alt

Για τη συναυλία των Gareth Davis & Frances-Marie Uitti, η οποία παρουσιάστηκε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στις 11 Ιανουαρίου.

Της Χρύσας Στρογγύλη

Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση είναι από τους ελάχιστους οργανισμούς στη χώρα μας που δίνει βήμα σε πρωτοποριακούς καλλιτέχνες – δημιουργούς που, στο είδος του καθένας, έχουν κάτι ξεχωριστό να επιδείξουν. Ανάμεσα σ’ αυτούς συγκαταλέγονται δυο σπουδαίοι μουσικοί: η συνθέτις και ερμηνεύτρια Φράνσις Μαρί Ουίτι στο τσέλο και ο Γκάρεθ Ντέιβις στο μπάσο κλαρινέτο. Γεννημένοι και οι δύο στην Αμερική, αλλά με βάση τους την Ευρώπη, οι δυο καλλιτέχνες δημιουργούν εδώ και πολλά χρόνια και χαρίζουν σπάνιες μουσικές εμπειρίες στο κοινό τους. Το πρόγραμμα της Πέμπτης 11 Ιανουαρίου στη Μικρή Σκηνή της Στέγης περιλάμβανε έργα δυο Ιταλών συνθετών του 20ου αιώνα, του Τζιακίντο Σέλσι (1905 – 1988) και του Σαλβατόρε Σκιαρίνο (γ.1947).

Εναλλακτικές ερμηνείες και αυτοσχεδιασμός

Οι δύο καλλιτέχνες, αφού παρουσίασαν τα έργα των Τζιακίντο Σέλσι και Σαλβατόρε Σκιαρίνο στην αρχική τους μορφή, τα παράλλαξαν, κατόπιν, αυτοσχεδιάζοντας και αξιοποιώντας νέες πρακτικές και τεχνικές των οργάνων τους.

Ο Τζιακίντο Σέλσι (1905–1988), διάσημος για τις αλλοιώσεις των συνθέσεών του μέσω μικροτόνων, χαρακτηρίστηκε ως «ο συνθέτης της μετάβασης» ή «η εναλλακτική λύση στη σειραϊκή μουσική». Συνέθετε αυτοσχεδιασμούς, κατόπιν τους μαγνητοφωνούσε και στο τέλος έκανε τη μετεγγραφή τους σε παρτιτούρα.

Ο Σαλβατόρε Σκιαρίνο διδάχθηκε ηλεκτρονική μουσική από τον Φράνκο Εβαντζελίστι και συνέθεσε όπερες για τη Σκάλα του Μιλάνου, το «Φενίτσε» της Βενετίας, την Αρένα της Βερόνας, την όπερα της Στουτγάρδης, την Concertgebouw του Άμστερνταμ και τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου. Χρημάτισε καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου της Μπολόνια και των Ακαδημιών της Σάντα Σεσίλια της Ρώμης, της Βαυαρίας και του Βερολίνου.

Μολονότι οι συνθέσεις των δυο ιταλών συνθετών ανήκουν στη σύγχρονη λόγια μουσική του 20ού αιώνα [1], απέχουν πολύ από κάθε μαθηματική προσέγγιση και βρίθουν περιθωρίων αυτοσχεδιασμού, με μια ελευθερία που επιτρέπει στον εκτελεστή να ανακαλύψει νέα ηχητικά μονοπάτια, μεταμορφώνοντας το πρωτότυπο υλικό και ξεδιπλώνοντας τις εκφραστικές του αρετές.

Οι δύο καλλιτέχνες, αφού παρουσίασαν τα έργα των Τζιακίντο Σέλσι και Σαλβατόρε Σκιαρίνο στην αρχική τους μορφή, τα παράλλαξαν, κατόπιν, αυτοσχεδιάζοντας και αξιοποιώντας νέες πρακτικές και τεχνικές των οργάνων τους.

Δύο δοξάρια σε ένα τσέλο και εντυπωσιακά multiphonics

Για τον Τζιακίντο Σέλσι, ο ερμηνευτής δεν είναι παρά το μέσον για να περάσει η μουσική του στο κοινό. Η Φράνσις Μαρί Ουίτι αφιέρωσε μεγάλο μέρος της καριέρας της στην ερμηνεία των έργων του για τσέλο και συνεργάστηκε μαζί του για πάνω από δέκα χρόνια μαγνητοφωνώντας την Trilogia του και μετεγγράφοντας έργα του για κοντραμπάσο και βιόλα. Η καλλιτέχνις έχει, επίσης, συνεργαστεί με τον Ιάνη Ξενάκη, τον Τζον Κέιτζ, τον Λούις Άντερσεν και πολλούς άλλους, κερδίζοντας επάξια τον τίτλο της πιο επιδραστικής και πρωτοπόρου σολίστα τσέλο στον κόσμο. Ανάμεσα στους πειραματισμούς και τις επινοήσεις της πάνω στο τσέλο, ξεχώρισε περισσότερο για τη χρήση δυο δοξαριών.

Ο Γκάρεθ Ντέιβις, αρκετά νεότερος, είναι ένα ανήσυχο πνεύμα που εξερευνά διαρκώς νέες δυνατότητες στο βασικό του όργανο, το μπάσο κλαρινέτο. Θραύοντας κάθε καλλιτεχνικό φραγμό, συνδυάζει τη σύγχρονη λόγια μουσική με τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό, τον «θόρυβο» και την ηλεκτρονική μουσική, ενώ πολλοί συνθέτες έχουν συνθέσει ειδικά γι’ αυτόν, αναγνωρίζοντας το ευρύ πνεύμα και την ανοιχτή του αντίληψη σε ό,τι αφορά τη μουσική εκτέλεση. Συνεργάζεται συχνά με σημαντικούς μουσικούς της διεθνούς σκηνής, ανάμεσα στους οποίους και με την Ουίτι.

Ο ήχος ήταν ατμοσφαιρικός, πολλές φορές απόκοσμος και τηρούνταν υπό απόλυτο έλεγχο, ενώ η ερμηνεύτρια έδειχνε να απολαμβάνει το απόλυτα αισθησιακό παίξιμό της.

Η Ουίτι χρησιμοποίησε σε κάποια σημεία δυο δοξάρια, παράγοντας «γεμάτες» τετράφωνες συγχορδίες που θύμιζαν εκκλησιαστικό όργανο. Γλιστρούσε τα μανίκια της πάνω στην ταστιέρα για να παραγάγει συριγμούς, αξιοποιούσε το δοξάρι με πολλούς τρόπους για να δημιουργήσει διάφορα ηχοχρώματα και multiphonics, ενώ τα δάκτυλα του αριστερού της χεριού τηρούσαν μια τοποθέτηση τελείως διαφορετική από την κλασική. Σχεδόν όλα τα χαρακτηριστικά της ερμηνείας της ήταν διαφορετικά και πρωτοποριακά. Αν έκλεινε κανείς τα μάτια, δεν ένιωθε ότι ακούει τσέλο: παράγονταν ήχοι, μέσα σ΄ ένα πολύ συγκεκριμένο και φροντισμένο πλαίσιο δυναμικής που σε καμιά περίπτωση δεν ενόχλησε, όπως συχνά συμβαίνει με έργα της noise και αβανγκάρντ μουσικής. Ο ήχος ήταν ατμοσφαιρικός, πολλές φορές απόκοσμος και τηρούνταν υπό απόλυτο έλεγχο, ενώ η ερμηνεύτρια έδειχνε να απολαμβάνει το απόλυτα αισθησιακό παίξιμό της.

Το αποτέλεσμα, ωστόσο, δεν θα ήταν τόσο εντυπωσιακό αν δεν υπήρχε η αλληλεπίδραση με το μπάσο κλαρινέτο. Ο Ντέιβις έπαιξε με ευαισθησία και πέτυχε να παραγάγει με το πνευστό όργανο ήχους που μόνο με διαρκή εξάσκηση και με μελέτη μιας εντελώς διαφορετικής τεχνικής μπορεί κανείς να προσεγγίσει. Για παράδειγμα, κατάφερνε να κρατά μια «κρατημένη» νότα και παράλληλα να εκτελεί μια τρίλια. Οι εκτελέσεις του χαρακτηρίζονταν από ιδιαίτερα ηχοχρώματα που προέκυπταν μέσα από τους μικροτόνους, από τη χρήση κλειδιών ως κρουστών και, κυρίως, από τους πολυφωνικούς ήχους που τόσο πετυχημένα κατάφερε να αποδώσει, και μάλιστα σε ατμόσφαιρα απόλυτης αυτοσυγκέντρωσης.

Βελούδινος ήχος

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία της συναυλίας ήταν ο ιδιαίτερα προσεγμένος ήχος. Οι τεχνικές των δύο ερμηνευτών ήταν εντελώς διαφορετικές από εκείνες του παραδοσιακού παιξίματος. Τα δυο όργανα συνδιαλέγονταν με μεγάλη επιτυχία και έντονο συναισθηματισμό. Οι δυο μουσικοί μαζί έδωσαν την εντύπωση ότι συνεργάζονται εδώ και καιρό και αποτελούν ένα πετυχημένο, πρωτοποριακό ντουέτο στο οποίο ο ένας συμπληρώνει τον άλλο. Η επίτευξη ενός τόσο άρτιου αποτελέσματος προκύπτει συχνά από το γεγονός ότι συνθέτες και ερμηνευτές πολλές φορές αλληλεπιδρούν. Δημιουργούν μαζί ένα ηχητικό τοπίο που φέρει τη σφραγίδα, ταυτόχρονα, και του συνθέτη και του εκτελεστή.

Και οι δυο μουσικοί είναι εξαιρετικοί στο είδος τους και κομίζουν σημαντικές καινοτομίες στην τεχνική των οργάνων τους. Ξεπερνούν τα κλασικά όρια, τους περιορισμούς και τα εμπόδια που εκ των πραγμάτων επιβάλλονται από την ανατομία των οργάνων τους και εξελίσσονται διαρκώς.

* Η ΧΡΥΣΑ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ είναι μουσικός και εκπαιδευτικός.


[1] Paul Hindemith, Arnold Schoenberg, György Ligeti, Krzysztof Penderecki, John Cage,  Morton Feldman, Frederic Rzewski, Friedrich Cerha, Earle Brown

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Α' Μέρος
Giacinto Scelsi: Pater Noster (1972) 
Elaboration I - Davis and Uitti 
Salvatore Sciarrino: Ai Limiti della Notte (1979)
Elaboration II - Davis and Uitti

Β' Μέρος
Giacinto Scelsi: Ave Maria (1972)
Elaboration III - Davis and Uitti
Salvatore Sciarrino: Let me die before I wake... (1982/2001)
Elaboration IV - Davis and Uitti
Giacinto Scelsi: Alleluja (1972)

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, μεγάλο αφιέρωμα στον Μάρκο Καμπάνη από τις 15 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 18 Φεβρουαρίου 2024.

Επιμέλεια: Book Press

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζει από τις 15 Δεκεμβρίου 2023 έως τις ...

Μπήκαμε στο Αρχείο Καβάφη – Ένα έργο πνοής από το Ίδρυμα Ωνάση

Μπήκαμε στο Αρχείο Καβάφη – Ένα έργο πνοής από το Ίδρυμα Ωνάση

Από την Πέμπτη (23/11) θα είναι προσβάσιμο στο κοινό και τους μελετητές το αρχείο του Αλεξανδρινού ποιητή (από μικροαντικείμενα έως χειρόγραφά του), χάρη στη σπουδαία δουλειά που έχει κάνει το Ιδρυμα Ωνάση. Κεντρική εικόνα: Ένας από τους χώρους του Αρχείου Καβάφη στην οδό Φρυνίχου 16 (© Στέλιος Τζέτζιας).

...
Waiting for the barbarians: Η συναυλία που μάγεψε τη Νέα Υόρκη δωρεάν στο «κανάλι» του Ιδρύματος Ωνάση

Waiting for the barbarians: Η συναυλία που μάγεψε τη Νέα Υόρκη δωρεάν στο «κανάλι» του Ιδρύματος Ωνάση

Η Laurie Anderson, ο Rufus Wainwright και πολλοί ακόμη διάσημοι μουσικοί μελοποιούν και ερμηνεύουν Κ.Π. Καβάφη σε μια συναυλία που μάγεψε το κοινό της Νέας Υόρκης. Έρχεται αποκλειστικά στο Onassis Channel στο YouTube από τις 20 Νοεμβρίου και για έναν ολόκληρο χρόνο θα διατίθεται δωρεάν.

Επιμ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Για την παράσταση «Ο γλάρος» σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Διαμαντή στο Θέατρο Σημείο και την παράσταση «Πλατόνοφ» σε σκηνοθεσία Δανάης Σπηλιώτη στο Νέο Θέατρο Θησείον. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Ο γλάρος». Φωτογραφία © Σταύρος Χαμπάκης. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος ...

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, μεγάλο αφιέρωμα στον Μάρκο Καμπάνη από τις 15 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 18 Φεβρουαρίου 2024.

Επιμέλεια: Book Press

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζει από τις 15 Δεκεμβρίου 2023 έως τις ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...
«Η καρδερίνα» της Ντόνα Ταρτ (προδημοσίευση)

«Η καρδερίνα» της Ντόνα Ταρτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ντόνα Ταρτ [Donna Tartt] «Η καρδερίνα» (νέα μτφρ. Μιχάλης Δελέγκος), το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στον επάνω όροφο έκανε παγωνιά, καθώς τα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...
13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

Αρκετοί σκηνοθέτες ασχολήθηκαν κάποια στιγμή στη ζωή τους με τη συγγραφή μυθοπλασίας και σε αυτό το άρθρο ξεχωρίσαμε δεκατρείς από αυτούς, που έχουν εκδώσει ερεθιστικά μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων που κυκλοφορούν στη γλώσσα μας. Στην κεντρική φωτογραφία, ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι [Pier Paolo Pasolini].

...
Τρεις νέες ποιητικές φωνές από τις εκδόσεις Ιωλκός

Τρεις νέες ποιητικές φωνές από τις εκδόσεις Ιωλκός

Τρεις ποιητικές συλλογές που μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός και με τις οποίες τρεις νέοι ποιητές κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση.

Επιμέλεια: Book Press

Στην ποιητική συλλογή του Γιάννη Ξέστερνου  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ