Lea Ypi

Για το βιβλίο της Λέα Ούπι [Lea Ypi] «Ελεύθερη: Μεγαλώνοντας στο τέλος της Ιστορίας» (μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Πατάκη). Στην κεντρική εικόνα, η Λέα Ούπι με τη γιαγιά της. 

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Οι άνθρωποι στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ που έζησαν την εποχή όπου έπεφτε ο υπαρκτός σοσιαλισμός αισθάνονταν –δικαίως– πως ζούσαν στο Τέλος της Ιστορίας. Τέτοια είναι και η περίπτωση της συγγραφέως Λέα Ούπι που γεννήθηκε στα Τίρανα το 1979 και τα νεανικά της χρόνια συνέπεσαν με τον θάνατο του συντρόφου Ενβέρ Χότζα το 1985 και την επάνοδο της δημοκρατίας στην Αλβανία, πριν η Ούπι μεταναστεύσει, σπουδάσει και εργασθεί, εν τέλει, στο εξωτερικό όπου παραμένει μέχρι σήμερα.

Η Λέα Ούπι στο βιβλίο της με τον εντυπωσιακό τίτλο Ελεύθερη: Μεγαλώνοντας στο Τέλος της Ιστορίας αυτοβιογραφείται, μοιράζεται με τους αναγνώστες εμπειρίες της νιότης της από το καθεστώς του Χότζα και από τη μεταπολίτευση και αναστοχάζεται σχετικά με το περιεχόμενο του όρου «ελεύθερη».

Όπως όλοι όσοι έζησαν την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, έτσι και η Ούπι αισθανόταν μετέωρη μετά από τον θάνατο του Χότζα, αδυνατώντας να προσδιορίσει τη νέα της ταυτότητα.

Η Ούπι μεγάλωσε σε μία οικογένεια η οποία δεν στεκόταν και τόσο ευνοϊκά απέναντι στο καθεστώς, αλλά φυσικά δεν μπορούσε να το ομολογήσει ανοιχτά. Ο πατέρας της ήταν άριστος στα μαθηματικά, το καθεστώς όμως δεν του επέτρεψε να πραγματοποιήσει σπουδές στον τομέα αυτόν, εφόσον δεν απολάμβανε την πλήρη εύνοια του κόμματος. Έτσι σπούδασε δασολογία όπου και εργάστηκε. Μετά τη μεταπολίτευση η μητέρα της πολιτεύτηκε. Όπως όλοι όσοι έζησαν την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, έτσι και η Ούπι αισθανόταν μετέωρη μετά από τον θάνατο του Χότζα, αδυνατώντας να προσδιορίσει τη νέα της ταυτότητα.

Η αφήγηση της Ούπι ξεκινά από τα παιδικά-νεανικά της χρόνια τη δεκαετία του 1980 και φτάνει μέχρι και τον αλβανικό εμφύλιο του 1997 και τη συνακόλουθη φυγή της από τη χώρα για σπουδές φιλοσοφίας στο εξωτερικό.

Ένα άδειο κουτάκι coca cola γίνεται αντικείμενο επίδειξης

Η Ούπι διηγείται κωμικοτραγικά περιστατικά από τη ζωή της στα Τίρανα τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, εστιάζοντας στην προπαγάνδα του καθεστώτος, η οποία στα δικά μας μάτια φαντάζει απολύτως φανατική και παρανοϊκή. Σχολιάζει τα πάντα, από τη σχέση του κομμουνισμού με τη θρησκεία, τις ουρές στα καταστήματα, την αλληλεγγύη και τη σχέση με τους γείτονες, μέχρι και τις επισκέψεις των «καπιταλιστών» τουριστών στη χώρα. Στον σημερινό αναγνώστη θα προξενήσει μεγάλη εντύπωση πως ένα ποταπό για εμάς αντικείμενο, όπως για παράδειγμα ένα άδειο κουτάκι της coca cola, είχε στην πραγματικότητα μεγάλη αξία για όσους έμεναν στο ανατολικό μπλοκ γιατί ήταν ένα αντικείμενο δυσεύρετο, άρα και προς επίδειξη.

pataki eleutheriΠώς βίωσαν επομένως οι κάτοικοι του ανατολικού μπλοκ το «πέρασμα» στον καπιταλισμό; Όλοι τους δυσκολεύτηκαν να διαχειριστούν αυτή την πρωτόγνωρη ελευθερία. Η συγγραφέας μοιράζεται με τους αναγνώστες σκέψεις, εμπειρίες, γεγονότα, αλλά και συναισθήματα.

«Παρ' όλα αυτά, τα μόνα που θυμάμαι από εκείνη την περίοδο είναι ο φόβος, η σύγχυση και η επιφυλακτικότητα. Χρησιμοποιούμε τον όρο ελευθερία προκειμένου να μιλήσουμε για ένα ιδεώδες που επιτέλους είχε πραγματωθεί ακριβώς όπως κάναμε και στο παρελθόν. Όμως τα πράγματα άλλαξαν τόσο πολύ, ώστε ήταν αδύνατον να πούμε αργότερα αν μιλούσαν γι' αυτό οι ίδιοι άνθρωποι».

Η Ούπι καταφέρνει με τη δηκτική και ενίοτε χιουμοριστική πένα της να μας συγκινήσει, να μας κάνει να ξεκαρδιστούμε στα γέλια, να μας πληροφορήσει σχετικά με τη ζωή στην Αλβανία των χρόνων της διακυβέρνησης του Χότζα και του τέλους του υπαρκτού σοσιαλισμού και, πάνω απ’ όλα, να μας μεταφέρει στη θέση των ανθρώπων αυτών που ένιωθαν τότε ότι ζούσαν σε μία εποχή όπου ο κόσμος γύρω τους γκρεμιζόταν.

Αυτοβιογραφία, πολιτικό ντοκουμέντο, μυθιστόρημα, το βιβλίο της Λέα Ούπι είναι κάτι ανάμεσα σε αυτά τα τρία. Είναι η έξοχη λογοτεχνική κατάθεση ψυχής ενός ανθρώπου που έζησε από κοντά το Τέλος της Ιστορίας και την αυγή μίας νέας εποχής...


Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφο... σκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

Για το μυθιστόρημα της Άννα Καβάν [Anna Kavan] «Πάγος» (μτφρ. Λευτέρης Καλοσπύρος, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: Η Anna Kavan από τον Walker Evans © Metropolitan Museum of Art.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

«Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ (κριτική) – Στα χνάρια ενός κόσμου που χάνεται

«Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ (κριτική) – Στα χνάρια ενός κόσμου που χάνεται

Για την τριλογία «Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ [Hermann Broch] (μτφρ. Σοφία Αυγερινού, εκδ. Έρμα). Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας Χέρμαν Μπροχ.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Εάν δεχτούμε ότι είμαστε περιφερόμενες σκιές ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ