alt

Για τις παραστάσεις του φεστιβάλ Made in USA, που παρουσιάστηκε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Του Νίκου Ξένιου

Αν οι σημερινές Ηνωμένες Πολιτείες έχουν να επιδείξουν τέτοιους δημιουργούς, αυτό σημαίνει πως έχουν και το αντίστοιχο κοινό. Ίσως αυτό το κοινό να ζει μόνο στη Νέα Υόρκη, στην Ουάσιγκτον και στην Καλιφόρνια, ίσως πάλι κι όχι. Όπως και να ’χει, η πρωτοπορία των παραστατικών τεχνών της Αμερικής δεν αρκείται στην  επιστράτευση πρωτοτυπιών ή στο ξάφνιασμα του θεατή, παρά το γεγονός ότι υπήρχαν κάποια τέτοια στοιχεία στις παραστάσεις που φιλοξένησε η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στο αφιέρωμα Made in U.S.A. Eίτε επιστρατεύεται η πολιτική σε σύγχρονους αβανγκαρντίστικους συνδυασμούς με την τεχνολογία είτε έρχονται στο προσκήνιο οι μειονότητες και οι άνθρωποι του περιθωρίου είτε η περφόρμανς και ο χορός διαχειρίζονται τα ζητήματα των διαφυλικών σχέσεων ή την έννοια της ατομικότητας, υπάρχει παντού ένα κοινό στοιχείο: όσα είδαμε και ακούσαμε άφησαν τη συγκινητική επίγευση ενός νέου καλλιτεχνικού αιτήματος που πασχίζει να κομίσει επί σκηνής το ανθρώπινο άγγιγμα. Τόσο στο θέατρο, όσο και στο χορό, ο καλλιτέχνης κατεβαίνει από τη σκηνή και τείνει ένα χέρι παρακλητικό προς το κοινό: «Help please thank you».

Ένα νέο θέατρο αποδόμησης

Η παράσταση του Ντάνιελ Φις Who left this fork here ξεκίνησε ως πειραματισμός πάνω στις Τρεις Αδελφές του Τσέχωφ, με τη συνεργασία επαγγελματιών και ερασιτεχνών ηθοποιών, κάποιων visual artists και ενός μαθηματικού, από όλες τις ηλικίες.

Η παράσταση του Ντάνιελ Φις Who left this fork here ξεκίνησε ως πειραματισμός πάνω στις Τρεις Αδελφές του Τσέχωφ, με τη συνεργασία επαγγελματιών και ερασιτεχνών ηθοποιών, κάποιων visual artists και ενός μαθηματικού, από όλες τις ηλικίες. Η Τζούντιθ Ρόμπερτς, η Τίνα Μπένκο και η Ώντεν Θόρντον κατέληξαν, μαζί με τους designers Τζιμ Φίνλεϊ, Κρις Κουλ και Τερέζ Ουάντεν, σε μια διαθεματική εργασία που εστιάζει σ’ εκείνα τα φτηνά, κακής ποιότητας κέικ και τις τούρτες δεύτερης διαλογής που αγοράζει κανείς στο Food Emporium. Σύγχρονες Αϊρίνα, Μάσα και Όλγες πασχίζουν πάνω στη σκηνή να ανακαλέσουν τις ευτελείς πηγές ευτυχίας της καθημερινότητας, ώστε το κείμενο του Τσέχωφ να «αποκειμενοποιηθεί» έως την απόλυτη αφαίρεση. Ένα loop της Αϊρίνα γύρω από τη σκηνή, απόλυτη ακινησία της ηλικιωμένης πια Όλγας, εύθραυστη, επίμονη κατάδυση και ανάδυση της Μάσα στην τούρτα: το «prop» που θα συνδέσει το κοινό με τα ατελείωτα «χάπι μπέρθντεϊ», τις αποφοιτήσεις από το κολλέγιο, τους γάμους, όλες αυτές τις αναμνήσεις που συνθέτουν τις τελετές ενηλικίωσης.

Νέα ματιά πάνω σε κλασικά κείμενα, τα πολυμέσα στην υπηρεσία της επανανάγνωσης του Άμλετ (A piece of work της Άννι Ντόρσεν http://www.bookpress.gr/politismos/theatro-xoros/a-piece-of-work-madeinusa), η αξιοποίηση του Όμηρου και του Αισχύλου (Phone Homer της Μισέλ Έλσγουορθ) και τα δύο έργα του Richard Maxwell (The Evening και Showcase) δίνουν μια πληρέστερη εικόνα ή πρόγευση της αμερικανικής πρωτοπορίας στο θέατρο. Στο μεταίχμιο χορού και χοροδράματος, η Χήθερ Κράβας (A quartet) επιστρατεύει ένα καλειδοσκοπικό μπαλέτο, δημοτικούς χορούς, μια ανθρώπινη «μηχανή» τεσσάρων ερμηνευτών και τη συμμετοχή του βλέμματος προς το κοινό για να συνθέσει τα αντίθετα επί σκηνής: την επιθυμία, την εξουσία, την ιδεολογία, την υποταγή και τη μητρότητα.

Συνθέτοντας κι ερμηνεύοντας το «Tell Me Love Is Real»

Ο θάνατος της Ουίτνεϊ Χιούστον. Η κατάθλιψη. Το υπαρξιακό ερώτημα. Ο Τζακ Νίκολσον και το ηλεκτροσόκ από τη Φωλιά του Κούκου. Ο γελοίος Ζαν Κλωντ Βαν Νταμ. Το αγχολυτικό Xanax. Το Bridge over Troubled Water των Σάιμον και Γκάρφανκελ.

Ο θάνατος της Ουίτνεϊ Χιούστον. Η κατάθλιψη. Το υπαρξιακό ερώτημα. Ο Τζακ Νίκολσον και το ηλεκτροσόκ από τη Φωλιά του Κούκου. Ο γελοίος Ζαν Κλωντ Βαν Νταμ. Το αγχολυτικό Xanax. Το Bridge over Troubled Water των Σάιμον και Γκάρφανκελ. Τα φαντάσματα της Μπάντι Χόλυ, της Αμέλια Έρχαρτ και του Λέοναρντ Κόεν. Η stand-up comedy. O Ζάκαρυ Όμπερζαν μιλά για την αναζήτηση της αγάπης:

Tell me why the mirror my knuckles had to smash
Tell me that Amelia and Buddy didn't crash
Tell me where the wounded imposters go to heal
Tell me, darling tell me, tell me Love is Real

Από τους ιδρυτές της κολεκτίβας Nature Theater της Οκλαχόμα, ο Ζάκαρυ Όμπερζαν έχει κάνει δίσκους, σινεμά χαμηλού κόστους και θέατρο. Επίσης, έχει συνεργαστεί ως περφόρμερ με το ιστορικό Wooster Group της Νέας Υόρκης. Η παράστασή του Tell Me Love Is Real έκανε πρεμιέρα το 2013, στο θέατρο de Singel της Αμβέρσας. Ένας τροβαδούρος 39 χρονών αναζητά το νόημα της ύπαρξής του στο κοινό του και στην αγάπη που μπορεί να μοιραστεί μαζί του όταν τραγουδά «καραόκε» τα τραγούδια του Σερζ Γκαινσμπούρ ή όταν ντύνεται Μπρους Λη μόνος πάνω στη μικρή σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών.

alt

Ένας «κοινός χώρος» αναδύεται από την αισθησιακή, τολμηρή αλληλοδιάδραση των χορευτών με το κοινό, ένας χώρος που εξαίρεται αλλά και δυναμιτίζεται διαρκώς: πώς μπορεί ο θεατής να παραγάγει τη σκηνική σύμβαση μέσω της έκπληξης και της προσωπικής του συμμετοχής σ’ αυτό το διαρκές κάλεσμα;

«Ευχαριστούμε που ήρθατε»

Το εκπληκτικό χορογραφικό ταλέντο της Φέυ Ντρίσκολ στέκει ανάμεσα στα μεγάλα ονόματα της νεοϋορκέζικης πρωτοπορίας (Young Jean Lee, Cynthia Hopkins, Taylor Mac). Το μανιφέστο της Helpplease thank you, όπου η χορογράφος ζητιάνευε σε δημόσιο χώρο επί σειρά ωρών, παραπέμπει στο ανοιχτό αίτημα του σύγχρονου καλλιτέχνη για μια θέση στο καλλιτεχνικό στερέωμα. Στο Attendance ένα πολυμορφικό σκηνικό διαλύεται και επανασυντίθεται, το ύφασμα χρησιμοποιείται ως χορογραφικό υλικό, το τραγούδι και η κραυγή ανακινούν έντονα το συναίσθημα του κοινού. Ένας «κοινός χώρος» αναδύεται από την αισθησιακή, τολμηρή αλληλοδιάδραση των χορευτών με το κοινό, ένας χώρος που εξαίρεται αλλά και δυναμιτίζεται διαρκώς: πώς μπορεί ο θεατής να παραγάγει τη σκηνική σύμβαση μέσω της έκπληξης και της προσωπικής του συμμετοχής σ’ αυτό το διαρκές κάλεσμα; Μια νέα πραγματικότητα αναδύεται από αυτήν την προκλητική συνύπαρξη, μια πραγματικότητα που φιλοδοξεί να είναι μια νέα «κοινωνία», περίπου στην ιδεολογική γραμμή του Living Theater των 60’s. Το κοινό καλείται να καθίσει σταυροπόδι χωρίς παπούτσια μπροστά σε μια χαμηλή, αυτοσχέδια πλατφόρμα πάνω στην οποία παρακολουθεί από κοντά και αγγίζει την ακραία οικειότητα ανάμεσα στα σώματα, τη γύμνια και οικοδόμηση ενός «κοινού» σώματος, συμμετέχοντας στην κατασκευή της εξιστόρησης μέσω της ομαδικής εμπειρίας. Μια χαοτική νέα «ταυτότητα» γεννιέται: πώς είναι κανείς μόνος και ταυτόχρονα αποτελεί μέρος μιας ολότητας.

Οι πόζες των σωμάτων των πέντε εξαιρετικών χορευτών ανακαλούν κλασικούς πίνακες ζωγραφικής, απεικάσματα από drag queens, ήχους και κρωξίματα άγριων ζώων και πουλιών.

Οι πόζες των σωμάτων των πέντε εξαιρετικών χορευτών (Τζούλια Καροτενούτο, Σών Ντόνοβαν, Αλίσια Οχς, Τόνι Μέλας, Μπράντον Ουάσιγκτον) ανακαλούν κλασικούς πίνακες ζωγραφικής, απεικάσματα από drag queens, ήχους και κρωξίματα άγριων ζώων και πουλιών, εναλλάσσοντας σπαστική, μίνιμαλ επανάληψη και κατάτμηση της κίνησης, ακρότατη ένταση και απόλυτη ηρεμία. Υπό τον ήχο της κιθάρας του Μάικλ Κίλεϊ καλούν επίμονα τους θεατές να ανέβουν στη σκηνή. Πάνω απ’ όλα, όμως, ο ασθματικός, επιταχυνόμενος ρυθμός του χορού συνιστά μιαν αρχετυπική τελετουργία δράσης και μεταμόρφωσης που «απειλεί», τρόπον τινά, τον θεατή με την άμεση εμπλοκή και επανεξετάζει τις βεβαιότητές του, υποσκάπτει την ασφάλειά του, τον εκθέτει μαζί με τον χορευτή σε κοινή θέα και τον παρασύρει σ’ ένα χορευτικό γαϊτανάκι κοινού εορτασμού (στην ομώνυμη παράσταση θεάτρου της Φέυ Ντρίσκολ επανεφευρίσκονται τα «αφηγήματα» που θρέφουν τις ψευδαισθήσεις του σύγχρονου ανθρώπου). Ο χώρος που διανοίγεται διαλεκτικά ανάμεσα στον ερμηνευτή και τον μάρτυρα/θεατή που τώρα είναι και ο ίδιος ερμηνευτής καθιερώνει, επιτέλους, την τέταρτη διάσταση που μόνο η τέχνη μπορεί να πετύχει.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι Τσέντσι» του Π. Μπ. Σέλλεϋ σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική) – Ένα έργο φεμινιστικό και βέβηλο

«Οι Τσέντσι» του Π. Μπ. Σέλλεϋ σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική) – Ένα έργο φεμινιστικό και βέβηλο

Για τους «Τσέντσι», του Π. Μπ. Σέλλεϋ, σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου που ανέβηκε στην αίθουσα «Ω» του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Kεντρική εικόνα: © Μαρίζα Καψαμπέλη.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Την τραγωδία «ήρεμ...

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ο ιστορικός χώρος της αρχαίας Αθήνας «συνομιλεί» αρμονικά με τη μαγική νύχτα των Αγγλοσαξόνων, όπως τη συνέθεσε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Κεντρική εικόνα: © Sabrina Brodescu.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Η ομάδα Loxodox είναι ιδέα της Μαρίζας Θεοφυλακτοπού...

«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» (κριτική): Δύο σημαντικά έργα του Ματέι Βίσνιεκ στις αθηναϊκές σκηνές

«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» (κριτική): Δύο σημαντικά έργα του Ματέι Βίσνιεκ στις αθηναϊκές σκηνές

Για τις παραστάσεις «Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» στο θέατρο «Χώρος» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα», στο Θέατρο Μπέλλος, και τα δύο του Γαλλορουμάνου θεατρικού συγγραφέα, ποιητή και δημοσιογράφου Ματέι Βίσνιεκ. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Το σώμα της γυναί...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ