alt

Για την παράσταση των bijoux de kant, Οι κόρες – Η νέα ποιητική της Αθήνας, σε κείμενο Γλυκερίας Μπασδέκη και σκηνοθεσία Γιάννη Σκουρλέτη, η οποία παρουσιάστηκε στο Μικρό Χρηματιστήριο Αθηνών, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.

Του Νίκου Ξένιου

Την υπερρεαλιστική ποιητική σύλληψη της Γλυκερίας Μπασδέκη Οι κόρες – Η νέα ποιητική της Αθήνας παρουσίασε ο Γιάννης Σκουρλέτης (bijoux de kant) στην αίθουσα του Μικρού Χρηματιστηρίου Αθηνών, με πρωταγωνίστριες τη Λένα Δροσάκη, την Άλκηστη Πουλοπούλου και τη μουσικό Χαρούλα Τσαλπαρά και με τη φιλική συμμετοχή της Μαρίας Κίτσου. Μια παράσταση εμπνευσμένη, διαφορετική, υψηλής αισθητικής, που ταιριάζει απόλυτα την κιτς σκηνογραφική σύλληψη του Γιάννη Σκουρλέτη και την εξαιρετική εκτέλεση σκηνικών του Κωνσταντίνου Σκουρλέτη σε ένα χώρο μοναδικής κομψότητας[1].

Παίζουμε «Μητέρα»;

Οι καρυάτιδες της εκλεκτικιστικής διακόσμησης της μυστικής αίθουσας του Μικρού Χρηματιστηρίου παρακολουθούν από ψηλά τις αδελφές ατθίδες κόρες να χορεύουν τραγούδια της Βέμπο και του Χατζιδάκι, που τραγουδά και παίζει στο ακορντεόν μια Μουσικός-Άγαλμα.

Οι αδελφές Νανά και Νούλα, κλεισμένες για ένα εικοσιτετράωρο σε ένα μεγαλοαστικό σπίτι με τα λείψανα της παρουσίας μιας μητέρας, υποδύονται εναλλάξ αυτήν τη μητέρα που θαρρεί πως έχει μεγαλώσει «με Ζολώτες και Λαλαούνηδες, με εσάρπες του Φιλήμονα, Mπαλμέν, Λανβέν και Μπαλενσιάγκα αυθεντικά», ενώ είναι η πηγή έμπνευσης της Στήλης της Ηγησούς και το ερωτικό αντικείμενο του Παλαμά και του Λόρδου Βύρωνος. Οι καρυάτιδες της εκλεκτικιστικής διακόσμησης της μυστικής αίθουσας του Μικρού Χρηματιστηρίου παρακολουθούν από ψηλά τις αδελφές ατθίδες κόρες να χορεύουν τραγούδια της Βέμπο και του Χατζιδάκι, που τραγουδά και παίζει στο ακορντεόν μια Μουσικός-Άγαλμα. Οι δυο κόρες κάθονται στο πάτωμα και τραγουδούν παιδικά τραγουδάκια (:«χαρωπά τα δυο μου χέρια τα χτυπώ... χαρωπά θε να γελάσω δυνατά, χα χα!») και τραγούδια της Λένας Πλάτωνος. Η χάρτινη περικεφαλαία, τα βιβλία και τ’ αγάλματα, τα ακροκέραμα της οδού Πολυγνώτου από το ποίημα του Γιάννη Κοντού, όλα είναι η επωδός στη νοσταλγική ελεγεία για την απουσία της Μητέρας: «Μου λείπεις Μητέρα επειδή τα πόδια μου μακραίνουν (...) μακραίνω πολύ μαμά και φοβάμαι ότι θ ’ανοίξει το ταβάνι και θα με πάρει ο αέρας ψηλά και θα πετάξω πάνω απ’ την Κυψέλη και τη Φωκίωνος νΝγρη και την οδό Δροσοπούλου και το μαιευτήριο της Έλενας και τη Ντίσκο Μπαρμπαρέλα και τη Στάση Νομισματοκοπείο και μετά θα σκάσω σαν καρπούζι στην αγκαλιά σου...».

Η ανάγκη ταύτισης με την Απούσα-Μητέρα γίνεται θρήνος και θυμός και λυρική αλληγορία της Ελλάδας ολόκληρης...

Η «ελπίδα των μαρμάρων» του Εγγονόπουλου ολοκληρώνει το σουρρεαλιστικό κείμενο, υπογραμμίζοντας την κυρίαρχη αίσθηση ερήμωσης: «μπούκωσα μαρμαρόσκονη, εγώ σ’ αυτά εδώ τα μάρμαρα την ήθελα, να κάνουμε παρκέ... να δει πως τρέχω, πως γλυστράω, πως της μοιάζω». Η ανάγκη ταύτισης με την Απούσα-Μητέρα γίνεται θρήνος και θυμός και λυρική αλληγορία της Ελλάδας ολόκληρης που «πληγώνει» τον Σεφέρη, αλληγορία της πρωτεύουσας των Ελλήνων, που ζωγραφίζεται στους στίχους του Καρυωτάκη, του Μπάρα, της Αραβαντινού, του Πατίλη και του Πούλιου. Η μεγάλη κόρη θρηνεί για τα βαριά της πρωτοτόκια, γιατί τα παιδιά «τα πρώτα κουβαλούν τον μεγαλόσταυρο… τους δίνουν τα κλειδιά της πόλης στα βαφτίσια… είναι μεγάλα τα κλειδιά, βαριά, ασήκωτα… με τ’ όνομά τους χαραγμένο επάνω μη και ξεχαστούνε… πώς να χορέψουνε με τα κλειδιά;… πώς να φιλήσουνε τ’ αγόρια με την αρμαθιά στην τσέπη;».

alt

Θρήνος για μια τόσο μακρινή απουσία

Η μπεκετική ωμότητα της πένας της Γλυκερίας Μπασδέκη, στην πιο λυρική της έκφανση. Συσσωρεύονται, σ’ ένα κιβούρι, τα υπάρχοντα της Μητέρας: χαρτάκια, ψεύτικες κορώνες, κομμένα ρούχα, τα κομμάτια του σπασμένου αγάλματος, τα κλειδιά, και υπό τον ήχο της Καντέντσας της Άνοιξης της Λένας Πλάτωνος εδραιώνει την είσοδο της ανδρικής παρουσίας απαγγέλλοντας Νίκο-Αλέξη Ασλάνογλου.

Οι δυο κόρες παίζουν για τελευταία φορά το παιχνίδι «Μητέρα». Η Νανά παίζει τη Μητέρα και η Νούλα τη Νανά. Απαγγέλλουν Καρυωτάκη και Γιαζρά Χαλίντ, εκφωνούν το Μεγάλο Κατηγορώ της Μητέρας: «Το κρύβατε καλά το δηλητήριο Μητέρα! μέσα στις φόδρες, κάτω απ’ τα στριφώματα,… με μέλι αττικής μου το μπουκώνατε μη νιώσω πίκρα… τέλος το μέλια, έσπασε το κιούπι!... αν είναι να πονέσω ξέρω κι από μόνη μου». Η πολιτιστική κληρονομιά των Ατθίδων, «το ωραίο βάρος… το ωραίο, το μεγάλο και τ’ αληθινό το βάρος» τούς είναι άχθος είναι η φυλακή και το βαλσάμωμα των ονείρων τους. Πρέπει να κατεδαφίσουν τη χρυσελεφάντινη Παρθένο Μητέρα τους, να δώσουν ένα τέλος σ’ αυτό το φροϋδικό παιδικό παιχνίδι: «Τέλος του παιχνιδιού Μητέρα… τέλος! [...] Ένας μικρούλης κρότος είναι ο θάνατος, τι νόμιζες;». Η μπεκετική ωμότητα της πένας της Γλυκερίας Μπασδέκη, στην πιο λυρική της έκφανση. Συσσωρεύονται, σ’ ένα κιβούρι, τα υπάρχοντα της Μητέρας: χαρτάκια, ψεύτικες κορώνες, κομμένα ρούχα, τα κομμάτια του σπασμένου αγάλματος, τα κλειδιά, και υπό τον ήχο της Καντέντσας της Άνοιξης της Λένας Πλάτωνος εδραιώνει την είσοδο της ανδρικής παρουσίας απαγγέλλοντας Νίκο-Αλέξη Ασλάνογλου. Από πάνω μπαίνει ένα κείμενο-ταφόπλακα.

Η πόλη της Αθήνας δεν είναι πια η ποιητική εικόνα που αναδύεται από τους στίχους εκείνους, αλλά ο ύμνος της Γλυκερίας Μπασδέκη πλέκεται με τα εμπορικά, τις πολυκατοικίες, τα πάρκα και τα τυροπιτάδικα της Βαλτετσίου, την καφετέρια των Πετραλώνων και τα οδοφράγματα των Εξαρχείων, τους σωρούς των σκουπιδιών και την οδύνη του σημερινού Αθηναίου. Ο ενδεκαμελής Χορός των Θρηνητών απαγγέλλει Μυρτιώτισσα, Πολυδούρη, Δενέγρη, Σαχτούρη, Δικταίο, Λιοντάκη, Γκόρπα, Καψάλη, Μαρκόπουλο, Δημάκη, Μαστοράκη, Δούκα, Ερηνάκη, Σαχτούρη και Ρίτσο, υμνεί τις γειτονιές, το τρεχαλητό των ανθρώπων και «τα δεκανίκια του φεγγαριού στο πεζοδρόμιο», την «πολιτεία των ίσκιων» και «τα φτηνά παπούτσια στα υπόγεια της Αιόλου», τον «Ιλισσό χωρίς νερό», «τα μουγγά γήπεδα, τις ταβέρνες» και το «αεράκι που σαλεύει τις φυλλωσιές απ’ τα όνειρα» των Αθηναίων.

Τα ανθέμια, τα γλυπτά και οι τοιχογραφίες του Μικρού Χρηματιστηρίου Αθηνών γίνονται το νεοκλασικό υλικό που θα αποδομηθεί φαντασιωσικά για να διεκδραματισθεί το αλληγορικό σκηνικό παιχνίδι του ενταφιασμού της Κόρης των Αθηνών...

Οι Κόρες των Μπασδέκη-Σκουρλέτη είναι η ποιητική σκιαγράφηση της αρχαίας πόλης μας, που οι μοσχοθυγατέρες της έχουν «προίκα τα Προπύλαια και τους Στύλους του Ολυμπίου Διός». Τα ανθέμια, τα γλυπτά και οι τοιχογραφίες του Μικρού Χρηματιστηρίου Αθηνών γίνονται το νεοκλασικό υλικό που θα αποδομηθεί φαντασιωσικά για να διεκδραματισθεί το αλληγορικό σκηνικό παιχνίδι του ενταφιασμού της Κόρης των Αθηνών, που κύριο γνώρισμά του έχει τη νοσταλγία και την πικρία. Η Μαρία Κίτσου αναλαμβάνει το τελευταίο άσμα πριν τον ενταφιασμό, ενώ τα φώτα/κεριά σβήνουν σιγά-σιγά: «Θρηνώ τους λοιμούς και τους σεισμούς και τον καταποντισμούς που δεν σε αφάνισαν. Το όρος Αιγάλεω κι όλους τους Πέρσες που δεν σε κατακτήσανε. Τους Βονιφάτιους και τους Ομέρ Βρυώνηδες κι όλους τους Δημήτριους τους πολιορκητές που δεν σε κέρδισαν. Θρηνώ το γαλατάδικο στην Ομόνοια και τον λήσταρχο Νταβέλη σου. Θρηνώ τον Νέο κόσμο σου και την παλιά ουλή σου. Θρηνώ Εμένα και Εσένα που Εγώ Εσύ κι Εσύ Εγώ ακαταπαύστως...».

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.


[1] Η ομορφιά του Μικρού Χρηματιστηρίου Αθηνών με τον εντυπωσιακότατο εσωτερικό διάκοσμο είναι ωστόσο αντιστρόφως ανάλογη με την τύχη και τα πάθη του. Διατηρητέο σήμερα κτήριο, συνδεδεμένο άρρηκτα με την αναγέννηση του νεοσύστατου ελληνικού κράτους –επί πρωθυπουργίας Τρικούπη– φιλοξενεί τη χρηματιστηριακή δραστηριότητα για περίπου 30 χρόνια (1891 έως 1926) για να εγκαταλειφθεί προς νέα κτηριακή λύση αφού ο μικρός χώρος δεν μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες που ολοένα και αυξάνονταν.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

«Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, σε σκηνοθεσία Πέπης Μοσχοβάκου – Η μύγα που μας μεταφορφώνει σε ανθρώπους

«Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, σε σκηνοθεσία Πέπης Μοσχοβάκου – Η μύγα που μας μεταφορφώνει σε ανθρώπους

«Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, σε σκηνοθεσία Πέπης Μοσχοβάκου, στο Θέατρο Όλβιο, με πρωταγωνίστρια τη Λίλη Τσεσματζόγλου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Ο μονόλογος «Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου ανέδειξε τη συγγραφέα πριν από εννέα χρόνια, παράλληλα ...

Ταξιδεύοντας νοερά σε εβδομήντα θεατρικά φεστιβάλ του κόσμου

Ταξιδεύοντας νοερά σε εβδομήντα θεατρικά φεστιβάλ του κόσμου

Μια απόπειρα χαρτογράφησης των σημαντικότερων θεατρικών φεστιβάλ του κόσμου, καθώς και προσδιορισμού των κοινών σταθερών που τα ορίζουν. Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από το Φεστιβάλ της Αβινιόν.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ