alt

Για την έκθεση φωτογραφίας της Βιργινίας Χορμοβίτη «Fata Morgana II» στον Χώρο Τέχνης «ΣΤΟart ΚΟΡΑΗ» της Εθνικής Ασφαλιστικής από 3 έως 30 Ιουλίου.

Της Μαρίας Γιαγιάννου

Ο καθρέφτης είναι γεμάτος σπασίματα και ραγίσματα σε όλο του το μήκος και πλάτος, δημιουργώντας μια ψευδαίσθηση παγωμένης λίμνης, στην επιφάνεια της οποίας κάποιος κατάφερε απανωτά χτυπήματα. Η κατακόρυφη λίμνη δεν είναι έρημη, πάνω της καθρεφτίζεται μια ανθρώπινη μορφή που κρατά έναν φακό. Καθώς η μορφή, από την έξω θέση της, αυτοφωτογραφίζεται, αρκεί ένα τελετουργικό, «σαμάνικο» κλικ, για να περάσει ξάφνου στο εσωτερικό και από το μπροστινό μέρος να μεταβεί στο πίσω. Η δράστις επιλέγει να βρεθεί στην πίσω πλευρά του καθρέφτη και να γίνει ταυτόχρονα υποκείμενο και αντικείμενο της θέασης.

H χειρονομία της φωτογράφισης αποκαλύπτει μια πρόθεση αντικατοπτρισμού∙ τι άλλο είναι μια φωτογραφία αν όχι ο διπλασιασμός της ύπαρξής μας;

Γενικώς, η χειρονομία της φωτογράφισης αποκαλύπτει μια πρόθεση αντικατοπτρισμού ∙ τι άλλο είναι μια φωτογραφία αν όχι ο διπλασιασμός της ύπαρξής μας; Μπορεί κανείς να αντιτείνει ότι τούτο συμβαίνει όταν το φωτογραφιζόμενο πρόσωπο είναι ο εαυτός - όταν όμως το κάδρο περικλείει κάποιον άλλο, ένα τοπίο ή μια εικόνα χωρίς ξεκάθαρη καταγωγή; Μα, νομίζω ότι καθρεφτίζοντας το περιβάλλον του το πλάσμα με τη μηχανή (αφού αυτό είναι ο άνθρωπος, ένα ζώο συνδεδεμένο με τα εργαλεία που τον διακρίνουν από τα υπόλοιπα θηλαστικά), προσαρτά στη συνείδησή του μια τράπεζα μνήμης, άρα φροντίζει να επαναλαμβάνει την εμπειρία της θέασης με σκοπό να μην την καταπιεί ο χρόνος ανεπιστρεπτί.

Η Βιργινία Χορμοβίτη επιλέγει να τοποθετήσει ένα φυσικό φίλτρο ανάμεσα στη μηχανή της και τον κόσμο, ένα φίλτρο τόσο καταλυτικό και παραμορφωτικό επί της οπτικής αντίληψης, ώστε τελικά το ίδιο το φίλτρο βλέπεται ως το τελικό αντικείμενο της ματιάς. Το νερό, αυτή η θεότητα που αποτελεί το 70% του ανθρώπινου σώματος και το 70% του σώματος του πλανήτη (τι βολική σύμπτωση), ενώ 1 δις πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση στην πόσιμη εκδοχή του, δίνει το «σχήμα» του στη θεματική ενότητα της φωτογράφου με τίτλο «Fata Morgana ΙΙ». Ας ρίξουμε τη ματιά μας στη ματιά της φωτογράφου – να ακόμα μία ευκαιρία σχέσης που μας δίνει αυτή η αξεπέραστη ανθρώπινη εφεύρεση: να κοιτάμε τις ματιές.

Το περιβάλλον του Γκόγια ξαναβλέπεται εδώ απολύτως γαιώδες στα χρώματα αλλά φτιαγμένο από τις κυματιστές κουρτίνες του νερού.

Είναι γνωστός ο πίνακας του μέγιστου Ισπανού Francisco Goya που απεικονίζει έναν «Ημιβυθισμένο σκύλο» (1819-1823, με τον ομώνυμο τίτλο), βυθισμένο στη σκούρα καφέ βάση ενός γαιώδους τοπίου όπου επικρατεί η ώχρα. Ο σκύλος κοιτάζει με αγωνία προς τα πάνω, προς το μέρος μιας σκιώδους μάζας που θυμίζει άνθρωπο. Αναφέρομαι σε αυτό το συγκλονιστικό έργο, διότι η Βιργινία Χορμοβίτη έχει δημιουργήσει μια εικόνα παρόμοιας γεωμετρίας και χρωματικής σύνθεσης, με συναισθηματική ένταση. Μια κατακόρυφη φωτογραφία, που ακολουθεί την αντίστροφη χρωματική διαβάθμιση, με το σκούρο καφέ στον ουρανό και την ώχρα να απλώνεται μέχρι τη βάση του έργου. Εκεί, στο κάτω μέρος, έχουμε και πάλι έναν σκύλο, ο οποίος με δυσανάλογη ανεμελιά βαδίζει μακριά από μια ανθρώπινη φιγούρα, ευκρινή μεν αλλά επηρεασμένη από τις μαύρες σκιές έτσι που δείχνει μασκοφορεμένη και απειλητική. Το περιβάλλον του Γκόγια ξαναβλέπεται εδώ απολύτως γαιώδες στα χρώματα αλλά φτιαγμένο από τις κυματιστές κουρτίνες του νερού. Η γη έγινε νερό με τον αθώο σκύλο πάντα εδώ. Ο γίγαντας έχει γίνει μικρός, αλλά δίχως φασματική ασάφεια είναι τώρα πιο πραγματικός και πιο «πολιτικός». Ίσως η ευρύτατη γνώση της ισπανικής κουλτούρας που κατέχει η Βιργινία Χορμοβίτη να την οδήγησε σε έναν τέτοιο ασύνειδο και παραμορφωτικό αντικατοπτρισμό του «Ημιβυθισμένου σκύλου», φτιάχνοντας εντέλει μια απολύτως καθηλωτική εικόνα, μια αφήγηση που αγκυροβολεί ως αίνιγμα στη φαντασία του εντυπωσιασμένου θεατή.

alt

Η φωτογράφος μοιάζει να κολυμπά ελεύθερα, πλην όμως με συγκεντρωμένο πλοηγό το αισθητικό της ένστικτο, μέσα στη ρευστότητα της ομορφιάς και την ομορφιά της ρευστότητας, τις οποίες το Νερό, σαν αληθινή μάγισσα της οφθαλμαπάτης και της σαγήνης, της αποκαλύπτει διαρκώς.

Η διάταξη της παραπάνω φωτογραφίας όπως και η αφηγηματική της ευκρίνεια δεν συναντώνται σε άλλες φωτογραφίες της ενότητας. Η φωτογράφος μοιάζει να κολυμπά ελεύθερα, πλην όμως με συγκεντρωμένο πλοηγό το αισθητικό της ένστικτο, μέσα στη ρευστότητα της ομορφιάς και την ομορφιά της ρευστότητας, τις οποίες το Νερό, σαν αληθινή μάγισσα της οφθαλμαπάτης και της σαγήνης, της αποκαλύπτει διαρκώς. Εκείνη, δέχεται την πρόκληση της Fata Morgana– μάγισσας των μεσαιωνικών θρύλων και ετεροθαλούς αδερφής του Βασιλιά Αρθούρου, που συνδέθηκε με τις Σειρήνες και δίνει το όνομά της στο ομώνυμο μετεωρολογικό φαινόμενο που σημαίνει «Διπλός αντικατοπτρισμός» – και βουτάει.

Ο φακός της φωτογράφου εναρμονίζεται με το τυχαίο, μέχρι που σιγά-σιγά πιάνει να το σκηνοθετεί. Παράγει εικόνες «με ματιέρα», με την έννοια ότι η φορμαλιστική ενατένιση της επιφάνειας του νερού έχει κάποια συγγένεια με τη ζωγραφική τοπιογραφία. Μια υγρή τοπιογραφία, εστιασμένη, αφαιρετική και με εμπιστοσύνη εκ προοιμίου στις «αυτοδημιούργητες» αρετές του ίδιου του φυσικού τοπίου. Μια σειρά από εικαστικές υδατο(φωτο)γραφίες τραβηγμένες από μια τεχνολογική Σειρήνα του νερού που παγιδεύει όσα αγαπάει κάτω από την επιφάνειά του, επιστρέφοντας τον αντικατοπτρισμό στη μητρική περιοχή του θρύλου. Εκεί το καθρέφτισμα παίρνει και πάλι πίσω τη μαγική δύναμη που του στέρησε η απομάγευση του σύγχρονου κόσμου. Αυτό είναι και το κόμιστρο που μας παραδίδει η φωτογράφος: χρησιμοποιεί την Τεχνολογία για να μας οδηγήσει και πάλι σαγηνευμένους στη Μαγεία.

Μπορεί στ’ αλήθεια η Βιργινία Χορμοβίτη να φωτογραφίζει το φαινόμενο της Fata Morgana; Οι συνθήκες αυτού του εντυπωσιακού μετεωρολογικού «κόλπου» που ενώνει μια εικόνα στον ορίζοντα με το αντεστραμμένο της είδωλο, δεν είναι αυτό το οποίο ψάχνει ο φακός της φωτογράφου. Η μαγεία όμως που προσφέρει ο ίδιος ο αμφιβληστροειδής και τα παλάτια που στήνονται εκουσίως πάνω στην ομορφιά της οφθαλμαπάτης, είναι στοιχεία που βρίσκει κανείς στον φωτογραφικό φόρο τιμής της Χορμοβίτη προς τη Fata Morgana της ζωής – εκείνης της ψυχικής ανάγκης που επεκτείνει προς τα πάνω, αντανακλώντας, τη φθαρτή μας ύπαρξη σε ένα είδωλο τέχνης.

* Η ΜΑΡΙΑ ΓΙΑΓΙΑΝΝΟΥ είναι συγγραφέας και θεωρητικός τέχνης.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η ειρηνική «επέλαση των Βαλκυριών» του Ρίχαρντ Βάγκνερ στη Λυρική Σκηνή

Η ειρηνική «επέλαση των Βαλκυριών» του Ρίχαρντ Βάγκνερ στη Λυρική Σκηνή

Στις 10 Μαρτίου και για πέντε ακόμη παραστάσεις ανεβαίνει στην  Εθνική Λυρική Σκηνή η εμβληματική «Βαλκυρία» του Ρίχαρντ Βάγκνερ σε σκηνοθεσία του Τζων Φούλτζειμς και συμπαραγωγή με την Βασιλική Όπερα της Δανίας. Κενρική εικόνα: © Eθνική Λυρική Σκηνή. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη...

Η Αλίκη Καγιαλόγλου συναντά τον Φερνάντο Πεσσόα και τα πορτογαλικά fados

Η Αλίκη Καγιαλόγλου συναντά τον Φερνάντο Πεσσόα και τα πορτογαλικά fados

Η Αλίκη Καγιαλόγλου, σε σκηνοθεσία Δήμου Αβδελιώδη, για μια μόνο παράσταση το Σάββατο 6 Απριλίου: «Η θαλασσινή ωδή του Fernando Pessoa και τα fados της εφηβείας μου» στη Θεατρική Σκηνή Δήμου Αβδελιώδη – Studio new star art cinema [Σταυροπούλου 33, Αθήνα].

Επιμέλεια: Book Press

...
Οι Soundwalk Collective με την Patti Smith για δυο εμφανίσεις στη Στέγη – ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη ζωή

Οι Soundwalk Collective με την Patti Smith για δυο εμφανίσεις στη Στέγη – ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη ζωή

Η θρυλική ποιήτρια της νεοϋορκέζικης punk rock Patti Smith προσγειώνεται στη Στέγη στις 14 & 15 Μαρτίου, για να συμμετάσχει στα ηχοτοπία του πρότζεκτ “Correspondences” της Soundwalk Collective, σε ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη πραγματικότητα.

Επιμέλεια: Book Press ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ