Στον Άγιο Διονύσιο των Δυτικών, σεμνά τελείται μια ωραία κηδεία. Έξω από τον ναό, ένας ζητιάνος αθροίζει τα χρώματα. Τα περισσότερα είναι μαύρα. Ξεχωρίζει το τσιγάρο στα χείλη του. Ένα κερί της πείνας στο στόμα. Ο κόσμος τυλίγεται μαύρο μετάξι απ’ τη Μάντοβα. Νυφικό ή σάβανο; Πάντως, ανεμίζει. Ανεπαίσθητο θρόισμα.

Την επαύριον, τελευταία ημέρα του χειμώνα, η εφημερίδα Άστυ δημοσιεύει τη νεκρολογία. Το κατευόδιο, σαν νεύμα στο φέρετρο και πορτρέτο στο μνήμα. Με μιαν υπόσχεση της ανοίξεως. Αυτή αργεί. Σαν να δοκιμάζει την κοινή πίστη στην άνθιση.

Την ομολογώ. Ύστερα, κοιτάζω την κάσα: «Έως προχθές ακόμη ήτο θαλερός πρεσβύτης ακμαίος, ωραία φυσιογνωμία και ζωηρά. Η φυσική ευθυμία του, η διαχυτικότης του, ήτο τερπνόν θέαμα και εντρύφημα μεταδοτικόν». Να χαμογελάτε.

«Ωραίον το λείψανον του νεκρού, όπως ήτο ωραίον το ήθος του ζώντος. Δεν ελάτρευσε τον Μαμωνάν, ουδ’ υπερέβη τον όρκον του επιστήμονος. […] Εάν εδικαιούτο να λάβη 50 από ένα πτωχόν ασθενή, ελάμβανε 15. Εάν εδικαιούτο να λάβη 15 ελάμβανε 5. Εάν ο ασθενής ήτο πολύ πτωχός, τότε έδιδεν αντί να λαμβάνη. Τοιούτος υπήρξεν ο ενάρετος επιστήμων, ο αγαθός Γερμανός, ο Γουλιέλμος Βιλδ».

Στην τραγωδία, ο Γουλιέλμος αντιτάσσει τη συμπάθεια και τη συγκατάβαση, προωθώντας την κατανόηση αλλήλων, με καλά έργα και καλή καρδιά. Το τίμιο ήθος του είναι μεταδοτικό, πιο πολύ από τη χολέρα. Το ίδιο ισχύει και για το χαμόγελο.

Ο γιατρός είχε μετοικήσει στη Σκιάθο το έτος 1846. Μεταξύ άλλων, διηύθυνε τον αγώνα του τόπου σε μιαν επιδημία χολέρας, καθοδηγώντας και τους βαρδιάνους στα σπόρκα, ήτοι τους φύλακες στη νησίδα και τα πλοία της καραντίνας.

Ο συντάκτης της νεκρολογίας, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, αθανατίζει τον καλό Βαυαρό σε πέντε διηγήματά του, με εκτενέστερο τη γνωστή περιπέτεια της θείας Σκεύως, την ουσιωδώς ανεπίκαιρη, υπό τον τίτλο «Βαρδιάνος στα σπόρκα».

Αναδιφώντας στις ιστορίες του Σκιαθίτη, αντιγράφω δύο ενδεικτικές φράσεις του Βιλδ (ή Βουνδ), που εκφράζουν την απέχθειά του για τη διχόνοια, και την έφεσή του στην άνευ όρων (και ορίων) καλοσύνη του Σαμαρείτη Χριστού: 1) «Άντρωπο να τρώη άλλο άντρωπο», λέει απογοητευμένος, παρατηρώντας μιαν οικογενειακή έριδα∙ και αλλού, γύρω από ένα τραπέζι, μικρή ανάπαυλα από τους καημούς και τα βάσανα, σε μιαν ώρα γιορτής: 2) «Έτσι μ’ αρέσουν εμένα οι άντρωποι, να είναι εύτυμοι».

Στην τραγωδία, ο Γουλιέλμος αντιτάσσει τη συμπάθεια και τη συγκατάβαση, προωθώντας την κατανόηση αλλήλων, με καλά έργα και καλή καρδιά. Το τίμιο ήθος του είναι μεταδοτικό, πιο πολύ από τη χολέρα. Το ίδιο ισχύει και για το χαμόγελο.

Η μετοχή του στη ζωή της κοινότητας, μάλιστα με τον κρίσιμο, σωτήριο ρόλο του ιατρού, εκδηλώνεται κατ’ εξοχήν με τη γνώση των ονομάτων, έργο που ξέρουμε ότι το επιτελεί πρωτίστως ο ιερέας, κατά την αδιάλειπτη μνημόνευση της Προθέσεως.

«Χωρίς να το θέλη», λέει ο Παπαδιαμάντης για τον γιατρό, «εγνώριζεν, από εικοσαετίας διατριβών εν τω τόπω, όλα σχεδόν τα ονόματα της πολίχνης».

Σε άλλο διήγημα («Στο Χριστό στο Κάστρο»), ο Σκιαθίτης χρησιμοποιεί την ίδια πρόταση, αναφερόμενος σε έναν ιερέα του νησιού: «Εγνώριζε δ’ εκ μνήμης όλα τα ονόματα της πολίχνης, αποθαμένα και ζωντανά».

Τέτοια η μνήμη που πυροδοτεί την έγνοια και μέριμνα υπέρ όλου του κόσμου. Ας χαιρετίζουμε ο ένας τον άλλο με τα μικρά μας ονόματα. Ας μην τα ξεχνάμε.

Ύστερα από εκατόν είκοσι χρόνια, βλέπω στην τηλεόραση τον τίμιο δόκτορα Σωτήρη Τσιόδρα, να μνημονεύει δεκάδες ονόματα ασθενών, ιατρών και νοσηλευτών. Σε ένα άρθρο της Βασιλικής Σιούτη (στη lifo.gr), οι φοιτητές μιλούν για το ήθος του καλού γιατρού, το απαράμιλλο χιούμορ, τη μεγάλη προσήνεια.

«Όταν τελειώσει όλο αυτό», λέει κάποιος, «θα γυρίσει στο Αττικόν, να βλέπει γιαγιάδες με χαμόγελο, γιατί έτσι είναι…»

Στις 27 Φεβρουαρίου, όταν κηδεύτηκε ο Γουλιέλμος Βιλδ, τιμούμε τον άγιο Γελάσιο τον Μίμο. Ο Σκιαθίτης κλείνει τη νεκρολογία ως εξής: «Ας είναι άφθιτος η μνήμη του μετ’ εγκωμίων». Τα εγκώμια γελούν. Καλούν στην εργασία της μίμησης.

Όταν τελειώσει όλο αυτό, εύχομαι κάποιος να πλέξει άξιο εγκώμιο και στον δόκτορα Τσιόδρα. Στο ολοζώντανό του παράδειγμα. Ας μη φθίνει ποτέ η μνήμη του. Το επ’ εμοί, όταν τελειώσει όλο αυτό, κι αν είμαι ακόμα εδώ, θα πάω στα Σπάτα να τον ακούσω να ψάλλει. 

→ Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Δανού ζωγράφου Ejnar Nielsen «Το άρρωστο κορίτσι» (1896)

Info

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ

***

ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΧΩΡΟ

Στη στήλη αυτή δημοσιεύονται διηγήματα (κείμενα μυθοπλασίας) στην ελληνική γλώσσα τα οποία μέχρι τη στιγμή της αποστολής τους δεν έχουν δημοσιευτεί σε έντυπο ή οπουδήποτε στο διαδίκτυο. Τα διηγήματα αποστέλλονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση  edit@bookpress.gr. Στην περίπτωση που το διήγημα επιλέγεται για να δημοσιευτεί, και μόνο σε αυτή, θα επικοινωνούμε με τον συγγραφέα το αργότερο μέσα σε 20 μέρες από την αποστολή του διηγήματος και θα τον ενημερώνουμε για το χρόνο της επικείμενης δημοσίευσης. Σε κάθε άλλη περίπτωση, καμιά επιπλέον επικοινωνία δεν θα πρέπει να αναμένεται και ο συγγραφέας επαναποκτά αυτομάτως την κυριότητα του κειμένου του. Τα προς δημοσίευση διηγήματα ενδέχεται να υποστούν γλωσσική επιμέλεια.