aristotle

Μείζον γεγονός η έκδοση των απάντων του Αριστοτέλη. 

Του Σωτήρη Βανδώρου

«Οι νεοέλληνες είναι αρκετά σοφιστές από μόνοι τους. Δεν χρειάζονται και τα κείμενα των Σοφιστών». Αυτά αναφέρει, σχεδόν αυτολεξεί, καθηγητής της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε συνεδρίαση επιτροπής του Υπουργείου Παιδείας, το 1933, που είχε ως αντικείμενο τα περιεχόμενα διδασκαλίας των Αρχαίων στο σχολείο.

Ο Παντελής Μπασάκος, καθηγητής φιλοσοφίας στο Πάντειο, βρίσκει αυτή την αποστροφή απολύτως χαρακτηριστική της στρεβλής σχέσης μας με την αρχαία Ελλάδα και, σε συνομιλία που είχε με τo www.bookpress.gr, μας θυμίζει επιπλέον την προτροπή του Μεγάλου Βασιλείου να παίρνουμε από τους αρχαίους, «όπως οι μέλισσες τη γύρη», μόνον ό,τι είναι σύμφωνο προς το Χριστιανισμό. Θεωρεί ότι αυτή η ηθικολογική, φοβική και θρησκόληπτη προσέγγιση είναι μια αιτία που αποθάρρυνε την απροκατάληπτη και συστηματική μελέτη της αρχαίας ελληνικής γραμματείας από την ίδια την εγχώρια επιστημονική κοινότητα και λειτούργησε εν τέλει λογοκριτικά. Αυτή η στάση «συμπληρώνεται από την ψευδαίσθηση της ταύτισής μας με τους Αρχαίους, που μας εμποδίζει να δούμε τις διαφορές μας και να τους κατανοήσουμε καλύτερα. Έτσι νομίζω ότι μπορεί να εξηγηθεί και το φαινόμενο, ενώ γενιές μαθητών διδάσκονταν επί έξι χρόνια κάθε μέρα αρχαία ελληνικά στο σχολείο, μόνο ένας στους χίλιους από αυτούς να μπορεί να διαβάσει ένα απλό αρχαίο κείμενο. Μα κινέζικα να διδασκόμασταν, θα τα μαθαίναμε!».

rschoolΑφορμή για αυτή την κουβέντα είναι ένα μείζον εκδοτικό γεγονός που βρίσκεται αυτό το διάστημα σε πλήρη εξέλιξη. Αναφερόμαστε στην κριτική, δίγλωσση έκδοση (αρχαία και νέα ελληνικά) των απάντων του Αριστοτέλη από την Εταιρεία Μελέτης των Επιστημών του Ανθρώπου και τις εκδόσεις Νήσος. Έχουν ήδη κυκλοφορήσει δύο τόμοι. Ο πρώτος περιλαμβάνει τα κείμενα «Κατηγορίαι» και «Περί ερμηνείας» σε μετάφραση και επιμέλεια του καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Παύλου Καλλιγά και ο δεύτερος περιέχει «το Περί γενέσως και φθοράς» σε μετάφραση και επιμέλεια του καθηγητή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Βασίλη Κάλφα. Το 2012 αναμένονται ακόμη τα «Μετεωρολογικά», «Περί ζώων μορίων» και «Φυσικά», ενώ είναι προγραμματισμένο μέχρι τα τέλη του 2013 να έχουν κυκλοφορήσει και οι 21 τόμοι των έργων κι επιπλέον ένας 22ος που θα συνιστά Αριστοτελικό λεξικό.

Απευθυνθήκαμε στον Γεράσιμο Κουζέλη, καθηγητή επιστημολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο οποίος συνέλαβε το όλο πρότζεκτ κι έχει την εκδοτική ευθύνη και το συντονισμό του. «Πάντα είχα την απορία, ανατρέχοντας σε ακαδημαϊκές εκδόσεις των απάντων σημαντικών στοχαστών που υπάρχουν σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες, περιλαμβανομένων του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα, πώς είναι δυνατόν να μην υπάρχει κάτι αντίστοιχο στα ελληνικά, τουλάχιστον για αυτούς τους δύο. Άλλωστε, η αναφορά σε αυτούς είναι συγκροτησιακή για την ταυτότητα της Ελλάδας σήμερα. Κι αναρωτιόμουν πώς αυτή η ανάγκη δεν είχε γίνει αισθητή μέχρι τώρα; Πώς, ας πούμε, δεν έχει αναλάβει η Ακαδημία Αθηνών εδώ και δεκαετίες αυτό το έργο, κάνοντας και τις σχετικές αναθεωρημένες εκδόσεις;». Πριν από τέσσερα και πλέον χρόνια ξεκίνησε να σκέφτεται με ποιους όρους και ποιους ανθρώπους είναι δυνατόν να επιτευχθεί κάτι τέτοιο. Αναζητώντας πηγές χρηματοδότησης βρήκε ανταπόκριση από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος το οποίο ανέλαβε να καλύψει σημαντικό τμήμα των εξόδων. Κατόπιν συγκροτήθηκε μια μεγάλη ομάδα μεταφραστών που όλοι τους είναι ειδήμονες σε κάποιο επιμέρους αριστοτελικό γνωστικό αντικείμενο, από τη λογική και τη ρητορική μέχρι τις φυσικές επιστήμες. Εξαιρετικής σημασίας αποδεικνύεται για την ποιότητα όλου του έργου η στενή συνεργασία που αναπτύσσουν, καθώς η επιμέρους μετάφραση που έχει αναλάβει ο καθένας γίνεται αντικείμενο διεξοδικής συζήτησης και, κατά προέκταση, ελέγχου από όλους τους υπόλοιπος στο πλαίσιο διαρκούς σεμιναρίου. Τη συνολική επιστημονική επιμέλεια έχουν οι Β. Κάλφας και Π. Μπασάκος.

lecturehallΌμως, γιατί αυτή η έκδοση είναι τόσο σημαντική όταν διαθέτουμε ήδη από διάφορους εκδοτικούς οίκους πάμπολλες μεταφράσεις έργων του Σταγειρίτη φιλοσόφου; Τι καινούριο ή διαφορετικό έχει να προσφέρει; «Με δυο λέξεις, αξιοπιστία και πληρότητα» απαντά ο Π. Μπασάκος. «Από το πλήθος των διάσπαρτων εκδόσεων, ελάχιστες είναι πραγματικά καλές, πολλές είναι ανώνυμες και κάκιστες». Μια συγκεντρωτική, κριτική έκδοση διορθώνει προηγούμενα σφάλματα, διασαφηνίζει την ορολογία, ενσωματώνει ερμηνευτικά σχόλια αξιοποιώντας τη διεθνή βιβλιογραφία και καθίσταται έτσι βασική αναφορά για όλους τους ενδιαφερόμενους, ερευνητές αλλά και το ευρύ κοινό. «Άλλωστε», συμπληρώνει ο Γ. Κουζέλης, «ο Αριστοτέλης είναι η μόνιμη αναφορά όλης της Φιλοσοφίας αλλά και γενικότερα της Δυτικής σκέψης. Επομένως, το να έχει κανείς το σώμα των έργων του σε μια έγκυρη έκδοση, στα νέα ελληνικά, σημαίνει ότι έχει ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για να παράγει Φιλοσοφία στα νέα ελληνικά. Δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τους Αριστοτελιστές, είναι συνθήκη για τη δυνατότητα να κάνεις σύγχρονη φιλοσοφία».

Κάθε τόμος περιλαμβάνει εισαγωγή, ερμηνευτικά και κριτικά σχόλια του μεταφραστή, προτεινόμενη βιβλιογραφία, γλωσσάρι, ευρετήριο ονομάτων και –κάτι που θα εκτιμήσουν ιδιαιτέρως, νομίζουμε, οι πιο απαιτητικοί αναγνώστες και οι ερευνητές– ευρετήριο αρχαίων χωρίων. Υπάρχουν σχέδια και για ψηφιακή και σκληρόδετη έκδοση, για προώθηση του έργου σε δημόσιες βιβλιοθήκες και για πιθανή μείωση της τιμής του κάθε τόμου (οι δύο τόμοι που κυκλοφορούν πωλούνται στα 25 ευρώ έκαστος). Ας μας επιτραπεί να σχολιάσουμε ότι η εν λόγω έκδοση συνιστά, μεταξύ άλλων, μια διάψευση της εσχάτως φιλοτεχνούμενης εικόνας των ελλήνων πανεπιστημιακών ως μιας βολεμένης και νοθρής συντεχνίας του Δημοσίου. Καθώς αποδεικνύει ότι τουλάχιστον τα λαμπρότερα τμήματά της είναι επιστημονικά πιο ώριμα και παραγωγικά από ποτέ.

aristotle-kathgorΤόμος 1: Κατηγορίαι – Περί ερμηνείας
Τόμος 2: Αναλυτικά πρότερα
Τόμος 3: Αναλυτικά ύστερα
Τόμος 4: Τοπικά – Περί σοφιστικών ελέγχων
Τόμος 5: Φυσικά (Φυσική ακρόασις)
Τόμος 6: Περί ουρανού
Τόμος 7: Περί γενέσεως και φθοράς
Τόμος 8: Μετεωρολογικά
Τόμος 9: Περί τα ζώα ιστορίαι Ι
Τόμος 10: Περί τα ζώα ιστορίαι ΙΙ
Τόμος 11: Περί ζώων μορίων
Τόμος 12: Περί ζώων γενέσεως
Τόμος 13: Περί ψυχής
Τόμος 14: Μικρά φυσικά
Τόμος 15: Μετά τα φυσικά
Τόμος 16: Ηθικά Ευδήμεια
Τόμος 17: Ηθικά Νικομάχεια
aristotle-gen-fthoraΤόμος 18: Πολιτικά
Τόμος 19: Ρητορική
Τόμος 20: Περί ποιητικής
Τόμος 21: Αποσπάσματα – Αθηναίων Πολιτεία
Τόμος 22: Αριστοτελικό λεξικό

Συμμετέχοντες στο διαρκές σεμινάριο όπου συζητούνται οι μεταφράσεις των έργων του Αριστοτέλη: Νίκος Αυγελής (Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Γιώργος Βάρσος (Παν. Αθηνών), Ηλίας Γεωργούλας (Παν. Πατρών), Μυρτώ Γκαράνη (Παν. Αθηνών), Στέλιος Δημόπουλος (Παν. Θεσσαλονίκης), Βάλια Δημοπούλου (Πάντειο), Κατερίνα Ιεροδιακόνου (Παν. Αθηνών), Παύλος Καλλιγάς (Παν. Αθηνών), Βασίλης Κάλφας (Παν. Θεσσαλονίκης), Παρασκευή Κοτζιά (Παν. Θεσσαλονίκης), Γεράσιμος Κουζέλης (Παν. Αθηνών), Άννα Μίσιου (Παν. Κρήτης), Παντελής Μπασάκος (Πάντειο), Σπύρος Μπενετάτος (Παν. Πατρών), Ελένη Περδικούρη (Παν. Πατρών), Νικόλας Πηλαβάκης (ερευνητής), Σπύρος Ράγκος (Παν. Πατρών), Λάμπρος Σπηλιόπουλος (Παν. Θεσσαλονίκης), Στασινός Σταυριανέας (Παν. Πατρών), Άννα Τηγάνη (Παν. Αθηνών).

  • Παρουσίαση της έκδοσης θα γίνει την Τρίτη 27 Μαρτίου, 19.00, στο αμφιθέατρο Δρακόπουλου, στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών (Πανεπιστημίου 30). Θα μιλήσουν οι Βασίλης Κάλφας, Γεράσιμος Κουζέλης, Παντελής Μπασάκος, Παύλος Καλλιγάς. Θα συντονίσει η εκδότρια της «Νήσου» Πόλα Καπόλα.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Θλίψη στον χώρο του βιβλίου: Πέθανε ο εκδότης Παύλος Παπαχριστοφίλου

Θλίψη στον χώρο του βιβλίου: Πέθανε ο εκδότης Παύλος Παπαχριστοφίλου

Ο Παύλος Παπαχριστοφίλου, ιδιοκτήτης και πρόεδρος επί σειρά ετών των εκδόσεων «Ελληνικά Γράμματα» και ιδρυτής των εκδόσεων «Πεδίο», πέθανε ξαφνικά σήμερα τα ξημερώματα. Οι εκδόσεις «Πεδίο» ανακοίνωσαν τον θάνατό του.

Επιμέλεια: Book Press

...
44ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη: Αύξηση των επισκεπτών και των πωλήσεων

44ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη: Αύξηση των επισκεπτών και των πωλήσεων

Το 44ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Βιβλίου στη Νέα παραλία της Θεσσαλονίκης ολοκληρώθηκε. Οι διοργανωτές δηλώνουν ικανοποιημένοι και σημειώνουν την αύξηση της επισκεψιμότητας και των πωλήσεων. 

Επιμέλεια: Book Press

Ολοκλ...

«Από τα ράφια στις προθήκες»: Το έργο του Μανόλη Αναγνωστάκη σε έκθεση της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος

«Από τα ράφια στις προθήκες»: Το έργο του Μανόλη Αναγνωστάκη σε έκθεση της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ) εκθέτει τεκμήρια σχετικά με το έργο του Μανόλη Αναγνωστάκη στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννηση και τα είκοσι από τον θάνατο του ποιητή. 

Επιμέλεια: Book Press ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

Η θρυλική πολιτική σάτιρα «Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας τιμά τ...

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Στο δοκίμιο του ...

«Μπουμπουλίνας 18» & «Εγώ, μια δούλα» στο Φεστιβάλ Αθηνών: Για τον φανερό και για τον κρυφό φασισμό

«Μπουμπουλίνας 18» & «Εγώ, μια δούλα» στο Φεστιβάλ Αθηνών: Για τον φανερό και για τον κρυφό φασισμό

Για τις παραστάσεις «Μπουμπουλίνας 18» της Κίττυς Αρσένη, σε σκηνοθεσία Σοφίας Καραγιάννη και «Εγώ, μια δούλα» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζόπουλου, στην Πειραιώς 260 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Μπουμπουλίνας 18».

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ