alt

Για το μυθιστόρημα της Catherine Mavrikakis Ο ουρανός του Μπέι Σίτι (μτφρ. Τζένη Κωνσταντίνου, εκδ. Εστία).

Της Εύης Λαμπροπούλου

Είναι 1979. Η Έιμι ζει μια ροκ ζωή στο βαρετό Μπέι Σίτι όπου τη βρίσκει με τη δουλειά στα Κ-ΜΑΡΤ, το βερνίκι νυχιών, τους απανωτούς οργασμούς με τ' αγόρια, και τον Άλις Κούπερ, ενώ σνομπάρει τους Μπητλς που ακούν οι υπόλοιποι, εκτός από το White album. Αλλά καταπλακώνεται από τον βαρύ ουρανό και από κάτι.

Η αφήγηση είναι λυπητερή σαν στοιχειωμένο σπίτι ή σαν το πιο αντιαμερικανικό τραγούδι του Rufus Wainwright που καταλήγει, I'm so tired of America.

Η Catherine Mavrikakis μιλάει με πηχτή πρόζα για το κορίτσι των μεσοδυτικών πολιτειών, που παρατημένο από την παγερή μάνα του, ζει με την ψυχαναγκαστική θεία και τα απορρυπαντικά της. Στο σκοτάδι παραφυλάει μια αδερφή-σημαία από καιρό νεκρή. Στο σχολείο, η μοναξιά της γαλλικής μέσα σε μια πόλη που ομιλεί την αγγλική. Το πρώτο πρόσωπο πείθει ότι η συγγραφέας έχει ζήσει τις τραγικότητες που περιγράφει ή κάτι έστω γύρω από αυτές, ότι ο ουρανός είναι σκούρος μοβ πέρα από κάθε αμφισβήτηση και διάθεση για ζωή. Όταν όμως γκουγκλάρεις το Μπέι Σίτι για φωτογραφίες του ουρανού και των κλωνοποιημένων σπιτιών του, δεν βρίσκεις παρά μόνο ποταμόπλοια που πλέουν αμέριμνα μέσα σε μια σχεδόν ακατοίκητη πόλη - η Αμερική διατηρεί την επιφάνειά της καθαρή, αστραφτερή. Η αφήγηση είναι λυπητερή σαν στοιχειωμένο σπίτι ή σαν το πιο αντιαμερικανικό τραγούδι του Rufus Wainwright που καταλήγει, I'm so tired of America. Μόνο που η Έιμι δεν έχει κουραστεί από την Αμερική αλλά από την Ευρώπη και τα ερειπιώδη της φαντάσματα. Δεν πρόκειται για φτώχεια ή σκέτη υποκρισία: το πρόβλημα είναι βαθύτερο από τον καημό του Rufus και ριζώνει σε αρχαίες ηπείρους. Αυτή η τυπική μεσοδυτική οικογένεια έχει πιο σκοτεινά μυστικά από τις άλλες.

Όπως οι βαριές κουρτίνες του σαλονιού προστατεύουν τα έπιπλα από τον ήλιο, τα μυστικά προστατεύουν την επιφανειακή ηρεμία των κατοίκων του από την αλήθεια.

Είναι Εβραίοι. Σαράντα πέντε μέλη τους έχουν χαθεί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, το μυστικό ταμπού είναι κλειδωμένο μέσα στη ντουλάπα με τα μεμοραμπίλια - εξάλλου, ο αμερικανικός ήλιος έχει σώσει πολύ κόσμο από το παρελθόν. Οι τάφοι μένουν κλειστοί: όπως οι βαριές κουρτίνες του σαλονιού προστατεύουν τα έπιπλα από τον ήλιο, τα μυστικά προστατεύουν την επιφανειακή ηρεμία των κατοίκων του από την αλήθεια. Που, σαν οτιδήποτε κουκουλωμένο, τους στοιχειώνει. Όπως η άξαφνη παρουσία των πεθαμένων παππούδων που ζουν μεταφυσικά, συμβολικά και ανατριχιαστικά στο υπόγειο συνιστώντας μια δυνατή εικόνα όλων των ζωντανών νεκρών που έχουν περάσει από κάποιο Άουσβιτς. Οι δυο επιζήσαντες ζουν σαν σκυλάκια που ελπίζουν μόνο σε ένα ξεροκόμματο και σε κάποια αδιαφορία. Σ' αυτήν ελπίζει και η Έιμι, πλην όμως επιμένει με αντιφατική λύσσα να μην ξεχαστεί το Άουσβιτς. Ως μοναδική επιζήσασα μιας οικογένειας Εβραίων,  ξεκληρισμένων αρχικά στο Άουσβιτς και μετά σε μια πυρκαγιά στην Αμερική, κουβαλάει τα πτώματα της οικογένειάς της μέσα σε όνειρα, σαν μικρά σακουλάκια με βαρίδια ραμμένα πάνω της, που δεν την αφήνουν να απογειωθεί, να ερωτευτεί ή να νιώσει αισιόδοξα: γεννήθηκε στην αισιόδοξη ήπειρο κατά λάθος, δεν δικαιούται τη λησμονιά.

alt
    Η Catherine Mavrikakis
 

Τη μέρα των δέκατων όγδοων γενεθλίων της, το λαμαρινένιο σπίτι μαζί με τους νεκροζώντανους γίνεται παρανάλωμα σε μια ανακουφιστική πυρκαγιά που θα μπορούσε ή θα ήθελε να είχε βάλει η ίδια – πολλοί θα ήθελαν να βάλουν φωτιά στα παιδικά τους χρόνια. Η μητρική της γλώσσα όμως παραμένει η γαλλική, η ιστορία της η Εβραϊκή. Η αλλαγή γλώσσας, ηπείρου και θρησκείας δεν αρκεί για ν' αλλάξει ο άνθρωπος, για να ησυχάσει. Συνεχίζει μόνη ανάμεσα στους ζωντανούς, αλλά υπερσυντροφευμένη από τους νεκρούς. Πάντα στραμμένη στον ουρανό, συμβιβασμένη με την μοβ απαισιοδοξία του, ελπίζοντας όμως σ' αυτόν, θα απογειωθεί χρόνια αργότερα, όταν ως πιλότος αεροσκαφών σκίζει τους ουρανούς από χώρα σε χώρα, μέχρι την ήρεμη Ινδία όπου λυτρώνεται επιτέλους από τα φαντάσματα. Τα ξεφορτώνεται στον ιερό υπόνομο του Γάγγη. Τότε, κόντρα στη μοιρολατρία, ανακαλύπτει τους γαλάζιους ουρανούς και τη μητρότητα. Η κόρη, που ονομάζει Χέβεν, μεγαλώνοντας ενσαρκώνει το όνομά της: γίνεται ουρανός και παράδεισος με την ικανότητα για ευτυχία που δεν διέθετε η μάνα της – που θέλει όταν πεθάνει να την κάψουν στο Γάγγη, πράγμα που σύμφωνα με τον Βουδισμό εγγυάται τον σταματημό των ατέρμονων μετενσαρκώσεων που σε επαναφέρουν υποχρεωτικά στον πόνο της ζωής. Ανάμεσα στην επιθυμία της για περαιτέρω επιθυμίες (τη ζωή), και στη νιρβάνα, (την απουσία επιθυμιών) διαλέγει τη δεύτερη, την πιο ανώδυνη μορφή ύπαρξης, διαλέγει την αγαμία και το ήρεμο τίποτα. Η μοίρα μοιάζει να νικάει.

Ένα υπαρξιακό παραλήρημα, φόρος τιμής στο αναπόδραστο του παρελθόντος αλλά και στη ζωή που επιμένει να σκάει στις στάχτες σαν ξεγελασμένο βλαστάρι.

Υπάρχουν αντικαπιταλιστικές διαθέσεις: η Έιμι παραιτήθηκε από τα Κ-Mart, το κρέας και την κατανάλωση σε καθημερινή βάση. Δεν μπόρεσε όμως να παραιτηθεί από τον καθημερινό πόνο, ή το πετρέλαιο, τον μοναδικό θεό μας. Ενώ έβαζε βενζίνη, γέμιζε τους πνεύμονές της με την γλυκιά μυρωδιά: προσπαθούσε να πειστεί για την ομορφιά της ζωής. Υπάρχουν ξέφρενες ευτυχισμένες στιγμές, όπως οι αγκαλιές με την κόρη, η στιγμή που αντικρίζει τον ωκεανό από κοντά με όλην την ιερότητά του, ή όταν γκαζώνουν τη Μάστανγκ στον δρόμο με το ωραίο αγόρι που δεν μπορεί να ερωτευτεί, «Δε μπορεί να καταλάβει ότι μεταξύ μας δε συμβαίνει τίποτα που να μην έχει ήδη τελειώσει. Ότι θα παντρευτεί μια πρώην τσηρλήντερ, κι ούτε που θα θυμάται πια τον Άλις Κούπερ». Υπάρχει πυρομανία και ψύχωση. Υπάρχει χιούμορ, όπως η αποδόμηση των «τρε σικ» θειάδων που επιμένουν να τρώνε επιτηδευμένα γεύματα. Υπάρχει και η ηδονή των λέξεων που είναι βαλμένες κομψά η μία δίπλα στην άλλη. Ένα υπαρξιακό παραλήρημα, φόρος τιμής στο αναπόδραστο του παρελθόντος αλλά και στη ζωή που επιμένει να σκάει στις στάχτες σαν ξεγελασμένο βλαστάρι, το βιβλίο θα ευχαριστούσε εξίσου τον Τομ Ρόμπινς, τον Γιουνγκ και τον Γιογκανάντα. Α, και τον Άλις Κούπερ.

* Η ΕΥΗ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ είναι συγγραφέας.

alt

Ο ουρανός του Μπέι Σίτι
Catherine Mavrikakis
Μτφρ. Τζένη Κωνσταντίνου
Εστία 2015
Σελ. 312, τιμή εκδότη €18,00

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ