4ο Φεστιβάλ Χανίων (ημέρα 2η): Αναγνωστάκης, Ζορμπά, Παδούρα, Μορέσκο – Τι θα δούμε σήμερα

Με σημαντικούς συγγραφείς από τη χώρα μας, αλλά και από το εξωτερικό, τιμώντας τη μνήμη σημαντικών ανθρώπων του πολιτισμού, του Μανόλη Αναγνωστάκη και της Μυρσίνης Ζορμπά, η δεύτερη ημέρα του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων 2025 δημιούργησε μια βιβλιοφιλική όαση στο Παλιό Ενετικό Λιμάνι της πόλης.

Δυο εκδηλώσεις για τον Μανόλη Αναγνωστάκη

Την τιμητική του είχε ο Μανόλης Αναγνωστάκης, με δυο εκδηλώσεις στο Μεγάλο Αρσενάλι. Στην πρώτη, έγινε παρουσίαση του έργου Βιβλιογραφία Μανόλη Αναγνωστάκη (1941 – 2023), από τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο, καθώς και του βιβλίου Πραγματολογικά σχόλια στο έργο του Μανόλη Αναγνωστάκη του Μιλτιάδη Δ. Πολυβίου από τις πανεπιστημιακούς Θάλεια Ιερωνυμάκη και Λίζυ Τσιριμώκου, με συντονισμό από την Έμμυ Παπαβασιλείου. Όπως επισημάνθηκε στην αρχή, φέτος ήταν μια τριπλή επέτειος για τον ποιητή μιας και κλείνουν εκατό χρόνια από τη γέννησή του, ογδόντα χρόνια από την έκδοση της πρώτης συλλογής του και είκοσι από τον θάνατό του.

Η Θάλεια Ιερωνυμάκη εξήγησε πως η βιβλιογραφία είναι ένα είδος βιογραφίας, καθώς παρέχει πλούσια αφηγηματική εξιστόρηση κάθε πτυχής του έργου του και της προσωπικότητάς του. Ορθώς το ερώτημα «Ποιος είναι ο πραγματικός εαυτός» χαρακτηρίστηκε στην ουσία παραπλανητικό, μιας και μας φέρνει μπροστά σε πολλούς εαυτούς, ιδίως στην περίπτωση του Αναγνωστάκη, που έγραφε χρησιμοποιώντας λογοτεχνικά ψευδώνυμα, μεταξύ των οποίων και γυναικεία.

Στη δεύτερη εκδήλωση, «Γράφω ποιήματα άνετα και αναπαυτικά για όλες τις λογοκρισίες», συμμετείχαν οι Δημήτρης Δασκαλόπουλος, Θάλεια Ιερωνυμάκη, Μιλτιάδης Δ. Πολυβίου, Λίζυ Τσιριμώκου, Παντελής Μπουκάλας, με τον διευθυντή του Φεστιβάλ Μανώλη Πιμπλή να συντονίζει. Ο κριτικός Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, που επρόκειτο να συμμετέχει, δεν κατάφερε να παρευρεθεί. Η αίθουσα στο Μεγάλο Αρσενάλι απέκτησε γρήγορα ζωή χάρη στις ιστορίες που μοιράστηκαν οι ομιλούντες. Ο Παντελής Μπουκάλας αποκάλυψε την, για πολλούς άγνωστη, ιστορία του πώς ο Αναγνωστάκης ξεκίνησε να υπογράφει χρησιμοποιώντας τη συγκεκριμένη ορθογραφική επιλογή του μικρού του ονόματος – ήταν για να αποφύγει την ταύτιση με έναν αναξιόπιστο αρθρογράφο, συνονόματό του, που δημοσίευσε κακογραμμένους λιβέλους κατά της Αριστεράς.

Η ποίησή του δεν μας ενδιαφέρει τόσο για τον αμιγή πολιτικό της χαρακτήρα, αλλά για το κοινό αίσθημα που διυλίζεται μέσα της.

Εκφράστηκε η άποψη πως στην ποίηση του Αναγνωστάκη υφέρπει ο κριτικός λόγος και η ματιά που καλλιεργήθηκε από τις βιβλιοκρισίες του. Η ποίησή του δεν μας ενδιαφέρει τόσο για τον αμιγή πολιτικό της χαρακτήρα, αλλά για το κοινό αίσθημα που διυλίζεται μέσα της. Ιδίως συζητήθηκαν οι επιρροές του Αναγνωστάκη –ακούστηκαν τα ονόματα του Ανδρέα Κάλβου, του Κώστα Καρυωτάκη, του Τέλλου Άγρα, του Ρώμου Φιλήρα, αλλά και του Τίτου Πατρίκιου- και συμφωνήθηκε από όλους πως δεν έχει εκπονηθεί προς το παρόν μια πλήρης μελέτη γι’ αυτές.

Την ίδια περίπου ώρα, στο Μεγάλο Αρσενάλι…

Στο πλαίσιο του φετινού κεντρικού θέματος «Το σπίτι μας, ο πλανήτης», ο Άρνε Νταλ συνομίλησε με τον Νίκο Κουρμουλή για την καταστροφή του περιβάλλοντος. Σε μια κοντινή αίθουσα, η Αγγέλα Γιώτη, η Αναστασία Νάτσινα και η Βάλια Τσάιτα-Τσιλιμένη, από τον ακαδημαϊκό χώρο, κουβέντιασαν για τη σχέση της οικολογίας με τη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία. Βρεθήκαμε στην αίθουσα λίγο πριν από το τέλος της ομιλίας της Νάτσινα, που με τεκμηριωμένο λόγο αναφέρθηκε σε παραδείγματα μυθιστορημάτων που πραγματεύονται την κλιματική κρίση, ξεχωρίζοντας τάσεις – μία από αυτές, τα μεταποκαλυπτικά κείμενα, που ακουμπούν στην πανάρχαια φαντασίωση για το τέλος του κόσμου, αποτέλεσμα της αλαζονείας και της τυφλότητας του ανθρώπινου είδους. Η σύγχρονη εκδοτική παραγωγή έχει να επιδείξει τέτοια έργα, με τον Μιχάλη Μακρόπουλο, τον Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη κ.ά. να πλάθουν μύθους που παρουσιάζουν την κατάρρευση του πολιτισμού.

Περαιτέρω, η Νάτσινα αναφέρθηκε στη μυθοπλασία τεκμηρίων, σε έργα του Δημήτρη Φύσσα, και μυθιστορήματα που μιλούν για την αυξανόμενη επιρροή των ΗΠΑ και για τις σύγχρονες παραμέτρους της προοδευτικότητας, όπως του Μιχάλη Μοδινού. Μια εύστοχη παρατήρησή της ήταν πως η αόριστη φαντασίωση μιας νέας αρχής, που υπόσχονται πολλά από τα οικολογικά μυθιστορήματα της εκδοτικής παραγωγής μας, συνιστά και αδυναμία τους – κατόπιν, μετά από ερώτηση, πρόσθεσε πως αποτελεί επιτυχία τους, βέβαια, το ότι παρακινούν τους αναγνώστες να μιλούν για αυτό το μείζον θέμα των καιρών μας.

Δυο παρουσιάσεις με ενέργεια στο Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης»

Στις 19:00 ξεκίνησε η συζήτηση με τον Λεονάρδο Παδούρα, για τον μυθιστορηματικό χαρακτήρα του, τον ντετέκτιβ Μάριο Κόντε. Ο μεταφραστής του Κώστας Αθανασίου και ο δημοσιογράφος Γρηγόρης Μπέκος βρέθηκαν μαζί του, σε μια παρουσίαση σε συνεργασία με το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025. Πνευματώδης και αυθόρμητος, ο Παδούρα μίλησε για τον ήρωά του σε μια Κούβα που αλλάζει, την οποία επισκέπτεται ο Ομπάμα και ακούγονται τα τραγούδια των Rolling Stones. Ο Αθανασίου ρώτησε τον συγγραφέα αν θα δούμε τον Κόντε να δραστηριοποιείται την περίοδο του Ντόναλντ Τραμπ και απαντώντας του ο Παδούρα έκανε λόγο για τη σχέση της Αμερικής με την Κούβα που ανέκαθεν ήταν επώδυνη, όσον αφορά σε οικονομικούς όρους.

Προκαλώντας το γέλιο του αμφιθεάτρου, ο Παδούρα παρομοίασε την κατάσταση με τον Τραμπ με τη συνάντηση με «έναν σκύλο που προσπαθεί να δαγκώσει κάποιον ενώ κατουράει. Στην Κούβα, δεχόμαστε όλο το κάτουρο». Ο Τραμπ, εξήγησε, δεν ασχολείται τόσο με τη συγκεκριμένη χώρα, αλλά την έβαλε σε καταλόγους κρατών που συνεργάζονται με τρομοκράτες, βάζοντας στο στόχαστρο πολλούς ανθρώπους που ταξιδεύουν.

Οι Κουβανοί συχνά αποκαλούνται «ιστορικός» λαός, χάρη στην «ιστορική του αντίσταση» στον ιμπεριαλισμό, ενώ οι απλοί άνθρωποι έχουν εξουθενωθεί, δεν θέλουν να ακούν άλλο τον όρο «Ιστορία»

Ο Παδούρα αποκάλυψε πως στο νέο του μυθιστόρημα μιλά για μια πατροκτονία. «Μην νομίζετε πως έχετε την αποκλειστικότητα σε αυτό το θέμα, λόγω της Αρχαίας Τραγωδίας», γύρισε και είπε στο κοινό. Στο συγκεκριμένο έργο, ο Κόντε εμφανίζεται μονάχα σε μια σκηνή, έχοντας μεθύσει σε μια γιορτή και βρίζοντας, μιλώντας για αυτό που ο συγγραφέας αποκαλεί «κούραση με την Ιστορία». Οι Κουβανοί συχνά αποκαλούνται «ιστορικός» λαός, χάρη στην «ιστορική του αντίσταση» στον ιμπεριαλισμό, ενώ οι απλοί άνθρωποι έχουν εξουθενωθεί, δεν θέλουν να ακούν άλλο τον όρο «Ιστορία», κι απλώς επιθυμούν να φάνε ένα αυγό την ημέρα χωρίς να σκέφτονται συνεχώς πως η τιμή του αντιστοιχεί στο πέντε τοις εκατό του μισθού τους.

Στην Αίθουσα 2, ο Μάκης Μαλαφέκας συζήτησε με τον Παναγιώτη Κεχαγιά για το μυθιστόρημά του Deepfake. Προς το τέλος, σημείωσε πως δεν πιστεύει στη δημιουργική γραφή. Αναφερόμενος σε μια συζήτηση που έτυχε να ακούσει στο μετρό, μεταξύ δυο χούλιγκαν που μιλούσαν στη «δική τους γλώσσα, χωρίς συνέπειες, ελεύθεροι», εξέφρασε την άποψη πως με παρόμοιο τρόπο λειτουργεί η καλή λογοτεχνία, χωρίς περιορισμούς δηλαδή.

Την ίδια ώρα, στο Μεγάλο Αρσενάλι, ο Γιώργος Γρ. Σταματάκης συζήτησε για το βιβλίο του Γράμματα από τα Καπετανιανά, που περιλαμβάνει σουρεαλιστικά διηγήματα στην κρητική διάλεκτο, με την Κλαίρη Μιτσοτάκη και τη συγγραφέα Μαρία Παπαγιάννη, με τον Γιώργο Πατρουδάκη να συντονίζει τη συζήτηση.

Ο Αντόνιο Μορέσκο, η Μυρσίνη Ζορμπά και άλλοι στο επίκεντρο

Στη συνέχεια, στο κατάμεστο «Μίκης Θεοδωράκης», ο Αντόνιο Μορέσκο μίλησε για τη σχέση του έργου του με τη φύση με τη μεταφράστριά του, Μαρία Φραγκούλη. Ο Μορέσκο, συγγραφέας των μυθιστορημάτων Το φωτάκι, Το τραγούδι των δέντρων, κ.ά., δήλωσε αυτοδίδακτος – άφησε το σχολείο αρκετά νωρίς, μιας και είχε μαθησιακές δυσκολίες, και άρχισε να διαβάζει εντατικά στα τριάντα του, για την προσωπική του απόλαυση. Όντας «αδαής», όπως είπε, ξεκίνησε με τους Έλληνες και τους Λατίνους, μέσα από τα κείμενα των οποίων γνώρισε «τους αδερφούς και τις αδερφές του», δημιουργούς με τους οποίους αισθάνεται μια εκλεκτική συγγένεια. Ανέπτυξε μια έντονη σχέση με πιο σύγχρονους δημιουργούς, όπως ο Τζάκομο Λεοπάρντι, οι Ρώσοι όπως ο Ντοστογιέφσκι και ο Τολστόι, ο Μέλβιλ και ο Κάφκα. 

Κατόπιν συζήτησε για το, αδημοσίευτο προς το παρόν στα ελληνικά, μυθιστόρημά του Il grido (Η κραυγή), που μιλά και αυτό για την αυτοκτονική ορμή του είδους μας προς την ολική εξαφάνιση – εντοπίζουμε μια συγγένεια με την ελληνική πεζογραφία των τελευταίων χρόνων, αν λάβουμε υπόψιν μας την τάση που διατύπωσε η Νάτσινα στην εκδήλωση που συμμετείχε η ίδια. «Αν μπορούσαμε να πάρουμε ένα ποδήλατο και να κινηθούμε κατακόρυφα, θα φτάναμε κάποια στιγμή στα όρια της ατμόσφαιράς μας», είπε ο Μορέσκο για να δείξει πόσο εύθραυστη είναι η συνθήκη μας. Αναρωτήθηκε δε πώς γίνεται να θεωρούμε πως είμαστε το ευφυέστερο είδος στον πλανήτη και να συμπεριφερόμαστε με τέτοιο τρόπο σε τόσο δραματικές στιγμές όπως οι παρούσες – είμαστε κλεισμένοι σε μια μικρή σφαίρα κι εφαρμόζουμε την τακτική του διαίρει και βασίλευε.

Σοβαρός, με γρέζι στη φωνή, ο Μορέσκο έθεσε καίριους προβληματισμούς, δηλώνοντας την ανάγκη να αλλάξουμε πορεία, να μεταμορφωθούμε, όπως πίστευαν οι αρχαίοι πως μπορούμε κι όπως «μεταμορφώνονται» τόσα είδη στο βασίλειο της φύσης, με πιο χαρακτηριστικό την κάμπια που γίνεται πεταλούδα.

Την ίδια ώρα, η Ρούλα Βουράκη και ο ποιητής Μανόλης Λεφάκης μίλησαν σε ξεχωριστή εκδήλωση για τις ιδιότητες του ποιητικού λόγου, ενώ ο Γιάννης Δημητρακάκης κουβέντιασε με τον Σταύρο Ζουμπουλάκη για τη μελέτη του Διαδρομές της σκέψης του Κ. Θ. Δημαρά.

Κλείνοντας τον κύκλο των εκδηλώσεων εκείνης της ώρας, η Μαρία Ανδρεαδάκη Βλαζάκη, η Μικέλα Χαρτουλάρη και η Παυλίνα Μάρβιν μίλησαν για το βιβλίο της Μυρσίνης Ζορμπά Πολιτική του πολιτισμού. Η Βλαζάκη αναφέρθηκε στη Γάζα, θυμίζοντας την ύπαρξη της Βάσης της Σούδας, και κάνοντας λόγο για μια κατάσταση που θυμίζει τον πόλεμο των πολιτισμών, όπως έθεσε τον όρο ο Χάντινγκτον. Ο πολιτισμός, για τη Μυρσίνη Ζορμπά, εκδότρια, δημιουργό του ΕΚΕΒΙ και υπουργό Πολιτισμού, ήταν το μεγάλο όπλο της δημοκρατίας: σε περιόδους παρακμής και σήψης, αντιστέκεται και τελικά κερδίζει. Ο προοδευτικό κόσμος, επισήμανε η Βλαζάκη, οφείλει να παραμείνει ενωμένος, διεκδικώντας τον δημόσιο χαρακτήρα των πολιτισμικών αγαθών, ενάντια στην επέλαση της ακροδεξιάς και σε έναν φιλελευθερισμό που ευνοεί την ψηφιακή ολιγαρχία. Για τη Μυρσίνη Ζορμπά, ο πολιτισμός ήταν πεδίο σύγκρουσης, αλλά και θεμέλιο της δημοκρατίας. Ως το κατεξοχήν άτομο που ασχολήθηκε με τον χώρο του βιβλίου, δεν της αρκεί μόνο μία εκδήλωση, αλλά μια ολόκληρη ημερίδα, υποστήριξε η Χαρτουλάρη, τιμώντας τη μνήμη της Μυρσίνης Ζορμπά.

Η παρουσία της Κλαούδια Πινιέιρο

Η Κλαούδια Πινιέιρο βρέθηκε επί σκηνής με την Μικέλα Χαρτουλάρη, με κάθε θέση στο «Μίκης Θεοδωράκης» να είναι κατειλημμένη. Μιας και τα μυθιστορήματα της Πινιέιρο είναι σαφώς πολιτικά έργα, που πραγματεύονται τη σεξουαλική κακοποίηση, την εφηβική εγκληματικότητα, την ασυλία των κοινωνικά εύπορων απέναντι στον νόμο κ.λπ., η Μικέλα Χαρτουλάρη ρώτησε τη συγγραφέα αν προσπαθεί να «αλλάξει» τους αναγνώστες και κατά συνέπεια την κοινωνία μέσω του έργου της. Η Πινιέιρο απάντησε πως όταν γράφει πρωτίστως επιθυμεί να διηγηθεί μια ιστορία – ελπίζει να λύσει τον αφηγηματικό μίτο και σκέφτεται κυρίως τους χαρακτήρες. Συχνά, βέβαια, σε αυτόν τον μίτο μπλέκονται ιδέες και πολιτικές θέσεις. Αυτά, όμως, περνούν υπόρρητα μέσα στο κείμενο, καθόλου προγραμματικά.

Η ίδια εμπιστεύεται τους αναγνώστες της και δεν συνθέτει μυθιστορήματα που προσφέρουν «μασημένη τροφή». Προτιμά τους ενεργητικούς αναγνώστες, που συμμετέχουν, θα λέγαμε, στην αφήγηση της ιστορίας με τον τρόπο τους. Οι άνθρωποι δεν διαφέρουν όσο νομίζουμε από τόπο σε τόπο, δήλωσε. Η Αργεντινή με την Ελλάδα, μάλιστα, έχουν αρκετά κοινά – κι οι δυο πέρασαν περίοδο οικονομικής κρίσης, και στις δυο κυβέρνησε Χούντα κ.λπ. Κάποια προβλήματα είναι μάλλον οικουμενικά, είπε η Πινιέιρο, συμπληρώνοντας πως εξεπλάγη όταν επισκέφτηκε προσφάτως το Κάιρο και συνάντησε μουσουλμάνες γυναίκες, κάποιες εκ των οποίων «ήταν ολότελα καλυμμένες, με τα μάτια τους μονάχα να φαίνονται», που βρήκαν πολλά κοινά σημεία με τις ηρωίδες του Μπέτι Μπου.

Ο πατέρας της, που ήταν έμπορος και ταξίδευε, της είχε πει πως τα ποτάμια έξω από την πόλη είχαν γεμίσει με πτώματα

Μιλώντας για το παρελθόν της, στην Αργεντινή επί δικτατορίας του Βιδέλα, με έναν κομουνιστή πατέρα, η Πινιέιρο αποκάλυψε πως μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον γεμάτο φόβο. Σπανίως μιλούσε για τις πεποιθήσεις του πατέρα της στο σχολείο – σε μια ηλικία που το άτομο ανοίγεται, η ίδια δεν μπορούσε να εκφραστεί εξαιτίας του καθεστώτος. Πολλές συνομήλικές της, κάποιες εκ των οποίων ήταν «καλά άτομα», στήριζαν το καθεστώς, εξαιτίας της ελλιπούς πληροφόρησης. Ο πατέρας της, που ήταν έμπορος και ταξίδευε, της είχε πει πως τα ποτάμια έξω από την πόλη είχαν γεμίσει με πτώματα, των ανθρώπων που το καθεστώς του Βιδέλα δολοφονούσε ρίχνοντάς τους από ελικόπτερα (σ.σ. αυτή η πρακτική ονομάζεται vuelos de la muerte).

Οι τελευταίες εκδηλώσεις της ημέρας

Σε διπλανό χώρο, οι πεζογράφοι Νίκος Ιατρού και Ισμήνη Καρυωτάκη συζήτησαν με την Αλεξάνδρα Χριστακάκη για τα πρόσφατα μυθιστορήματά τους, Αυτό έκανες πάντα και Sarah en Berlin αντίστοιχα, και κατ’ επέκταση, για το θέμα της γονεϊκότητας. Η Καρυωτάκη δήλωσε πως στην οικογένεια πέρα από τρυφερότητα, υπάρχει και μια πλευρά που μπορεί να σε κατατρώει, να σε κυνηγάει, να σε εξολοθρεύσει. Η έννοια του «σπιτιού» είναι σύνθετη – ακόμα και η φυγή είναι ένα σπίτι, εξήγησε. Ο Νίκος Ιατρού μίλησε για έναν από τους ήρωές του που γίνεται πατέρας χωρίς να είναι ικανός να αγαπήσει. Σπίτι είναι εκεί που θέλουμε να επιστρέψουμε, δήλωσε, κάνοντας λόγο για έναν ιδεατό τόπο.

Η ημέρα έκλεισε με την εκδήλωση για το βιβλίο του Χρήστου Τριανταφύλλου Η δεύτερη ζωή του Ελευθέριου Βενιζέλου, στην οποία συμμετείχαν οι Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Γιώργος Κουκουράκης και Έλια Βαρδάκη, την εκδήλωση για τα τριάντα χρόνια του περιοδικού Λόγου και Τέχνης «Έρεισμα», όπου συζήτησαν οι συνεργάτες του Ρούλα Βουράκη, Μανώλης Μανούσακας και Χρήστος Μαχαιρίδης και την παρουσίαση του ποιητικού βιβλίου Αυτή είναι η γειτονιά μου σκύλε του Παύλου Παυλίδη, στην οποία συνομίλησε με τον Θωμά Κοροβίνη.

***

Τι θα δούμε σήμερα, Πέμπτη 26 Ιουνίου

⏱️ 18:00 – 19:00
Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης
«Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κρήτης – 50 Χρόνια Θέατρο – Ένα Ζωντανό Αρχείο»

Παρουσίαση του λευκώματος από 131 παραγωγές του πλούσιου αρχείου του ΔΗΠΕΘΕΚ, με 800 εκθέματα – κοστούμια, σκηνικά, μακέτες, σχέδια, γλυπτά, σκηνοθετικές και μεταφραστικές σημειώσεις, αφίσες, προγράμματα, φωτογραφίες, βίντεο, ηχητικά ντοκουμέντα. Συζητούν οι: Αντώνης Βολανάκης, επιμελητής της έκδοσης, εικαστικός, επίκουρος καθηγητής Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πατρών και Μανώλης Σειραγάκης, επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κρήτης

Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης – Αίθουσα 2
Απώλεια και πένθος: ατομικά και συλλογικά τραύματα στη λογοτεχνία

Συζητούν οι: Βούλα Αντωνιάδου, συγγραφέας, Μαρία Κατσικανδαράκη, συγγραφέας, παιδαγωγός, Μιχάλης Πατεράκης, ποιητής, Κατερίνα Σταματελάτου, συγγραφέας και Ανδρομάχη Χουρδάκη, συγγραφέας. Συντονισμός: Άννα Καλλιβρετάκη, συγγραφέας. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Εκδόσεις Ραδάμανθυς

Μεγάλο Αρσενάλι
«Αθόρυβα το ’στρωνε» της Μαρινέλλας Βλαχάκη

Η συγγραφέας Μαρινέλλα Βλαχάκη συζητά με τον σκηνοθέτη – ηθοποιό Κωστή Καπελώνη και την αναπληρώτρια καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο ΑΠΘ, Αναστασία Μαρκομιχελάκη για το βιβλίο «Αθόρυβα το ’στρωνε», που περιλαμβάνει διηγήματα και θεατρικούς μονολόγους της από το 2006 έως και το 2022. Συντονισμός: Ματθαίος Φραντζεσκάκης, διευθυντής Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, εκδότης. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Πυξίδα της Πόλης

Μεγάλο Αρσενάλι ─ Αίθουσα 2 Με το βλέμμα στον Πλανήτη
«Literature’s Refuge» του William Stroebel

Με αφορμή το βιβλίο του με τίτλο «Literature’s Refuge» (Πανεπιστημιακές εκδόσεις του Princeton), ο Ουίλιαμ Στρέμπελ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, συνομιλεί με τον ποιητή Γιάννη Δούκα για τη διασπορά, την αμοιβαία προσφυγιά, τον ξεριζωμό όχι μόνο πληθυσμών αλλά και αφηγήσεων, για τις σύγχρονες διαχωριστικές γραμμές και τη μεθοδολογική αποτύπωσή τους, για τις χαμένες και μη φωνές που αποτύπωναν τις ρευστές και πολύπλοκες ταυτότητες της Ανατολικής Μεσογείου μέχρι πριν από περίπου έναν αιώνα.

⏱️ 19:00 – 20:00
Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης Με το βλέμμα στον Πλανήτη
Η κανονικοποίηση της ακροδεξιάς στη Δύση

Μια συζήτηση για την άνοδο της ακροδεξιάς, την κανονικοποίηση και τη δυναμική της στον σύγχρονο δυτικό κόσμο. Συνομιλούν ο Ιταλός συγγραφέας και δημοσιογράφος Νταβίντε Κόπο (Davide Coppo), o ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ Νίκος Αλιβιζάτος, ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, ο συγγραφέας Μάκης Μαλαφέκας και ο Αϊτινός συγγραφέας Λουί – Φιλίπ Νταλαμπέρ (Louis – Philippe Dalembert). Συντονισμός: Μανώλης Πιμπλής, δημοσιογράφος, διευθυντής του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων.

Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης – Αίθουσα 2
«1941 Αυστηρά Συσκότισις» του Θανάση Πέτρου

Ο συγγραφέας Θανάσης Πέτρου συζητά για το νέο του graphic novel «1941 Αυστηρά Συσκότισις» με τον καθηγητή Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας ΕΚΠΑ, Βαγγέλη Καραμανωλάκη. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Εκδόσεις Ίκαρος

Μεγάλο Αρσενάλι
«Η άλωση των Αθηνών από τις αδερφές Γαργάρα» του Γιάννη Ξανθούλη

Ο συγγραφέας Γιάννης Ξανθούλης συζητά για το νέο του βιβλίο «Η άλωση των Αθηνών από τις αδελφές Γαργάρα» με τον δημοσιογράφο Γιάννη Πανταζόπουλο. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Εκδόσεις Διόπτρα

Μεγάλο Αρσενάλι ─ Αίθουσα 2
«Η αναζήτηση του χαμένου χρόνου» του Marcel Proust

Με αφορμή την κυκλοφορία της νέας μετάφρασης χωρίων του βιβλίου του Marcel Proust «Η αναζήτηση του χαμένου χρόνου», η ανθολόγος και μεταφράστρια του έργου Κλαίρη Μιτσοτάκη συζητά με την ομότιμη καθηγήτρια Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας ΑΠΘ, Λίζυ Τσιριμώκου. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Εκδόσεις Άγρα

⏱️ 20:00 – 21:00
Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης Με το βλέμμα στον Πλανήτη
Η αποτύπωση των φυλετικών διακρίσεων στη λογοτεχνία των Paulo Scott & Louis – Philippe Dalembert

Ο Βραζιλιάνος μυθιστοριογράφος, ποιητής και διηγηματογράφος Πάουλο Σκοτ και ο Αϊτινός μυθιστοριογράφος, ποιητής και δοκιμιογράφος Λουί – Φιλίπ Νταλαμπέρ (βραβείο Goncourt Ποίησης 2024) συνομιλούν για την αποτύπωση των φυλετικών διακρίσεων και της κοινωνικής αδικίας με αφορμή τα βιβλία τους «Φαινότυποι» και «Μιλγουόκι μπλουζ», αντίστοιχα. Συντονισμός: Κώστας Αθανασίου, μεταφραστής. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Εκδόσεις Gutenberg / Εκδόσεις Καστανιώτη

Μίκης Θεοδωράκης – Αίθουσα 2 Το σπίτι μας, ο πλανήτης
«Η υπόθεση της ερυθράς βασίλισσας» του Μιχάλη Μοδινού & «Η τελευταία αρκούδα του δάσους» & «Ρηχό νερό, σκιές» του Άκη Παπαντώνη

Οι πεζογράφοι Μιχάλης Μοδινός και Άκης Παπαντώνης συζητούν για την οικολογική διάσταση στο έργο τους. Συντονισμός: Γιάννης Δημητρακάκης, αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Εκδόσεις Καστανιώτη / Εκδόσεις Κίχλη

Μεγάλο Αρσενάλι Το σπίτι μας, ο πλανήτης
«Επειδή δεν υπάρχει Planet B» του Γιάννη Μανιάτη, σε συνεργασία με τον Μάκη Προβατά

Ο επικεφαλής ευρωβουλευτών ΠΑΣΟΚ και πρώην Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννης Μανιάτης και ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Μάκης Προβατάς συζητούν για το βιβλίο τους «Επειδή δεν υπάρχει Planet B». ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Εκδόσεις Πατάκη

Μεγάλο Αρσενάλι – Αίθουσα 2
Μάνος Χατζιδάκις: Δημιουργός & Πολίτης

Μια συζήτηση για τον Μάνο Χατζιδάκι, τόσο ως δημιουργό όσο και ως ενεργό και παρεμβατικό πολίτη, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του και τα εμβληματικά του κείμενα «Ο καθρέφτης και το μαχαίρι» και «Τα σχόλια του Τρίτου». Συνομιλούν η Αλίκη Καγιαλόγλου, καλλιτέχνιδα, η Αγγέλα Καστρινάκη, καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συγγραφέας, και ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, τραγουδιστής, συνθέτης και στιχουργός. Συντονισμός: Κυριακή Μπεϊόγλου, δημοσιογράφος, μέλος της οργανωτικής ομάδας του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Εκδόσεις Ίκαρος

⏱️ 21:00 – 22:00
Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης Το σπίτι μας, ο πλανήτης
«Coastal Echoes»: Ποίηση και Περιβάλλον

Η Κατερίνα Ηλιοπούλου, ποιήτρια και διευθύντρια του περιοδικού "ΦΡΜΚ" συνομιλεί με τη Ζόι Σκούλντινγκ (Zoë Skoulding), Βρετανή ποιήτρια και κριτικό και την Αλεξάνδρα Μπούχλερ (Alexandra Büchler), διευθύντρια του διεθνούς οργανισμού Literature Across Frontiers με έδρα την Ουαλία, για το «Coastal Echoes», ένα συλλογικό έργο που έχει ως στόχο να εξερευνήσει τις κοινές περιβαλλοντικές ανησυχίες και τις ευρύτερες σχέσεις με τη φύση και τα μη ανθρώπινα είδη. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Literature Across Frontiers

Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης – Αίθουσα 2
«Μυστική Ιθάκη» του Κώστα Αρκουδέα

Ο πεζογράφος Κώστας Αρκουδέας συνομιλεί με τη Ρούλα Βουράκη, φιλόλογο και συγγραφέα, για το βιβλίο του «Μυστική Ιθάκη», τρίτο μέρος της τριλογίας του με γενικό τίτλο: «Η σκοτεινή πλευρά της γραφής» («Χαμένο Νόμπελ», 2015, «Επικίνδυνοι συγγραφείς», 2019). ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Εκδόσεις Καστανιώτη

Μεγάλο Αρσενάλι
Παντελής Μπουκάλας: «Για να εγερθούμε άλλη μια φορά στο μπόι της ομορφιάς μας»

⏱️ 21:00 – 22:00: Μια εκδήλωση προς τιμήν του ποιητή, δοκιμιογράφου, μεταφραστή και δημοσιογράφου Παντελή Μπουκάλα (Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων 2024). Θα μιλήσουν η Αγγελική Καραθανάση – Μανουσάκη, φιλόλογος – συγγραφέας, ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, κριτικός λογοτεχνίας, και ο ίδιος. Προλογίζει ο διευθυντής του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, Μανώλης Πιμπλής. Χαιρετισμό θα απευθύνει ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Χανίων, Γιάννης Γιαννακάκης. Συντονισμός: Βασίλης Κιμούλης, μέλος της οργανωτικής ομάδας του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων.

⏱️ 22:00 – 23:00: Οι μουσικοί Γιάννης Χίνος και Αλέξανδρος Ιερωνυμίδης συνομιλούν μελωδικά με τον Παντελή Μπουκάλα γύρω από το δημοτικό τραγούδι στην Κρήτη ειδικότερα και στην Ελλάδα ευρύτερα. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Εκδόσεις Άγρα

Σκάλα της οδού Αγίου Μάρκου
«Αδύνατες πόλεις» του Νίκου Μάντη & «Η μνήμη του πάγου» της Ιωάννας Μπουραζοπούλου

Οι πεζογράφοι Νίκος Μάντης και Ιωάννα Μπουραζοπούλου συζητούν για τα πρόσφατα βιβλία τους και τις σύγχρονες αναζητήσεις στη λογοτεχνία του φανταστικού. Συντονισμός: Μαρίνα Αρετάκη, μέλος ΕΔΙΠ του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Εκδόσεις Καστανιώτη

⏱️ 22:00 – 23:00
Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης
Monica Aasprong & Hanne Ørstavik: Όψεις της Νορβηγικής λογοτεχνίας

H Νορβηγίδα ποιήτρια, πεζογράφος και μεταφράστρια Μόνικα Όσπρονγκ και η Νορβηγίδα πεζογράφος Χάνε Έρσταβικ («Αγάπη»), μία από τις σημαντικότερες φωνές της σύγχρονης σκανδιναβικής πεζογραφίας, συζητούν με τον μεταφραστή Σωτήρη Σουλιώτη για το πρόσφατο έργο και τις επιρροές τους. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Norwegian Literature Abroad / Εκδόσεις Καστανιώτη

Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης – Αίθουσα 2
Η σκηνογραφία ως σκιώδης πρωταγωνίστρια της αστυνομικής μυθοπλασίας

Οι συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας Πάνος Ιωαννίδης και Ιερώνυμος Λύκαρης συζητούν για την απόδοση της ατμόσφαιρας με βάση τον χώρο και τον χρόνο, τη διαμόρφωση της ψυχοσύνθεσης των χαρακτήρων και την υποστήριξη των ανατροπών ως στοιχεία της νουάρ σκηνογραφίας – μιας τέχνης μέσα σε μια άλλη τέχνη, που αναδεικνύει την κοινωνική πραγματικότητα, η οποία γεννά και αναπαράγει το έγκλημα. ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: Ελληνική Λέσχη Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας / Εκδόσεις Καστανιώτη / Εκδόσεις Κέδρος

Μεγάλο Αρσενάλι – Αίθουσα 2
Άνθρωποι – μαγικά πουλιά

Μια παράσταση – αφήγηση λαϊκών παραμυθιών για μικρούς (από 8 χρονών και άνω) και μεγάλους με την αφηγήτρια Αγνή Στρουμπούλη.

⏱️ 23:00 – 00:30
Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης Το σπίτι μας, ο πλανήτης
Προβολή ντοκιμαντέρ «The Visitors»
Zdenka Sokolíčková
Διάρκεια 83΄
Με αγγλικούς υπότιτλους

Η ταινία ακολουθεί τη Ζντένκα, μια νεαρή ανθρωπολόγο, που μετακομίζει με την οικογένειά της στο Σβάλμπαρντ της Νορβηγίας, για να μελετήσει πώς αλλάζει η ζωή στις πολικές περιοχές. Ερωτεύεται τον νέο της τόπο, ανακαλύπτει, όμως, πως στον Αρκτικό Κύκλο δεν εξαφανίζονται μόνο τα παγόβουνα. Η έρευνά της αποκαλύπτει τον αντίκτυπο της παγκοσμιοποίησης, αλλά και υπόγειες εντάσεις σε μια μικρή κι ετερόκλητη κοινότητα. Σκόπευε μόνο να την παρατηρήσει, τώρα, όμως, πρέπει ν' αποφασίσει σε ποιο βαθμό μπορεί και δικαιούται να εμπλακεί.