marcus-blue-390

Βραβευμένο γαλλικό νεο-νουάρ του Marcus Malte, γραμμένο με την αυτοσχεδιαστική αλληλουχία μιας τζαζ σουίτας.

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Ένας πιανίστας μάγος. Ένας τραγουδιστής της πλάκας. Ένας τυφλός ακορντεονίστας. Ένας φιλόσοφος ταξιτζής. Τι γυρεύουν αυτοί οι τέσσερις παράταιροι άνθρωποι στην έπαυλη ενός πανύψηλου μονόχειρα ζωγράφου, στα προάστια του Παρισιού;

Το πρώτο πράγμα που τους συνδέει είναι η μουσική. Το δεύτερο, η τραγωδία μιας διαλυμένης χώρας: της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Ή μήπως ο πραγματικός λόγος είναι μόνο η δολοφονία της Βέρας, μιας νεαρής Κροάτισσας που την έκαψαν ζωντανή δύο άτομα του υποκόσμου, στο Παρίσι του 21ου αιώνα; Και τι κρύβεται πίσω από τη δολοφονία της; Πριν δώσει οποιαδήποτε απάντηση, ο συγγραφέας προτάσσει ένα καίριο ερώτημα: πώς μπορείς να ορίσεις ένα γεγονός χωρίς να λάβεις υπόψη σου τις αρμονικές του – «τις νότες πίσω από τις νότες… τα ηχητικά κύματα-φαντάσματα που πολλαπλασιάζονται κι επεκτείνονται στο άπειρο, ή σχεδόν. Όπως οι επάλληλοι κύκλοι από νερό. Όπως μια ηχώ που δεν πεθαίνει… Αυτό που μένει όταν δεν έχει μείνει πια τίποτα».

Ένα βιβλίο που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια του αναγνώστη σαν neo-noir ταινία – επηρεασμένη από την Chinatown

Οι Αρμονικές –les harmoniques είναι ο αυθεντικός τίτλος του βιβλίου– είναι ένα νουάρ, πολιτικό και μουσικό αστυνομικό μυθιστόρημα, γραμμένο με την αυτοσχεδιαστική αλληλουχία μιας τζαζ σουίτας. Ο πολυγραφότατος Marcus Malte –ή Marc Martiniani, όπως είναι το πραγματικό του όνομα– σπούδασε κινηματογράφο και προσπάθησε να ζήσει ως μουσικός, πριν στραφεί στο γράψιμο με μεγάλη επιτυχία. Οι σπουδές και οι εμπειρίες του βρίσκονται αρμονικά δεμένες στο Μπλε νότες σε κόκκινο φόντο, ένα βιβλίο που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια του αναγνώστη σαν neo-noir ταινία – επηρεασμένη από την Chinatown, κατά δήλωση του συγγραφέα.

Ο Μίστερ, ο βασικός ήρωας του βιβλίου, είναι ένας Γάλλος μαύρος πιανίστας, που παίζει κλασικό bebop κάθε βράδυ, στο κλαμπ Green Dolphin. Εκεί γνωρίζει τη Βέρα, μια νεαρή κροάτισσα πρόσφυγα η οποία παλεύει με μικροδουλειές ενώ σπουδάζει θέατρο. Όταν η Βέρα δολοφονείται, και παρά την άμεση εξιχνίαση της δολοφονίας της, ο Μίστερ –ο οποίος έχει υιοθετήσει το όνομα του σκύλου της Μπίλι Χολιντέι– ξεκινάει μια απελπισμένη έρευνα για να ανακαλύψει τον αληθινό λόγο της δολοφονίας της. Συμπαραστάτης στις περιπέτειες του είναι όπως πάντοτε ο φίλος του ο Μπομπ, ο μεσόκοπος ταξιτζής-φιλόσοφος που στο ταξί του έχει πάντοτε τη σωστή κασέτα για κάθε περίσταση και για κάθε διάθεση: Έρολ Γκάρνερ και Νίνα Σιμόν, Κόουλ Πόρτερ και Μάιλς Ντέιβις, Μπαντ Πάουελ και Λάιονελ Χάμπτον.

 malte-marcus-photo
   Ο Marcus Malte

Το βιβλίο είναι αληθινά τρομακτικό – με την πρωταρχική κι απόλυτη έννοια της λέξης. Όπως τρομακτική μπορεί να είναι μόνο η πραγματική ζωή. Η φρίκη και ο τρόμος δεν προέρχονται από τα ψεύτικα αίματα των σπλάτερ· εδώ δεν έχουμε να κάνουμε μ’ έναν τραβηγμένο από τα μαλλιά κατ’ εξακολούθηση δολοφόνο, ούτε μ’ έναν διαταραγμένο που σκοτώνει βάσει pattern. Το βιβλίο μιλάει με ανατριχιαστικό ρεαλισμό για ένα πολύ μεγαλύτερο και πιο φρικαλέο έγκλημα: τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας, τα ειδεχθή εγκλήματα που διαπράχθηκαν στη διάρκειά του, τα βασανιστήρια και τις ομαδικές εκτελέσεις αμάχων κι εμπολέμων. Αλλά δεν σταματάει εκεί· δείχνει πώς το Κακό –το οποίο, επαναλαμβάνω, δεν έχει καμία σχέση με τους κακόμοιρους ψυχοπαθείς που δημιούργησε στις ΗΠΑ η διάλυση των ψυχιατρικών δομών επί προεδρίας Ρέιγκαν και Μπους– διεισδύει και δηλητηριάζει τις πολιτισμένες κοινωνίες μας μέσω παράνομων και νόμιμων δραστηριοτήτων. Ή κοινώς: cherchez l’argent.

Παρά τη «μαύρη» ατμόσφαιρα του βιβλίου, από τις πρώτες σελίδες του ο συγγραφέας δίνει μικρές ανάσες στον αναγνώστη, κάνοντας σαφές ότι η τέχνη μπορεί να γίνει συμπαραστάτης και σωτήρας μας στις πιο δύσκολες συνθήκες. Στη διάρκεια της πολιορκίας του Βούκοβαρ, η δεκάχρονη τότε Βέρα βρίσκει καταφύγιο στο θέατρο, παίζοντας τους ρόλους όλων των ηρώων του Βασιλιά Ληρ. Και δεν ξέρω αν υπήρξε ποτέ πρόσφυγας, όπως η γιαγιά της Βέρας, η οποία θα διάλεγε ως πιο πολύτιμο απόκτημά της μια βαλίτσα γεμάτη με βιβλία, αλλά το περιστατικό δίνει την ευκαιρία στο συγγραφέα να μιλήσει για την καταστροφή των βιβλιοθηκών στο Βούκοβαρ και σε άλλες πόλεις, όπως επίσης για το συστηματικό κάψιμο των βιβλίων από φανατικούς της εθνοκάθαρσης. Για να τσακίσεις το φρόνημα ενός λαού, πρέπει να καταστρέψεις τον πολιτισμό του.

Η ανάγνωση του μυθιστορήματος είναι αληθινή απόλαυση, η οποία πολλαπλασιάζεται για τους λάτρεις της τζαζ μουσικής.

Σαν αρχετυπικός ήρωας παραμυθιού, ο Μίστερ θα κοιτάξει μέσα στο πηγάδι αλλά αυτό που θα δει είναι απύθμενα τρομακτικό, πολύ πιο ματωμένο και φρικιαστικό από το μαρτυρικό θάνατο μιας απλής κοπέλας. Ζούμε σ’ έναν κόσμο σάπιο, λέει ο συγγραφέας, μολυσμένο από τη δυσωδία του χρήματος. Στο τέλος, πάντως, αφήνει να διαφανεί μια αχνή ελπίδα:

«Αρκετά!’ βρυχήθηκε ο Μίστερ.
Η κραυγή τού έγδαρε το λαιμό. Η φωνή του έσπασε….
Αρκετά’… επανέλαβε, αυτή τη φορά με μια εκπνοή. Και σ’ αυτή την εκπνοή ενώνονταν όλες οι ύστατες εκπνοές εκείνων που είχαν χαθεί –ανεξαρτήτως καταγωγής, θρησκεύματος, εθνότητας– και που δεν είχαν μόνο παρά μια κοινή βλέψη. Αυτή η εκπνοή ήταν η ομόφωνη χορωδία των νεκρών. Η ύστατη προτροπή τους για ειρήνη».

Η ανάγνωση του μυθιστορήματος είναι αληθινή απόλαυση, η οποία πολλαπλασιάζεται για τους λάτρεις της τζαζ μουσικής. Οι διαρκείς αναφορές σε μουσικούς του bebop και του hard bop, σε τραγούδια και σε ιστορικά άλμπουμ, δημιουργούν ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης, όπου δίπλα στους ήρωες συνυπάρχουν και υποφέρουν η Μπίλι Χολιντέι και ο Μπαντ Πάουελ, όλοι οι μουσικοί που διετέλεσαν κάποια στιγμή μέλη της San Quentin Jazz Band. Το βιβλίο θα μπορούσε να είναι μια μυθιστορηματική εισαγωγή στη δισκογραφία της Blue Note, ή μια αφορμή για να ακούσει κανείς ξανά μερικές από τις πιο σημαντικές τζαζ ηχογραφήσεις των δεκαετιών του ’50 και του ’60. 

ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

altΜπλε νότες σε κόκκινο φόντο
Marcus Malte
Μτφρ. Κώστας Κατσουλάρης
Κέδρος 2014
Σελ. 392, τιμή € 16,60

alt

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

Για το μυθιστόρημα του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ [Mohamed Mbougar Sarr] «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Πατάκη), που τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη διάκριση των γαλλικών γραμμάτων, το βραβείο Goncourt, για το 2021. Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας. 

...
«Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» του Μπάρι Χάνα (κριτική) – Λογοτεχνία των αντιθέσεων για μια συναρπαστική ανάγνωση

«Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» του Μπάρι Χάνα (κριτική) – Λογοτεχνία των αντιθέσεων για μια συναρπαστική ανάγνωση

Για τη συλλογή διηγημάτων του Μπάρι Χάνα [Barry Hannah] «Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Καστανιώτη). Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας Μπάρι Χάνα.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Οι Ψεύτες...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ