alt

Για τη συναυλία των Gareth Davis & Frances-Marie Uitti, η οποία παρουσιάστηκε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στις 11 Ιανουαρίου.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση είναι από τους ελάχιστους οργανισμούς στη χώρα μας που δίνει βήμα σε πρωτοποριακούς καλλιτέχνες – δημιουργούς που, στο είδος του καθένας, έχουν κάτι ξεχωριστό να επιδείξουν. Ανάμεσα σ’ αυτούς συγκαταλέγονται δυο σπουδαίοι μουσικοί: η συνθέτις και ερμηνεύτρια Φράνσις Μαρί Ουίτι στο τσέλο και ο Γκάρεθ Ντέιβις στο μπάσο κλαρινέτο. Γεννημένοι και οι δύο στην Αμερική, αλλά με βάση τους την Ευρώπη, οι δυο καλλιτέχνες δημιουργούν εδώ και πολλά χρόνια και χαρίζουν σπάνιες μουσικές εμπειρίες στο κοινό τους. Το πρόγραμμα της Πέμπτης 11 Ιανουαρίου στη Μικρή Σκηνή της Στέγης περιλάμβανε έργα δυο Ιταλών συνθετών του 20ου αιώνα, του Τζιακίντο Σέλσι (1905 – 1988) και του Σαλβατόρε Σκιαρίνο (γ.1947).

Εναλλακτικές ερμηνείες και αυτοσχεδιασμός

Οι δύο καλλιτέχνες, αφού παρουσίασαν τα έργα των Τζιακίντο Σέλσι και Σαλβατόρε Σκιαρίνο στην αρχική τους μορφή, τα παράλλαξαν, κατόπιν, αυτοσχεδιάζοντας και αξιοποιώντας νέες πρακτικές και τεχνικές των οργάνων τους.

Ο Τζιακίντο Σέλσι (1905–1988), διάσημος για τις αλλοιώσεις των συνθέσεών του μέσω μικροτόνων, χαρακτηρίστηκε ως «ο συνθέτης της μετάβασης» ή «η εναλλακτική λύση στη σειραϊκή μουσική». Συνέθετε αυτοσχεδιασμούς, κατόπιν τους μαγνητοφωνούσε και στο τέλος έκανε τη μετεγγραφή τους σε παρτιτούρα.

Ο Σαλβατόρε Σκιαρίνο διδάχθηκε ηλεκτρονική μουσική από τον Φράνκο Εβαντζελίστι και συνέθεσε όπερες για τη Σκάλα του Μιλάνου, το «Φενίτσε» της Βενετίας, την Αρένα της Βερόνας, την όπερα της Στουτγάρδης, την Concertgebouw του Άμστερνταμ και τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου. Χρημάτισε καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου της Μπολόνια και των Ακαδημιών της Σάντα Σεσίλια της Ρώμης, της Βαυαρίας και του Βερολίνου.

Μολονότι οι συνθέσεις των δυο ιταλών συνθετών ανήκουν στη σύγχρονη λόγια μουσική του 20ού αιώνα [1], απέχουν πολύ από κάθε μαθηματική προσέγγιση και βρίθουν περιθωρίων αυτοσχεδιασμού, με μια ελευθερία που επιτρέπει στον εκτελεστή να ανακαλύψει νέα ηχητικά μονοπάτια, μεταμορφώνοντας το πρωτότυπο υλικό και ξεδιπλώνοντας τις εκφραστικές του αρετές.

Οι δύο καλλιτέχνες, αφού παρουσίασαν τα έργα των Τζιακίντο Σέλσι και Σαλβατόρε Σκιαρίνο στην αρχική τους μορφή, τα παράλλαξαν, κατόπιν, αυτοσχεδιάζοντας και αξιοποιώντας νέες πρακτικές και τεχνικές των οργάνων τους.

Δύο δοξάρια σε ένα τσέλο και εντυπωσιακά multiphonics

Για τον Τζιακίντο Σέλσι, ο ερμηνευτής δεν είναι παρά το μέσον για να περάσει η μουσική του στο κοινό. Η Φράνσις Μαρί Ουίτι αφιέρωσε μεγάλο μέρος της καριέρας της στην ερμηνεία των έργων του για τσέλο και συνεργάστηκε μαζί του για πάνω από δέκα χρόνια μαγνητοφωνώντας την Trilogia του και μετεγγράφοντας έργα του για κοντραμπάσο και βιόλα. Η καλλιτέχνις έχει, επίσης, συνεργαστεί με τον Ιάνη Ξενάκη, τον Τζον Κέιτζ, τον Λούις Άντερσεν και πολλούς άλλους, κερδίζοντας επάξια τον τίτλο της πιο επιδραστικής και πρωτοπόρου σολίστα τσέλο στον κόσμο. Ανάμεσα στους πειραματισμούς και τις επινοήσεις της πάνω στο τσέλο, ξεχώρισε περισσότερο για τη χρήση δυο δοξαριών.

Ο Γκάρεθ Ντέιβις, αρκετά νεότερος, είναι ένα ανήσυχο πνεύμα που εξερευνά διαρκώς νέες δυνατότητες στο βασικό του όργανο, το μπάσο κλαρινέτο. Θραύοντας κάθε καλλιτεχνικό φραγμό, συνδυάζει τη σύγχρονη λόγια μουσική με τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό, τον «θόρυβο» και την ηλεκτρονική μουσική, ενώ πολλοί συνθέτες έχουν συνθέσει ειδικά γι’ αυτόν, αναγνωρίζοντας το ευρύ πνεύμα και την ανοιχτή του αντίληψη σε ό,τι αφορά τη μουσική εκτέλεση. Συνεργάζεται συχνά με σημαντικούς μουσικούς της διεθνούς σκηνής, ανάμεσα στους οποίους και με την Ουίτι.

Ο ήχος ήταν ατμοσφαιρικός, πολλές φορές απόκοσμος και τηρούνταν υπό απόλυτο έλεγχο, ενώ η ερμηνεύτρια έδειχνε να απολαμβάνει το απόλυτα αισθησιακό παίξιμό της.

Η Ουίτι χρησιμοποίησε σε κάποια σημεία δυο δοξάρια, παράγοντας «γεμάτες» τετράφωνες συγχορδίες που θύμιζαν εκκλησιαστικό όργανο. Γλιστρούσε τα μανίκια της πάνω στην ταστιέρα για να παραγάγει συριγμούς, αξιοποιούσε το δοξάρι με πολλούς τρόπους για να δημιουργήσει διάφορα ηχοχρώματα και multiphonics, ενώ τα δάκτυλα του αριστερού της χεριού τηρούσαν μια τοποθέτηση τελείως διαφορετική από την κλασική. Σχεδόν όλα τα χαρακτηριστικά της ερμηνείας της ήταν διαφορετικά και πρωτοποριακά. Αν έκλεινε κανείς τα μάτια, δεν ένιωθε ότι ακούει τσέλο: παράγονταν ήχοι, μέσα σ΄ ένα πολύ συγκεκριμένο και φροντισμένο πλαίσιο δυναμικής που σε καμιά περίπτωση δεν ενόχλησε, όπως συχνά συμβαίνει με έργα της noise και αβανγκάρντ μουσικής. Ο ήχος ήταν ατμοσφαιρικός, πολλές φορές απόκοσμος και τηρούνταν υπό απόλυτο έλεγχο, ενώ η ερμηνεύτρια έδειχνε να απολαμβάνει το απόλυτα αισθησιακό παίξιμό της.

Το αποτέλεσμα, ωστόσο, δεν θα ήταν τόσο εντυπωσιακό αν δεν υπήρχε η αλληλεπίδραση με το μπάσο κλαρινέτο. Ο Ντέιβις έπαιξε με ευαισθησία και πέτυχε να παραγάγει με το πνευστό όργανο ήχους που μόνο με διαρκή εξάσκηση και με μελέτη μιας εντελώς διαφορετικής τεχνικής μπορεί κανείς να προσεγγίσει. Για παράδειγμα, κατάφερνε να κρατά μια «κρατημένη» νότα και παράλληλα να εκτελεί μια τρίλια. Οι εκτελέσεις του χαρακτηρίζονταν από ιδιαίτερα ηχοχρώματα που προέκυπταν μέσα από τους μικροτόνους, από τη χρήση κλειδιών ως κρουστών και, κυρίως, από τους πολυφωνικούς ήχους που τόσο πετυχημένα κατάφερε να αποδώσει, και μάλιστα σε ατμόσφαιρα απόλυτης αυτοσυγκέντρωσης.

Βελούδινος ήχος

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία της συναυλίας ήταν ο ιδιαίτερα προσεγμένος ήχος. Οι τεχνικές των δύο ερμηνευτών ήταν εντελώς διαφορετικές από εκείνες του παραδοσιακού παιξίματος. Τα δυο όργανα συνδιαλέγονταν με μεγάλη επιτυχία και έντονο συναισθηματισμό. Οι δυο μουσικοί μαζί έδωσαν την εντύπωση ότι συνεργάζονται εδώ και καιρό και αποτελούν ένα πετυχημένο, πρωτοποριακό ντουέτο στο οποίο ο ένας συμπληρώνει τον άλλο. Η επίτευξη ενός τόσο άρτιου αποτελέσματος προκύπτει συχνά από το γεγονός ότι συνθέτες και ερμηνευτές πολλές φορές αλληλεπιδρούν. Δημιουργούν μαζί ένα ηχητικό τοπίο που φέρει τη σφραγίδα, ταυτόχρονα, και του συνθέτη και του εκτελεστή.

Και οι δυο μουσικοί είναι εξαιρετικοί στο είδος τους και κομίζουν σημαντικές καινοτομίες στην τεχνική των οργάνων τους. Ξεπερνούν τα κλασικά όρια, τους περιορισμούς και τα εμπόδια που εκ των πραγμάτων επιβάλλονται από την ανατομία των οργάνων τους και εξελίσσονται διαρκώς.

* Η ΧΡΥΣΑ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ είναι μουσικός και εκπαιδευτικός.


[1] Paul Hindemith, Arnold Schoenberg, György Ligeti, Krzysztof Penderecki, John Cage,  Morton Feldman, Frederic Rzewski, Friedrich Cerha, Earle Brown

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Α' Μέρος
Giacinto Scelsi: Pater Noster (1972) 
Elaboration I - Davis and Uitti 
Salvatore Sciarrino: Ai Limiti della Notte (1979)
Elaboration II - Davis and Uitti

Β' Μέρος
Giacinto Scelsi: Ave Maria (1972)
Elaboration III - Davis and Uitti
Salvatore Sciarrino: Let me die before I wake... (1982/2001)
Elaboration IV - Davis and Uitti
Giacinto Scelsi: Alleluja (1972)

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η ειρηνική «επέλαση των Βαλκυριών» του Ρίχαρντ Βάγκνερ στη Λυρική Σκηνή

Η ειρηνική «επέλαση των Βαλκυριών» του Ρίχαρντ Βάγκνερ στη Λυρική Σκηνή

Στις 10 Μαρτίου και για πέντε ακόμη παραστάσεις ανεβαίνει στην  Εθνική Λυρική Σκηνή η εμβληματική «Βαλκυρία» του Ρίχαρντ Βάγκνερ σε σκηνοθεσία του Τζων Φούλτζειμς και συμπαραγωγή με την Βασιλική Όπερα της Δανίας. Κενρική εικόνα: © Eθνική Λυρική Σκηνή. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη...

Η Αλίκη Καγιαλόγλου συναντά τον Φερνάντο Πεσσόα και τα πορτογαλικά fados

Η Αλίκη Καγιαλόγλου συναντά τον Φερνάντο Πεσσόα και τα πορτογαλικά fados

Η Αλίκη Καγιαλόγλου, σε σκηνοθεσία Δήμου Αβδελιώδη, για μια μόνο παράσταση το Σάββατο 6 Απριλίου: «Η θαλασσινή ωδή του Fernando Pessoa και τα fados της εφηβείας μου» στη Θεατρική Σκηνή Δήμου Αβδελιώδη – Studio new star art cinema [Σταυροπούλου 33, Αθήνα].

Επιμέλεια: Book Press

...
Οι Soundwalk Collective με την Patti Smith για δυο εμφανίσεις στη Στέγη – ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη ζωή

Οι Soundwalk Collective με την Patti Smith για δυο εμφανίσεις στη Στέγη – ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη ζωή

Η θρυλική ποιήτρια της νεοϋορκέζικης punk rock Patti Smith προσγειώνεται στη Στέγη στις 14 & 15 Μαρτίου, για να συμμετάσχει στα ηχοτοπία του πρότζεκτ “Correspondences” της Soundwalk Collective, σε ένα διήμερο γεμάτο εικόνες και ήχους από τη σύγχρονη πραγματικότητα.

Επιμέλεια: Book Press ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ