langley390

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Πώς μπορεί να επιζήσει ένας άνθρωπος όταν έχει αποκλειστεί από τον κόσμο, όταν οι αισθήσεις του έχουν ακυρωθεί και δεν υπάρχει τρόπος να λαμβάνει μηνύματα από το περιβάλλον; Ο Χόμερ, κεντρικός αφηγητής του «Χόμερ και Λανγκλέυ», στο τέλος της ζωής του βυθίστηκε στο σκοτάδι και τη σιωπή πάσχοντας από τυφλότητα και κώφωση.

Όμως, βρήκε τον τρόπο να επικοινωνεί, να διατηρεί τη μνήμη και τη συνείδησή του ζωντανή. Το μυθιστόρημα του E.L. Doctorow δεν είναι παρά η σπαρακτική καταγραφή στη γραφομηχανή της «ασίγαστης» συνείδησης του ήρωά του ο οποίος ανακαλεί όλα τα σημαντικά γεγονότα της ζωής του, όλα τα στάδια της οικογενειακής του ιστορίας με φόντο τα γεγονότα-ορόσημα του εικοστού αιώνα.

Μέσα από τον «αναξιόπιστο» ήρωα, περιγράφονται τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα στην Αμερική και σε όλο τον κόσμο

Ο Ντοκτορόου έχει περιγράψει το ατομικό δράμα στο πλαίσιο ενός μεγαλύτερου δράματος, δίνοντας την ευρύτερη εικόνα της εποχής που εκτυλίσσεται η αφήγηση, σε έναν αριθμό μυθιστορημάτων. Στο Ραγκτάιμ, στο Μπίλι Μπαθγκέιτ, στη Στρατιά και στο Βιβλίο του Ντάνιελ έχει εξερευνήσει και αποδώσει τη ζωή των ηρώων του σε ταραγμένες ιστορικές στιγμές αλλά και την επίδραση της Ιστορίας στην ιστορία τους. Εδώ, ο συγγραφέας πειραματίζεται με κάτι ακόμα πιο τολμηρό: Επιλέγει την πραγματική ιστορία των αδελφών Κόλλυερ -γνωστών εργένηδων που έζησαν απομονωμένοι στο σπίτι τους, για τους οποίους έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά-, δίνοντας στον «αφοπλισμένο» τυφλό αδελφό τον ρόλο του αφηγητή της ιστορίας.

Το μυθιστόρημα διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος του εικοστού αιώνα και μέσα από τον «αναξιόπιστο» Χόμερ περιγράφονται τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα στην Αμερική και σε όλο τον κόσμο, όπως εκείνος τα συλλαμβάνει με τις ατελείς αισθήσεις του. Ενίοτε αυτά που ο Χόμερ «βλέπει» είναι πολύ πιο καίρια απ’ όσα προσλαμβάνουν οι υπόλοιποι. Για παράδειγμα, το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι μια από τις ωραιότερες μέρες της ζωής του, επειδή επιτέλους απαλλάσσεται από την εσωστρέφεια, όταν ακούει τις χαρούμενες φωνές, τους πανηγυρισμούς και τις μουσικές, και βγαίνοντας από το σπίτι βιώνει για πρώτη φορά τη συντροφικότητα και την παλλόμενη αισιοδοξία που έρχεται από τον εξωτερικό κόσμο. 

Αρχετυπικές φοβίες

doctorow
  Ο συγγραφέας E.L. Doctorow

Ο εγκλεισμός, η εγκατάλειψη και η παγίδευση είναι κάποιες από τις ισχυρότερες αρχετυπικές φοβίες και ίσως αυτές να συνέβαλαν στην ενίσχυση του μύθου που περιέβαλε τους αδελφούς Κόλλυερ. Οι αδελφοί Χόμερ και Λανγκλέυ υπήρξαν δυο εκκεντρικοί εργένηδες από ευκατάστατη οικογένεια του Μανχάταν, αναχωρητές από πεποίθηση και έγκλειστοι από επιλογή. Όταν οι σωροί τους ανακαλύφθηκαν σε αποσύνθεση την άνοιξη του 1947 στην οικογενειακή κομψή κατοικία τους στην Πέμπτη Λεωφόρο του Μανχάταν, ανάμεσα σε τόνους σκουπιδιών, γράφτηκαν μια σειρά από άρθρα στις εφημερίδες, προκάλεσαν το δημόσιο ενδιαφέρον, έγιναν ήρωες μυθιστορημάτων, θεατρικών έργων και πλήθους θρύλων και ανεκδότων.

Μέσα στο σπίτι βρέθηκαν τόνοι σκουπιδιών, εφημερίδες, καροτσάκια, σκουριασμένα ποδήλατα, πολυέλαιοι, φωτογραφικές μηχανές, κούκλες βιτρίνας, πίνακες, βιβλία, γάτες, μουσικά όργανα, και μια τεράστια αραχνιασμένη Ford στην τραπεζαρία. Τα αντικείμενα αυτά κάλυπταν σχεδόν κάθε διαθέσιμη επιφάνεια έτσι που η μετακίνηση των δυο αντρών μέσα στο σπίτι πρέπει να ήταν ιδιαίτερα δύσκολη.

Οι Κόλλυερ είχαν γίνει διάσημοι όχι μόνο λόγω της τεράστιας συλλογής σκουπιδιών, αλλά και για τις δικαστικές διαμάχες με διάφορους οργανισμούς και φορείς καθώς αρνούνταν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Ο Λανγκλέυ πίστευε πως θα έπαυε να είναι ελεύθερος άνθρωπος αν υποτασσόταν στις εξωτερικές πιέσεις. Υπέφερε, επίσης, από διάφορες εμμονές για διαρρήκτες που είχαν βάλει στο μάτι τις «συλλογές» του, και είχε στήσει πολλές παγίδες σε διάφορα σημεία του σπιτιού – σε μια εξ αυτών πιάστηκε κι ο ίδιος. Έτσι, άλλωστε, προκλήθηκε ο θάνατός του, και κατά συνέπεια και ο θάνατος του αδελφού ο οποίος ήταν απόλυτα εξαρτημένος από αυτόν.

 Το «βλέμμα» του τυφλού

homer langley1
   Από το σπίτι των αδελφών Κόλλυερ ανασύρθηκαν αντικείμενα 
   βάρους 150 τόνων. 

Η αφήγηση δοσμένη μέσα από το «βλέμμα» του τυφλού είναι εμπλουτισμένη με πολλές λεπτομέρειες, απτικές και οσφρητικές, συναισθηματικές διακυμάνσεις, αποχρώσεις στις φωνές και στους ήχους, στις δονήσεις και στις ασύλληπτες για τους άλλους εκδηλώσεις της ανθρώπινης εμπειρίας. Η ερώτηση που διατρέχει το μυθιστόρημα δεν είναι το «πώς πέθαναν» αλλά το «πώς έζησαν» οι θρυλικοί αδελφοί. Ως νεαρός ο Χόμερ ήταν ένας πολλά υποσχόμενος πιανίστας, η τυφλότητά του δεν αποτελούσε αναπηρία για τον κοινωνικό κύκλο των Κόλλυερ, αλλά ένα ακόμα χαρακτηριστικό του.

Τα πιο διασκεδαστικά σημεία είναι εκείνα όπου οι χαρακτήρες έρχονται σε επαφή με ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, καθώς η οπτική του Χόμερ απομυθοποιεί πρόσωπα και σημαντικές ιστορικές στιγμές

Τα πιο διασκεδαστικά σημεία είναι εκείνα όπου οι χαρακτήρες έρχονται σε επαφή με ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, καθώς η οπτική του Χόμερ απομυθοποιεί πρόσωπα και σημαντικές ιστορικές στιγμές. Όταν ο συγγραφέας περιγράφει τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, την οικονομική ύφεση, την ποτοαπαγόρευση, τον Ψυχρό πόλεμο, την Κορέα, το Βιετνάμ, τη δολοφονία του Κέννεντι, ο αναγνώστης βιώνει ό,τι και ο Χόμερ. Μεγάλα ιστορικά γεγονότα περνούν απαρατήρητα, ή τον απασχολούν ελάχιστα. Σε μια αντιπολεμική διαδήλωση που βρέθηκαν τυχαία συναντούν μια παρέα χίπηδων, μια «παράξενη ράτσα πολιτών» οι οποίοι επιστρέφουν μαζί τους στο σπίτι και μένουν εκεί για ένα διάστημα. Λόγω της παραμελημένης εμφάνισης τους, τους υποδέχονται ως μέλη της ομάδας. Ο Λανγκλέυ γίνεται ένα είδος γκουρού, ο δε Χόμερ αποκτά ερωτική σχέση με ένα νέο, τρυφερό κορίτσι της παρέας. Στο σημείο αυτό ο Ντοκτορόου παρεμβαίνει στη βιογραφία τους επεκτείνοντας τη ζωή τους για δυο ακόμα δεκαετίες προκειμένου να συναναστραφούν του χίπις του εβδομήντα, μια από τις ωραιότερες στιγμές του βιβλίου, καθώς τους δίνεται η ευκαιρία να βιώσουν την ελευθεριακή ατμόσφαιρα της εποχής. Η χαλαρότητα, η κοινοκτημοσύνη, η αδιαφορία για τους κοινωνικούς κανόνες, οι πειραματισμοί με τα όρια της συνείδησης, βρίσκουν τους αδελφούς Κόλλυερ σε απόλυτη σύμπλευση με τα παιδιά των λουλουδιών.

Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση του Χόμερ απευθύνεται σε μια γαλλίδα δημοσιογράφο την οποία συνάντησε μια φορά, όταν εκείνη είχε πάει στο σπίτι των Κόλλυερ για να τους πάρει συνέντευξη. Ταυτόχρονα είναι και μια απέλπιδα προσπάθεια να μη χαθεί από τον κόσμο, να κρατηθεί στη ζωή. Η γραφή είναι υποβλητική, οι περιγραφές καθηλωτικές, άλλοτε δοσμένες με υπόγειο χιούμορ και άλλοτε με ελεγειακό σκεπτικισμό, η δε άρτια μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου συμβάλλει στην απόλαυση της ανάγνωσης αυτής της συγκλονιστικής μυθιστοριογραφικής βιογραφίας. 

ΑΡΓΥΡΩ ΜΑΝΤΟΓΛΟΥ

altΧόμερ και Λάνγκλεϋ
E.L. Doctorow
Μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου
Εκδόσεις Πατάκη, 2013
Σελ. 285, τιμή € 12,70

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ E.L. DOCTOROW

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Την ώρα που το ευρύ τηλεοπτικό κοινό παρακολουθεί με ενδιαφέρον κάποιες εξαιρετικές σειρές του Netflix και της HBO, όμως δεν ενοχλείται καθόλου από τα νέα ελληνικά σήριαλ, που σταθερά θέματά τους έχουν «τη βεντέτα, την τιμή της αδερφής και την κατσίκα του γείτονα» -όπως εύγλωττα είπε σε συνέντευξή του-, ο Δημήτρης Κ...

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Βίος και Πολιτεία #11: Η Σώτη Τριανταφύλλου, ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #11: Η Σώτη Τριανταφύλλου, ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 11ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει η συγγραφέας και ιστορικός Σώτη Τριανταφύλλου, σε μια κουβέντα εφ' όλης της ύλης, από τα παιδικά της χρόνια στην Κυψέλη μέχρι τα νεανικά της χρόνια στη Νέα Υόρκη, τη ζωή της στο Παρίσι, τα ταξίδια της...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ