american-beauty-dinner-table

Του Αλέξανδρου Στεργιόπουλου

Ο J.G. Ballard στο βιβλίο του Εκτός Ελέγχου (εκδ. Άγρα) αποκαλύπτει τις λεπτές, γκρίζες αποχρώσεις των οικογενειακών σχέσεων. Εστιάζει σε αυτό που δεν φαίνεται και όμως είναι εκεί. Στους εν υπνώσει τρομοκρατικούς παράγοντες που μπορούν να ενεργοποιηθούν ανά πάσα στιγμή.

Όχι, δεν έχουμε να κάνουμε με το προφίλ ενός ατελούς οικογενειακού περιβάλλοντος. Αντίθετα. Η τελειότητα του είναι που μας απασχολεί και κάνει τη νουβέλα του Ballard καμπανάκι κινδύνου. Ο Σαλβαδόρ Νταλί έλεγε «μην κυνηγάτε την τελειότητα, δεν πρόκειται να τη φτάσετε πότε». Κάποιοι νομίζουν ότι το έχουν κάνει, τονίζει ο συγγραφέας. Τα όρια με το χάος είναι τόσο αχνά, που τα περνάς δίχως να το καταλάβεις. Κι αυτό είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος. Η περιδιάβαση σε ναρκοπέδιο, όπου κάποιος έβγαλε ηθελημένα την πινακίδα «προσοχή νάρκες». Η τραγωδία είναι αναπόφευκτη. Το σοκ τόσο ισχυρό που μπορεί να ανασυνθέσει την κομματιασμένη «τέλεια» εικόνα. Τραχιά και με πολλές σκιές. Ο Ballard ακολουθεί τον Νταλί και επισημαίνει: «προσέξτε, ο παράδεισος πάντα κρύβει μια κόλαση». 

Η τελειότητα του είναι που μας απασχολεί και κάνει τη νουβέλα του Ballard καμπανάκι κινδύνου

Σοκ και δέος

Ο Ballard συνδυάζει το αστυνομικό μυθιστόρημα με το ψυχολογικό θρίλερ. Εξιχνιάζει μια δολοφονία. Όχι, μόνο των μελών μιας κοινότητας του Δυτικού Λονδίνου. Αλλά της κοινωνίας ολόκληρης. Του δυτικού πολιτισμού που παρασύρεται από την ταχύτητα του.

Η επιλογή του γιατρού Ρίτσαρντ Γκρέβιλ, αναπληρωματικού ψυχιατρικού συμβούλου της Αστυνομίας του Λονδίνου, για κεντρικό ήρωα έχει μεγάλη σημασία. Μέσα από το ιατροδικαστικό ημερολόγιο σκύβουμε πάνω από το σώμα της «Αγίας Οικογένειας». Συμβολισμός που οδηγεί στην ερμηνεία του μυστηρίου. Η παράθεση των ημερολογιακών σελίδων γίνεται με τρόπο άμεσο, χωρίς περιττές λεπτομέρειες. Ο ήρωας του βιβλίου αναζητά τι κρύβεται πίσω από τη δολοφονία των τριάντα δύο ενηλίκων. Την ταυτότητα αυτής και μετά τους δράστες. Διεξάγει τη δική του αστυνομική έρευνα, προσπαθώντας να δει πέρα από το αίμα.

alt
    J.G. Ballard

Ο Ballard επιλέγει να αφήσει τη γραμμή του αίματος στο φόντο, ενισχύοντας το μυστήριο. Ο Γκρέβιλ ανατρέπει τα στερεότυπα στην ερευνητική διαδικασία. Αν και θα έπρεπε να είναι πιο ψυχρός λόγω επαγγέλματος και να μένει στα δεδομένα, αντιδρά. Μάλλον αντανακλαστικά, αφού η τελειότητα που αντικρίζει στο τόπο της δολοφονίας τον ξενίζει. Το Πάνγκμπερν Βίλλατζ αντιπροσωπεύει την καθωσπρέπει κοινωνία, την ευζωία και την εύθραυστη ομορφιά. Τα στοιχεία που έρχονται στο φως ενισχύουν την εικόνα. Αδιέξοδο. Με σημασία στη λεπτομέρεια που εξέχει κάτω από το χαλί της γρήγορης τακτοποίησης, ο συγγραφέας ξετυλίγει το κουβάρι της τραγωδίας. Εδώ, η ομορφιά δεν σώζει τον κόσμο, τον σκοτώνει. Γιατί; Διότι οι φόνοι διαπράχθηκαν από χέρια παιδιών. Από ζωές υπό διαμόρφωση και υπό εξέλιξη. 

Για τον Ballard μεγαλύτερη σημασία έχει ο προβληματισμός και όχι ο συναισθηματισμός. Προσπαθεί να εξηγήσει και να προβλέψει το μέλλον. Των παιδιών και της κοινωνίας. Η ψυχραιμία και η σύνεση οδηγούν την αφήγηση. Η θλίψη ακολουθεί.

Το προκλητικό μυθιστόρημα του Ballard ταράζει τα καθιερωμένα ήθη και τις παγιωμένες αντιλήψεις. Η ενδελέχεια του αστυνομικού, η εμβάθυνση στον ψυχισμό και ο στοχασμός για την κοινωνία, συναντώνται σε αυτή τη μινιμαλιστική ιστορία. 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΕΡΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

altΕκτός Ελέγχου
J.G. Ballard
Άγρα 2010
Σελ. 136, τιμή € 12,50

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ J.G. BALLARD

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Χιροσίμα» του Τζον Χέρσι – 80 χρόνια από όταν έσβησε ο κόσμος διαβάζουμε το βιβλίο που αποκάλυψε τη φρίκη

«Χιροσίμα» του Τζον Χέρσι – 80 χρόνια από όταν έσβησε ο κόσμος διαβάζουμε το βιβλίο που αποκάλυψε τη φρίκη

Για το βιβλίο του Τζον Χέρσι (John Hersey) «Χιροσίμα» (μτφρ. Νίκος Αγγελόπουλος, εκδ. Σάλτο). Ογδόντα χρόνια συμπληρώνονται στις 6 Αυγούστου από τη ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας. Κεντρική εικόνα: Η Χιροσίμα, αμέσως μετά (πηγή: Britannica).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

«Η θεία του Σίτον» του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (κριτική) – Φόβοι για μάγισσες και το φάντασμα της αποικιοκρατίας

«Η θεία του Σίτον» του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (κριτική) – Φόβοι για μάγισσες και το φάντασμα της αποικιοκρατίας

Για το εκτενές διήγημα του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (Walter de la Mare) «Η θεία του Σίτον» (μτφρ. Ευαγγελία Κουλιζάκη, εκδ. Στερέωμα). Κεντρική εικόνα: Από την ταινία «The witch in the window» (2018).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
«Λευκό» της Χαν Γκανγκ (κριτική) – Σπουδή στη λευκότητα

«Λευκό» της Χαν Γκανγκ (κριτική) – Σπουδή στη λευκότητα

Για το μυθοπλαστικό έργο της Χαν Γκανγκ (Han Kang) «Λευκό» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: Η συγγραφέας. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Λευκό χάπι, λευκά μαλλιά, φεγγάρι, χιόνι, αλάτι, γλά...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χορτοφάγος» της Χαν Γκανγκ, σε σκηνοθεσία της Ντάρια Ντεφλοριάν (κριτική) – Ξεριζώνοντας πατριαρχικές αντιλήψεις επί σκηνής

«Η χορτοφάγος» της Χαν Γκανγκ, σε σκηνοθεσία της Ντάρια Ντεφλοριάν (κριτική) – Ξεριζώνοντας πατριαρχικές αντιλήψεις επί σκηνής

Για την παράσταση «Η χορτοφάγος», βασισμένη στο μυθιστόρημα της Χαν Γκανγκ (Han Kang), σε σκηνοθεσία Ντάρια Ντεφλοριάν (Daria Deflorian), στην Πειραιώς 260. © εικόνας: Andrea Pizzalis 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Σ...

Είναι ο νέος Σούπερμαν «υπερβολικά woke»; Μια αναδρομή στην έντυπη ιστορία του φανερώνει έναν ήρωα διαφορετικό από τα στερεότυπα

Είναι ο νέος Σούπερμαν «υπερβολικά woke»; Μια αναδρομή στην έντυπη ιστορία του φανερώνει έναν ήρωα διαφορετικό από τα στερεότυπα

Με αφορμή την κυκλοφορία της πρόσφατης ταινίας «Superman» (2025) και τον ισχυρισμό ορισμένων πως η νέα εκδοχή «παραείναι woke», διατρέχουμε την έντυπη ιστορία του ήρωα, ο οποίος ανέκαθεν πρέσβευε τις αξίες της δικαιοσύνης και της βοήθειας προς τους καταπιεσμένους. 

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός ...

«Ο τάφος της Αντιγόνης» της Μαρία Θαμπράνο (κριτική) – Πεδίο όπου συγκλίνουν προβληματισμοί για τη δικαιοσύνη, το φύλο, την ταυτότητα

«Ο τάφος της Αντιγόνης» της Μαρία Θαμπράνο (κριτική) – Πεδίο όπου συγκλίνουν προβληματισμοί για τη δικαιοσύνη, το φύλο, την ταυτότητα

Για το θεατρικό κείμενο της Μαρία Θαμπράνο (María Zambrano) «Ο τάφος της Αντιγόνης» (μτφρ. Μαίρη Ι. Γιόση, Χρήστος Σιορίκης, εκδ. Loggia). Κεντρική εικόνα: Η συγγραφέας.

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου 

Οι μύ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ