alt

Για τη συναυλία των Gareth Davis & Frances-Marie Uitti, η οποία παρουσιάστηκε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στις 11 Ιανουαρίου.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση είναι από τους ελάχιστους οργανισμούς στη χώρα μας που δίνει βήμα σε πρωτοποριακούς καλλιτέχνες – δημιουργούς που, στο είδος του καθένας, έχουν κάτι ξεχωριστό να επιδείξουν. Ανάμεσα σ’ αυτούς συγκαταλέγονται δυο σπουδαίοι μουσικοί: η συνθέτις και ερμηνεύτρια Φράνσις Μαρί Ουίτι στο τσέλο και ο Γκάρεθ Ντέιβις στο μπάσο κλαρινέτο. Γεννημένοι και οι δύο στην Αμερική, αλλά με βάση τους την Ευρώπη, οι δυο καλλιτέχνες δημιουργούν εδώ και πολλά χρόνια και χαρίζουν σπάνιες μουσικές εμπειρίες στο κοινό τους. Το πρόγραμμα της Πέμπτης 11 Ιανουαρίου στη Μικρή Σκηνή της Στέγης περιλάμβανε έργα δυο Ιταλών συνθετών του 20ου αιώνα, του Τζιακίντο Σέλσι (1905 – 1988) και του Σαλβατόρε Σκιαρίνο (γ.1947).

Εναλλακτικές ερμηνείες και αυτοσχεδιασμός

Οι δύο καλλιτέχνες, αφού παρουσίασαν τα έργα των Τζιακίντο Σέλσι και Σαλβατόρε Σκιαρίνο στην αρχική τους μορφή, τα παράλλαξαν, κατόπιν, αυτοσχεδιάζοντας και αξιοποιώντας νέες πρακτικές και τεχνικές των οργάνων τους.

Ο Τζιακίντο Σέλσι (1905–1988), διάσημος για τις αλλοιώσεις των συνθέσεών του μέσω μικροτόνων, χαρακτηρίστηκε ως «ο συνθέτης της μετάβασης» ή «η εναλλακτική λύση στη σειραϊκή μουσική». Συνέθετε αυτοσχεδιασμούς, κατόπιν τους μαγνητοφωνούσε και στο τέλος έκανε τη μετεγγραφή τους σε παρτιτούρα.

Ο Σαλβατόρε Σκιαρίνο διδάχθηκε ηλεκτρονική μουσική από τον Φράνκο Εβαντζελίστι και συνέθεσε όπερες για τη Σκάλα του Μιλάνου, το «Φενίτσε» της Βενετίας, την Αρένα της Βερόνας, την όπερα της Στουτγάρδης, την Concertgebouw του Άμστερνταμ και τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου. Χρημάτισε καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου της Μπολόνια και των Ακαδημιών της Σάντα Σεσίλια της Ρώμης, της Βαυαρίας και του Βερολίνου.

Μολονότι οι συνθέσεις των δυο ιταλών συνθετών ανήκουν στη σύγχρονη λόγια μουσική του 20ού αιώνα [1], απέχουν πολύ από κάθε μαθηματική προσέγγιση και βρίθουν περιθωρίων αυτοσχεδιασμού, με μια ελευθερία που επιτρέπει στον εκτελεστή να ανακαλύψει νέα ηχητικά μονοπάτια, μεταμορφώνοντας το πρωτότυπο υλικό και ξεδιπλώνοντας τις εκφραστικές του αρετές.

Οι δύο καλλιτέχνες, αφού παρουσίασαν τα έργα των Τζιακίντο Σέλσι και Σαλβατόρε Σκιαρίνο στην αρχική τους μορφή, τα παράλλαξαν, κατόπιν, αυτοσχεδιάζοντας και αξιοποιώντας νέες πρακτικές και τεχνικές των οργάνων τους.

Δύο δοξάρια σε ένα τσέλο και εντυπωσιακά multiphonics

Για τον Τζιακίντο Σέλσι, ο ερμηνευτής δεν είναι παρά το μέσον για να περάσει η μουσική του στο κοινό. Η Φράνσις Μαρί Ουίτι αφιέρωσε μεγάλο μέρος της καριέρας της στην ερμηνεία των έργων του για τσέλο και συνεργάστηκε μαζί του για πάνω από δέκα χρόνια μαγνητοφωνώντας την Trilogia του και μετεγγράφοντας έργα του για κοντραμπάσο και βιόλα. Η καλλιτέχνις έχει, επίσης, συνεργαστεί με τον Ιάνη Ξενάκη, τον Τζον Κέιτζ, τον Λούις Άντερσεν και πολλούς άλλους, κερδίζοντας επάξια τον τίτλο της πιο επιδραστικής και πρωτοπόρου σολίστα τσέλο στον κόσμο. Ανάμεσα στους πειραματισμούς και τις επινοήσεις της πάνω στο τσέλο, ξεχώρισε περισσότερο για τη χρήση δυο δοξαριών.

Ο Γκάρεθ Ντέιβις, αρκετά νεότερος, είναι ένα ανήσυχο πνεύμα που εξερευνά διαρκώς νέες δυνατότητες στο βασικό του όργανο, το μπάσο κλαρινέτο. Θραύοντας κάθε καλλιτεχνικό φραγμό, συνδυάζει τη σύγχρονη λόγια μουσική με τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό, τον «θόρυβο» και την ηλεκτρονική μουσική, ενώ πολλοί συνθέτες έχουν συνθέσει ειδικά γι’ αυτόν, αναγνωρίζοντας το ευρύ πνεύμα και την ανοιχτή του αντίληψη σε ό,τι αφορά τη μουσική εκτέλεση. Συνεργάζεται συχνά με σημαντικούς μουσικούς της διεθνούς σκηνής, ανάμεσα στους οποίους και με την Ουίτι.

Ο ήχος ήταν ατμοσφαιρικός, πολλές φορές απόκοσμος και τηρούνταν υπό απόλυτο έλεγχο, ενώ η ερμηνεύτρια έδειχνε να απολαμβάνει το απόλυτα αισθησιακό παίξιμό της.

Η Ουίτι χρησιμοποίησε σε κάποια σημεία δυο δοξάρια, παράγοντας «γεμάτες» τετράφωνες συγχορδίες που θύμιζαν εκκλησιαστικό όργανο. Γλιστρούσε τα μανίκια της πάνω στην ταστιέρα για να παραγάγει συριγμούς, αξιοποιούσε το δοξάρι με πολλούς τρόπους για να δημιουργήσει διάφορα ηχοχρώματα και multiphonics, ενώ τα δάκτυλα του αριστερού της χεριού τηρούσαν μια τοποθέτηση τελείως διαφορετική από την κλασική. Σχεδόν όλα τα χαρακτηριστικά της ερμηνείας της ήταν διαφορετικά και πρωτοποριακά. Αν έκλεινε κανείς τα μάτια, δεν ένιωθε ότι ακούει τσέλο: παράγονταν ήχοι, μέσα σ΄ ένα πολύ συγκεκριμένο και φροντισμένο πλαίσιο δυναμικής που σε καμιά περίπτωση δεν ενόχλησε, όπως συχνά συμβαίνει με έργα της noise και αβανγκάρντ μουσικής. Ο ήχος ήταν ατμοσφαιρικός, πολλές φορές απόκοσμος και τηρούνταν υπό απόλυτο έλεγχο, ενώ η ερμηνεύτρια έδειχνε να απολαμβάνει το απόλυτα αισθησιακό παίξιμό της.

Το αποτέλεσμα, ωστόσο, δεν θα ήταν τόσο εντυπωσιακό αν δεν υπήρχε η αλληλεπίδραση με το μπάσο κλαρινέτο. Ο Ντέιβις έπαιξε με ευαισθησία και πέτυχε να παραγάγει με το πνευστό όργανο ήχους που μόνο με διαρκή εξάσκηση και με μελέτη μιας εντελώς διαφορετικής τεχνικής μπορεί κανείς να προσεγγίσει. Για παράδειγμα, κατάφερνε να κρατά μια «κρατημένη» νότα και παράλληλα να εκτελεί μια τρίλια. Οι εκτελέσεις του χαρακτηρίζονταν από ιδιαίτερα ηχοχρώματα που προέκυπταν μέσα από τους μικροτόνους, από τη χρήση κλειδιών ως κρουστών και, κυρίως, από τους πολυφωνικούς ήχους που τόσο πετυχημένα κατάφερε να αποδώσει, και μάλιστα σε ατμόσφαιρα απόλυτης αυτοσυγκέντρωσης.

Βελούδινος ήχος

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία της συναυλίας ήταν ο ιδιαίτερα προσεγμένος ήχος. Οι τεχνικές των δύο ερμηνευτών ήταν εντελώς διαφορετικές από εκείνες του παραδοσιακού παιξίματος. Τα δυο όργανα συνδιαλέγονταν με μεγάλη επιτυχία και έντονο συναισθηματισμό. Οι δυο μουσικοί μαζί έδωσαν την εντύπωση ότι συνεργάζονται εδώ και καιρό και αποτελούν ένα πετυχημένο, πρωτοποριακό ντουέτο στο οποίο ο ένας συμπληρώνει τον άλλο. Η επίτευξη ενός τόσο άρτιου αποτελέσματος προκύπτει συχνά από το γεγονός ότι συνθέτες και ερμηνευτές πολλές φορές αλληλεπιδρούν. Δημιουργούν μαζί ένα ηχητικό τοπίο που φέρει τη σφραγίδα, ταυτόχρονα, και του συνθέτη και του εκτελεστή.

Και οι δυο μουσικοί είναι εξαιρετικοί στο είδος τους και κομίζουν σημαντικές καινοτομίες στην τεχνική των οργάνων τους. Ξεπερνούν τα κλασικά όρια, τους περιορισμούς και τα εμπόδια που εκ των πραγμάτων επιβάλλονται από την ανατομία των οργάνων τους και εξελίσσονται διαρκώς.

* Η ΧΡΥΣΑ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ είναι μουσικός και εκπαιδευτικός.


[1] Paul Hindemith, Arnold Schoenberg, György Ligeti, Krzysztof Penderecki, John Cage,  Morton Feldman, Frederic Rzewski, Friedrich Cerha, Earle Brown

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Α' Μέρος
Giacinto Scelsi: Pater Noster (1972) 
Elaboration I - Davis and Uitti 
Salvatore Sciarrino: Ai Limiti della Notte (1979)
Elaboration II - Davis and Uitti

Β' Μέρος
Giacinto Scelsi: Ave Maria (1972)
Elaboration III - Davis and Uitti
Salvatore Sciarrino: Let me die before I wake... (1982/2001)
Elaboration IV - Davis and Uitti
Giacinto Scelsi: Alleluja (1972)

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Καλοκαίρι στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη της Άνδρου – Παρουσίαση του δοκιμίου του Γιάννη Μαμάη «Κολοφώνες» και άλλες εκδηλώσεις

Καλοκαίρι στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη της Άνδρου – Παρουσίαση του δοκιμίου του Γιάννη Μαμάη «Κολοφώνες» και άλλες εκδηλώσεις

Η Καΐρειος Βιβλιοθήκη της Άνδρου φιλοξενεί, μεταξύ άλλων, και την παρουσίαση του δοκιμίου του Γιάννη Μαμάη «Κολοφώνες – Η μνήμη της τελευταίας σελίδας» (εκδ. Gutenberg).

Επιμέλεια: Book Press

Ως ίδρυμα που προάγει την ...

Παρελθόν και μέλλον στην Εθνική Λυρική Σκηνή – Όσα αναμένουμε να δούμε το επόμενο διάστημα

Παρελθόν και μέλλον στην Εθνική Λυρική Σκηνή – Όσα αναμένουμε να δούμε το επόμενο διάστημα

Σκέψεις για το πλούσιο πρόγραμμα παραστάσεων που θα ανέβουν στην Εθνική Λυρική Σκηνή το επόμενο διάστημα. Όσα αναμένουμε... Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Τζοκόντα» του Αμίλκαρε Πονκιέλι στο Πασχαλινό Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ.

Γράφει η Έλενα Χουζούρη ...

«Αθύρματα από χαρτί»: Εγκαίνια της έκθεσης του Απόστολου Φ. Βέττα στο Σπίτι του Ελύτη-Μουσείο

«Αθύρματα από χαρτί»: Εγκαίνια της έκθεσης του Απόστολου Φ. Βέττα στο Σπίτι του Ελύτη-Μουσείο

Την Τετάρτη 9 Ιουλίου 2025 στις 19:00, η έκθεση του σκηνογράφου και αρχιτέκτονα Απόστολου Φ. Βέττα «Αθύρματα από χαρτί» εγκαινιάζεται στο Σπίτι του Ελύτη-Μουσείο.

Επιμέλεια: Book Press

Την Τετάρτη 9 Ιουλίου 2025 σ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Στο δοκίμιο του ...

«Μπουμπουλίνας 18» & «Εγώ, μια δούλα» στο Φεστιβάλ Αθηνών: Για τον φανερό και για τον κρυφό φασισμό

«Μπουμπουλίνας 18» & «Εγώ, μια δούλα» στο Φεστιβάλ Αθηνών: Για τον φανερό και για τον κρυφό φασισμό

Για τις παραστάσεις «Μπουμπουλίνας 18» της Κίττυς Αρσένη, σε σκηνοθεσία Σοφίας Καραγιάννη και «Εγώ, μια δούλα» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζόπουλου, στην Πειραιώς 260 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Μπουμπουλίνας 18».

...
Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ