carver_beginners360

Του Παναγιώτη Γούτα

Στις ιστορίες του ο χρόνος διαστέλλεται. Το ανθρώπινο δράμα, η οικογενειακή συμβίωση με τις συγκρούσεις της, οι μικρές τραγωδίες τής καθημερινότητας, οι μικροί καθημερινοί θάνατοι, η δύναμη του απρόοπτου που μας δυναστεύει, καταδεικνύονται με μαστοριά, λεπτομέρεια και φωτισμένα από πολλές οπτικές γωνίες.

Θαρρείς και το σύμπαν διευρύνεται, ξεχειλώνει απρόσμενα για να περιβάλει εντός του αντιδράσεις, συμπεριφορές, δράματα που σιγοβράζουν, υπόγειες εκρήξεις και συναισθήματα, συμπιεσμένα στο χρονικό εύρος λίγων ημερών, ενός εικοσιτετραώρου ή μιας μόνο στιγμής.

Ο λόγος για τον σπουδαίο Αμερικανό πεζογράφο Ρέιμον Κάρβερ, που, όχι άδικα, χαρακτηρίστηκε και ως ο Τσέχωφ της Αμερικής. Ακόμα κι αν ο παραπάνω παραλληλισμός φαντάζει υπερβολικός, σίγουρα πάντως έχουμε να κάνουμε με έναν συγγραφέα που ξεχωρίζει των υπολοίπων της γενιάς του λόγω της λεπτεπίλεπτης γραφής του και της ικανότητάς του να διεισδύει βαθιά στην ψυχοσύνθεση των ηρώων του.

Με την κυκλοφορία της συλλογής διηγημάτων Αρχάριοι το 2010 από τις εκδόσεις Μεταίχμιο (ακολούθησαν οι συλλογές Καθεδρικός ναός και Λοιπόν, θα πάψεις, σε παρακαλώ; που τυπώθηκαν το 2011 από τον ίδιο εκδοτικό οίκο) έχουμε την ηθική και λογοτεχνική αποκατάσταση των κειμένων, που κυκλοφορούσαν περικομμένα περίπου κατά το ήμισυ, εξ αιτίας τής μεσολάβησης του επιμελητή και λογοτεχνικού του μέντορα, Γκόρντον Λις, από τον οποίον ο Κάρβερ, λόγω ευάλωτης ιδιοσυγκρασίας και άλλων προσωπικών του προβλημάτων, ένιωθε απόλυτα εξαρτημένος. Όμως, ακόμα και αποκατεστημένα τα κείμενα από τους πανεπιστημιακούς Γουίλιαμ Σταλ και Μορίν Κάρολ, διατηρούν τις αρετές, τη φρεσκάδα και τη διεισδυτικότητα του Αμερικανού διηγηματογράφου. Η ανάγνωση των διηγημάτων μάς εμφανίζει έναν άλλον Κάρβερ, πιο ομιλητικό, αναλυτικό και περιγραφικό, με περισσότερο αφηγηματικό φλοιό στο κείμενο και με όλα εκείνα τα χρήσιμα και γοητευτικά «περιττά», σίγουρα όμως όχι λογοκριμένο, και στις πραγματικές του διαστάσεις και δυνατότητες.

carver_tessΑρκετά από τα δεκαεπτά διηγήματα της συλλογής έχουν έκταση και δομή μικρής νουβέλας. Η θεματολογία ποικίλει, αλλά όλα τους συγκλίνουν στο αφανές, στο ασήμαντο, το φαινομενικά ευτελές και το καθημερινό, που σιγοτρώει τους ήρωές του, συχνά καταβάλλοντάς τους. Γείτονες που έχουν χρόνια να μιλήσουν διατηρώντας μιαν αλλόκοτη βεντέτα, ζευγάρια που δεν ξεπερνούν ποτέ το αγκάθι μιας απιστίας, φίλοι κολλητοί που, όντες παντρεμένοι και με υποχρεώσεις, στην προσπάθειά τους να το ρίξουν λίγο έξω, τρώνε τα μούτρα τους. Θάνατοι, μικρές και μεγάλες τραγωδίες, λάθη του παρελθόντος που σιγοκαίνε ως αδρανής στάχτη που, όμως, μ’ έναν ελάχιστο σπινθήρα αναζωπυρώνεται και φλέγεται, καίγοντας γύρω της τα πάντα. Συνταξιούχοι λογιστές που έκοψαν το ποτό, το έριξαν στο πλέξιμο και στο μπίνγκο και, όντες ανασφαλείς και πανικοβλημένοι από τα απρόοπτα που τους επιφυλάσσει η ζωή, προσεύχονται για όλους και για όλα.

Μεταξύ των ιστοριών του βιβλίου ξεχώρισα ιδιαιτέρως το αριστουργηματικό «Μια μικρή παρηγοριά». Η νουβέλα εν περιλήψει: Ένα ζευγάρι ετοιμάζεται να γιορτάσει τα γενέθλια του μονάκριβου γιου της, του Σκότι, παραγγέλνοντας στον φούρνο της γειτονιάς μια τούρτα. Ο Σκότι, όμως, το πρωί των γενεθλίων του τραυματίζεται στο κεφάλι του, χάνει τις αισθήσεις του και πέφτει σε κώμα. Οι γιατροί αντιμετωπίζουν το περιστατικό με ανευθυνότητα, δίνοντας συνεχώς ελπίδες στους γονείς πως από στιγμή σε στιγμή θα συνέλθει. Εκείνοι, συγκλονισμένοι από το συμβάν ξεχνούν τον φούρναρη και την τούρτα. Το τέλος, που έρχεται ύστερα από αλλεπάλληλες ανατροπές και κορυφώσεις, είναι απρόσμενα τρυφερό, ανθρώπινο, βαθιά ψυχολογημένο και λυτρωτικό. Το ζευγάρι, που χάνει τελικά τον γιο του, πηγαίνει με άγριες διαθέσεις να πάρει εκδίκηση από τον φούρναρη, που μη γνωρίζοντας το τραγικό συμβάν, περίμενε ματαίως να πουλήσει την τούρτα που είχε ήδη μπαγιατέψει, κάνοντάς τους αλλεπάλληλα, ειρωνικά τηλεφωνήματα, αναφέροντας το όνομα του πεθαμένου παιδιού. Τελικώς οι δυο γονείς παρηγορούνται κάπως από την ανθρωπιά του και τα ολόφρεσκα, μοσχομυριστά κουλουράκια του. Ένα μικρό, παράξενο, ψυχογραφημένο, βαθιά ανθρώπινο λογοτεχνικό διαμάντι. Μια νουβέλα κομψοτέχνημα.

Ο Κάρβερ, μετρ του αναπτυγμένου ενσταντανέ, του ασήμαντου γεγονότος που με τη γραφή ανάγεται σε μείζον και σημαντικό, της λεπτομερούς παρατήρησης και ψυχογράφησης των ηρώων του, της λεπτοδουλεμένης αφήγησης αλλά και ενός υποδόριου γλυκόπικρου σαρκασμού, πέθανε νεότατος το 1988, σε ηλικία μόλις πενήντα ετών, από καρκίνο στους πνεύμονες. Πρόλαβε πάντως να αφήσει ευδιάκριτο το στίγμα του στην παγκόσμια λογοτεχνία, επηρεάζοντας αρκετούς δημιουργούς, ιδίως της μικρής φόρμας. Στη Θεσσαλονίκη, ο πεζογράφος και κριτικός Περικλής Σφυρίδης τον παρουσίασε στο λογοτεχνικό κοινό τής πόλης, δημοσιεύοντας το διήγημά του «Οι γείτονες» στο περιοδικό «Το τραμ» (τχ. 8. Φλεβάρης του 1989, σελ. 43-47), σε μετάφραση του Κώστα Χατζηκυριάκου, τρία χρόνια προτού πρωτομεταφραστεί ο Καθεδρικός ναός από τις εκδόσεις Οδυσσέας (1992). Αρκετοί Βορειοελλαδίτες πεζογράφοι (Καλούτσας, Τσιαμπούσης κ. ά.) επηρεάστηκαν από τον τρόπο γραφής του Κάρβερ, στην προσπάθειά τους να καταγράψουν και να παρουσιάσουν στις ιστορίες τους τις αθέατες, υπόγειες εκρήξεις που συχνά συμβαίνουν στις οικογενειακές σχέσεις.

Οι Αρχάριοι είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της μαστοριάς, του ταλέντου και της ευαισθησίας του Ρέιμοντ Κάρβερ. Με τις τελευταίες προσφορές των εκδοτικών οίκων, λόγω κρίσης, και των παζαριών βιβλίων, μπορεί κανείς να τους αποκτήσει σε ιδιαίτερα χαμηλή τιμή. Υψηλή λογοτεχνία, με μηδαμινό κόστος, για απαιτητικούς βιβλιόφιλους, προχωρημένους και όχι … αρχάριους στην αναγνωστική περιπέτεια και εμπειρία, και στις εκπλήξεις που αυτή απλόχερα προσφέρει.

arharioiΑρχάριοι
Ρέιμοντ Κάρβερ
Μτφρ. Επίμετρο Γιάννης Τζώρτζης
Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2010
Τιμή: € 18,88, σελ. 327

politeia-link

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

Για το μυθιστόρημα της Ρουθ Οζέκι [Ruth Ozeki] «Το βιβλίο της μορφής και του κενού» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Τhe Book of Henry». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

Για το βιβλίο του Άντονυ Ντορ [Anthony Doerr] «Νεφελοκοκκυγία» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα (2021).

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Από τη Θεσσαλονίκη των τελών του 19ου αιώνα στην Αθήνα του Όθωνα και στη Σέριφο του 1916. Επιλέγουμε τέσσερα ιστορικά μυθιστορήματα Ελλήνων συγγραφέων που παίρνουν έμπνευση από πραγματικά ιστορικά γεγονότα για να «χτίσουν» τις ιστορίες τους. Κεντρική εικόνα: Μια όψη της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ου αιώνα (© Ευθύμ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ