alt

Για την παράσταση «MayaBuff - Ένα ντελίριο του Μαγιακόφσκι», σε σκηνοθεσία Γιάννη Μανταφούνη, η οποία παρουσιάζεται στο Εθνικό Θέατρο – Θέατρο Rex – Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη» μέχρι και τις 11 Φεβρουαρίου.

Της Κλημεντίνης Βουνελάκη

Όταν έχεις χτίσει τη χορευτική σου καριέρα εκτός εθνικών συνόρων, είσαι νέος, καλοσπουδασμένος, έχεις υπάρξει από τους καλύτερους movers στη διεθνή σκηνή και βρίσκεσαι αντιμέτωπος με το ποιητικό – σκηνικό έργο του Μαγιακόφσκι απαντώντας στην πρό(σ)κληση του Εθνικού Θεάτρου, τότε αγαπάς τους πειραματισμούς χωρίς να φοβάσαι το ρίσκο.

Ο Γιάννης Μανταφούνης συνιστά μια περίπτωση από μόνος του στο τοπίο του σύγχρονου χορού. Γέννημα – θρέμμα χορευτικής οικογένειας (γενν. Αθήνα, 1981), σπούδασε χορό στο Κονσερβατουάρ της γαλλικής πρωτεύουσας. Χαρισματικός χορευτής, υπήρξε ο μόνος έλληνας-μέλος της διάσημης The Forsythe Company. Η εμπειρία του στην ομάδα του Φόρσαϊθ αρχικά, και σε άλλα σχήματα στη συνέχεια, εμπέδωσαν την εκφραστική του ελευθερία. Όσοι παρακολουθούμε τη δουλειά του τα τελευταία χρόνια, είχαμε τη δυνατότητα να το πιστοποιήσουμε σε συν-δημιουργίες του με τον Φαμπρίς Μαζλιά στο Φεστιβάλ Αθηνών: πειραματική διάθεση και αμφισβήτηση των παραδοσιακών κωδίκων του χορευτικού θεάματος, όπου στόχος δεν είναι πια η τελειότητα αλλά η δυναμική στη σχέση με τον θεατή και μαζί η τοποθέτηση του δρώμενου σε σύγχρονα συμφραζόμενα.

Με δραματουργικό υλικό έναν λόγο παράφορο, ανατρεπτικό και φλεγόμενο από τον ποιητή που ενσάρκωσε, κυριολεκτικά, την ίδια την ιδέα της επανάστασης ως ου-τόπο, εντάσσοντάς τον στο κίνημα των ρώσων φουτουριστών των αρχών του 20ού αιώνα, τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η κίνηση;

Αυτή τη φορά, στην αναμέτρησή του με το κοσμογονικό σύμπαν του Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι στο «Μυστήριο Μπουφφ», το θεατρικό που έγραψε το 1918 τιμώντας την πρώτη επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης, το στοίχημα ήταν ακόμα πιο δύσκολο. Με δραματουργικό υλικό έναν λόγο παράφορο, ανατρεπτικό και φλεγόμενο από τον ποιητή που ενσάρκωσε, κυριολεκτικά, την ίδια την ιδέα της επανάστασης ως ου-τόπο, εντάσσοντάς τον στο κίνημα των ρώσων φουτουριστών των αρχών του 20ού αιώνα, τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η κίνηση; Πού βρίσκονται τα όρια ανάμεσα στο σώμα και το κείμενο, ανάμεσα στην κίνηση και τον λόγο; Γιατί μπορεί στις παραστατικές τέχνες να έχουν συμβεί τεκτονικές αλλαγές και τα σύνορα ανάμεσα στις διαφορετικές μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης να έχουν ανοίξει ανεπιστρεπτί, η σχέση ωστόσο ανάμεσα στον λόγο και τον χορό παραμένει σε διαρκή εκκρεμότητα, καταγωγικά σχεδόν, ίσως γιατί ο χορός μοιάζει να εκφράζει το άφατο. Οπότε, η συνύπαρξη κίνησης και λόγου σε ένα δρώμενο δεν είναι ούτε αυτονόητη ούτε ειρηνική. Αν το χοροθέατρο φυσικά αποτελεί την πιο απτή περίπτωση εισόδου του λόγου στο χορευτικό δρώμενο από τη βασιλική οδό, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι δημιουργοί που κατάφεραν να ισορροπήσουν τα διαφορετικά δεδομένα μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού – με την Πίνα Μπάους να φαντάζει ως κορυφαία εξαίρεση. Κλείνω αυτή την παρένθεση με τον ορισμό του Ρολάν Μπαρτ για τη θεατρικότητα, «είναι το θέατρο, μείον το κείμενο, το σύνολο σημείων και αισθήσεων που συμβαίνουν επί σκηνής, η οικουμενική πρόσληψη αισθησιακών ομοιωμάτων, χειρονομιών, ήχων, αποστάσεων, φωτισμών που υπερβαίνουν το κείμενο…». Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι οργάνωσης της χορογραφικής αφήγησης. Σύμφωνα πάντα με τον ορισμό του Ρ.Μπαρτ, «η αφήγηση μπορεί να υποστηρίζεται από έναν αρθρωμένο λόγο προφορικό ή γραπτό, από την εικόνα σταθερή ή κινούμενη, από τη χειρονομία και την κίνηση καθώς και από τη μίξη όλων αυτών των υλικών».

Οι εννέα ηθοποιοί μεταμορφώνονται σε περφόρμερ και καλούνται να διαχειριστούν με τη σειρά τους ένα δύσκολο, διπλό στοίχημα: χωρίς να ερμηνεύουν συγκεκριμένους ρόλους, γίνονται οι ίδιοι, ψυχή τε και σώματι, φορείς του νοήματος του κειμένου.

Στην περίπτωση του MayaBuff το ίδιο το πνεύμα του κειμένου προτρέπει τον χορογράφο σε μια ποιητική προσέγγιση που απέχει πόρρω από την εικονογράφηση του λόγου. Στο κινητικό του λεξιλόγιο άλλωστε δεν έχουν θέση οι φιοριτούρες ή τα αναπαραστατικά μοτίβα, είναι θιασώτης αντιθέτως της φυσικής, καθαρής κίνησης. Το ίδιο και η συνολική αισθητική του αντίληψη ως προς την παρουσία των σωμάτων στο χώρο που γειτνιάζει περισσότερο με ό,τι ονομάζουμε περφόρμανς. Στο πυρετώδες υλικό του κειμένου του Μαγιακόφσκι που ρέει χωρίς ανάπαυλα – ο Μανταφούνης διατήρησε τη δομή του κειμένου, μειώνοντας δραστικά την έκτασή του, ώστε να μην υπερβαίνει τα 50 λεπτά: ο κατακλυσμός, η κιβωτός, η έλευση του Μεσσία, η Κόλαση, ο Παράδεισος, η Γη της Επαγγελίας – παραθέτει ένα «γυμνό αυτοσχεδιαστικό θέαμα», χωρίς μουσική, σκηνικά και κοστούμια. Οι εννέα ηθοποιοί μεταμορφώνονται σε περφόρμερ και καλούνται να διαχειριστούν με τη σειρά τους ένα δύσκολο, διπλό στοίχημα: χωρίς να ερμηνεύουν συγκεκριμένους ρόλους, γίνονται οι ίδιοι, ψυχή τε και σώματι, φορείς του νοήματος του κειμένου. Πρόκειται για ένα θέατρο με αφετηρία το σώμα και απαραίτητη προϋπόθεση την εγρήγορση των αισθήσεων των περφόρμερ, ώστε να ξεπεράσουν ριζικά το δικό τους κλείσιμο και να απευθυνθούν στις προσλαμβάνουσες του θεατή που δεν βλέπει μόνο πρόσωπα, δεν ακούει μόνο την εκφορά του λόγου αλλά εισπράττει κυρίως κιναισθητικά το δρώμενο. Δεν ξέρω κατά πόσον κερδήθηκαν όλα αυτά τα στοιχήματα, ούτε σε ποιο βαθμό κατάφεραν να ανταποκριθούν όλα τα μέλη του θιάσου – από την πλευρά μου ξεχώρισα την Αντιγόνη Φρυδά που έμοιαζε σαν έτοιμη από καιρό γι’ αυτή την πρωτεϊκή μεταμόρφωση. Βρήκα ωστόσο συνολικά γόνιμη τη διασταύρωση ενός λόγου που άνοιξε ρήγματα στην εποχή του παραμένοντας ωστόσο επίκαιρος και διαχρονικός μέχρι σήμερα, με τις εξερευνήσεις ενός νέου και πολλά υποσχόμενου χορογράφου που δεν ακολουθεί την πεπατημένη και δεν διστάζει να ξεβολέψει το κοινό.

* Η ΚΛΗΜΕΝΤΙΝΗ ΒΟΥΝΕΛΑΚΗ είναι δημοσιογράφος-κριτικός χορού.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου γιορτάζει φέτος τα 70 χρόνια του με πλούσιο πρόγραμμα δράσεων και παραστάσεων

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου γιορτάζει φέτος τα 70 χρόνια του με πλούσιο πρόγραμμα δράσεων και παραστάσεων

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μάς υποδέχεται φέτος με πλούσιο πρόγραμμα, γιορτάζοντας τα εβδομήντα χρόνια διεξαγωγής του. Ακολουθεί το Δελτίο Τύπου.

Επιμέλεια: Book Press

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μάς υποδέχεται φέτος, γι...

«Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου (κριτική) – Αξίζει να κάνεις παιδιά σε έναν τέτοιο κόσμο;

«Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου (κριτική) – Αξίζει να κάνεις παιδιά σε έναν τέτοιο κόσμο;

Για την παράσταση «Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου, στο θέατρο Κάτω από τη Γέφυρα μέχρι τις 13 Μαΐου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο Κάτω από τη Γέφυρα είδα τους «Πνεύμονες» ...

Το πρώτο POP UP Solo Dance Festival της Αθήνας είναι γεγονός – Τέσσερις αξιόλογες παραστάσεις

Το πρώτο POP UP Solo Dance Festival της Αθήνας είναι γεγονός – Τέσσερις αξιόλογες παραστάσεις

Στο πλαίσιο του πρώτου POP UP Solo Dance Festival της Αθήνας, τέσσερις αξιοπρόσεκτες παραστάσεις ανέβηκαν στο ΠΛΥΦΑ από τις 22 Μαρτίου ως τις 13 Απριλίου, ενώ αναμένεται να πρα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Η Προμηθέα» του Κώστα Βούλγαρη (κριτική) – Λόγος εκ λόγου και εν λόγω

«Η Προμηθέα» του Κώστα Βούλγαρη (κριτική) – Λόγος εκ λόγου και εν λόγω

Για την ιδιότυπη συλλογή κειμένων του Κώστα Βούλγαρη «Η Προμηθέα» (εκδ. Κουκκίδα). Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας «Πορτραίτο» του Καζιμίρ Μαλέβιτς που κοσμεί το εξώφυλλο της έκδοσης.

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου 

Λόγος εκ λόγου και εν λόγ...

«Αμνοί και Λέοντες» του Γιάννη Μόσχου (προδημοσίευση)

«Αμνοί και Λέοντες» του Γιάννη Μόσχου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιάννη Μόσχου «Αμνοί και Λέοντες», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 29 Απριλίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Καλώς τα παλικάρια! Τι κάνετε, ωρέ λεβέντες;» έτριξε το μοναστήρι η...

«Το τέλος των ψευδαισθήσεων» του Αντρέας Ρέκβιτς (κριτική) – Η κρίση του φιλελεύθερου καπιταλισμού και πιθανές εναλλακτικές

«Το τέλος των ψευδαισθήσεων» του Αντρέας Ρέκβιτς (κριτική) – Η κρίση του φιλελεύθερου καπιταλισμού και πιθανές εναλλακτικές

Για το δοκίμιο του Αντρέας Ρέκβιτς (Andreas Reckwitz) «Το τέλος των ψευδαισθήσεων - Πολιτική, οικονομία και κουλτούρα στην ύστερη νεωτερικότητα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, σε μετάφραση της Ευαγγελίας Τόμπορη. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αμνοί και Λέοντες» του Γιάννη Μόσχου (προδημοσίευση)

«Αμνοί και Λέοντες» του Γιάννη Μόσχου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιάννη Μόσχου «Αμνοί και Λέοντες», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 29 Απριλίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Καλώς τα παλικάρια! Τι κάνετε, ωρέ λεβέντες;» έτριξε το μοναστήρι η...

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (προδημοσίευση)

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Κωσταντίνου Τζαμιώτη «Θα πέσει η νύχτα», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 30 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ποδηλατούσε πάνω από ώρα, όταν έφτασαν επιτέλους στο ...

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την νουβέλα του Αλέξανδρου Δουμά [Alexandre Dumas], «Η χλωμή κυρία» (εισαγωγή – μτφρ. – επίμετρο: Γιώργος Θάνος), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου στη σειρά «microMEGA/Λογοτεχνία», των εκδόσεων Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι θέλει να μας πει;» – Δύο οδηγοί συνύπαρξης μας μαθαίνουν τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και της γάτας

«Τι θέλει να μας πει;» – Δύο οδηγοί συνύπαρξης μας μαθαίνουν τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και της γάτας

Δύο οδηγοί συνύπαρξης με τα αγαπημένα μας κατοικίδια, τη γάτα και τον σκύλο, απαντούν στο ερώτημα «Τι θέλει να μας πει;» το ζωάκι μας. «Γάτα - Τι θέλει να μας πει;» και «Σκύλος - Τι θέλει να μας πει;» της Lili Chin σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τσιάγκα από τις εκδόσεις Πεδίο.

Επιμέλεια: Book Press ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

7 αστυνομικά από τις εκδόσεις Βακχικόν

7 αστυνομικά από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά αστυνομικά για τους φίλους του είδους κυκλοφόρησαν τον τελευταίο χρόνο από τις εκδόσεις Βακχικόν. Στην κεντρική εικόνα, στοιχείο από το εξώφυλλο του «Αριμάν», του Παναγιώτη Κωνσταντόπουλου.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ