«Κιθαιρώνας» του Νίκου Α. Μάντη (προδημοσίευση)

Και τελικά, ρώτησε η Αγαύη, πότε άλλαξαν όλα;

Όλα κατέρρευσαν με την έλευση των Ελλήνων. Ήρθανε κουβαλώντας τα μοντέρνα όπλα τους και τους ακλόνητους κανόνες τους. Για τους Έλληνες, όλη η ζωή ήταν υποταγμένη στους αριθμούς, σ’ αυτούς τους ανεξιχνίαστους, ύπουλους θεούς που κυβερνούσαν τα πάντα, μετρήσιμη και υπολογίσιμη κάθε στιγμή, γιατί εκείνη η περίεργη αίρεση, η αριθμητική, ήταν η πραγματική αφέντρα της σκέψης τους. Γι’ αυτό, έπρεπε να χτιστούν καινούργια σπίτια (από πέτρα και όχι από πηλό), καινούργιοι δρόμοι να ανοιχτούν (για να τρέχουν τα βρωμερά αυτά ζώα, τα άλογα, και τα θορυβώδη τους άρματα) και απέραντες πόλεις να εγερθούν πλάι στα ποτάμια και τα δάση, γιατί τα απλά χωριά έδειχναν απολίτιστα και άξεστα στα εξευγενισμένα, πολύπλοκα μυαλά τους. Και όλα τούτα ήταν τα έργα των ανδρών, οι περιουσίες των ανδρών, τα αντικείμενα της ανδρικής ζήλιας, των ανδρικών πολέμων και της ανδρικής ποίησης. Κι αφού ο κόσμος τώρα τους ανήκε, έπρεπε να τον χωρίσουν σε κομμάτια και να τον τεμαχίσουν, να τον αγοράσουν, να τον πουλήσουν και να τον ανταλλάξουν, μπροστά και πίσω, σε πλάτος και σε μήκος, ατελείωτα. Κι έτσι οι γυναίκες δεν μπορούσαν πια να κάνουν έρωτα σε εκείνους που ήθελαν, γιατί τα παιδιά που θα έρχονταν δε θα τους ανήκαν, αλλά θα ανήκαν μοναχά στους άνδρες.

Ο άνδρας θα υποδείκνυε με ποιον θα ήταν φίλος η γυναίκα στην καρδιά και στο κρεβάτι, γιατί η γυναίκα (όπως το παιδί) αποτελούσε τώρα περιουσία του άνδρα, αφού όλος ο κόσμος, έμψυχος και άψυχος, είχε πια μοιραστεί. Και ο Ζευς ήταν ο θεϊκός εγγυητής. Και όσο κυβερνούσαν ο Δίας και ο Ποσειδώνας, αυτός θα ήταν ο νόμος. Η εναλλακτική, η Παλιά Μητέρα, μπορούσε μονάχα στους ψιθύρους να λατρεύεται, στα κρυφά και με φόβο. Στο σκοτάδι, σε μυστικές γωνιές και σε αφανείς βωμούς, από κορίτσια και γυναίκες που ζούσαν με τον τρόμο του τιμωρητικού χεριού του άνδρα που θα έπεφτε πάνω τους.

Έτσι είχανε τα πράγματα.

Το αστείο είναι ότι, στο τέλος, ο Κάδμος δεν κλονίστηκε απ’ την Αγαύη, την υποψήφια επαναστάτρια, αλλά από τη Σεμέλη, τη νομιμόφρονα πιστή του Δία. Μια ωραία μέρα, η κοιλιά της Σεμέλης τού φάνηκε κάπως ευχάριστα στρογγυλεμένη, με μια καμπυλότητα που ακόμα και το πληθωρικό κορμί της δεν μπορούσε να δικαιολογήσει. Όταν κάλεσε τους βασιλικούς γιατρούς, εκείνη αναγκάστηκε να ομολογήσει την εγκυμοσύνη της. Για να μετριάσει την οργή του πατέρα της, που η πρωτότοκή του, η πριγκίπισσα των Θηβών, ήτανε τόσο ξεδιάντροπη ώστε να κουβαλάει ένα μπάσταρδο, σίγουρα προϊόν κάποιου άγνωστου χωριάτη, γεωργού ή τσοπάνη, ή ακόμα –θεός φυλάξοι– το σπόρο κανενός νταβραντισμένου δούλου, η Σεμέλη ικέτευσε για έλεος, υποστηρίζοντας ότι ήταν αθώα, ότι αυτή τη φορά δεν έφταιγε και ότι έπρεπε να την πιστέψουν. Γιατί, ισχυρίστηκε, δεν είχε κάνει έρωτα με θνητό, αλλά με τον ίδιο τον πατέρα των θεών, τον πανίσχυρο Δία! Και, στην ουσία, δεν είχε υπάρξει καν συναινετική συνουσία, αλλά μία πράξη βιασμού.

Για να μετριάσει την οργή του πατέρα της, που η πρωτότοκή του, η πριγκίπισσα των Θηβών, ήτανε τόσο ξεδιάντροπη ώστε να κουβαλάει ένα μπάσταρδο, σίγουρα προϊόν κάποιου άγνωστου χωριάτη, γεωργού ή τσοπάνη, ή ακόμα –θεός φυλάξοι– το σπόρο κανενός νταβραντισμένου δούλου, η Σεμέλη ικέτευσε για έλεος, υποστηρίζοντας ότι ήταν αθώα, ότι αυτή τη φορά δεν έφταιγε και ότι έπρεπε να την πιστέψουν.

Σύμφωνα με όσα είπε, κοιμότανε κοντά στους βασιλικούς κήπους, όταν άκουσε μακρινούς κεραυνούς. Όπως πήγε να φύγει, για να προστατευτεί από την καταιγίδα που πλησίαζε, συνέβη κάτι που μόνο σα θαύμα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί: είδε μια αστραπή να αιωρείται από πάνω της, νωθρή και μαλακιά, σα μια χαλαρή κορδέλα, η οποία ξεδιπλωνόταν αργά, λάμποντας σταθερά και εκπέμποντας ένα δυνατό, γαλακτώδες φως. Η φωτεινή κορδέλα πιθανότατα είχε την ικανότητα να υπνωτίζει όποιον βρισκόταν στο πέρασμά της, γιατί αυτό ακριβώς έπαθε και η Σεμέλη, αφού, με το που στάθηκε απέναντί της, έχασε κάθε όρεξη να το σκάσει, αλλά, αντίθετα, έπεσε στα γόνατα, έχοντας συνειδητοποιήσει ότι η κορδέλα δεν ήταν άλλη από το Δία τον ίδιο, σε ακόμα μία απ’ τις μυριάδες μεταμορφώσεις του.

Και, αργά ή γρήγορα, το αναπόφευκτο έλαβε χώρα, πράγμα που σημαίνει ότι η φιδόμορφη ταινία βρήκε το δρόμο κάτω από το χιτώνα της Σεμέλης, προς το σημείο όπου ενώνονταν τα μπούτια της, και μέσα από εκείνη τη σάρκινη κοιλάδα σύρθηκε κατευθείαν στο θηλυκό της άνοιγμα, τη ρωγμή απ’ όπου προέρχεται όλη η ζωή. Και έτσι η πράξη ξεκίνησε, δίχως καμία νύξη πόθου ή ηδονής (για τη Σεμέλη τουλάχιστον), αλλά με μία αίσθηση ενόχλησης και καψίματος, μαζί με αρκετή εφίδρωση, και όταν όλα είχαν συντελεστεί (μάλλον πιο αργά παρά πιο γρήγορα, υπαινισσόταν η Σεμέλη), η κορδέλα αποσύρθηκε απ’ το κορμί της και πέταξε πίσω στον ουρανό, σε μια στιγμιαία αναλαμπή που εκσφενδονίστηκε μακριά όπως τινάζεται το ψάρι στο βάθος της λίμνης.

Και έτσι έγιναν όλα. Από τη μέρα εκείνη, η Σεμέλη ήταν σίγουρη ότι ο Δίας ο ίδιος την είχε γκαστρώσει, και σε λίγες εβδομάδες άρχισε να διακρίνει τα πρώτα δείγματα, την απουσία του μηνιαίου αίματος, την τροφαντή, πρησμένη κοιλιά, τους εμετούς, τη ζάλη. Πράγμα που επιβεβαιώθηκε. Και τώρα, πέντε μηνών έγκυος, ετοιμαζόταν να γεννήσει το γιο του Δία, έναν τουλάχιστον ημίθεο – και γιατί όχι θεό, αναρωτήθηκε η Σεμέλη, δεδομένου ότι και η γραμμή του πατέρα της ήταν αθάνατη, πηγαίνοντας πίσω ως τους Τιτάνες, αφού και ο Κάδμος έφερε τη μορφή του δράκου ως νεαρός, προτού να ρίξει τις φολίδες του, για να γίνει ο ηγέτης της Θήβας. (Άλλοι, ωστόσο, έλεγαν ότι ο Κάδμος δεν είχε υπάρξει δράκος, αλλά ότι είχε απλά φονεύσει ένα δράκο, που η φωλιά του βρισκόταν στη βάση του λόφου του Αμφείου, εκεί όπου τώρα απλώνεται η Θήβα. Φτάνοντας με τους συντρόφους του από μακριά, από τα μέρη του βορρά, είδε την εύφορη πεδιάδα και το λόφο και αποφάσισε να εγκατασταθεί εκεί. Το μόνο εμπόδιο ήταν το τεράστιο ερπετό, που βασίλευε μονάχο του πάνω στην επίζηλη περιοχή, σπαράζοντας κάθε επίδοξο διεκδικητή. Ο Κάδμος, γιγαντόσωμος πολεμιστής ο ίδιος, από γενιά ηρώων, κατάφερε να το εξολοθρεύσει. Κι απ’ το τομάρι του σκοτωμένου δράκου ξεπήδησε ως διά μαγείας η πόλη της Θήβας. Και από τα αμέτρητα δόντια του, που έπεσαν και φυτεύτηκαν στο χώμα, γεννήθηκαν οι Θηβαίοι.)

Φυσικά, κανείς δεν την είχε πιστέψει. Αλλά κανείς δεν ήξερε και τι να κάνει. Η πρώτη τους σκέψη ήταν να τερματίσουν την κύηση, η Σεμέλη όμως αντιστάθηκε με μανία, παλεύοντας σα λυσσασμένη σκύλα να προστατέψει το «θεϊκό μωρό» της, όπως έλεγε. Έπειτα ο Κάδμος σκέφτηκε να της βρει έναν άνδρα-πιόνι, κάποιον απ’ την αριστοκρατική τάξη της Θήβας που θα ήταν διατεθειμένος να ανεχθεί το άγριο ταμπεραμέντο της κόρης του, καθώς και το μούλικο παιδί της, με τη φιλοδοξία να γίνει μέλος της βασιλικής οικογένειας, σε μία απ’ τις σημαντικότερες πόλεις της Ελλάδας.

Έπειτα από μια σειρά συνεντεύξεων, υπό την εποπτεία του ίδιου του βασιλιά, ο υποψήφιος τελικά επελέγη: το όνομά του ήταν Ιατροκλής, και ήταν τελεστής, ένας άνδρας κοντά στα σαράντα, παραδόξως ακόμα ανύπανδρος, λόγω (όπως ήθελαν τα κουτσομπολιά) του φριχτού χαρακτήρα του, της ασταμάτητης γκρίνιας του και της μουρμούρας του...

Έπειτα από μια σειρά συνεντεύξεων, υπό την εποπτεία του ίδιου του βασιλιά, ο υποψήφιος τελικά επελέγη: το όνομά του ήταν Ιατροκλής, και ήταν τελεστής, ένας άνδρας κοντά στα σαράντα, παραδόξως ακόμα ανύπανδρος, λόγω (όπως ήθελαν τα κουτσομπολιά) του φριχτού χαρακτήρα του, της ασταμάτητης γκρίνιας του και της μουρμούρας του με την παραμικρή ευκαιρία, του εμμονικού του φόβου για τις αρρώστιες και των συχνών κρίσεων υστερίας όταν κάποιος παρέκκλινε από τους υποχόνδριους κανόνες του. Ο Κάδμος τον απεχθανόταν (ο άνθρωπος ήταν προφανώς μεγάλο φρούτο) αλλά αναγκάστηκε να συμβιβαστεί, καθώς δεν υπήρχε άλλος εργένης που ν’ απομένει στις τάξεις των αριστοκρατών, κάποιοι από τους οποίους ήταν χήροι με απαίσια φήμη (καυχώμενοι δημοσίως ότι είχαν ξεφορτωθεί τις πρώην γυναίκες τους γιατί τους κάναν παράπονα, ή απλά επειδή δεν μπορούσαν να τους προσφέρουν αρσενικά παιδιά).

Και έτσι κλείστηκε η συμφωνία, προς μεγάλη δυσφορία της Σεμέλης· αντί για το σεβασμό που της οφειλόταν ως ερωμένης του θεού των θεών, την είχανε υποβιβάσει στο ρόλο της χαζούλας, της ηλίθιας κόρης που είχε γκαστρωθεί κατά λάθος και που έπρεπε να τη σουτάρουν κακήν κακώς. Όμως ο γάμος δεν ήτανε γραφτό να γίνει· μερικές εβδομάδες μετά τη συμφωνία, ο Ιατροκλής προχωρούσε πάνω στο άλογό του στον κάμπο, έχοντας εισπράξει μερικούς φόρους απ’ τους αγρότες των χωριών που νοίκιαζαν τις περιουσίες του, ευχαριστημένος με όλα τα καλά που είχε μαζέψει (κυρίως δημητριακά και κρέατα). Εντός ολίγου, ωστόσο, ξέσπασε θύελλα, και την επόμενη στιγμή ένας τεράστιος κεραυνός τον διαπέρασε εν κινήσει, μετατρέποντάς τον ακαριαία, μαζί με το άλογο, σε στήλη μαύρης στάχτης. Ένα ρεαλιστικό άγαλμα θανάτου, για να το κοιτούν οι θνητοί και να το αποθαυμάζουν με τρόμο.

Όλοι συνταράχθηκαν από τα νέα: άραγε ήταν ένα τερατώδες προϊόν της τύχης, αναρωτιόνταν, ή μια θεϊκή παρέμβαση, που σκοπό είχε να προστατέψει το διάδοχο του Δία από έναν θετό πατέρα με αφόρητο χαρακτήρα; Σας το ’λεγα, επαναλάμβανε συνεχώς η Σεμέλη, κομπάζοντας με την προφανή δικαίωσή της. Και έτσι τίποτα δεν έγινε. Ο Κάδμος υποχώρησε, και κανείς άλλος μνηστήρας δεν επελέγη. Η Σεμέλη απλά υποχρεώθηκε να κρατάει χαμηλά το κεφάλι, αποφεύγοντας τις προκλήσεις και στην ουσία παραμένοντας μέσα στα τείχη του παλατιού. Δυο μήνες αργότερα, το παιδί γεννήθηκε.

Ήταν αγόρι.
Ή όχι;
Κανείς δεν ήξερε.

Απ’ τη στιγμή που η μαμή το κράτησε στα χέρια της, η πρώτη αντίδραση που μία γέννηση εμπνέει στους ανθρώπους (δηλαδή ο προσδιορισμός του φύλου) καταπνίγηκε αυτομάτως. Τα μάτια της μαμής είχαν διογκωθεί με δέος, καθώς δίσταζε να προφέρει λέξη, από το φόβο ότι θα πρόσβαλλε το βασιλιά και τον οίκο του, τη γραμμή του οποίου υποτίθεται ότι θα συνέχιζε το νεογέννητο. Όμως, σοβαρά, ποιο ήταν στ’ αλήθεια το φύλο του Διόνυσου – όπως είχε απαιτήσει να τον αποκαλούν η Σεμέλη, θεωρώντας τον αγόρι σε κάθε περίπτωση;

Στη θέση ενός απλού γεννητικού οργάνου, το παιδί είχε δύο: ανάμεσα στους μηρούς του, μια ροζ, κοκκινωπή στρουμπουλάδα (ήτανε μεγαλόσωμο παιδί, απ’ την αρχή) πλαισίωνε ένα καλοσχηματισμένο πέος από πάνω, αλλά επίσης ένα μικρότερο, κι ωστόσο ευδιάκριτο αιδοίο από κάτω του. Κανείς δεν ήξερε πόσο λειτουργικά θα αποδεικνύονταν αυτά τα όργανα (ομολογουμένως τα γυναικεία έδειχναν κατάτι υπανάπτυκτα σε σύγκριση με τα ανδρικά) και ποια χαρακτηριστικά θα υιοθετούσε το παιδί με τα χρόνια. (Άραγε, θα έβγαζε στήθη, ή δυνατούς μύες, γενειάδα και τρίχες παντού στο σώμα του;)

Ήταν ένα αίνιγμα σε μορφή μωρού, που κανείς δεν είχε τη δύναμη να το λύσει. Την ίδια στιγμή, αποτελούσε μία εκ των πραγμάτων ακύρωση του ισχυρισμού της Σεμέλης ότι είχε υπάρξει «η μυστική ερωμένη του Δία», και μόνο εκ του λόγου ότι ο παντοδύναμος νεφεληγερέτης αποκλείεται να είχε σπείρει ένα τέτοιο εξάμβλωμα. Κι έτσι, καθώς ο οίκος του Κάδμου παράδερνε από τη μια ταπείνωση στην άλλη, και όλα εξαιτίας της Σεμέλης, έπρεπε να ληφθούν δραστικά μέτρα: Η μάνα και το παιδί θα έμπαιναν σε περιορισμό. Κανείς δε θα τους έβλεπε, ούτε θα άκουγε για κείνους από εδώ και μπρος. (Εκτός αν, φυσικά, η Σεμέλη συμφωνούσε να απαρνηθεί το βλαστάρι της, παραδίδοντάς το σε καμιά οικογένεια χωρικών για υιοθεσία – κάτι που δε θα δεχόταν ποτέ, όπως αποδείχθηκε.) Μια ευρύχωρη αίθουσα στη δυτική πλευρά του παλατιού διαμορφώθηκε για το σκοπό του εγκλεισμού, και οι δυο τους μεταφέρθηκαν εκεί για μια ζωή σε τέσσερις τοίχους.

Τέλος της ιστορίας. Το κεφάλαιο έκλεισε.