langley390

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Πώς μπορεί να επιζήσει ένας άνθρωπος όταν έχει αποκλειστεί από τον κόσμο, όταν οι αισθήσεις του έχουν ακυρωθεί και δεν υπάρχει τρόπος να λαμβάνει μηνύματα από το περιβάλλον; Ο Χόμερ, κεντρικός αφηγητής του «Χόμερ και Λανγκλέυ», στο τέλος της ζωής του βυθίστηκε στο σκοτάδι και τη σιωπή πάσχοντας από τυφλότητα και κώφωση.

Όμως, βρήκε τον τρόπο να επικοινωνεί, να διατηρεί τη μνήμη και τη συνείδησή του ζωντανή. Το μυθιστόρημα του E.L. Doctorow δεν είναι παρά η σπαρακτική καταγραφή στη γραφομηχανή της «ασίγαστης» συνείδησης του ήρωά του ο οποίος ανακαλεί όλα τα σημαντικά γεγονότα της ζωής του, όλα τα στάδια της οικογενειακής του ιστορίας με φόντο τα γεγονότα-ορόσημα του εικοστού αιώνα.

Μέσα από τον «αναξιόπιστο» ήρωα, περιγράφονται τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα στην Αμερική και σε όλο τον κόσμο

Ο Ντοκτορόου έχει περιγράψει το ατομικό δράμα στο πλαίσιο ενός μεγαλύτερου δράματος, δίνοντας την ευρύτερη εικόνα της εποχής που εκτυλίσσεται η αφήγηση, σε έναν αριθμό μυθιστορημάτων. Στο Ραγκτάιμ, στο Μπίλι Μπαθγκέιτ, στη Στρατιά και στο Βιβλίο του Ντάνιελ έχει εξερευνήσει και αποδώσει τη ζωή των ηρώων του σε ταραγμένες ιστορικές στιγμές αλλά και την επίδραση της Ιστορίας στην ιστορία τους. Εδώ, ο συγγραφέας πειραματίζεται με κάτι ακόμα πιο τολμηρό: Επιλέγει την πραγματική ιστορία των αδελφών Κόλλυερ -γνωστών εργένηδων που έζησαν απομονωμένοι στο σπίτι τους, για τους οποίους έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά-, δίνοντας στον «αφοπλισμένο» τυφλό αδελφό τον ρόλο του αφηγητή της ιστορίας.

Το μυθιστόρημα διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος του εικοστού αιώνα και μέσα από τον «αναξιόπιστο» Χόμερ περιγράφονται τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα στην Αμερική και σε όλο τον κόσμο, όπως εκείνος τα συλλαμβάνει με τις ατελείς αισθήσεις του. Ενίοτε αυτά που ο Χόμερ «βλέπει» είναι πολύ πιο καίρια απ’ όσα προσλαμβάνουν οι υπόλοιποι. Για παράδειγμα, το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι μια από τις ωραιότερες μέρες της ζωής του, επειδή επιτέλους απαλλάσσεται από την εσωστρέφεια, όταν ακούει τις χαρούμενες φωνές, τους πανηγυρισμούς και τις μουσικές, και βγαίνοντας από το σπίτι βιώνει για πρώτη φορά τη συντροφικότητα και την παλλόμενη αισιοδοξία που έρχεται από τον εξωτερικό κόσμο. 

Αρχετυπικές φοβίες

doctorow
  Ο συγγραφέας E.L. Doctorow

Ο εγκλεισμός, η εγκατάλειψη και η παγίδευση είναι κάποιες από τις ισχυρότερες αρχετυπικές φοβίες και ίσως αυτές να συνέβαλαν στην ενίσχυση του μύθου που περιέβαλε τους αδελφούς Κόλλυερ. Οι αδελφοί Χόμερ και Λανγκλέυ υπήρξαν δυο εκκεντρικοί εργένηδες από ευκατάστατη οικογένεια του Μανχάταν, αναχωρητές από πεποίθηση και έγκλειστοι από επιλογή. Όταν οι σωροί τους ανακαλύφθηκαν σε αποσύνθεση την άνοιξη του 1947 στην οικογενειακή κομψή κατοικία τους στην Πέμπτη Λεωφόρο του Μανχάταν, ανάμεσα σε τόνους σκουπιδιών, γράφτηκαν μια σειρά από άρθρα στις εφημερίδες, προκάλεσαν το δημόσιο ενδιαφέρον, έγιναν ήρωες μυθιστορημάτων, θεατρικών έργων και πλήθους θρύλων και ανεκδότων.

Μέσα στο σπίτι βρέθηκαν τόνοι σκουπιδιών, εφημερίδες, καροτσάκια, σκουριασμένα ποδήλατα, πολυέλαιοι, φωτογραφικές μηχανές, κούκλες βιτρίνας, πίνακες, βιβλία, γάτες, μουσικά όργανα, και μια τεράστια αραχνιασμένη Ford στην τραπεζαρία. Τα αντικείμενα αυτά κάλυπταν σχεδόν κάθε διαθέσιμη επιφάνεια έτσι που η μετακίνηση των δυο αντρών μέσα στο σπίτι πρέπει να ήταν ιδιαίτερα δύσκολη.

Οι Κόλλυερ είχαν γίνει διάσημοι όχι μόνο λόγω της τεράστιας συλλογής σκουπιδιών, αλλά και για τις δικαστικές διαμάχες με διάφορους οργανισμούς και φορείς καθώς αρνούνταν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Ο Λανγκλέυ πίστευε πως θα έπαυε να είναι ελεύθερος άνθρωπος αν υποτασσόταν στις εξωτερικές πιέσεις. Υπέφερε, επίσης, από διάφορες εμμονές για διαρρήκτες που είχαν βάλει στο μάτι τις «συλλογές» του, και είχε στήσει πολλές παγίδες σε διάφορα σημεία του σπιτιού – σε μια εξ αυτών πιάστηκε κι ο ίδιος. Έτσι, άλλωστε, προκλήθηκε ο θάνατός του, και κατά συνέπεια και ο θάνατος του αδελφού ο οποίος ήταν απόλυτα εξαρτημένος από αυτόν.

 Το «βλέμμα» του τυφλού

homer langley1
   Από το σπίτι των αδελφών Κόλλυερ ανασύρθηκαν αντικείμενα 
   βάρους 150 τόνων. 

Η αφήγηση δοσμένη μέσα από το «βλέμμα» του τυφλού είναι εμπλουτισμένη με πολλές λεπτομέρειες, απτικές και οσφρητικές, συναισθηματικές διακυμάνσεις, αποχρώσεις στις φωνές και στους ήχους, στις δονήσεις και στις ασύλληπτες για τους άλλους εκδηλώσεις της ανθρώπινης εμπειρίας. Η ερώτηση που διατρέχει το μυθιστόρημα δεν είναι το «πώς πέθαναν» αλλά το «πώς έζησαν» οι θρυλικοί αδελφοί. Ως νεαρός ο Χόμερ ήταν ένας πολλά υποσχόμενος πιανίστας, η τυφλότητά του δεν αποτελούσε αναπηρία για τον κοινωνικό κύκλο των Κόλλυερ, αλλά ένα ακόμα χαρακτηριστικό του.

Τα πιο διασκεδαστικά σημεία είναι εκείνα όπου οι χαρακτήρες έρχονται σε επαφή με ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, καθώς η οπτική του Χόμερ απομυθοποιεί πρόσωπα και σημαντικές ιστορικές στιγμές

Τα πιο διασκεδαστικά σημεία είναι εκείνα όπου οι χαρακτήρες έρχονται σε επαφή με ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, καθώς η οπτική του Χόμερ απομυθοποιεί πρόσωπα και σημαντικές ιστορικές στιγμές. Όταν ο συγγραφέας περιγράφει τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, την οικονομική ύφεση, την ποτοαπαγόρευση, τον Ψυχρό πόλεμο, την Κορέα, το Βιετνάμ, τη δολοφονία του Κέννεντι, ο αναγνώστης βιώνει ό,τι και ο Χόμερ. Μεγάλα ιστορικά γεγονότα περνούν απαρατήρητα, ή τον απασχολούν ελάχιστα. Σε μια αντιπολεμική διαδήλωση που βρέθηκαν τυχαία συναντούν μια παρέα χίπηδων, μια «παράξενη ράτσα πολιτών» οι οποίοι επιστρέφουν μαζί τους στο σπίτι και μένουν εκεί για ένα διάστημα. Λόγω της παραμελημένης εμφάνισης τους, τους υποδέχονται ως μέλη της ομάδας. Ο Λανγκλέυ γίνεται ένα είδος γκουρού, ο δε Χόμερ αποκτά ερωτική σχέση με ένα νέο, τρυφερό κορίτσι της παρέας. Στο σημείο αυτό ο Ντοκτορόου παρεμβαίνει στη βιογραφία τους επεκτείνοντας τη ζωή τους για δυο ακόμα δεκαετίες προκειμένου να συναναστραφούν του χίπις του εβδομήντα, μια από τις ωραιότερες στιγμές του βιβλίου, καθώς τους δίνεται η ευκαιρία να βιώσουν την ελευθεριακή ατμόσφαιρα της εποχής. Η χαλαρότητα, η κοινοκτημοσύνη, η αδιαφορία για τους κοινωνικούς κανόνες, οι πειραματισμοί με τα όρια της συνείδησης, βρίσκουν τους αδελφούς Κόλλυερ σε απόλυτη σύμπλευση με τα παιδιά των λουλουδιών.

Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση του Χόμερ απευθύνεται σε μια γαλλίδα δημοσιογράφο την οποία συνάντησε μια φορά, όταν εκείνη είχε πάει στο σπίτι των Κόλλυερ για να τους πάρει συνέντευξη. Ταυτόχρονα είναι και μια απέλπιδα προσπάθεια να μη χαθεί από τον κόσμο, να κρατηθεί στη ζωή. Η γραφή είναι υποβλητική, οι περιγραφές καθηλωτικές, άλλοτε δοσμένες με υπόγειο χιούμορ και άλλοτε με ελεγειακό σκεπτικισμό, η δε άρτια μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου συμβάλλει στην απόλαυση της ανάγνωσης αυτής της συγκλονιστικής μυθιστοριογραφικής βιογραφίας. 

ΑΡΓΥΡΩ ΜΑΝΤΟΓΛΟΥ

altΧόμερ και Λάνγκλεϋ
E.L. Doctorow
Μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου
Εκδόσεις Πατάκη, 2013
Σελ. 285, τιμή € 12,70

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ E.L. DOCTOROW

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

Για το μυθιστόρημα της Άννα Καβάν [Anna Kavan] «Πάγος» (μτφρ. Λευτέρης Καλοσπύρος, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: Η Anna Kavan από τον Walker Evans © Metropolitan Museum of Art.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

«Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ (κριτική) – Στα χνάρια ενός κόσμου που χάνεται

«Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ (κριτική) – Στα χνάρια ενός κόσμου που χάνεται

Για την τριλογία «Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ [Hermann Broch] (μτφρ. Σοφία Αυγερινού, εκδ. Έρμα). Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας Χέρμαν Μπροχ.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Εάν δεχτούμε ότι είμαστε περιφερόμενες σκιές ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ