«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (κριτική) – Το τέλος ενός αόρατου εαυτού

Για το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ, εκδ. Διόπτρα). Κεντρική εικόνα: © Radek Pestka (Unsplash).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Μπορούν να συνυπάρξουν άνθρωποι διαφορετικής κουλτούρας και κοινωνικής τάξης, να συνεργαστούν, να επικοινωνήσουν και να δημιουργήσουν δεσμούς; Μπορεί να είναι ισότιμη και αποδοτική μια τέτοιου είδους σχέση; Κι αν στις μέρες μας αυτό δεν είναι ακατόρθωτο, έναν αιώνα πριν, δεν θα ήταν πολύ πιο δύσκολο;

Γραμμένο το 2014, το Αρκτικό καλοκαίρι είναι το δεύτερο βιβλίο του Ντέιμον Γκάλγκατ το οποίο προσφέρουν στο ελληνικό κοινό οι εκδόσεις Διόπτρα. Είχε προηγηθεί Η υπόσχεση, ένα έξοχο μυθιστόρημα, με το οποίο ο συγγραφέας κέρδισε το Βραβείο Booker 2021. Στο ανά χείρας βιβλίο ο Γκάλγκατ επιχειρεί να αναπλάσει ένα μέρος από τη ζωή του Ε. Μ. Φόρστερ (1879-1970), του Άγγλου συγγραφέα των μυθιστορημάτων Δωμάτιο με θέα, Το πέρασμα στην Ινδία, Επιστροφή στο Χάουαρντς Έντ, κ.ά., τα οποία διαβάστηκαν, αγαπήθηκαν πολύ και έχουν μεταφερθεί με επιτυχία στον κινηματογράφο.

Το πέρασμα στην αυτογνωσία

Ο Φόρστερ λοιπόν, ζει στην αγγλική επαρχία μαζί με τη μητέρα του και, έχοντας εξασφαλίσει τα προς το ζην από μια κληρονομιά, ασχολείται με τη συγγραφή, έχοντας ήδη εκδώσει κάποια μυθιστορήματα. Όμως ακολουθεί έναν τρόπο ζωής που δεν του προκαλεί καμία ευχαρίστηση. Ξέρει ότι κάτι του λείπει, αλλά δεν τολμά ούτε να το αναγνωρίσει ούτε να του δώσει όνομα. Τουλάχιστον όχι, όσο συνεχίζει να μένει στην Αγγλία. Η γνωριμία του με τον Μασούντ, έναν νεαρό Ινδό στον οποίο παραδίδει μαθήματα λατινικών και η φιλία που αναπτύσσεται μεταξύ τους, τον ωθούν να αποφασίσει ένα ταξίδι στην Ινδία, το οποίο θα αποβεί καθοριστικό γι’ αυτόν.

Λαχταρά να αποκτήσει μια σχέση που θα συνοδεύεται από στοργή, λαχταρά να αγαπήσει και να αγαπηθεί, να νιώσει το άγγιγμα και τη ζεστασιά μιας αγκαλιάς.

Τόσο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, όσο και κατά την παραμονή του σε αυτή την παράξενα γοητευτική χώρα, ο Φόρστερ καταλαβαίνει ότι μπορεί να υπάρχει και με έναν άλλο τρόπο μέσα στον κόσμο και να είναι ευτυχισμένος. Λαχταρά να αποκτήσει μια σχέση που θα συνοδεύεται από στοργή, λαχταρά να αγαπήσει και να αγαπηθεί, να νιώσει το άγγιγμα και τη ζεστασιά μιας αγκαλιάς. Κι η αγκαλιά αυτή ακούει στο όνομα Μασούντ. Όμως περνάει καιρός μέχρι να ομολογήσει στον Μασούντ ότι είναι ερωτευμένος μαζί του. Ο έρωτας αυτός δεν θα βρει ανταπόκριση, η φιλία τους όμως θα κρατήσει πολλά χρόνια και θα αποτελέσει το έναυσμα για να γράψει ο Φόρστερ Το πέρασμα στην Ινδία.

Η συγγραφή του βιβλίου θα κρατήσει εννιά χρόνια, καθώς θα μεσολαβήσει η επιστροφή του Φόρστερ στην Αγγλία, στη συνέχεια το ταξίδι του στην Αίγυπτο, όπου θα εργαστεί για τον Ερυθρό Σταυρό, θα γνωρίσει τον Καβάφη και θα δημιουργήσει μια σχέση με τον Μοχάμεντ, ελεγκτή του τραμ. Αργότερα θα κάνει κι ένα δεύτερο ταξίδι στην Ινδία, όπου θα είναι γραμματέας ενός μαχαραγιά. Το βιβλίο θα ολοκληρωθεί μετά τον θάνατο του Μασούντ και την οριστική επιστροφή του Φόρστερ στην Αγγλία.

Ντέιμον Γκάλγκατ

Ο Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] είναι Νοτιοαφρικανός μυθιστοριογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1963 στην Πρετόρια και εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα σε ηλικία δεκαεπτά ετών. Ήταν για πρώτη φορά υποψήφιος για το βραβείο Booker με το έργο του The Good Doctor το 2003 (Ο καλός γιατρός, Ωκεανίδα, 2005) και για δεύτερη φορά το 2010 με το In a Strange Room. Με το έργο του Η υπόσχεση κέρδισε το Βραβείο Booker 2021. Το πρόσφατο μυθιστόρημά του Arctic Summer ήταν υποψήφιο για τα βραβεία Walter Scott και Folio, ενώ το έργο του The Quarry μεταφέρθηκε το 2020 στον κινηματογράφο. Σήμερα ζει και εργάζεται στο Κέιπ Τάουν. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί συνολικά σε δεκαέξι γλώσσες.

Η συνάντηση δύο κοσμοθεωριών

Στα ταξίδια του στην Ινδία, ο Φόρστερ διαπιστώνει ότι οι απόψεις του διαφέρουν πολύ από εκείνες των συμπατριωτών του σε σχέση με τους λαούς που ζουν υπό την κυριαρχία των Άγγλων, όπως επίσης ότι υπάρχουν τεράστιες διαφορές μεταξύ Ανατολής και Δύσης στην κουλτούρα, τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής. Οι Ινδοί συμπεριφέρονται με έναν τρόπο εντελώς ξένο προς ό,τι είχε συναντήσει μέχρι τότε εκείνος: είναι εκφραστικοί, πρόσχαροι, δεν τηρούν τους τύπους, ούτε και κρύβουν την ενόχλησή τους από την παρουσία των Άγγλων αποικιοκρατών στη χώρα τους. Αρπάζουν από τη ζωή τις μικροαπολαύσεις που τους χαρίζει, χωρίς να σκέφτονται το μετά και χωρίς να τους νοιάζει η γνώμη των άλλων, και δεν αφήνουν ευκαιρίες ανεκμετάλλευτες. Τα εμπόδια που βάζουν οι ταξικές, κοινωνικές και θρησκευτικές διαφορές των δύο λαών στη σύναψη σχέσεων ανάμεσα στους Ευρωπαίους και τους Ανατολίτες, είναι ένα από τα θέματα του βιβλίου.

Αρκτικό καλοκαίριΟ συγγραφέας μας δίνει επίσης μια λεπτομερή περιγραφή των περιοχών που επισκέπτεται ο Φόρστερ: σκοτεινά σπήλαια με σκαλισμένες στην πέτρα μορφές, ναοί γεμάτοι αναθήματα, γιορτές με μυστικιστικές τελετουργίες, παράξενη, εξωτική ατμόσφαιρα. Παράλληλα πραγματοποιεί μια ενδελεχή καταβύθιση στον ψυχισμό του Φόρστερ, ενός ανθρώπου εγκλωβισμένου σε μια σχέση λατρείας και εξάρτησης από τη μητέρα, μαζί με μια κρυφή επιθυμία απελευθέρωσης από αυτήν, ενός ανθρώπου που τείνει να απωθεί τις ανάγκες και τα συναισθήματά του, για να μην παρεκκλίνει από την αναμενόμενη για έναν άνθρωπο της τάξης του εικόνα, και μας παρουσιάζει όλα τα στάδια των εσωτερικών διεργασιών ώσπου να φτάσει στην ανακάλυψη της σεξουαλικής του ταυτότητας και στην αποδοχή της διαφορετικότητάς του.

Θα μπορέσει ο Φόρστερ να απαγκιστρωθεί από τη ζωή του πνεύματος, που είναι κρύα, μοναχική και μονόπλευρη, και να ζήσει με το σώμα του, τις ανάγκες και τους πόθους του; Θα μπορέσει να γεφυρώσει τις διαφορές ανάμεσα σε δύο λαούς τόσο διαφορετικούς;

Μια συναρπαστική ιστορία για την καταπιεσμένη σεξουαλικότητα, για έναν έρωτα που δεν βρήκε ανταπόκριση και μια φιλία που κράτησε, παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια. Ο Γκάλγκατ μας περιγράφει τη ζωή του Φόρστερ με φωνή αισθαντική αλλά όχι χυδαία, με τρυφερότητα κι ευαισθησία αλλά χωρίς μελοδραματισμούς, παραδίδοντάς μας μια πολύ ενδιαφέρουσα μυθιστορηματική βιογραφία.

Η μετάφραση της Κλαίρης Παπαμιχαήλ αναδεικνύει την εξαιρετική αφηγηματική ικανότητα του συγγραφέα.


* Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΟΥΚΟΥΛΗ είναι εκπαιδευτικός.

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Η νύχτα και η χώρα έμοιαζαν να εξαπλώνονται γύρω του, τονίζοντας πόσο μικρός ήταν. Άνοιξε τον εαυτό του στα δύο κι έδειξε το πιο εσωτερικό κομμάτι του﮲ η πράξη του ήταν παρορμητική, απερίσκεπτη και θλιβερή. Τώρα έπρεπε να κλείσει πάλι την πληγή, να σφραγίσει το καβούκι, κι έτσι άρχισε να κάνει ό,τι ήταν απαραίτητο. Ήταν μέρος της επιβεβλημένης καλής διάθεσης που είχε μάθει, από την παιδική του ηλικία κιόλας, σαν προστασία ενάντια στην απογοήτευση. Η μόνη άμυνα για το καθαρό, γυμνό συναίσθημα ήταν η λογική. Η κατανόηση έκανε τη λύπη πιο υποφερτή.»

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Ο δημοφιλής συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας Τζο Νέσμπο [Jo Nesbø] αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Επιμέλεια: Ευλαλία Πάνου

...
Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 10ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει ο συγγραφέας και πανεπιστημιακός Παναγής Παναγιωτόπουλος. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά, την Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου, στις 7μμ.

Επιμέλεια: Book Press

Βίος ...

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

Για το βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ [Michel Houellebecq] «Κάποιοι μήνες της ζωής μου» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Εστία). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Προβοκάτορας, φίλεχθρος, άνθρωπος που ζει από τις αντιπαραθέσεις και...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ