Μαύρη Ήπειρος, ελιξίριο νεότητας της Δύσης

Οι επτά χορευτές –τέσσερις άνδρες και τρεις γυναίκες, οι έξι αφρικανοί και μια λευκή χορεύτρια– βάζουν φωτιά στη σκηνή με την εκρηκτική τους ενέργεια, μακριά ωστόσο από τα εξωτικά στερεότυπα της άφρο δεξιοτεχνίας και κρατώντας ο καθένας την ιδιοσυγκρασιακή του κίνηση.

Υπάρχει μια εικόνα στο δεύτερο μέρος της παράστασης «Kalakuta Republik» σε χορογραφία Σερζ Αιμέ Κουλιμπαλύ (Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ωνασείου, 25-27.10.2017) που έχει εγγραφεί ανεξίτηλα στην ψυχή και το μυαλό των θεατών: ενώ η σκηνή ανακαλεί ατμόσφαιρα νάιτ κλαμπ, αλλά και βομβαρδισμένο τοπίο σε εμπόλεμη ζώνη –ευθεία αναφορά στον μυθικό ναό-κλαμπ του Φέλα Κούτι στο οποίο τραγουδούσε για την ελπίδα και την εξέγερση–, υπό τους ήχους της σαγηνευτικής μουσικής του, μια αφρικανή χορεύτρια λικνίζεται ρυθμικά επάνω σε ένα βάθρο. Κινεί τη λεκάνη της ερωτικά, με τον τρόπο που μόνο ένα μαύρο σώμα ξέρει, χρωματίζοντας για πάντα τον χορό με την τελετουργική του διάσταση. Το trans μεταδίδεται κατά κύματα και μας κατακλύζει. Οι επτά χορευτές –τέσσερις άνδρες και τρεις γυναίκες, οι έξι αφρικανοί και μια λευκή χορεύτρια– βάζουν φωτιά στη σκηνή με την εκρηκτική τους ενέργεια, μακριά ωστόσο από τα εξωτικά στερεότυπα της άφρο δεξιοτεχνίας και κρατώντας ο καθένας την ιδιοσυγκρασιακή του κίνηση. Σημασία έχει ότι όλο αυτό το ηλεκτρισμένο υλικό διασταυρώνεται με φράσεις-προτάγματα-συνθήματα που προβάλλονται στον σκηνικό χώρο, ορίζοντας τη δομή και μαζί την δραματουργία της παράστασης: «Χωρίς μια ιστορία, θα είχαμε τρελαθεί», «Έχουμε πάντα ανάγκη έναν ποιητή», «Ο πόλεμος είναι μια τελετουργία κάθαρσης», «Ενωμένη, διχασμένη Αφρική», «Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός». Διόλου τυχαίο ότι ο Κουλιμπαλύ, πριν ιδρύσει τη δική του ομάδα, θήτευσε ως ερμηνευτής στην πολυπολιτισμική κολλεκτίβα των Μπαλέτων C.de la B. του Βελγίου πλάι στον Αλαίν Πλατέλ, γνέφοντας θετικά στην πρόκληση της ανταλλαγής και της επιμειξίας ανάμεσα στις δυο παραδόσεις.

H Μαύρη Ήπειρος προσφέρεται ως ελιξίριο νεότητας στις αγκυλώσεις και τις φορμαλιστικές εμμονές της Δύσης έχοντας σήμερα την αυτοπεποίθηση να διεκδικεί ισότιμα τη δική της θέση στη σύγχρονη χορογραφική δημιουργία.

Φυσικά, οι τεκτονικές αλλαγές της Μαύρης Ηπείρου μεταφέρουν εδώ και αρκετές δεκαετίες τις δονήσεις τους σε Αμερική και Ευρώπη με το «black feeling» να έχει αποικίσει το φαντασιακό της Δύσης. Και για να γίνουμε λίγο δικηγόροι του διαβόλου, πώς θα ήταν, στ’ αλήθεια, η σύγχρονη χορευτική σκηνή χωρίς τις επιρροές και τις αλήθειες της Αφρικής; Πλείστα όσα παραδείγματα, δείχνουν του λόγου το αληθές: απ’ τη μια η αφροαμερικανική διασύνδεση συνιστά αυτόνομο ρεύμα στον χορό πέραν του Ατλαντικού, ενώ στην Ευρώπη σπουδαίοι αφρικανοί χορευτές ενσωματώνονται στις χορευτικές ομάδες οξυγονώνοντας την έμπνευση των δημιουργών. Στη Γαλλία η Ματίλντ Μοννιέ ανανεώνει τη γραφή της μέσα από «επιμειξίες» ήδη από το 1990, ο Ρέημοντ Χογκ στη Γερμανία συμπράττει με τον Φοστίν Λινγεκούλα, ο Κουλιμπαλύ δεσπόζει με το ταλέντο του στις δημιουργίες του Αλαίν Πλατέλ.

Μ’ άλλα λόγια, η Μαύρη Ήπειρος προσφέρεται ως ελιξίριο νεότητας στις αγκυλώσεις και τις φορμαλιστικές εμμονές της Δύσης έχοντας σήμερα την αυτοπεποίθηση να διεκδικεί ισότιμα τη δική της θέση στη σύγχρονη χορογραφική δημιουργία. Ένα τέτοιο κομμάτι μιας Αφρικής εν κινήσει με ιδεώδη για τη ζωή, τη χειραφέτηση και την ελευθερία μας μετέφερε η «Kalakuta Republik» παρασύροντας προκαταλήψεις και βεβαιότητες και αποδομώντας το βλέμμα του θεατή.

* Η ΚΛΗΜΕΝΤΙΝΗ ΒΟΥΝΕΛΑΚΗ είναι δημοσιογράφος-κριτικός χορού.