alt

Για την παράσταση των Michel van der Aa & Ergon Ensemble «Το Βιβλίο της Ανησυχίας – Μουσικό θέατρο για ηθοποιό, μουσικό σύνολο και ταινία», η οποία παρουσιάστηκε στις 15 και 16 Δεκεμβρίου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Των Χρύσας Στρογγύλη και Νίκου Ξένιου

Το 2009 ζητήθηκε από τον Ολλανδό συνθέτη και σκηνοθέτη Μισέλ φαν ντερ Άα, για λογαριασμό της τότε Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, του Λιντς, να γράψει ένα έργο για τον πορτογάλο συγγραφέα και ποιητή Φερνάντο Πεσσόα. Μολονότι μέχρι τότε γνώριζε την προσωπικότητα αυτή μόνο από τα ποιήματα, η επαφή του συνθέτη με το «Βιβλίο της ανησυχίας» τον γοήτευσε και τον οδήγησε στην επιλογή αποσπασμάτων που θα αποτελούσαν τον λογοτεχνικό καμβά πάνω στον οποίο θα συνέθετε τη μουσική του. Ο Φαν ντερ Άα είναι ένας νεωτεριστής που προτιμά και συνηθίζει να επιστρατεύει στα έργα του την τεχνολογία προκειμένου να συνδυάσει εικόνα, ήχο και λόγο. Το μουσικό θέατρο για ηθοποιό, μουσικό σύνολο και ταινία με τίτλο «Το βιβλίο της Ανησυχίας», που παρουσιάστηκε στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, υπηρετεί το είδος της σύγχρονης ευρωπαϊκής μουσικής και εκτελέστηκε με μεγάλη επιτυχία από το μουσικό σύνολο Ergon Ensemble υπό την καθοδήγηση του διεθνούς φήμης ολλανδού μαέστρου Κάσπερ ντε ρο. Πρωταγωνιστής, επί σκηνής, ο ταλαντούχος ηθοποιός Μιλτιάδης Φιορέντζης.

Saudade

Για εβδομήντα λεπτά, οι μελοδραματικοί αφορισμοί του αφηγητή για τη ματαιότητα των συναισθημάτων απορροφώνται ή υπογραμμίζονται από τη μουσική του  Φαν ντερ 'Αα, μια μουσική που ανατρέχει στον Λούις Άντριεσεν και τον Στραβίνσκι.

Η βαρύτητα της μοναχικής στιγμής (αυτής που αποδίδεται, εν μέρει, από την πορτογαλική λέξη saudade), η αυτοϊκανοποίηση της ολοκλήρωσης, το ημιτελές στην προσέγγιση του Άλλου, η απόλαυση της δυστυχίας: ούτε ακριβώς sketchbook, ούτε «Βίβλος αϋπνίας», αλλά ούτε απλώς ανθολόγιο σκέψεων. Σαν τις σημειώσεις και τα marginalia του Κόλεριτζ, σαν το φιλοσοφικό ημερολόγιο του Πωλ Βαλερύ ή το ογκώδες αυτοβιογραφικό σημειωματάριο του Μούζιλ, ένα υβρίδιο συγγραφής που συντέθηκε σε μιαν εποχή όξυνσης του εθνικισμού στην Ευρώπη και ανόδου του δικτάτορα Σαλαζάρ στην εξουσία, το «Βιβλίο της Ανησυχίας» διεγείρει το πνεύμα και τα συναισθήματα μέσα από την ανάμειξη κειμένου, μουσικής και κινηματογράφου, σε μιαν αξιόλογη αξιοποίηση των multimedia.  

Τα φθινοπωρινά φύλλα υπογραμμίζουν τη μοναξιά και τη φιλοσοφική απάθεια μπροστά στο σφύζον γεγονός της ζωής. Για εβδομήντα λεπτά, οι μελοδραματικοί αφορισμοί του αφηγητή για τη ματαιότητα των συναισθημάτων απορροφώνται ή υπογραμμίζονται από τη μουσική του  Φαν ντερ 'Αα, μια μουσική που ανατρέχει στον Λούις Άντριεσεν και τον Στραβίνσκι. Το έργο περιλάμβανε αυτόνομα μουσικά μέρη, μέρη που συνόδευαν τους μονολόγους του ηθοποιού, άλλα που συνόδευαν την κινηματογραφική ταινία, ζωντανά ερμηνευμένα από την ορχήστρα, αλλά και ηχογραφημένη μουσική. Επίσης, παρεμβλήθηκαν μελωδικά και ρομαντικά fados ερμηνευμένα στην ταινία από την πορτογαλίδα τραγουδίστρια Άνα Μούρα. Ακόμα και η εναλλαγή αυτών των μουσικών ειδών, χωρίς να αλλάζει υπερβολικά το ύφος τους, να παραπέμπει στην εναλλαγή των προσώπων που κατασκεύασε λογοτεχνικά ο Πεσσόα.

Η μουσική και το λιμπρέτο

Ο Μισέλ φαν ντερ Άα κατάφερε με την μουσική σύνθεσή του να εναρμονίσει πετυχημένα διαφορετικές μορφές τέχνης, να αποδώσει μουσικά και οπτικά με σαφήνεια τις αποχρώσεις του δύσκολου και πυκνού κειμένου του Πεσσόα και να ισορροπήσει στο έργο του τα διαφορετικά στοιχεία ώστε να συναποτελούν ένα αρμονικό όλον.

Η μουσική του Φαν ντερ Άα χαρακτηρίζεται από πλούτο ηχοχρωμάτων που προκύπτει όχι τόσο από την αξιοποίηση ακραίων περιοχών ή από τα εφέ των οργάνων, όπως συμβαίνει συχνά στη σύγχρονη μουσική, αλλά από την έξυπνη συνήχηση, τόσο των εγχόρδων όσο και των πνευστών, και από τα μικρά μελωδικά μοτίβα (leitmotiv) που εμφανίζονταν για να χρωματίσουν λέξεις, διαθέσεις, έννοιες του λογοτεχνικού κειμένου, αφηρημένα στοιχεία. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της είναι η σαφής και έντονη ρυθμική δομή, που αποτέλεσε σε μεγάλο βαθμό την πυξίδα για τον εξαιρετικά πετυχημένο συγχρονισμό μουσικής, ταινίας, ζωντανής υποκριτικής. Ο Μισέλ φαν ντερ Άα κατάφερε με την μουσική σύνθεσή του να εναρμονίσει πετυχημένα διαφορετικές μορφές τέχνης, να αποδώσει μουσικά και οπτικά με σαφήνεια τις αποχρώσεις του δύσκολου και πυκνού κειμένου του Πεσσόα και να ισορροπήσει στο έργο του τα διαφορετικά στοιχεία ώστε να συναποτελούν ένα αρμονικό όλον.

Μπορεί η μουσική ξεκομμένη από τα υπόλοιπα να μην είχε το ενδιαφέρον που τελικά είχε όταν την απολαμβάνει κανείς σε συνδυασμό με τη βιντεοπροβολή και την υποκριτική ερμηνεία. Όμως σίγουρα αποτέλεσε τον κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο εκτυλίσσεται το έργο και ο ηθοποιός στη συζήτηση που ακολούθησε της συναυλίας δήλωσε πως μελέτησε τον ρόλο του με βάση την παρτιτούρα. Άλλωστε, ένας παράγοντας επιτυχίας του όλου εγχειρήματος ήταν ο άψογος συγχρονισμός που μόνο μέσα από πολλές πρόβες και ισχυρό δέσιμο ανάμεσα στους μουσικούς, στους τεχνικούς της παράστασης και στον ηθοποιό μπορεί να επιτευχθεί. Το μουσικό σύνολο Ergon Ensemble ξεχώρισε για άλλη μια φορά με την ακρίβεια της εκτέλεσης και με τον επαγγελματισμό της ερμηνείας του.

alt

Αυτοβιογραφία άνευ βίου

Ο Μιλτιάδης Φιορέντζης, ντυμένος σε γκρίζο κοστούμι, κάθεται στη μέση της σκηνής πάνω στο γραφείο του και γράφει ακατάπαυστα, υποδυόμενος τον Σοάρες, ένα ακόμη ετερώνυμο του Πεσσόα, ενώ σε δύο κυκλικές οθόνες παρελαύνουν άλλα ετερώνυμά του και απαγγέλλουν αποσπάσματα του βιβλίου, παράγοντας αντίστιξη.

Σε ερώτηση που του τέθηκε ο ολλανδός δημιουργός παραλλήλισε την υπόδυση προσώπων του Πεσσόα με την αλλοτριωτική διεργασία υπόδυσης προσώπων που κάνει ο σύγχρονος άνθρωπος στο facebook και στο twitter. Όμως η σύγκριση ήταν μάλλον αφελής: στο έργο του Πεσσόα κάθε ετερώνυμο έχει δικό του όνομα, χαρακτήρα, εξωτερικά χαρακτηριστικά, επάγγελμα και βιογραφικό, λογοτεχνικές επιρροές και αφηγηματικό ύφος, με βάση τα οποία διεξέρχεται φιλοσοφία, θρησκεία, πολιτική και έρωτα. Πρόκειται για impersonation και όχι για falsification. Ο συγγραφέας δεν «κρύβεται» πίσω από τα ετερώνυμά του, αντίθετα, αποκαλύπτει όλες τις πιθανές εκδοχές της προσωπικότητάς του, ενώ κρατά για τον εαυτό του το «ορθώνυμο». Για παράδειγμα, το «ημι-ετερώνυμο» που αφηγείται στο Βιβλίο της Ανησυχίας, ο Μπερνάρντο Σοάρες, είναι ένας βοηθός λογιστή που υποτίθεται ότι ο Πεσσόα τον συνάντησε σε μια ταβέρνα της Λισαβόνας κι εκείνος του εμπιστεύτηκε την έκδοση αυτού του παροξυσμού σκέψεων και συναισθημάτων.

Η σύνθεση ήταν λιτή: ένας φιλμικός υπαινιγμός ενός ηλιόλουστου δρόμου απ’ όπου φαίνεται το παράθυρο της Casa Pessoa, το εσωτερικό ενός σπιτιού και μια καθισμένη φιγούρα μεσήλικα, ένας γενειοφόρος νέος οδοκαθαριστής, ο σερβιτόρος του απέναντι εστιατορίου και ο σχολαστικός του πελάτης που αναπαριστούν τη λογοτεχνική συνάντηση του συγγραφέα με το ετερώνυμό του, κυρίως όμως ένα ετερώνυμο βυθισμένο στις σημειώσεις που διπλώνει κάθε σκέψη σαν καραβάκι και την πυρπολεί χρησιμοποιώντας το τελευταίο σπίρτο ενός σπιρτόκουτου. Ο Μιλτιάδης Φιορέντζης, ντυμένος σε γκρίζο κοστούμι, κάθεται στη μέση της σκηνής πάνω στο γραφείο του και γράφει ακατάπαυστα, υποδυόμενος τον Σοάρες, ένα ακόμη ετερώνυμο του Πεσσόα, ενώ σε δύο κυκλικές οθόνες παρελαύνουν άλλα ετερώνυμά του και απαγγέλλουν αποσπάσματα του βιβλίου, παράγοντας αντίστιξη. Αυτός ο καλός ηθοποιός ελέγχει απόλυτα το υλικό του, διατρέχει τον χώρο με επίγνωση και της παραμικρής μανιέρας που έχει εντάξει στο ερμηνευτικό του «λιμπρέτο» και, κατ’ ουσίαν, συνιστά ένα ακόμη μουσικό όργανο στην όλη σύνθεση. Σπάνια ερμηνεία, ευαίσθητη, διαυγής, ενδιαφέρουσα, που σέβεται το κείμενο και τη σύλληψη του συνθέτη/σκηνοθέτη.

Ο έρωτας βαδίζει πλάι πλάι με τον θάνατο

Ο φασματικός συγγραφέας περνά τα γραπτά του κάτω από τη χαραμάδα της πόρτας και με τον έξω κόσμο επικοινωνεί μέσα από το παράθυρο της ψυχής του, δημιουργώντας το ίνδαλμα του έρωτά του.

Το εντυπωσιακό crescendo με κρουστή χρήση του μεταλλικού κύκλου επί σκηνής υπογραμμίζει κάποιες δραματικές κορυφώσεις αυτού του παλίμψηστου από σκόρπιες σκέψεις, όπως ενορχηστρώνεται μαζί με τη φωνή του ηθοποιού και την εκτόξευση έγχρωμων αποσπασμάτων ενός φιλμ. Είναι γνωστό πως ο Πεσσόα είχε επιδοθεί σε ένα παιχνίδι αλληλογραφίας, όπου επιχείρησε τη διαδοχική κατάκτηση, απώλεια και ανάκτηση του αντικειμένου του ερωτικού του πόθου, την Οφέλια Κεϊρός. Καλοκαίρι στην Πορτογαλία: η τραγουδίστρια «φάντος» Άννα Μούρα, ντυμένη με κατακόκκινο φόρεμα ως «Οφέλια», βαδίζει σε αργή κίνηση μέσα σ' ένα λιβάδι, συντονίζοντας το βήμα της με αυτό ενός ήρεμου, γαλήνιου βοδιού. Η τραγική απομόνωση του Μπερνάρντο Σοάρες αγγίζει τα όρια της μανίας. Η ογκώδης εκμυστήρευσή του συντέθηκε εκ των υστέρων από μελετητές που «έδεσαν» εκατοντάδες ασύνδετες σελίδες αποσπασματικής γραφής που ίσως κάποια στιγμή να οργανώνονταν από τον Πεσσόα, εάν δεν τον έβρισκε ο θάνατος.

Το κείμενό του εκπορεύεται από μια βασανισμένη personalidade literária που απευθύνεται στη συνείδησή της, απόλυτα διακεχωρισμένη και υπό αίρεσιν. Δυσθυμία, μελαγχολία, συντριβή αυτοακύρωσης σε ένα ρευστό υλικό μυθιστορήματος «εν τη συνθέσει του». Ο φασματικός συγγραφέας περνά τα γραπτά του κάτω από τη χαραμάδα της πόρτας και με τον έξω κόσμο επικοινωνεί μέσα από το παράθυρο της ψυχής του, δημιουργώντας το ίνδαλμα του έρωτά του. Δυσπιστεί προς την αντικειμενική πραγματικότητα και, σαν άλλος Μπωντλαίρ, απαλλάσσει την πάσχουσα συνείδησή του από οιανδήποτε μετακίνηση εκτός δωματίου: «Γιατί να ταξιδέψω; Στη Μαδρίτη, στο Βερολίνο, στην Περσία, στην Κίνα, στον καθένα από τους δύο Πόλους, πού αλλού θα βρισκόμουνα παρά μέσα σε μένα τον ίδιο, με τη δική μου ιδιαιτερότητα και τον δικό μου τρόπο να αισθάνομαι».

* Η ΧΡΥΣΑ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ είναι μουσικός και εκπαιδευτικός.
* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, μεγάλο αφιέρωμα στον Μάρκο Καμπάνη από τις 15 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 18 Φεβρουαρίου 2024.

Επιμέλεια: Book Press

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζει από τις 15 Δεκεμβρίου 2023 έως τις ...

Μπήκαμε στο Αρχείο Καβάφη – Ένα έργο πνοής από το Ίδρυμα Ωνάση

Μπήκαμε στο Αρχείο Καβάφη – Ένα έργο πνοής από το Ίδρυμα Ωνάση

Από την Πέμπτη (23/11) θα είναι προσβάσιμο στο κοινό και τους μελετητές το αρχείο του Αλεξανδρινού ποιητή (από μικροαντικείμενα έως χειρόγραφά του), χάρη στη σπουδαία δουλειά που έχει κάνει το Ιδρυμα Ωνάση. Κεντρική εικόνα: Ένας από τους χώρους του Αρχείου Καβάφη στην οδό Φρυνίχου 16 (© Στέλιος Τζέτζιας).

...
Waiting for the barbarians: Η συναυλία που μάγεψε τη Νέα Υόρκη δωρεάν στο «κανάλι» του Ιδρύματος Ωνάση

Waiting for the barbarians: Η συναυλία που μάγεψε τη Νέα Υόρκη δωρεάν στο «κανάλι» του Ιδρύματος Ωνάση

Η Laurie Anderson, ο Rufus Wainwright και πολλοί ακόμη διάσημοι μουσικοί μελοποιούν και ερμηνεύουν Κ.Π. Καβάφη σε μια συναυλία που μάγεψε το κοινό της Νέας Υόρκης. Έρχεται αποκλειστικά στο Onassis Channel στο YouTube από τις 20 Νοεμβρίου και για έναν ολόκληρο χρόνο θα διατίθεται δωρεάν.

Επιμ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τάκης Καμπύλης: «Κυριαρχεί η δημοσιογραφία της ντουντούκας, που δεν ασκεί έλεγχο αλλά ασκεί/υπηρετεί εξουσία»

Τάκης Καμπύλης: «Κυριαρχεί η δημοσιογραφία της ντουντούκας, που δεν ασκεί έλεγχο αλλά ασκεί/υπηρετεί εξουσία»

Συνέντευξη με τον συγγραφέα και δημοσιογράφο Τάκη Καμπύλη με αφορμή το νέο του μυθιστόρημα «Το κόμμα του καλού θεού» (εκδ. Καστανιώτη). 

Συνέντευξη στον Διονύση Μαρίνο 

Η τέχνη μιμείται τη ζωή; Κι όμως, κάποιες φο...

Παρουσίαση του «Γαργαντούας – Πανταγκρυέλ» και βράβευση του Φίλιππου Δ. Δρακονταειδή από τη γαλλική κυβέρνηση

Παρουσίαση του «Γαργαντούας – Πανταγκρυέλ» και βράβευση του Φίλιππου Δ. Δρακονταειδή από τη γαλλική κυβέρνηση

Εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου του Φρανσουά Ραμπελαί [François Rabelais] «Γαργαντούας – Πανταγκρυέλ – Πανταγκρυελίνειον Προγνωσιάριον» (μτφρ. Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) την Τρίτη 5 Δεκεμβρίου στο βιβλιοπωλείο «Επί λέξει». 

Επιμέλεια: Book ...

Τιμώντας την Βισουάβα Σιμπόρσκα με ένα αφιέρωμα και μια έκθεση

Τιμώντας την Βισουάβα Σιμπόρσκα με ένα αφιέρωμα και μια έκθεση

Με αφορμή την 100η επέτειο από τη γέννηση της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας Πολωνής ποιήτριας Βισουάβα Σιμπόρσκα [Wislawa Szymborska 1923-2012], η Πρεσβεία της Πολωνίας σε συνεργασία με την Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ διοργανώνουν στις 7 Δεκεμβρίου αφιέρωμα στη ζωή και σ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ