langley390

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Πώς μπορεί να επιζήσει ένας άνθρωπος όταν έχει αποκλειστεί από τον κόσμο, όταν οι αισθήσεις του έχουν ακυρωθεί και δεν υπάρχει τρόπος να λαμβάνει μηνύματα από το περιβάλλον; Ο Χόμερ, κεντρικός αφηγητής του «Χόμερ και Λανγκλέυ», στο τέλος της ζωής του βυθίστηκε στο σκοτάδι και τη σιωπή πάσχοντας από τυφλότητα και κώφωση.

Όμως, βρήκε τον τρόπο να επικοινωνεί, να διατηρεί τη μνήμη και τη συνείδησή του ζωντανή. Το μυθιστόρημα του E.L. Doctorow δεν είναι παρά η σπαρακτική καταγραφή στη γραφομηχανή της «ασίγαστης» συνείδησης του ήρωά του ο οποίος ανακαλεί όλα τα σημαντικά γεγονότα της ζωής του, όλα τα στάδια της οικογενειακής του ιστορίας με φόντο τα γεγονότα-ορόσημα του εικοστού αιώνα.

Μέσα από τον «αναξιόπιστο» ήρωα, περιγράφονται τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα στην Αμερική και σε όλο τον κόσμο

Ο Ντοκτορόου έχει περιγράψει το ατομικό δράμα στο πλαίσιο ενός μεγαλύτερου δράματος, δίνοντας την ευρύτερη εικόνα της εποχής που εκτυλίσσεται η αφήγηση, σε έναν αριθμό μυθιστορημάτων. Στο Ραγκτάιμ, στο Μπίλι Μπαθγκέιτ, στη Στρατιά και στο Βιβλίο του Ντάνιελ έχει εξερευνήσει και αποδώσει τη ζωή των ηρώων του σε ταραγμένες ιστορικές στιγμές αλλά και την επίδραση της Ιστορίας στην ιστορία τους. Εδώ, ο συγγραφέας πειραματίζεται με κάτι ακόμα πιο τολμηρό: Επιλέγει την πραγματική ιστορία των αδελφών Κόλλυερ -γνωστών εργένηδων που έζησαν απομονωμένοι στο σπίτι τους, για τους οποίους έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά-, δίνοντας στον «αφοπλισμένο» τυφλό αδελφό τον ρόλο του αφηγητή της ιστορίας.

Το μυθιστόρημα διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος του εικοστού αιώνα και μέσα από τον «αναξιόπιστο» Χόμερ περιγράφονται τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα στην Αμερική και σε όλο τον κόσμο, όπως εκείνος τα συλλαμβάνει με τις ατελείς αισθήσεις του. Ενίοτε αυτά που ο Χόμερ «βλέπει» είναι πολύ πιο καίρια απ’ όσα προσλαμβάνουν οι υπόλοιποι. Για παράδειγμα, το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι μια από τις ωραιότερες μέρες της ζωής του, επειδή επιτέλους απαλλάσσεται από την εσωστρέφεια, όταν ακούει τις χαρούμενες φωνές, τους πανηγυρισμούς και τις μουσικές, και βγαίνοντας από το σπίτι βιώνει για πρώτη φορά τη συντροφικότητα και την παλλόμενη αισιοδοξία που έρχεται από τον εξωτερικό κόσμο. 

Αρχετυπικές φοβίες

doctorow
  Ο συγγραφέας E.L. Doctorow

Ο εγκλεισμός, η εγκατάλειψη και η παγίδευση είναι κάποιες από τις ισχυρότερες αρχετυπικές φοβίες και ίσως αυτές να συνέβαλαν στην ενίσχυση του μύθου που περιέβαλε τους αδελφούς Κόλλυερ. Οι αδελφοί Χόμερ και Λανγκλέυ υπήρξαν δυο εκκεντρικοί εργένηδες από ευκατάστατη οικογένεια του Μανχάταν, αναχωρητές από πεποίθηση και έγκλειστοι από επιλογή. Όταν οι σωροί τους ανακαλύφθηκαν σε αποσύνθεση την άνοιξη του 1947 στην οικογενειακή κομψή κατοικία τους στην Πέμπτη Λεωφόρο του Μανχάταν, ανάμεσα σε τόνους σκουπιδιών, γράφτηκαν μια σειρά από άρθρα στις εφημερίδες, προκάλεσαν το δημόσιο ενδιαφέρον, έγιναν ήρωες μυθιστορημάτων, θεατρικών έργων και πλήθους θρύλων και ανεκδότων.

Μέσα στο σπίτι βρέθηκαν τόνοι σκουπιδιών, εφημερίδες, καροτσάκια, σκουριασμένα ποδήλατα, πολυέλαιοι, φωτογραφικές μηχανές, κούκλες βιτρίνας, πίνακες, βιβλία, γάτες, μουσικά όργανα, και μια τεράστια αραχνιασμένη Ford στην τραπεζαρία. Τα αντικείμενα αυτά κάλυπταν σχεδόν κάθε διαθέσιμη επιφάνεια έτσι που η μετακίνηση των δυο αντρών μέσα στο σπίτι πρέπει να ήταν ιδιαίτερα δύσκολη.

Οι Κόλλυερ είχαν γίνει διάσημοι όχι μόνο λόγω της τεράστιας συλλογής σκουπιδιών, αλλά και για τις δικαστικές διαμάχες με διάφορους οργανισμούς και φορείς καθώς αρνούνταν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Ο Λανγκλέυ πίστευε πως θα έπαυε να είναι ελεύθερος άνθρωπος αν υποτασσόταν στις εξωτερικές πιέσεις. Υπέφερε, επίσης, από διάφορες εμμονές για διαρρήκτες που είχαν βάλει στο μάτι τις «συλλογές» του, και είχε στήσει πολλές παγίδες σε διάφορα σημεία του σπιτιού – σε μια εξ αυτών πιάστηκε κι ο ίδιος. Έτσι, άλλωστε, προκλήθηκε ο θάνατός του, και κατά συνέπεια και ο θάνατος του αδελφού ο οποίος ήταν απόλυτα εξαρτημένος από αυτόν.

 Το «βλέμμα» του τυφλού

homer langley1
   Από το σπίτι των αδελφών Κόλλυερ ανασύρθηκαν αντικείμενα 
   βάρους 150 τόνων. 

Η αφήγηση δοσμένη μέσα από το «βλέμμα» του τυφλού είναι εμπλουτισμένη με πολλές λεπτομέρειες, απτικές και οσφρητικές, συναισθηματικές διακυμάνσεις, αποχρώσεις στις φωνές και στους ήχους, στις δονήσεις και στις ασύλληπτες για τους άλλους εκδηλώσεις της ανθρώπινης εμπειρίας. Η ερώτηση που διατρέχει το μυθιστόρημα δεν είναι το «πώς πέθαναν» αλλά το «πώς έζησαν» οι θρυλικοί αδελφοί. Ως νεαρός ο Χόμερ ήταν ένας πολλά υποσχόμενος πιανίστας, η τυφλότητά του δεν αποτελούσε αναπηρία για τον κοινωνικό κύκλο των Κόλλυερ, αλλά ένα ακόμα χαρακτηριστικό του.

Τα πιο διασκεδαστικά σημεία είναι εκείνα όπου οι χαρακτήρες έρχονται σε επαφή με ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, καθώς η οπτική του Χόμερ απομυθοποιεί πρόσωπα και σημαντικές ιστορικές στιγμές

Τα πιο διασκεδαστικά σημεία είναι εκείνα όπου οι χαρακτήρες έρχονται σε επαφή με ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, καθώς η οπτική του Χόμερ απομυθοποιεί πρόσωπα και σημαντικές ιστορικές στιγμές. Όταν ο συγγραφέας περιγράφει τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, την οικονομική ύφεση, την ποτοαπαγόρευση, τον Ψυχρό πόλεμο, την Κορέα, το Βιετνάμ, τη δολοφονία του Κέννεντι, ο αναγνώστης βιώνει ό,τι και ο Χόμερ. Μεγάλα ιστορικά γεγονότα περνούν απαρατήρητα, ή τον απασχολούν ελάχιστα. Σε μια αντιπολεμική διαδήλωση που βρέθηκαν τυχαία συναντούν μια παρέα χίπηδων, μια «παράξενη ράτσα πολιτών» οι οποίοι επιστρέφουν μαζί τους στο σπίτι και μένουν εκεί για ένα διάστημα. Λόγω της παραμελημένης εμφάνισης τους, τους υποδέχονται ως μέλη της ομάδας. Ο Λανγκλέυ γίνεται ένα είδος γκουρού, ο δε Χόμερ αποκτά ερωτική σχέση με ένα νέο, τρυφερό κορίτσι της παρέας. Στο σημείο αυτό ο Ντοκτορόου παρεμβαίνει στη βιογραφία τους επεκτείνοντας τη ζωή τους για δυο ακόμα δεκαετίες προκειμένου να συναναστραφούν του χίπις του εβδομήντα, μια από τις ωραιότερες στιγμές του βιβλίου, καθώς τους δίνεται η ευκαιρία να βιώσουν την ελευθεριακή ατμόσφαιρα της εποχής. Η χαλαρότητα, η κοινοκτημοσύνη, η αδιαφορία για τους κοινωνικούς κανόνες, οι πειραματισμοί με τα όρια της συνείδησης, βρίσκουν τους αδελφούς Κόλλυερ σε απόλυτη σύμπλευση με τα παιδιά των λουλουδιών.

Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση του Χόμερ απευθύνεται σε μια γαλλίδα δημοσιογράφο την οποία συνάντησε μια φορά, όταν εκείνη είχε πάει στο σπίτι των Κόλλυερ για να τους πάρει συνέντευξη. Ταυτόχρονα είναι και μια απέλπιδα προσπάθεια να μη χαθεί από τον κόσμο, να κρατηθεί στη ζωή. Η γραφή είναι υποβλητική, οι περιγραφές καθηλωτικές, άλλοτε δοσμένες με υπόγειο χιούμορ και άλλοτε με ελεγειακό σκεπτικισμό, η δε άρτια μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου συμβάλλει στην απόλαυση της ανάγνωσης αυτής της συγκλονιστικής μυθιστοριογραφικής βιογραφίας. 

ΑΡΓΥΡΩ ΜΑΝΤΟΓΛΟΥ

altΧόμερ και Λάνγκλεϋ
E.L. Doctorow
Μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου
Εκδόσεις Πατάκη, 2013
Σελ. 285, τιμή € 12,70

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ E.L. DOCTOROW

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ροζ γλίτσα» της Φερνάντα Τρίας – Νερά κόκκινα, ψάρια νεκρά, ζωή αφόρητη

«Ροζ γλίτσα» της Φερνάντα Τρίας – Νερά κόκκινα, ψάρια νεκρά, ζωή αφόρητη

Για το μυθιστόρημα της Φερνάντα Τρίας (Fernanda Trías) «Ροζ γλίτσα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Carnívora, σε μετάφραση Ιφιγένειας Ντούμη. 

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου

«Ο Μωυσής με τον Ααρών έκαναν όπως ακριβώς του...

«Ο Σενσέι και ο χαρτοφύλακας» της Χιρόμι Καουακάμι (κριτική) – Μια ιδιαίτερη σχέση ανθίζει

«Ο Σενσέι και ο χαρτοφύλακας» της Χιρόμι Καουακάμι (κριτική) – Μια ιδιαίτερη σχέση ανθίζει

Για το μυθιστόρημα της Χιρόμι Καουακάμι (Hiromi Kawakami) «Ο Σενσέι και ο χαρτοφύλακας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα, σε μετάφραση της Μαρίας Αρώνη και της Kyoko Shibayama. Στην κεντρική εικόνα, η συγγραφέας.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Η μεταμόρφωση» του Φραντς Κάφκα – Ξυπνάς ως έντομο, πεθαίνεις ως άνθρωπος

«Η μεταμόρφωση» του Φραντς Κάφκα – Ξυπνάς ως έντομο, πεθαίνεις ως άνθρωπος

Για τη νουβέλα του Φραντς Κάφκα (Franz Kafka) «Η μεταμόρφωση», που κυκλοφόρησε πρόσφατα ξανά στα ελληνικά, σε νέα μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου, από τις εκδόσεις Δώμα. 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης 

Όταν...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

«Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου (κριτική) – Αξίζει να κάνεις παιδιά σε έναν τέτοιο κόσμο;

«Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου (κριτική) – Αξίζει να κάνεις παιδιά σε έναν τέτοιο κόσμο;

Για την παράσταση «Πνεύμονες» του Ντάνκαν Μακμίλαν σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου, στο θέατρο Κάτω από τη Γέφυρα μέχρι τις 13 Μαΐου. © για την εικόνα: Joey Leo

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο Κάτω...

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο πάπας των φτωχών, ο μεταρρυθμιστής και προοδευτικός πάπας που άσκησε τα παπικά του καθήκοντα επί 12 χρόνια από το 2013, πέθανε σε ηλικία 88 ετών. Στα πέντε βιβλία που παρουσιάζουμε συγκαταλέγεται η μοναδική αυτοβιογραφία του («Ελπίδα» εκδ. Gutenberg) αλλά και συνομιλίες που είχε κάνει και είχαν αποτυπωθεί στο χαρτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την νουβέλα του Αλέξανδρου Δουμά [Alexandre Dumas], «Η χλωμή κυρία» (εισαγωγή – μτφρ. – επίμετρο: Γιώργος Θάνος), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου στη σειρά «microMEGA/Λογοτεχνία», των εκδόσεων Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Νίκου Ιατρού «Αυτό έκανες πάντα», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περπατώ κάτω από τον δυνατό ήλιο. Το δέρμα μου αντιστέκεται, τα πνευμόνια...

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Νταβίντε Κόπο [Davide Coppo] «Η λάθος πλευρά» (μτφρ. Μαρία Οικονομίδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην αρχή του ντοκιμαντ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο Πάπας Φραγκίσκος (1936 - 2025) μέσα από τα βιβλία που έγραψε και γράφτηκαν για αυτόν

Ο πάπας των φτωχών, ο μεταρρυθμιστής και προοδευτικός πάπας που άσκησε τα παπικά του καθήκοντα επί 12 χρόνια από το 2013, πέθανε σε ηλικία 88 ετών. Στα πέντε βιβλία που παρουσιάζουμε συγκαταλέγεται η μοναδική αυτοβιογραφία του («Ελπίδα» εκδ. Gutenberg) αλλά και συνομιλίες που είχε κάνει και είχαν αποτυπωθεί στο χαρτ...

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές από γυναίκες συγγραφείς – Διηγήματα μεταξύ υπογείωσης και απογείωσης

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές από γυναίκες συγγραφείς – Διηγήματα μεταξύ υπογείωσης και απογείωσης

Πέντε αξιοπρόσεκτες συλλογές διηγημάτων από γυναίκες συγγραφείς, που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2024 και ενδεχομένως πέρασαν κάτω από το ραντάρ μας. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το διήγημα μένει συνήθως χαμηλόφωνο...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ