margaritis

Η οδός Πανεπιστημίου έχει τώρα ερημώσει. Η συννεφιά επισπεύδει το σούρουπο. Σε λίγο θα βρέξει το δίστιχο: βουρκωμένη Δευτέρα / η χειρότερη μέρα. Η συγκεκριμένη είναι η 27η Φεβρουαρίου, το έτος 1899. Ο αιώνας φθίνει, σαν τα φύλλα που πέφτουν. 

Του Κυριάκου Μαργαρίτη

 

Για τον Δόκτορα Σωτήρη Τσιόδρα

Στον Άγιο Διονύσιο των Δυτικών, σεμνά τελείται μια ωραία κηδεία. Έξω από τον ναό, ένας ζητιάνος αθροίζει τα χρώματα. Τα περισσότερα είναι μαύρα. Ξεχωρίζει το τσιγάρο στα χείλη του. Ένα κερί της πείνας στο στόμα. Ο κόσμος τυλίγεται μαύρο μετάξι απ’ τη Μάντοβα. Νυφικό ή σάβανο; Πάντως, ανεμίζει. Ανεπαίσθητο θρόισμα.

Την επαύριον, τελευταία ημέρα του χειμώνα, η εφημερίδα Άστυ δημοσιεύει τη νεκρολογία. Το κατευόδιο, σαν νεύμα στο φέρετρο και πορτρέτο στο μνήμα. Με μιαν υπόσχεση της ανοίξεως. Αυτή αργεί. Σαν να δοκιμάζει την κοινή πίστη στην άνθιση.

Την ομολογώ. Ύστερα, κοιτάζω την κάσα: «Έως προχθές ακόμη ήτο θαλερός πρεσβύτης ακμαίος, ωραία φυσιογνωμία και ζωηρά. Η φυσική ευθυμία του, η διαχυτικότης του, ήτο τερπνόν θέαμα και εντρύφημα μεταδοτικόν». Να χαμογελάτε.

«Ωραίον το λείψανον του νεκρού, όπως ήτο ωραίον το ήθος του ζώντος. Δεν ελάτρευσε τον Μαμωνάν, ουδ’ υπερέβη τον όρκον του επιστήμονος. […] Εάν εδικαιούτο να λάβη 50 από ένα πτωχόν ασθενή, ελάμβανε 15. Εάν εδικαιούτο να λάβη 15 ελάμβανε 5. Εάν ο ασθενής ήτο πολύ πτωχός, τότε έδιδεν αντί να λαμβάνη. Τοιούτος υπήρξεν ο ενάρετος επιστήμων, ο αγαθός Γερμανός, ο Γουλιέλμος Βιλδ».

Στην τραγωδία, ο Γουλιέλμος αντιτάσσει τη συμπάθεια και τη συγκατάβαση, προωθώντας την κατανόηση αλλήλων, με καλά έργα και καλή καρδιά. Το τίμιο ήθος του είναι μεταδοτικό, πιο πολύ από τη χολέρα. Το ίδιο ισχύει και για το χαμόγελο.

Ο γιατρός είχε μετοικήσει στη Σκιάθο το έτος 1846. Μεταξύ άλλων, διηύθυνε τον αγώνα του τόπου σε μιαν επιδημία χολέρας, καθοδηγώντας και τους βαρδιάνους στα σπόρκα, ήτοι τους φύλακες στη νησίδα και τα πλοία της καραντίνας.

Ο συντάκτης της νεκρολογίας, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, αθανατίζει τον καλό Βαυαρό σε πέντε διηγήματά του, με εκτενέστερο τη γνωστή περιπέτεια της θείας Σκεύως, την ουσιωδώς ανεπίκαιρη, υπό τον τίτλο «Βαρδιάνος στα σπόρκα».

Αναδιφώντας στις ιστορίες του Σκιαθίτη, αντιγράφω δύο ενδεικτικές φράσεις του Βιλδ (ή Βουνδ), που εκφράζουν την απέχθειά του για τη διχόνοια, και την έφεσή του στην άνευ όρων (και ορίων) καλοσύνη του Σαμαρείτη Χριστού: 1) «Άντρωπο να τρώη άλλο άντρωπο», λέει απογοητευμένος, παρατηρώντας μιαν οικογενειακή έριδα∙ και αλλού, γύρω από ένα τραπέζι, μικρή ανάπαυλα από τους καημούς και τα βάσανα, σε μιαν ώρα γιορτής: 2) «Έτσι μ’ αρέσουν εμένα οι άντρωποι, να είναι εύτυμοι».

Στην τραγωδία, ο Γουλιέλμος αντιτάσσει τη συμπάθεια και τη συγκατάβαση, προωθώντας την κατανόηση αλλήλων, με καλά έργα και καλή καρδιά. Το τίμιο ήθος του είναι μεταδοτικό, πιο πολύ από τη χολέρα. Το ίδιο ισχύει και για το χαμόγελο.

Η μετοχή του στη ζωή της κοινότητας, μάλιστα με τον κρίσιμο, σωτήριο ρόλο του ιατρού, εκδηλώνεται κατ’ εξοχήν με τη γνώση των ονομάτων, έργο που ξέρουμε ότι το επιτελεί πρωτίστως ο ιερέας, κατά την αδιάλειπτη μνημόνευση της Προθέσεως.

«Χωρίς να το θέλη», λέει ο Παπαδιαμάντης για τον γιατρό, «εγνώριζεν, από εικοσαετίας διατριβών εν τω τόπω, όλα σχεδόν τα ονόματα της πολίχνης».

Σε άλλο διήγημα («Στο Χριστό στο Κάστρο»), ο Σκιαθίτης χρησιμοποιεί την ίδια πρόταση, αναφερόμενος σε έναν ιερέα του νησιού: «Εγνώριζε δ’ εκ μνήμης όλα τα ονόματα της πολίχνης, αποθαμένα και ζωντανά».

Τέτοια η μνήμη που πυροδοτεί την έγνοια και μέριμνα υπέρ όλου του κόσμου. Ας χαιρετίζουμε ο ένας τον άλλο με τα μικρά μας ονόματα. Ας μην τα ξεχνάμε.

Ύστερα από εκατόν είκοσι χρόνια, βλέπω στην τηλεόραση τον τίμιο δόκτορα Σωτήρη Τσιόδρα, να μνημονεύει δεκάδες ονόματα ασθενών, ιατρών και νοσηλευτών. Σε ένα άρθρο της Βασιλικής Σιούτη (στη lifo.gr), οι φοιτητές μιλούν για το ήθος του καλού γιατρού, το απαράμιλλο χιούμορ, τη μεγάλη προσήνεια.

«Όταν τελειώσει όλο αυτό», λέει κάποιος, «θα γυρίσει στο Αττικόν, να βλέπει γιαγιάδες με χαμόγελο, γιατί έτσι είναι…»

Στις 27 Φεβρουαρίου, όταν κηδεύτηκε ο Γουλιέλμος Βιλδ, τιμούμε τον άγιο Γελάσιο τον Μίμο. Ο Σκιαθίτης κλείνει τη νεκρολογία ως εξής: «Ας είναι άφθιτος η μνήμη του μετ’ εγκωμίων». Τα εγκώμια γελούν. Καλούν στην εργασία της μίμησης.

Όταν τελειώσει όλο αυτό, εύχομαι κάποιος να πλέξει άξιο εγκώμιο και στον δόκτορα Τσιόδρα. Στο ολοζώντανό του παράδειγμα. Ας μη φθίνει ποτέ η μνήμη του. Το επ’ εμοί, όταν τελειώσει όλο αυτό, κι αν είμαι ακόμα εδώ, θα πάω στα Σπάτα να τον ακούσω να ψάλλει. 

Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Δανού ζωγράφου Ejnar Nielsen «Το άρρωστο κορίτσι» (1896)

 
 

margaritis photoInfo

Ο Κυριάκος Μαργαρίτης γεννήθηκε στην Κύπρο το 1982. Παρακολούθησε σπουδές κλασικής και νεοελληνικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή για το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο, το ιστορικό μυθιστόρημα "Ο Γιωρκής ο Καρπασίτης", το 1998. Την περίοδο 2001-2011 κυκλοφόρησαν 8 βιβλία του για παιδιά, το τελευταίο εκ των οποίων, με τίτλο "Τα τρύπια τείχη", τιμήθηκε με αναγραφή στον πίνακα White Ravens της Διεθνούς Βιβλιοθήκης Νεότητας του Μονάχου. Η συλλογή διηγημάτων "Μικροί ερωτικοί θρήνοι" τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Νέου Λογοτέχνη στην Κύπρο το 2002 και ήταν η κυπριακή συμμετοχή για τη λογοτεχνία στη 12η Bienale Νέων Καλλιτεχνών από την Ευρώπη και τη Μεσόγειο (Νάπολη, 2005). Το τελευταίο του μυθιστόρημα, «Κρόνακα», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος.  
 
 
 
 
 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ

alt

  

***

ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΧΩΡΟ

Στη στήλη αυτή δημοσιεύονται διηγήματα (κείμενα μυθοπλασίας) στην ελληνική γλώσσα τα οποία μέχρι τη στιγμή της αποστολής τους δεν έχουν δημοσιευτεί σε έντυπο ή οπουδήποτε στο διαδίκτυο. Τα διηγήματα αποστέλλονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση  edit@bookpress.gr. Στην περίπτωση που το διήγημα επιλέγεται για να δημοσιευτεί, και μόνο σε αυτή, θα επικοινωνούμε με τον συγγραφέα το αργότερο μέσα σε 20 μέρες από την αποστολή του διηγήματος και θα τον ενημερώνουμε για το χρόνο της επικείμενης δημοσίευσης. Σε κάθε άλλη περίπτωση, καμιά επιπλέον επικοινωνία δεν θα πρέπει να αναμένεται και ο συγγραφέας επαναποκτά αυτομάτως την κυριότητα του κειμένου του. Τα προς δημοσίευση διηγήματα ενδέχεται να υποστούν γλωσσική επιμέλεια.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Παπουτσόσυκα» (διήγημα)

«Παπουτσόσυκα» (διήγημα)

«Παπουτσόσυκο δεν είχα ξανακόψει ούτε ξαναφάει στη ζωή μου. Το πρωί που γύρισα στο πατρικό πήγα σαν το μοσχάρι να πιάσω ένα με γυμνά χέρια. Ευτυχώς με είδε η μάνα μου από την κουζίνα και με σταμάτησε. Τι κάνεις παιδάκι μου; Χωρίς γάντια; Θα πληγωθείς. Έγινες κι εσύ αμερικανάκι σαν τον πατέρα σου».

...
Τα τσόφλια (πασχαλινό διήγημα)

Τα τσόφλια (πασχαλινό διήγημα)

«Το δικό μας Πάσχα ήταν πάντα αθόρυβο, μια μυσταγωγική τελετουργία ελάχιστων επεισοδίων, μακριά απ’ τα μάτια και τ’ αυτιά των ανθρώπων. Πέντε αυγά, ένα για τον καθένα μας, ένα σταυρό στα γρήγορα, ένα Χριστός Ανέστη ίσα που ακουγόταν, κι η τελετή λάμβανε τέλος».

Του Γιώργου Μάλου

...
Η νοσοκόμα (διήγημα)

Η νοσοκόμα (διήγημα)

«Ο πατέρας μου έσπασε τον γοφό του βλέποντας Ολυμπιακούς αγώνες. Σηκώθηκε απ’ τον καναπέ να πάει στην κουζίνα για νερό, γλίστρησε κι έπεσε. Η αποκατάσταση της υγείας του ήταν δύσκολη. Έμεινε δυο βδομάδες στην κλινική και γύρισε σπίτι με την προοπτική να μείνει κατάκοιτος όσο διάστημα χρειαζόταν».

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«

«"Λέω παραμύθια να ξορκίσω το κακό" – Σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Σωκράτη Μάλαμα» του Λέοντα Ναρ

Για τη βιογραφία «Λέω παραμύθια να ξορκίσω το κακό... – Σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Σωκράτη Μάλαμα» (εκδ. Πατάκη) του Λέοντα Α. Ναρ. Κεντρική εικόνα: Ο Σωκράτης Μάλαμας. 

Γράφει ο Κώστας Φρουζάκης

Το ν...

«Η νύφη και το “Καληνύχτα Σταχτοπούτα”» της Καρολίνα Μπιάνκι (κριτική) – Η ιστορία της σφαγής των γυναικών

«Η νύφη και το “Καληνύχτα Σταχτοπούτα”» της Καρολίνα Μπιάνκι (κριτική) – Η ιστορία της σφαγής των γυναικών

Για την παράσταση «Η νύφη και το “Καληνύχτα Σταχτοπούτα”» της Καρολίνα Μπιάνκι (Carolina Bianchi) και της κολλεκτίβας Cara de Cavalo στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...
«Βίος και Πολιτεία»: Ο Δημήτρης Σίμος έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Ο Δημήτρης Σίμος έρχεται στο Υπόγειο

Στο 85ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συνομιλεί με τον συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων Δημήτρη Σίμο, με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Κανονικά παιδιά» (εκδ. Μεταίχμιο). Η συζήτηση θα μεταδοθεί την Πέ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Διηγήματα, νουβέλες και μυθιστορήματα, σύγχρονα και κλασικά, όλα μαζί ανοίγουν μια αναγνωστική βεντάλια για όλες τις διαθέσεις και προτιμήσεις και για κάθε στιγμή. 

Επιλογή-κείμενα: Κώστας Αγοραστός, Διονύσης Μαρίνος

Π...

Πού πάει ο κόσμος μας: 50 βιβλία για την Ιστορία, την πολιτική, την κοινωνία, την επιστήμη

Πού πάει ο κόσμος μας: 50 βιβλία για την Ιστορία, την πολιτική, την κοινωνία, την επιστήμη

Επιλογή πενήντα βιβλίων από την πρόσφατη βιβλιοπαραγωγή, εστιάζοντας στην Ιστορία, ελληνική και διεθνή, στην πολιτική και τη φιλοσοφία, αλλά και σε βιβλία που αφορούν τον πολιτισμό, την κοινωνία, τη θρησκεία, την ψυχολογία, την επιστήμη. Πενήντα δοκίμια ή μελέτες που μπορούν να μας κάνουν καλύτερους και πιο ενημερωμ...

Επτά νέες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά νέες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά ποιητές και ποιήτριες παραδίδουν τους στίχους τους στο αναγνωστικό κοινό μέσα από τις νέες τους ποιητικές συλλογές που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

Επτά ποιητικά βιβλία από τις εκδόσεις Βακχικόν. 

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ