book of job

Του Γιώργου Βέη

«Το βιβλίο είναι νομάδας, πηγαίνει και βρίσκει τους άλλους. Όταν τυπώνεις ένα όνομα δεν το αφήνεις να πεθάνει ολοκληρωτικά». (Από το βιβλίο, σελ. 384)

Διεισδυτική βιογραφία με άφθονους αυτοβιογραφικούς τόνους. Η δοκιμιακή δομή, η νεότροπη μυθιστορηματική πλέξη, η σπουδή μισοξεχασμένων, πλην όμως καθόλα κρισίμων μαρτυριών και οι σποραδικοί θεολογικοί υπομνηματισμοί συνυπάρχουν, χωρίς να αλληλοϋπονομεύονται.

Η ανέλιξη της επιχειρηματολογίας δεν υποτροπιάζει, ούτε εκφυλίζεται σε βαρετή έκθεση ιδεών. Η ψευδό-αποδομή έχει αποκλεισθεί εξ ορισμού από το κειμενικό παιχνίδι. Κοντολογίς, πρόκειται για γραφή υψηλών προδιαγραφών και αναλόγων αποστάξεων. Η μετάφρασή του στη γλώσσα μας ευτύχησε από πολλές απόψεις. Οι πολυσέλιδες, πυκνές σημειώσεις μαρτυρούν την επαγγελματική φροντίδα και την αφαλκίδευτη συνέπεια, την οποία επέδειξε από την αρχή έως το τέλος της όντως δύσκολης και εξαιρετικά απαιτητικής αποστολής του ο Σπύρος Γιανναράς. 

Η εισαγωγική δήλωση για το ενδεχόμενο μιας μεγάλης πλάνης, όπως αποτυπώνεται στην εικοστή πέμπτη κατά σειρά πρόταση μελέτης, είναι ενδεικτική για τα όσα πρόκειται να ακολουθήσουν. Η διηγητική εκφορά πηγάζει και δεσμεύεται από μια οριακή αμφιταλάντευση. Το συγγραφικό εγώ διίσταται: ή το συγκεκριμένο ίνδαλμά του είναι αποκύημα της δημιουργικής τρέλας κάποιων βαρύθυμων νομάδων, ή πρόκειται για μια εξ αντικειμένου παραγνωρισμένη φυσιογνωμία του ιστορικού και δη μεσογειακού μας παρελθόντος. Βεβαίως ενδομύχως ο πολύπειρος Πιερ Ασουλίν, αυτή η κινητή βιβλιοθήκη, γνωρίζει ότι, σύμφωνα με τον μονήρη φιλέλληνα στοχαστή της Δρέσδης και της Φραγκφούρτης, εννοώ τον Αρθούρο Σοπενχάουερ, «ό,τι αφηγείται η Ιστορία, δεν είναι, κατά βάθος, παρά το παρατεταμένο, βαρύ και συγκεχυμένο όνειρο της ανθρωπότητας». Γι' αυτό και η επιφύλαξη για την ιστορικότητα του προσώπου του Ιώβ εμφιλοχωρεί σε όλες σχεδόν τις σελίδες του βιβλίου, χωρίς όμως να υπονομεύει τον ασφαλώς δικαιολογημένο ως εκ των πραγμάτων συγγραφικό οίστρο, ο οποίος δεν έχει κανέναν απολύτως λόγο να αποκρύψει την εμμένειά του στην –όποια– αλήθεια του Ιώβ. Τον συναντάμε άλλωστε ανάγλυφο στη διφθέρα του προσώπου του Μπέκετ, αλλά και στο Μουσείο του Τζίμι Χέντριξ, στο Λονδίνο: δίπλα στις παρτιτούρες του μεγάλου δεξιοτέχνη της ηλεκτρικής κιθάρας αναπαύονται βιβλικά χωρία για το παράδοξο, εκλεκτό θύμα της θεϊκής βούλησης και της αναλγησίας του Πονηρού.

Η επιφύλαξη για την ιστορικότητα του προσώπου του Ιώβ εμφιλοχωρεί σε όλες σχεδόν τις σελίδες του βιβλίου.

Η ιστορικότητα του Ιώβ

Παραθέτω για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής τα εξής: «Δεν υπάρχει τίποτα που να επαληθεύει την ύπαρξη του Ιώβ, τίποτα που να την διαψεύδει. Το βασανιστήριο του βιογράφου, η χαρά του μυθιστοριογράφου, ένα τριαντάφυλλο χωρίς αγκάθια. Τι με κάνει να ψάχνω έτσι; Η αναζήτηση. Η έφεση προς την έρευνα όχι για την έρευνα, αλλά για το επίμονο κυνήγι μιας κρυμμένης αλήθειας. Όταν η περιέργειά μου πεθάνει, θα πεθάνω κι εγώ. Οπότε η αναζήτηση συνεχίζεται». Δεν παραλείπει ο οτρηρός Πιερ Ασουλίν να μνημονεύσει και την περίπτωση του πολύξερου Βολτέρου, ο οποίος έκρινε ότι ο Ιώβ μάλλον είχε αραβική παρά εβραϊκή καταγωγή. Πάντως, σε κανένα εδάφιο του βιβλίου, δεν τίθεται ζήτημα για την πιθανή ελληνικότητά του. Μας αρκούν φαίνεται οι Σίσυφοι, οι Ιξίωνες και οι Τάνταλοί μας, άλλα συμβολοποιημένα σκεύη υπομονής και έκτισης ποινών αγογγύστως ανά τους αιώνες. Η ανιχνευτική μεθοδολογία, την οποία υιοθετεί εμμέσως πλην σαφώς ο ιδιότυπος αυτός βιογράφος, συγκρατώ ότι παραπέμπει πολλές φορές στη θέρμη των ερευνών στα κατά τις περιστάσεις αρχεία, εκεί όπου καταφεύγουν το ένα μετά το άλλο τα εξειδικευμένα στελέχη της Εισαγγελίας ή της Αστυνομίας. Το μυστήριο περί τον Ιώβ επιζητεί για τη διαλεύκανσή του τις ανάλογες τεχνικές. Η πλοκή των Βίων του Ιώβ ανακαλεί αίφνης την πλοκή των μυθιστορημάτων του Ζορζ Σιμενόν, τον οποίο επίσης υποδειγματικά βιογράφησε ο Πιερ Ασουλίν.

job-kulhanek denikΤο φάντασμα του πρώην υπαρκτού ή αρκούντως επινοημένου βιογραφούμενου καθίσταται, στο μεταξύ, άλλη μια φορά το alter ego του συγγραφέα. Ο Ιώβ, όντας αναντίρρητα επικαιρικός ως μείζον πρότυπο απαντοχής και κουράγιου, διαθέσιμος ιδεατός προστάτης πολλών ανά τον πλανήτη απέλπιδων, είθισται να εμπνέει τους ανθρώπους του πνεύματος ομοιοπαθητικά. Συγγραφέας δεν σημαίνει άλλωστε ο διαρκώς τον εαυτόν τιμωρούμενος; Το κατά κανόνα βασανιστικό υποχείριο των δυνατών και μη δυνατών λέξεων; Κατά πάσα πιθανότητα, αυτή η καθ΄ υπερβολήν υπομονή, ο εμβληματικός μαζοχισμός, κατέστησε τον Ιώβ αιώνιο. Κατ΄ αρχήν ως Ιδέα της υπομονής. Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ ίσως μάλιστα να είχε αναγνωρίσει τον δικό του Άγιο στην προσωπικότητα αυτού του πρωτοπόρου των βασάνων, στην ιερή τους εκδοχή.

Ο καθόλα έμπειρος αφηγητής Πιερ Ασουλίν θα φτάσει μάλιστα να προσδιορίσει τα ίδια πάθη κατ΄ αναλογίαν με εκείνα τα οποία ταλάνισαν τον συγγραφέα της Δίκης και του Πύργου. Η σύγκριση προσδίδει στην όλη ανάπτυξη το απαραίτητο δραματικό βάθος. Κατά λέξη τα εξής ενδεικτικά: «Στα γραπτά του Κάφκα επανέρχεται συχνά η αίσθηση πως μια τιμωρία βρίσκεται σε αναζήτηση του ιδρυτικού της παραπτώματος. Μια αίσθηση που με κυρίευσε σε τέτοιο βαθμό, ώστε πλέον αναρωτιέμαι αν όλη αυτή η ιστορία, το σχέδιο τούτης της βιογραφίας που κατέληξε σε μυθιστόρημα, δεν είναι παρά απόρροια ενός πόνου που βρίσκεται σε αναζήτηση της ιδρυτικής του πληγής».

«Είναι ένας άνθρωπος που έγινε κείμενο και αντιστρόφως.»

Οι εξομολογήσεις συναγωνίζονται η μια την άλλη σε ρηματική ένταση. Οι αποτιμήσεις συνιστούν το μέτρο της κειμενικής δικαιοσύνης. Ανάμεσα στις πολλές, ξεχωρίζω την ακόλουθη: «Αυτή η εμμονή των ανθρώπων μέσα στον χρόνο να μετατρέψουν τον Ιώβ σε ιστορικό πρόσωπο μας αποκαλύπτει εν παρόδω το ασύγκριτο κύρος της Ιστορίας και τη σημασία όλων όσα σχετίζονται με αυτή. Εάν ο Ιώβ δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από ένα κείμενο, δεν μπορούμε να ταυτιστούμε μαζί του. Παύει να λειτουργεί ως παράδειγμα. Είναι ένας άνθρωπος που έγινε κείμενο και αντιστρόφως. Η αποδοχή ενός κειμένου δεν συνεπάγεται και την αποδοχή του νοήματός του. Ας μην το προσεγγίζουμε διαρκώς μεταφορικά, διότι κινδυνεύουμε να τον μετατρέψουμε σε ένα άδειο ρητορικό σχήμα. Για καιρό οι Εβραίοι διαβεβαίωναν ότι το Βιβλίο του Ιώβ είχε γραφτεί από έναν μοναδικό θιασώτη, μέχρι δηλαδή τον Μεσαίωνα, όταν ο Ιμπν Έζρα εξέφρασε τις πρώτες αμφιβολίες. Τι αλλάζει όμως κατά βάθος αν ο Ιώβ έζησε τον καιρό των Κριτών ή του Μωυσή; Αν ήταν σύγχρονος των εξερευνητών ή των Χαλδαίων; Αυτό δεν επηρεάζει σε τίποτα τη σημασία του μηνύματος. Αντιθέτως, το εγγράφει στην διάρκεια αυξάνοντας την οικουμενικότητά του». Βγαίνει κανείς κερδισμένος πολλαχώς από την ανάγνωση κι αυτού του έργου του Πιερ Ασουλίν. Αν μη τι άλλο ξεμαθαίνει συμβάσεις, παρωχημένες προκαταλήψεις και εμπάθειες των μονοθεϊσμών. Άξιες συγχαρητηρίων οι εκδόσεις «Πόλις», οι οποίες τον μεταγράφουν στη χώρα μας τόσο αποτελεσματικά.

* Τα εικαστικά έργα είναι του Oldrich Kulhánek.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ

iov-exofΟι βίοι του Ιώβ
Πιερ Ασουλίν
Μτφρ.: Σπύρος Γιανναράς
Εκδόσεις Πόλις, 2013
Σελ. 534, τιμή € 20,00

 politeia-link

 

 

 

 

 ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ PIERRE ASSOULINE

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

Για το μυθιστόρημα του Σαντιάγκο Γκαμπόα [Santiago Gamboa] «Η νύχτα θα είναι μεγάλη» (μτφρ. Δήμητρα Σταυρίδου, εκδ. Διόπτρα). Ο γνωστός Κολομβιανός συγγραφέας θα βρίσκεται σε λίγες μέρες στην Αθήνα, στο πλαίσιο του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ, και στη συνέχεια στα Χανιά, στο 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων. 

...
«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

Για το μυθιστόρημα του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ [Mohamed Mbougar Sarr] «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Πατάκη), που τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη διάκριση των γαλλικών γραμμάτων, το βραβείο Goncourt, για το 2021. Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας. 

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη προτείνεται για την ευρωπαϊκή λίστα βιβλίων της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης Readers of Europe για το 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Το ...

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

Με αφορμή τη συμπλήρωση 140 χρόνων από τη γέννηση του Νίκου Καζαντζάκη, θα διεξαχθεί το Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» στις 10 και 11 Ιουνίου, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος.

Επιμέλεια: ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ