prodimosieysi raptopoulos

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Ό,τι καλύτερο μου έχει συμβεί – Τριάντα έξι σύντομα κείμενα για ό,τι καλύτερο μου έχει συμβεί, από την οικογένεια και τους φίλους μου ως το πάθος με το γράψιμο. Μια επιλεκτική αυτοβιογραφία». Κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Κέδρος. Φωτογραφία © Σπύρος Κατωπόδης (2020).

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΦΡΟΝΤΙΣΕ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙΣ

Ύστερα από έντεκα χρόνια ύµνων και εγκωµίων, τη δεκαετία του ’90, τα βιβλία µου άρχισαν να αντιµετωπίζονται από τους κριτικούς σαν σάκος του µποξ. 

Tο 1993, µε αφορµή µια ακραία κατεδαφιστική κριτική εναντίον ενός µυθιστορήµατός µου, ο Βασίλης Βασιλικός, που ζούσε τότε στο Παρίσι, έστειλε µια επιστολή διαµαρτυρίας στην «Ελευθεροτυπία».

Εκεί, αφενός έκανε λόγο για «ποδοσφαιροποίηση της κριτικής» και αφετέρου εξέφραζε την απορία του: αν δέχονταν ανάλογες επιθέσεις οι νεότεροι πεζογράφοι όπως η αφεντιά µου, τι περίµενε άραγε τους δόκιµους πεζογράφους;

Εν τω µεταξύ, είχα προλάβει να συντάξω εν θερµώ µια σύντοµη, σαρκαστική, αν όχι υβριστική, επιστολή προς τον κριτικό που µε είχε κάνει κυριολεκτικά µε τα κρεµµυδάκια και του την είχα στείλει. 

Είτε το έργο σου είναι επιεικώς µέτριο και γεµάτο αδυναµίες είτε είσαι αληθινά πρωτοπόρος και δεν σε καταλαβαίνουν. Και στις δύο περιπτώσεις δεν γίνεται να κάνεις και πολλά: η κριτική είναι αναγκαίο κακό (ή καλό).

Αρκετά χρόνια µετά, όταν µου δόθηκε η ευκαιρία, ζήτησα συγγνώµη από τον αποδέκτη της επιστολής µου, έχοντας µετανιώσει για την αντίδρασή µου.

Άλλο, όµως, κάτι που κάνεις εν βρασµώ ψυχής και άλλο να καταφεύγεις στα δικαστήρια, όπως απείλησε πριν από λίγα χρόνια ότι θα κάνει ο Γιάννης Σµαραγδής εναντίον όσων κατακρεούργησαν, από κριτικής πλευράς, την ταινία του για τον Καζαντζάκη.

raptopoulos exΕν ολίγοις, ακόµη και σήµερα, εξακολουθώ να δείχνω κατανόηση σε µια προσωπική, εν θερµώ αντίδραση ενός δηµιουργού απέναντι στους κριτικούς του, είτε για επιστολή µιλάµε είτε για σωµατική βία, όπως η γροθιά που υποτίθεται (γιατί, ίσως, πρόκειται για φιλολογικό ανέκδοτο) ότι έδωσε σε κάποιον κριτικό του ο Καραγάτσης. 

Ωστόσο, θεωρώ εντελώς άστοχο, και για την ακρίβεια απαράδεκτο, όχι µόνο να αµφισβητείς το δικαίωµα κάποιου να απορρίπτει τη δουλειά σου, αλλά επιπλέον να προβιβάζεις τους δικαστές σε ανώτατους κριτές, δηλαδή σε κριτικούς των κριτικών της τέχνης. 

Οι αρνητικές κριτικές, έστω και αν πρόκειται για σαρκασµούς και χλευασµούς, όπως εκείνοι που δέχτηκε ο Σµαραγδής, µπορεί να σηµαίνουν δύο πράγµατα. Είτε το έργο σου είναι επιεικώς µέτριο και γεµάτο αδυναµίες είτε είσαι αληθινά πρωτοπόρος και δεν σε καταλαβαίνουν. Και στις δύο περιπτώσεις δεν γίνεται να κάνεις και πολλά: η κριτική είναι αναγκαίο κακό (ή καλό). 

Όπως έγραψε και ο Μπαρούχ Σπινόζα: «Ούτε να κλαψουρίζεις ούτε να εξοργίζεσαι. Φρόντισε να καταλάβεις». Οι υπόλοιπες αντιδράσεις δεν έχουν νόηµα. Όχι µόνο επειδή είναι αδύνατον να ελέγξεις πώς θα αντιµετωπίσουν το έργο σου. Αλλά κυρίως επειδή η κριτική, όντας εκ φύσεως θνησιγενής, είναι καταδικασµένη να ξεχαστεί. 

Το θέµα είναι να µην ξεχαστεί µαζί της και το έργο σου.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

«My HERoines» της Μαρίας Αμανατίδου (προδημοσίευση)

«My HERoines» της Μαρίας Αμανατίδου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή αφηγημάτων της Μαρίας Αμανατίδου «My HERoines – Μικρές ιστορίες, μεγάλες ηρωίδες», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Μηκραίνεις»

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ