alt

Για την παράσταση Φοβάσαι; του Adam Seidel, σε σκηνοθεσία της Έλενας Καρακούλη, η οποία παρουσιάζεται στο Θέατρο Ιλίσια-Βολανάκης.

Του Νίκου Ξένιου

Ο Νίκος Ψαρράς, η Αλεξία Καλτσίκη και η Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη κρατούν επάξια τους τρεις ρόλους της παράστασης Φοβάσαι; του Άνταμ Σάιντελ, σε σκηνοθεσία της Έλενας Καρακούλη. Με μαύρο χιούμορ και κινηματογραφικό ρυθμό, το έργο Catch the Butcher ανέβηκε πέρυσι στην off – Broadway σκηνή Cherry Lane Studio Theatre και εδώ κάνει την πανευρωπαϊκή του «πρώτη» στο Θέατρο Ιλίσια – Βολανάκης. Πώς είναι η καθημερινότητα, οι κρυφές σκέψεις, τα όνειρα, ο ψυχισμός ενός αιμοσταγούς κατά συρροήν δολοφόνου γυναικών; Μπορεί ένας τέτοιος άνθρωπος να παίξει τον ρόλο του συζύγου; Πώς εκδικείται τον εαυτό του; Πώς τα φέρνει η μοίρα και συναντά μια γυναίκα ομοιοπαθή; Πρόκειται για ένα κείμενο που πραγματεύεται τη συστέγαση του Καλού και του Κακού στον ίδιο ψυχισμό. Ο «χασάπης του Χάρμπορ Παρκ» είναι μια προσωπικότητα οριακή, κατάλληλη στο να εκστομίσει μεγάλες αλήθειες για την «κανονικότητα» ημών των υπολοίπων.

Υποκατάστατα των υποκαταστάτων

Ο δολοφόνος δεν είναι μικροαστός του Τέξας, αλλά κατάγεται από το Μιλγουώκυ και νιώθει απέχθεια για τους μικροαστούς. Ε, ναι, λοιπόν, ο σήριαλ κίλερ είναι κυρίως, και πάνω απ’ όλα, ποιητής: δηλαδή μια ευαίσθητη ψυχή!

Τα φρικτά εργαλεία βασανισμού και ακρωτηριασμού που επιδαψιλεύονται στα –μάλλον ψύχραιμα– μάτια του υποψήφιου θύματός του κατ’ ουσίαν διακωμωδούν τα ψυχικά εργαλεία βασανισμού που όλοι μας επιστρατεύουμε για να επιβάλουμε στους άλλους τη θέλησή μας. Τα τεμαχισμένα μέλη των έντεκα θυμάτων που πετιούνται στο ποτάμι συνοδευόμενα από ένα καλογραμμένο ποίημα δημοσιευμένο σε εφημερίδα του Τέξας παραπέμπουν αυτόματα στον κατακερματισμένο ψυχισμό του κάθε «υγιούς» οικογενειάρχη. Ο δολοφόνος δεν είναι μικροαστός του Τέξας, αλλά κατάγεται από το Μιλγουώκυ (ή, τουλάχιστον, έτσι δηλώνει) και νιώθει απέχθεια για τους μικροαστούς. Ε, ναι, λοιπόν, ο σήριαλ κίλερ είναι κυρίως, και πάνω απ’ όλα, ποιητής: δηλαδή μια ευαίσθητη ψυχή! Αυτή η αμοράλ τοποθέτηση είναι και ο άξονας γύρω από τον οποίο στρέφεται το σατιρικό στοιχείο του κειμένου. Πρόκειται για τη «στράτευση» που βιώνει ο ψυχοπαθής εγκληματίας, για την αίσθηση «ολοκληρωμένου κοινωνικού έργου» που επιτελεί στο όνομα της Αισθητικής: για να γλιτώσει τον κόσμο από τις άσχημες γυναίκες τις σέρνει σε ένα ηχομονωμένο υπόγειο που κάποτε χρησίμευε ως καταφύγιο για την πυρηνική καταστροφή και τις κόβει κομματάκια. Κατόπιν, τους αφιερώνει ένα ποίημα.

Σαν ερωτευμένα πιτσουνάκια, γιατρεύουν τις πληγές ο ένας του άλλου και οργανώνουν ένα υποκατάστατο «σπιτικού» που έχει μίνιμαλ προδιαγραφές αλλά ρουστίκ λεπτομέρειες: ακριβώς τόσο ανισόρροπο όσο και η διανοητική τους κατάσταση.

Δεν έχουμε, εδώ, να κάνουμε με την τετριμμένη περίπτωση του μισογυνισμού ή τις μεσσιανικές εμμονές περί παρθενίας, ούτε καν με καταπιεσμένη ομοφυλοφιλία, αλλά με αμιγή αισθητισμό, παρεκτετραμμένο σε διαστροφή. H κωμική ερώτηση του υποψήφιου θύματος: «Τα πηγαίνεις καλά με τη μητέρα σου;» επισύρει, τηρουμένων των αναλογιών, μιαν ακόμη πιο κωμική απάντηση: «Τα πήγαινα καλά, αλλά δυστυχώς πέθανε άδοξα: από έμφραγμα! Και της έλεγα να μην τρώει κίτρινα τυριά!» Είναι τέτοιος ο βαθμός εισβολής του υποψήφιου θύματος στον ψυχισμό του θύτη που δημιουργείται ανάμεσά τους η ψευδαίσθηση της επικοινωνίας και του έρωτα. Σαν ερωτευμένα πιτσουνάκια, γιατρεύουν τις πληγές ο ένας του άλλου και οργανώνουν ένα υποκατάστατο «σπιτικού» που έχει μίνιμαλ προδιαγραφές αλλά ρουστίκ λεπτομέρειες: ακριβώς τόσο ανισόρροπο όσο και η διανοητική τους κατάσταση. Και επιδίδονται με επιμέλεια στον σχεδιασμό μιας αντιπροσωπευτικής καθημερινότητας ζευγαριού, αγνοώντας την αποκοπή τους από τον έξω κόσμο: έτσι, η συμφωνία «κανονικότητας» που διανοίγεται, εν είδει οραματισμού, στην υπόσχεση της σταδιακής αποκάλυψης της αλήθειας και των δύο, τελικά οδηγεί σ’ ένα αποτυχημένο πείραμα σχέσης που αποκαλύπτεται από τη φυσιολογική γειτόνισσά τους, όταν αυτή εισβάλλει στο ερμητικό τους διαμέρισμα.

Ένας άκρως συντηρητικός έρωτας

Οι σκηνικές εναλλαγές γίνονται με τους φωτισμούς και απλές μετατοπίσεις αντικειμένων στον χώρο, ενώ οι δυο πρωταγωνιστές χειρίζονται με άκρα ευαισθησία τις δυσδιάκριτες αποχρώσεις του συναισθήματος και τις απότομες μεταπτώσεις της διάθεσης που διακρίνουν τους ήρωες.

Το side-effect της σχέσης που συνάπτεται είναι απρόσμενο: η απουσία φόβου για τον θάνατο και η ομορφιά του θύματος καθηλώνει τον θύτη. Μια σωματική πληγή που της επιφέρει και η ηδονή του βασανισμού που βιώνει εκείνη ως μοναδικό αληθινό συναίσθημα παραπέμπουν ευθέως στον Θυρωρό της Νύχτας: ωστόσο, εκεί τα πράγματα ήταν βαθύτερα ψυχαναλυτικά, ενώ στο έργο του Σάιντελ η σπιτική θαλπωρή έρχεται να υποκαταστήσει τη φρίκη του υπογείου βασανισμού. Μετά τον τρόμο της καθημερινότητας με τον οποίον αναμετράται, μετά το θέατρο υποκρισίας με τους γείτονες, μετά την κατά μέτωπο αντιπαράθεση δυο ασύμβατων ψυχισμών, ο θεατής είναι φυσικό να αντικρύζει με ανακούφιση την επιστροφή στο φρικτό αυτό υπόγειο.

Σε έντονους ρυθμούς και με κινηματογραφική εναλλαγή σκηνών, το έργο αυτό αγγίζει το ζήτημα της μαγείας των σχέσεων και την υπέρβαση των σκοπέλων της σχέσης. Οι δυο ήρωες φοβούνται κυριολεκτικά να αποδεχθούν την καθημερινότητα, ενώ ο φόβος είναι κυρίαρχο συναίσθημα: ο Σάιντελ διατηρεί την «τρέλα» επί σκηνής στη διάρκεια όλου του έργου του, και ο δεξιοτεχνικός σκηνοθετικός χειρισμός του κειμένου από την Έλενα Καρακούλη αναδεικνύει όλο το εύρος του μαύρου χιούμορ που το χαρακτηρίζει. Οι σκηνικές εναλλαγές γίνονται με τους φωτισμούς και απλές μετατοπίσεις αντικειμένων στον χώρο, ενώ οι δυο πρωταγωνιστές χειρίζονται με άκρα ευαισθησία τις δυσδιάκριτες αποχρώσεις του συναισθήματος και τις απότομες μεταπτώσεις της διάθεσης που διακρίνουν τους ήρωες.

alt

Μια έξοχη παράσταση

Περιττεύει να πούμε πόσο αρμονικά χειρίζεται ο έξοχος ηθοποιός μας [Νίκος Ψαρράς] τις δύσκολες μεταβάσεις από τη μια σκηνή στην άλλη. Πόσο διακριτικά περνά το χιούμορ στην ερμηνεία του, διατηρώντας αμείωτη και την ουδό του τρόμου.

H συμπαραγωγός Παναγιώτα Παρασκευοπούλου ανακάλυψε το έργο αυτό, που είναι καλά οργανωμένο, τεκμηριωμένο, με δομές θρίλερ έργο, και το πρότεινε στον Νίκο Ψαρρά, που ενθουσιάστηκε με τον ρυθμό του κειμένου και μπήκε ψυχή τε και σώματι στην ενσάρκωση του ρόλου αναθέτοντας τη μετάφραση στον Αντώνη Γαλέο, που τον έβγαλε ασπροπρόσωπο. Περιττεύει να πούμε πόσο αρμονικά χειρίζεται ο έξοχος ηθοποιός μας τις δύσκολες μεταβάσεις από τη μια σκηνή στην άλλη. Πόσο διακριτικά περνά το χιούμορ στην ερμηνεία του, διατηρώντας αμείωτη και την ουδό του τρόμου. Η Αλεξία Καλτσίκη βρίσκεται επίσης σε ένα πολύ καλό σημείο της καριέρας της, με ωριμότητα ηθοποιού που χειρίζεται καλά τα εκφραστικά του μέσα και υπερβαίνει τα κακοτράχαλα σημεία του ρόλου προτάσσοντας λύσεις καθαρά προσωπικές. Έπαινος και στη Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, που με ένα «κλικ» υστερίας παραπάνω αποδίδει υπέροχα τη νευρωτική γειτόνισσα και καταφέρνει να υποσκάψει το (έτσι κι αλλιώς ετοιμόρροπο) οικοδόμημα της νοσηρής αυτής σχέσης.

Μια σκηνοθεσία υποδειγματική

Όμως τα εύσημα αποδίδονται στο ταλέντο της Έλενας Καρακούλη, που μαζί με άλλους ενσαρκώνει την ελπίδα για ένα νεοελληνικό θέατρο που σταδιακά αναγεννάται. Φιλόλογος με master Θεατρολογίας στο γερμανικό πανεπιστήμιο Ρουρ του Μπόχουμ, η Έλενα Καρακούλη συνεργάζεται ως δραματολόγος με το Εθνικό θέατρο και έχει δώσει ήδη το ποιοτικό της παρών με τη σκηνοθετική δουλειά της, πρόπερσυ, στο έργο Η γυναίκα απ’ τα παλιά του Ρόλαντ Σίμελπφενιχ. Σε εκείνο το έργο του γερμανικού ρεπερτορίου επίσης κυριαρχούσαν η τολμηρή ανάμειξη κωμικού και δραματικού στοιχείου, η επένδυση διαχρονικών ζητημάτων με σύγχρονο μανδύα και η αιφνιδιαστική ανάδυση κάποιου βαθύτερου, «σκοτεινού» στοιχείου, που δύσκολα εναρμονίζονταν επί σκηνής. Στη φετινή της δουλειά, αντίθετα (και αυτή είναι μια βαθμίδα σκηνοθετικής εξέλιξης προς τα άνω), ο αμοραλισμός του κατά συρροήν δολοφόνου δεν προσκρούει στην ποιητική διάθεση της σκηνοθέτιδος: αντίθετα, το ένστικτό της ανακαλύπτει συγγενείς ποιότητες «συστέγασης» αντιφατικών ιδιοτήτων σε ένα και τον αυτό θεατρικό χαρακτήρα.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«New Order» του Σέρτζι Πομπερμάγιερ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά (κριτική) – Τραγικωμωδία στα χρόνια του όψιμου καπιταλισμού

«New Order» του Σέρτζι Πομπερμάγιερ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά (κριτική) – Τραγικωμωδία στα χρόνια του όψιμου καπιταλισμού

Για την παράσταση «New Order» του Σέρτζι Πομπερμάγιερ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά που ανεβαίνει στο θέατρο Εν Αθήναις. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Eίδα, στο θέατρο Εν Αθήναις, το κοινωνικοπολιτικό δράμα του Καταλανού συ...

«Τυφλή, τυφλή φοράδα, πού πας;» σε σκηνοθεσία Διαμιανού Κωνσταντινίδη (κριτική) – Από τα διηγήματα του Σωτήρη Δημητρίου, στη σκηνή

«Τυφλή, τυφλή φοράδα, πού πας;» σε σκηνοθεσία Διαμιανού Κωνσταντινίδη (κριτική) – Από τα διηγήματα του Σωτήρη Δημητρίου, στη σκηνή

Για την παράσταση «Τυφλή, τυφλή φοράδα, πού πας;» σε σκηνοθεσία Δαμιανού Κωνσταντινίδη, βασισμένη σε πέντε διηγήματα του Σωτήρη Δημητρίου που ανεβαίνει στο θέατρο Φούρνος. «Δεν υπάρχει κάποια προεξοφλημένη συνθήκη επιτυχίας: η δραματουργική παρέμβαση είναι απειροελάχιστη, ο σκηνοθέτης εμπιστεύεται τα κείμενα του συγ...

«Βαδίζοντας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Αλεξάνδρας Καζάζου (κριτική) – Αέναο περπάτημα, παράλογη ζωή

«Βαδίζοντας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Αλεξάνδρας Καζάζου (κριτική) – Αέναο περπάτημα, παράλογη ζωή

Για την παράσταση «Βαδίζοντας» του Τόμας Μπέρνχαρντ (Thomas Bernhard), σε σκηνοθεσία Αλεξάνδρας Καζάζου, στο Θέατρο Δίπυλον. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα την παράσταση «Βαδίζοντας» του ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«You» – Στο μυαλό ενός σύγχρονου, κατά συρροή δολοφόνου βιβλιόφιλου

«You» – Στο μυαλό ενός σύγχρονου, κατά συρροή δολοφόνου βιβλιόφιλου

Για την τηλεοπτική σειρά «You», που είναι διαθέσιμη σε μεγάλο συνδρομητικό κανάλι, καθώς και για τα μυθιστορήματα της Κάρολαϊν Κέπνες (Caroline Kepnes) που την ενέπνευσαν. 

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

O χαρακ...

«Ο ρόλος των ΜΚΟ στο κοινωνικό κράτος»: Εκδήλωση για το δοκίμιο του Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού»

«Ο ρόλος των ΜΚΟ στο κοινωνικό κράτος»: Εκδήλωση για το δοκίμιο του Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού»

Παρουσίαση του δοκιμίου του επίκουρου καθηγητή Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού: ΜΚΟ και κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα» (εκδόσεις Τόπος) την Τρίτη στις 7:30 μ.μ. στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Επιμέλεια: Book Press

...
Βραβείο Κλεψύδρα 2025: Ανακοινώθηκε η μακρά λίστα – Τα βιβλία και οι συγγραφείς τους

Βραβείο Κλεψύδρα 2025: Ανακοινώθηκε η μακρά λίστα – Τα βιβλία και οι συγγραφείς τους

Ανακοινώθηκε η μακρά Λίστα του Λογοτεχνικού Βραβείου Κλεψύδρα 2025 που αφορά βιβλία που κυκλοφόρησαν το έτος 2024. Στην κεντρική εικόνα, από πρόσφατη βράβευση.

Επιμέλεια: Book Press

Στη μακρά Λίστα του Λογοτεχνικού Βραβείου Κλεψύδρα 2025 που αφορά βιβλ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ