marcus-blue-390

Βραβευμένο γαλλικό νεο-νουάρ του Marcus Malte, γραμμένο με την αυτοσχεδιαστική αλληλουχία μιας τζαζ σουίτας.

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Ένας πιανίστας μάγος. Ένας τραγουδιστής της πλάκας. Ένας τυφλός ακορντεονίστας. Ένας φιλόσοφος ταξιτζής. Τι γυρεύουν αυτοί οι τέσσερις παράταιροι άνθρωποι στην έπαυλη ενός πανύψηλου μονόχειρα ζωγράφου, στα προάστια του Παρισιού;

Το πρώτο πράγμα που τους συνδέει είναι η μουσική. Το δεύτερο, η τραγωδία μιας διαλυμένης χώρας: της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Ή μήπως ο πραγματικός λόγος είναι μόνο η δολοφονία της Βέρας, μιας νεαρής Κροάτισσας που την έκαψαν ζωντανή δύο άτομα του υποκόσμου, στο Παρίσι του 21ου αιώνα; Και τι κρύβεται πίσω από τη δολοφονία της; Πριν δώσει οποιαδήποτε απάντηση, ο συγγραφέας προτάσσει ένα καίριο ερώτημα: πώς μπορείς να ορίσεις ένα γεγονός χωρίς να λάβεις υπόψη σου τις αρμονικές του – «τις νότες πίσω από τις νότες… τα ηχητικά κύματα-φαντάσματα που πολλαπλασιάζονται κι επεκτείνονται στο άπειρο, ή σχεδόν. Όπως οι επάλληλοι κύκλοι από νερό. Όπως μια ηχώ που δεν πεθαίνει… Αυτό που μένει όταν δεν έχει μείνει πια τίποτα».

Ένα βιβλίο που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια του αναγνώστη σαν neo-noir ταινία – επηρεασμένη από την Chinatown

Οι Αρμονικές –les harmoniques είναι ο αυθεντικός τίτλος του βιβλίου– είναι ένα νουάρ, πολιτικό και μουσικό αστυνομικό μυθιστόρημα, γραμμένο με την αυτοσχεδιαστική αλληλουχία μιας τζαζ σουίτας. Ο πολυγραφότατος Marcus Malte –ή Marc Martiniani, όπως είναι το πραγματικό του όνομα– σπούδασε κινηματογράφο και προσπάθησε να ζήσει ως μουσικός, πριν στραφεί στο γράψιμο με μεγάλη επιτυχία. Οι σπουδές και οι εμπειρίες του βρίσκονται αρμονικά δεμένες στο Μπλε νότες σε κόκκινο φόντο, ένα βιβλίο που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια του αναγνώστη σαν neo-noir ταινία – επηρεασμένη από την Chinatown, κατά δήλωση του συγγραφέα.

Ο Μίστερ, ο βασικός ήρωας του βιβλίου, είναι ένας Γάλλος μαύρος πιανίστας, που παίζει κλασικό bebop κάθε βράδυ, στο κλαμπ Green Dolphin. Εκεί γνωρίζει τη Βέρα, μια νεαρή κροάτισσα πρόσφυγα η οποία παλεύει με μικροδουλειές ενώ σπουδάζει θέατρο. Όταν η Βέρα δολοφονείται, και παρά την άμεση εξιχνίαση της δολοφονίας της, ο Μίστερ –ο οποίος έχει υιοθετήσει το όνομα του σκύλου της Μπίλι Χολιντέι– ξεκινάει μια απελπισμένη έρευνα για να ανακαλύψει τον αληθινό λόγο της δολοφονίας της. Συμπαραστάτης στις περιπέτειες του είναι όπως πάντοτε ο φίλος του ο Μπομπ, ο μεσόκοπος ταξιτζής-φιλόσοφος που στο ταξί του έχει πάντοτε τη σωστή κασέτα για κάθε περίσταση και για κάθε διάθεση: Έρολ Γκάρνερ και Νίνα Σιμόν, Κόουλ Πόρτερ και Μάιλς Ντέιβις, Μπαντ Πάουελ και Λάιονελ Χάμπτον.

 malte-marcus-photo
   Ο Marcus Malte

Το βιβλίο είναι αληθινά τρομακτικό – με την πρωταρχική κι απόλυτη έννοια της λέξης. Όπως τρομακτική μπορεί να είναι μόνο η πραγματική ζωή. Η φρίκη και ο τρόμος δεν προέρχονται από τα ψεύτικα αίματα των σπλάτερ· εδώ δεν έχουμε να κάνουμε μ’ έναν τραβηγμένο από τα μαλλιά κατ’ εξακολούθηση δολοφόνο, ούτε μ’ έναν διαταραγμένο που σκοτώνει βάσει pattern. Το βιβλίο μιλάει με ανατριχιαστικό ρεαλισμό για ένα πολύ μεγαλύτερο και πιο φρικαλέο έγκλημα: τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας, τα ειδεχθή εγκλήματα που διαπράχθηκαν στη διάρκειά του, τα βασανιστήρια και τις ομαδικές εκτελέσεις αμάχων κι εμπολέμων. Αλλά δεν σταματάει εκεί· δείχνει πώς το Κακό –το οποίο, επαναλαμβάνω, δεν έχει καμία σχέση με τους κακόμοιρους ψυχοπαθείς που δημιούργησε στις ΗΠΑ η διάλυση των ψυχιατρικών δομών επί προεδρίας Ρέιγκαν και Μπους– διεισδύει και δηλητηριάζει τις πολιτισμένες κοινωνίες μας μέσω παράνομων και νόμιμων δραστηριοτήτων. Ή κοινώς: cherchez l’argent.

Παρά τη «μαύρη» ατμόσφαιρα του βιβλίου, από τις πρώτες σελίδες του ο συγγραφέας δίνει μικρές ανάσες στον αναγνώστη, κάνοντας σαφές ότι η τέχνη μπορεί να γίνει συμπαραστάτης και σωτήρας μας στις πιο δύσκολες συνθήκες. Στη διάρκεια της πολιορκίας του Βούκοβαρ, η δεκάχρονη τότε Βέρα βρίσκει καταφύγιο στο θέατρο, παίζοντας τους ρόλους όλων των ηρώων του Βασιλιά Ληρ. Και δεν ξέρω αν υπήρξε ποτέ πρόσφυγας, όπως η γιαγιά της Βέρας, η οποία θα διάλεγε ως πιο πολύτιμο απόκτημά της μια βαλίτσα γεμάτη με βιβλία, αλλά το περιστατικό δίνει την ευκαιρία στο συγγραφέα να μιλήσει για την καταστροφή των βιβλιοθηκών στο Βούκοβαρ και σε άλλες πόλεις, όπως επίσης για το συστηματικό κάψιμο των βιβλίων από φανατικούς της εθνοκάθαρσης. Για να τσακίσεις το φρόνημα ενός λαού, πρέπει να καταστρέψεις τον πολιτισμό του.

Η ανάγνωση του μυθιστορήματος είναι αληθινή απόλαυση, η οποία πολλαπλασιάζεται για τους λάτρεις της τζαζ μουσικής.

Σαν αρχετυπικός ήρωας παραμυθιού, ο Μίστερ θα κοιτάξει μέσα στο πηγάδι αλλά αυτό που θα δει είναι απύθμενα τρομακτικό, πολύ πιο ματωμένο και φρικιαστικό από το μαρτυρικό θάνατο μιας απλής κοπέλας. Ζούμε σ’ έναν κόσμο σάπιο, λέει ο συγγραφέας, μολυσμένο από τη δυσωδία του χρήματος. Στο τέλος, πάντως, αφήνει να διαφανεί μια αχνή ελπίδα:

«Αρκετά!’ βρυχήθηκε ο Μίστερ.
Η κραυγή τού έγδαρε το λαιμό. Η φωνή του έσπασε….
Αρκετά’… επανέλαβε, αυτή τη φορά με μια εκπνοή. Και σ’ αυτή την εκπνοή ενώνονταν όλες οι ύστατες εκπνοές εκείνων που είχαν χαθεί –ανεξαρτήτως καταγωγής, θρησκεύματος, εθνότητας– και που δεν είχαν μόνο παρά μια κοινή βλέψη. Αυτή η εκπνοή ήταν η ομόφωνη χορωδία των νεκρών. Η ύστατη προτροπή τους για ειρήνη».

Η ανάγνωση του μυθιστορήματος είναι αληθινή απόλαυση, η οποία πολλαπλασιάζεται για τους λάτρεις της τζαζ μουσικής. Οι διαρκείς αναφορές σε μουσικούς του bebop και του hard bop, σε τραγούδια και σε ιστορικά άλμπουμ, δημιουργούν ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης, όπου δίπλα στους ήρωες συνυπάρχουν και υποφέρουν η Μπίλι Χολιντέι και ο Μπαντ Πάουελ, όλοι οι μουσικοί που διετέλεσαν κάποια στιγμή μέλη της San Quentin Jazz Band. Το βιβλίο θα μπορούσε να είναι μια μυθιστορηματική εισαγωγή στη δισκογραφία της Blue Note, ή μια αφορμή για να ακούσει κανείς ξανά μερικές από τις πιο σημαντικές τζαζ ηχογραφήσεις των δεκαετιών του ’50 και του ’60. 

ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

altΜπλε νότες σε κόκκινο φόντο
Marcus Malte
Μτφρ. Κώστας Κατσουλάρης
Κέδρος 2014
Σελ. 392, τιμή € 16,60

alt

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ροζ γλίτσα» της Φερνάντα Τρίας – Νερά κόκκινα, ψάρια νεκρά, ζωή αφόρητη

«Ροζ γλίτσα» της Φερνάντα Τρίας – Νερά κόκκινα, ψάρια νεκρά, ζωή αφόρητη

Για το μυθιστόρημα της Φερνάντα Τρίας (Fernanda Trías) «Ροζ γλίτσα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Carnívora, σε μετάφραση Ιφιγένειας Ντούμη. 

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου

«Ο Μωυσής με τον Ααρών έκαναν όπως ακριβώς του...

«Ο Σενσέι και ο χαρτοφύλακας» της Χιρόμι Καουακάμι (κριτική) – Μια ιδιαίτερη σχέση ανθίζει

«Ο Σενσέι και ο χαρτοφύλακας» της Χιρόμι Καουακάμι (κριτική) – Μια ιδιαίτερη σχέση ανθίζει

Για το μυθιστόρημα της Χιρόμι Καουακάμι (Hiromi Kawakami) «Ο Σενσέι και ο χαρτοφύλακας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα, σε μετάφραση της Μαρίας Αρώνη και της Kyoko Shibayama. Στην κεντρική εικόνα, η συγγραφέας.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Η μεταμόρφωση» του Φραντς Κάφκα – Ξυπνάς ως έντομο, πεθαίνεις ως άνθρωπος

«Η μεταμόρφωση» του Φραντς Κάφκα – Ξυπνάς ως έντομο, πεθαίνεις ως άνθρωπος

Για τη νουβέλα του Φραντς Κάφκα (Franz Kafka) «Η μεταμόρφωση», που κυκλοφόρησε πρόσφατα ξανά στα ελληνικά, σε νέα μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου, από τις εκδόσεις Δώμα. 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης 

Όταν...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

«Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου (κριτική) – Αξίζει να κάνεις παιδιά σε έναν τέτοιο κόσμο;

«Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου (κριτική) – Αξίζει να κάνεις παιδιά σε έναν τέτοιο κόσμο;

Για την παράσταση «Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου, στο θέατρο Κάτω από τη Γέφυρα μέχρι τις 13 Μαΐου. © για την εικόνα: Joey Leo

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο Κάτω...

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο πάπας των φτωχών, ο μεταρρυθμιστής και προοδευτικός πάπας που άσκησε τα παπικά του καθήκοντα επί 12 χρόνια από το 2013, πέθανε σε ηλικία 88 ετών. Στα πέντε βιβλία που παρουσιάζουμε συγκαταλέγεται η μοναδική αυτοβιογραφία του («Ελπίδα» εκδ. Gutenberg) αλλά και συνομιλίες που είχε κάνει και είχαν αποτυπωθεί στο χαρτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την νουβέλα του Αλέξανδρου Δουμά [Alexandre Dumas], «Η χλωμή κυρία» (εισαγωγή – μτφρ. – επίμετρο: Γιώργος Θάνος), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου στη σειρά «microMEGA/Λογοτεχνία», των εκδόσεων Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Νίκου Ιατρού «Αυτό έκανες πάντα», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περπατώ κάτω από τον δυνατό ήλιο. Το δέρμα μου αντιστέκεται, τα πνευμόνια...

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Νταβίντε Κόπο [Davide Coppo] «Η λάθος πλευρά» (μτφρ. Μαρία Οικονομίδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην αρχή του ντοκιμαντ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο πάπας των φτωχών, ο μεταρρυθμιστής και προοδευτικός πάπας που άσκησε τα παπικά του καθήκοντα επί 12 χρόνια από το 2013, πέθανε σε ηλικία 88 ετών. Στα πέντε βιβλία που παρουσιάζουμε συγκαταλέγεται η μοναδική αυτοβιογραφία του («Ελπίδα» εκδ. Gutenberg) αλλά και συνομιλίες που είχε κάνει και είχαν αποτυπωθεί στο χαρτ...

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές από γυναίκες συγγραφείς – Διηγήματα μεταξύ υπογείωσης και απογείωσης

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές από γυναίκες συγγραφείς – Διηγήματα μεταξύ υπογείωσης και απογείωσης

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές διηγημάτων από γυναίκες συγγραφείς, που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2024 και ενδεχομένως πέρασαν κάτω από το ραντάρ μας. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το διήγημα μένει συνήθως χαμηλόφωνο...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ