβλίου «Ιστορίες με σκύλους» (εκδ. Μεταίχμιο), μια συλλογή με τέσσερα εκτενή διηγήματα. Μια επιστροφή έπειτα από 42 συναπτά χρόνια στις συγγραφικές απαρχές του. Φωτογραφία: © Νίκος Κοκκαλιάς.

Συνέντευξη στον ...

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Συνέντευξη με τον Διδάκτορα Ψυχοπαθολογίας και συγγραφέα Φώτη Καγγελάρη με αφορμή το βιβλίο του «Μια ιστορία της τέχνης. Από την μεριά της επιθυμίας» (εκδ. Παπαζήση). Μια πρωτότυτη θέαση της τέχνης και της άμεσης σχέσης που έχει με την ουσία της ζωής μας. 

Συνέντευξη στ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ