Μαύρο χρήμα και πτώματα στις παραλίες της Ευρώπης

Στη Νέα Υόρκη, η σκηνογράφος Αλίνα Κόρνγουελ περιμένει με αγωνία την επιστροφή του συζύγου της, του δημοσιογράφου Πάτρικ Κόρνγουελ, ο οποίος λείπει με αποστολή στο Παρίσι κι έχει δέκα μέρες να δώσει σημεία ζωής. Μήπως την εγκατέλειψε για μιαν άλλη; Όταν η Αλίνα λαμβάνει ένα φάκελο από το σύζυγό της με ασαφείς σημειώσεις κι ένα cd με θολές φωτογραφίες, αποφασίζει να αναζητήσει τα ίχνη του στο Παρίσι. Το μόνο που ξέρει είναι ότι ο Πάτρικ ετοίμαζε ένα ρεπορτάζ με θέμα τη σύγχρονη δουλεία και τις διαστάσεις που έχει πάρει στις μέρες μας. Από τη Νέα Υόρκη στο Παρίσι, κι από κει στη Λισαβόνα και την Ισπανία, η Αλίνα θα ακολουθήσει τα βήματα του Πάτρικ και θα μπλέξει σ’ ένα εφιαλτικό σύμπαν, στο οποίο οι άνθρωποι είναι σκλάβοι αναλώσιμοι, η ανθρώπινη ζωή δεν έχει καμία αξία, η δικαιοσύνη και η αστυνομία είναι διεφθαρμένες και αργυρώνητες.

Οι ηρωίδες δεν είναι γυναίκες που ξαπλώνουν στην παραλία για να μαυρίσουν πίνοντας εξωτικά κοκτέιλ, αλλά θύματα και παράπλευρες απώλειες του εμπορίου ανθρώπων, το οποίο είναι το πιο επικερδές παρακλάδι της μαύρης οικονομίας.

Ο τίτλος του βιβλίου της Tove Alsterdal είναι μια ειρωνική παραβολή για τη σύγχρονη κοινωνία. Οι ηρωίδες δεν είναι γυναίκες που ξαπλώνουν στην παραλία για να μαυρίσουν πίνοντας εξωτικά κοκτέιλ, αλλά θύματα και παράπλευρες απώλειες του εμπορίου ανθρώπων, το οποίο είναι το πιο επικερδές παρακλάδι της μαύρης οικονομίας. Η Alsterdal, ούσα και δημοσιογράφος, εμπλουτίζει την πλοκή της με πολλές φρικιαστικές πληροφορίες για τη διακίνηση ανθρώπων. Χρησιμοποιώντας αληθινά περιστατικά, όπως ο θάνατος 17 ανθρώπων σε ξενοδοχείο του Παρισιού, μετά από εμπρησμό, στήνει ένα αστυνομικό θρίλερ που αποκτά πολιτικές διαστάσεις, καθώς θίγει τις μαύρες ζώνες της σύγχρονης ευρωπαϊκής κοινωνίας.

Η Tove Alsterdal

Τα βασικά πρόσωπα του βιβλίου είναι γυναίκες: δυναμικές κι αδύναμες, σκληρές κι αποφασισμένες, μετανάστριες, ακτιβίστριες, πρώην χίπισσες. Όλες παλεύουν για κάτι – τη ζωή τους, τα αγαπημένα τους πρόσωπα, τις αρχές τους, και δεν περιμένουν τη σωτηρία από αλλού. Αποφεύγοντας τις εύκολες λύσεις, η Alsterdal δεν διστάζει να θυσιάσει πρόσωπα ουσιώδη στην εξέλιξη της πλοκής της, διαλέγοντας το ρεαλισμό και την αληθοφάνεια σε γενικές γραμμές. Η μόνη αντίρρηση αφορά το τραβηγμένο τέλος, αλλά η συγγραφέας λέει ότι ήθελε μια εντυπωσιακή κατάληξη στην ιστορία της. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η ουσία βρίσκεται αλλού: στο φως που ρίχνει σε μια επονείδιστη πρακτική, το σύγχρονο δουλεμπόριο, που ανθεί στην πλούσια και πολιτισμένη Γηραιά Ήπειρο.

Το μυθιστόρημα δεν κάνει κοιλιά ούτε για μια στιγμή, η αγωνία κορυφώνεται και οι ανατροπές διαδέχονται η μία την άλλη.

Το μυθιστόρημα δεν κάνει κοιλιά ούτε για μια στιγμή, η αγωνία κορυφώνεται και οι ανατροπές διαδέχονται η μία την άλλη, όπως το μυστικό που αφορά τον αγνοούμενο δημοσιογράφο, το οποίο η  Alsterdal αποκαλύπτει λίγο πριν το τέλος του βιβλίου. Από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της αφήγησης είναι η εναλλαγή τόπων και χωρών, κάτι που εξηγείται διαβάζοντας το σύντομο βιογραφικό της συγγραφέως στο δικτυακό τόπο των ξένων εκδοτών. Η Alsterdal έχει γεννηθεί στα σύνορα της Σουηδίας με τη Φινλανδία και τη Νορβηγία, κάτι που έχει επηρεάσει την οπτική της. Έτσι, βλέπουμε ότι το θέμα των συνόρων και των ορίων επανέρχεται ξανά και ξανά σε όλα τα βιβλία της. Μαθαίνουμε επίσης ότι η Alsterdal, η οποία είναι σεναριογράφος, είχε γράψει το Γυναίκες στην παραλία σε σεναριακή μορφή, και αργότερα το μετέτρεψε σε μυθιστόρημα. Σ’ αυτό οφείλονται προφανώς οι θαυμάσιοι διάλογοι, οι έξυπνες αλλαγές χώρων, οι λιτές αλλά καίριες περιγραφές των πόλεων και των ηρώων.

Στο τέλος του βιβλίου, η ηρωίδα παίρνει την εκδίκησή της αλλά το Κακό παραμένει η κυρίαρχη δύναμη. Η συγγραφέας μοιάζει να κάνει το σχόλιο: ξέρω ότι η λογοτεχνία και η δημοσιογραφία αδυνατούν να λύσουν τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας. Εγώ όμως κάνω αυτό που μπορώ. Μιλάω για τα 27.000.000 των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες δουλείας τον 21ο αιώνα. Το οι Γυναίκες στην Παραλία είναι ένα μυθιστόρημα καλογραμμένο, αγωνιώδες, επίκαιρο, βαθιά πολιτικό, ό,τι πιο κοντινό στη σχολή του Στιγκ Λάρσον, του Χένινγκ Μάνκελ και των Σγιεβάλ & Βαλέε. 

* Η ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ είναι μεταφράστρια και συγγραφέας. 

Οι γυναίκες στην παραλία
Tove Alsterdal
Μτφρ. Λύο Καλοβυρνάς
Μεταίχμιο 2015
Σελ. 432, τιμή εκδότη € 16,60