Lea Ypi

Για το βιβλίο της Λέα Ούπι [Lea Ypi] «Ελεύθερη: Μεγαλώνοντας στο τέλος της Ιστορίας» (μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Πατάκη). Στην κεντρική εικόνα, η Λέα Ούπι με τη γιαγιά της. 

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Οι άνθρωποι στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ που έζησαν την εποχή όπου έπεφτε ο υπαρκτός σοσιαλισμός αισθάνονταν –δικαίως– πως ζούσαν στο Τέλος της Ιστορίας. Τέτοια είναι και η περίπτωση της συγγραφέως Λέα Ούπι που γεννήθηκε στα Τίρανα το 1979 και τα νεανικά της χρόνια συνέπεσαν με τον θάνατο του συντρόφου Ενβέρ Χότζα το 1985 και την επάνοδο της δημοκρατίας στην Αλβανία, πριν η Ούπι μεταναστεύσει, σπουδάσει και εργασθεί, εν τέλει, στο εξωτερικό όπου παραμένει μέχρι σήμερα.

Η Λέα Ούπι στο βιβλίο της με τον εντυπωσιακό τίτλο Ελεύθερη: Μεγαλώνοντας στο Τέλος της Ιστορίας αυτοβιογραφείται, μοιράζεται με τους αναγνώστες εμπειρίες της νιότης της από το καθεστώς του Χότζα και από τη μεταπολίτευση και αναστοχάζεται σχετικά με το περιεχόμενο του όρου «ελεύθερη».

Όπως όλοι όσοι έζησαν την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, έτσι και η Ούπι αισθανόταν μετέωρη μετά από τον θάνατο του Χότζα, αδυνατώντας να προσδιορίσει τη νέα της ταυτότητα.

Η Ούπι μεγάλωσε σε μία οικογένεια η οποία δεν στεκόταν και τόσο ευνοϊκά απέναντι στο καθεστώς, αλλά φυσικά δεν μπορούσε να το ομολογήσει ανοιχτά. Ο πατέρας της ήταν άριστος στα μαθηματικά, το καθεστώς όμως δεν του επέτρεψε να πραγματοποιήσει σπουδές στον τομέα αυτόν, εφόσον δεν απολάμβανε την πλήρη εύνοια του κόμματος. Έτσι σπούδασε δασολογία όπου και εργάστηκε. Μετά τη μεταπολίτευση η μητέρα της πολιτεύτηκε. Όπως όλοι όσοι έζησαν την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, έτσι και η Ούπι αισθανόταν μετέωρη μετά από τον θάνατο του Χότζα, αδυνατώντας να προσδιορίσει τη νέα της ταυτότητα.

Η αφήγηση της Ούπι ξεκινά από τα παιδικά-νεανικά της χρόνια τη δεκαετία του 1980 και φτάνει μέχρι και τον αλβανικό εμφύλιο του 1997 και τη συνακόλουθη φυγή της από τη χώρα για σπουδές φιλοσοφίας στο εξωτερικό.

Ένα άδειο κουτάκι coca cola γίνεται αντικείμενο επίδειξης

Η Ούπι διηγείται κωμικοτραγικά περιστατικά από τη ζωή της στα Τίρανα τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, εστιάζοντας στην προπαγάνδα του καθεστώτος, η οποία στα δικά μας μάτια φαντάζει απολύτως φανατική και παρανοϊκή. Σχολιάζει τα πάντα, από τη σχέση του κομμουνισμού με τη θρησκεία, τις ουρές στα καταστήματα, την αλληλεγγύη και τη σχέση με τους γείτονες, μέχρι και τις επισκέψεις των «καπιταλιστών» τουριστών στη χώρα. Στον σημερινό αναγνώστη θα προξενήσει μεγάλη εντύπωση πως ένα ποταπό για εμάς αντικείμενο, όπως για παράδειγμα ένα άδειο κουτάκι της coca cola, είχε στην πραγματικότητα μεγάλη αξία για όσους έμεναν στο ανατολικό μπλοκ γιατί ήταν ένα αντικείμενο δυσεύρετο, άρα και προς επίδειξη.

pataki eleutheriΠώς βίωσαν επομένως οι κάτοικοι του ανατολικού μπλοκ το «πέρασμα» στον καπιταλισμό; Όλοι τους δυσκολεύτηκαν να διαχειριστούν αυτή την πρωτόγνωρη ελευθερία. Η συγγραφέας μοιράζεται με τους αναγνώστες σκέψεις, εμπειρίες, γεγονότα, αλλά και συναισθήματα.

«Παρ' όλα αυτά, τα μόνα που θυμάμαι από εκείνη την περίοδο είναι ο φόβος, η σύγχυση και η επιφυλακτικότητα. Χρησιμοποιούμε τον όρο ελευθερία προκειμένου να μιλήσουμε για ένα ιδεώδες που επιτέλους είχε πραγματωθεί ακριβώς όπως κάναμε και στο παρελθόν. Όμως τα πράγματα άλλαξαν τόσο πολύ, ώστε ήταν αδύνατον να πούμε αργότερα αν μιλούσαν γι' αυτό οι ίδιοι άνθρωποι».

Η Ούπι καταφέρνει με τη δηκτική και ενίοτε χιουμοριστική πένα της να μας συγκινήσει, να μας κάνει να ξεκαρδιστούμε στα γέλια, να μας πληροφορήσει σχετικά με τη ζωή στην Αλβανία των χρόνων της διακυβέρνησης του Χότζα και του τέλους του υπαρκτού σοσιαλισμού και, πάνω απ’ όλα, να μας μεταφέρει στη θέση των ανθρώπων αυτών που ένιωθαν τότε ότι ζούσαν σε μία εποχή όπου ο κόσμος γύρω τους γκρεμιζόταν.

Αυτοβιογραφία, πολιτικό ντοκουμέντο, μυθιστόρημα, το βιβλίο της Λέα Ούπι είναι κάτι ανάμεσα σε αυτά τα τρία. Είναι η έξοχη λογοτεχνική κατάθεση ψυχής ενός ανθρώπου που έζησε από κοντά το Τέλος της Ιστορίας και την αυγή μίας νέας εποχής...


Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφο... σκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

Για το μυθιστόρημα του Λεονάρδο Παδούρα [Leonardo Padura] «Έντιμοι άνθρωποι» (μτφρ. Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη). Kεντρική εικόνα: © Wikimedia Commons. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη 

Ανεξάρτητα αν είχε επισκ...

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

Για το μυθιστόρημα της Νατάσα Μπράουν [Natasha Brown] «Συνάντηση» (μτφρ. Βαγγέλης Τσίρμπας, εκδ. Gutenberg). Kεντρική εικόνα: Η Teyonah Parris από τη σειρά «Mad Men». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη 

«Δεν υπάρχει επιτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ