Για το μυθιστόρημα του James Ellroy Perfidia - ο κύκλος της προδοσίας (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, εκδ. Κλειδάριθμος)
Του Δημήτρη Αναστασόπουλου
Μια γλυκόπικρη μελωδία, το «Perfidia», τραγούδι του Αλμπέρτο Ντομίνκες που το απογειώνει ο ισπανός Χαβιέ Κογκάτ με τους Κουβανούς μουσικούς του, βρίσκεται στα χείλη των μεθυσμένων στρατιωτών και των λαμπερών αστέρων του Χόλιγουντ, των παράνομων Μεξικανών και των Κινέζων συμμοριτών στο Λος Άντζελες.
Ενώ το πλήθος παραληρεί, μια οικογένεια Γιαπωνέζων ανακαλύπτεται νεκρή.
Ξημερώματα Κυριακής της 7ης Δεκεμβρίου του 1941 και όλη η πόλη βρίσκεται στους δρόμους. Έχει ήδη ξυπνήσει με το άκουσμα της αιφνίδιας επίθεσης της ιαπωνικής αεροπορίας εναντίον του αμερικάνικου στόλου στο Περλ Χάρμπορ. Και ενώ το πλήθος παραληρεί από πολεμικό ενθουσιασμό, μια οικογένεια Γιαπωνέζων ανακαλύπτεται νεκρή. Τα θύματα μοιάζουν να έχουν αυτοκτονήσει κάνοντας χαρακίρι με τον παραδοσιακό τρόπο, αλλά οι πρώτες ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για στυγερό έγκλημα.
Σε μια πόλη που ναύτες και φαντάροι μεθοκοπούν καθώς ετοιμάζονται να διασχίσουν τον Ειρηνικό για να πολεμήσουν, η αστυνομία του Λος Άντζελες πρέπει να εξιχνιάσει το έγκλημα για να αποδείξει την ηθική υπεροχή της δημοκρατικής Αμερικής απέναντι στην ιαπωνική αυτοκρατορία. Το απαιτεί ο Πρόεδρος Ρούζβελτ. Είναι διαταγή του ισχυρού άντρα του FBI, Τζέι Έντγκαρ Χούβερ. Και οι ήρωες του Έλροι, ο Γουίλιαμ Πάρκερ ή Ουίσκι Μπιλ, ο Ντάντλεϊ Σμιθ, πρώην εθελοντής του IRA, και ο μόνος Ιάπωνας στην αστυνομική δύναμη του Λος Άντζελες, ο Χιντέο Ασίντα, ρίχνονται στο χάος της μητρόπολης για να βρούνε τον δολοφόνο.
Η κατάσταση στην πόλη είναι εκρηκτική. Το Λος Άντζελες έχει μεξικανούς πατσούκος, μαχαιροβγάλτες που κυκλοφορούν με ναζιστικά περιβραχιόνια, κινεζικές συμμορίες που αλληλοεξοντώνονται στα στενά της Τσάιναταουν, ακροδεξιούς αντισημίτες που θεωρούν τον Ρούζβελτ προδότη και διαδηλώνουν κατά του πολέμου και φιλοκομμουνιστές που κάνουν τις δικές τους διαδηλώσεις κατά του φασισμού. Ένα αλλόκοτο πανηγύρι που στροβιλίζεται στην γλυκόπικρη μελωδία του «Perfidia».
Επιστοφή στην πόλη των Αγγέλων
Μετά από την περιπλάνησή του στην αμερικάνικη ιστορία με την τριλογία του Αμερικάνικου υπόκοσμου, όπου οι δεκαετίες του ΄50 και του '60 περιγράφονται ως ένα αιματηρό όργιο στο οποίο εμπλέκονται γκάνγκστερ και πράκτορες, πολιτικοί και εκατομμυριούχοι, μπάτσοι και μικροκακοποιοί, επιστρέφει στην πόλη του. Και ξαναπιάνει το νήμα της αφήγησης που είχε εγκαταλείψει όταν ολοκλήρωσε την περίφημη Τετραλογία του Λος Άντζελες για να ξεκινήσει μια νέα την δεύτερη τετραλογία για τη πόλη που μυθοποίησε η αμερικάνικη κουλτούρα.
Οι υπηρέτες του νόμου, καταπίνουν μπενζεντρίνες με ουίσκι για να σπιντάρουν και καπνίζουν όπιο για να χαλαρώσουν.
Έτσι, στο «Perfidia», ο Ελρόι εξαπολύει τους δαίμονες στην Πόλη των Αγγέλων: Οι υπηρέτες του νόμου, καταπίνουν μπενζεντρίνες με ουίσκι για να σπιντάρουν και καπνίζουν όπιο για να χαλαρώσουν, επιβάλλουν την τάξη με κλομπ, σιδερένιες γροθιές και δίκαννα γεμάτα με φυσίγγια αλατιού. Εξαπολύουν πογκρόμ κατά των κατοίκων του Μικρού Τόκιο, διαλύουν τις συμμορίες των Κινέζων, δωροδοκούνται από Μεξικανούς μπάτσους, δολοπλοκούν, κρύβουν κι αλλοιώνουν σημαντικά στοιχεία, υποκλέπτουν τηλεφωνικές συνδιαλέξεις, φυτεύουν πράκτορες σε αριστερές και ακροδεξιές οργανώσεις, μαγεύονται από μοιραίες γόησσες και λύνουν τις διαφορές μεταξύ τους σπάζοντας μύτες και σαγόνια με γροθιές.
Ιστορική φωτογραφία, όπου αμερικανός πολίτης ιαπωνικής καταγωγής έχει κρεμάσει έξω από το κατάστημά του τη φράση «ΕΙΜΑΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ».
|
Στο επίκεντρο της ιστορίας του βρίσκεται ο ξεχασμένος πια διωγμός των αμερικανών πολιτών ιαπωνικής καταγωγής μετά την κήρυξη του πολέμου ενάντια στην Ιαπωνία. Οι Γιαπωνέζοι, παρά τις διαβεβαιώσεις του Ρούζβελτ, διαπομπεύθηκαν, λιντσαρίστηκαν στους δρόμους, φυλακίστηκαν χωρίς δίκη σε αγροκτήματα-στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας και οι περιουσίες τους δημεύτηκαν για τις ανάγκες του πολέμου. Σύμφωνα με τον Ελρόι παραμένει ένα γεγονός ταμπού στην αμερικάνικη ιστορία, που δεν το αγνίζει κανείς.
Αλλά το Λος Άντζελες είναι η πόλη του –το πιο «παλαβό μέρος στον κόσμο»– και ο Ελρόι με την προβοκατόρικη ματιά και το κοφτό ρυθμό στο γράψιμο είναι αποφασισμένος να θυμίσει τις μέρες που οι αμερικανοί μπάτσοι «έσερναν τους Ιάπωνες με χειροπέδες από τα σπίτια τους και τους πετούσαν στα στρατιωτικά τζιπ» αφού τους θεωρούσαν συλλήβδην μέλη της πέμπτης φάλαγγας κατά των ΗΠΑ.
Ο Ελρόι δεν υπήρξε ποτέ συγγραφέας νουάρ με κοινωνικές ευαισθησίες – όπως οι περισσότεροι ομότεχνοι του. Αν οι περιγραφές του είναι ωμά ρεαλιστικές, οι προθέσεις του είναι το ίδιο ξεκάθαρες.
Από την άλλη, ο Ελρόι δεν υπήρξε ποτέ συγγραφέας νουάρ με κοινωνικές ευαισθησίες – όπως οι περισσότεροι ομότεχνοι του. Αν οι περιγραφές του είναι ωμά ρεαλιστικές, οι προθέσεις του είναι το ίδιο ξεκάθαρες. Ο Ελρόι επιθυμεί να χλευάσει την υποκρισία των κυβερνώντων την περίοδο του πολέμου αλλά και να καταδείξει τον τρόπο με τον οποίον ο πλούτος του Λος Άντζελες βρέθηκε στα χέρια μερικών τυχοδιωκτών. Όχι φυσικά για να καταγγείλει αλλά για να περιγράψει τους μηχανισμούς της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας. Τα μανιφέστα περί κοινωνικής δικαιοσύνης τον εξοργίζουν. Οι δικοί του μπάτσοι δέρνουν και φυλακίζουν για να κρατήσουν σε τάξη μία πόλη που βρίσκεται σε κατάσταση παροξυσμού. Παράλληλα κυνηγάνε χρήμα και εξουσία στην αναμπουμπούλα του πολέμου. Οι στάρλετ του Χόλιγουντ λατρεύουν τους σκληροτράχηλους άνδρες και κοιμούνται μαζί τους· οι κομμουνιστές περιμένουν την δική τους ευκαιρία για να αναλάβουν δράση και οι μαύροι τάσσονται με τους Ναζί αναμένοντας την ήττα της Αμερικής.
Στην επίσημη ιστορία το πογκρόμ ενάντια στους Γιαπωνέζους είναι ένα ατυχές επεισόδιο που πρέπει να σβηστεί από την μνήμη των Αμερικανών. Στο κόσμο του Ελρόι οι νέοι άρχοντες από την μεριά του νόμου αλλά και από την μεριά του οργανωμένου εγκλήματος, που προορίζονται να αλώσουν την πόλη, μαστουρώνουν σε υπόγεια στέκια της Τσάιναταουν, τζογάρουν, σχεδιάζουν το μελλοντικό Λος Άντζελες, δίπλα σε αστέρια της τζαζ και πρωταγωνιστές του Χόλιγουντ. Και ύστερα ξεχύνονται στο σκοτάδι για να αρπάξουν, να εκβιάσουν, να φυλακίσουν, να δολοφονήσουν για να οικοδομήσουν την μεταπολεμική μητρόπολη. Ο Ελρόι πυρπολεί ξανά τα μυαλά με εικόνες βίας, διαφθοράς και απληστίας· ό,τι κρύβεται πίσω από τον λαμπερό μύθο της Πόλης των Αγγέλων.
* Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ είναι δημοσιογράφος.