GaylJones

Ένα μυθιστόρημα για τον ρατσισμό κατά των μαύρων και τις διακρίσεις κατά των γυναικών, το οποίο εντάσσεται στην αφροαμερικανική λογοτεχνία σχετικά με τη δουλεία στον Νότο των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι το «Κορετζιντόρα» (μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Κλειδάριθμος).

Της Λεύκης Σαραντινού

Πρόκειται για το βιβλίο της 73χρονης σήμερα Γκέιλ Τζόουνς (Gayl Jones) από το Κεντάκι των Ηνωμένων Πολιτειών, ένα βιβλίο που θεωρήθηκε λογοτεχνικό διαμάντι και το οποίο υπόσχεται -σύμφωνα με ένα σχόλιο της Τόνι Μόρισον- ότι θα μας κάνει να δούμε με άλλα μάτια τις μαύρες ηρωίδες της λογοτεχνίας, κοινώς με έναν τρόπο εντελώς διαφορετικό απ’ ό,τι συνηθίζαμε να τις αντιμετωπίζουμε.

«Η προγιαγιά μου καθόταν στην πολυθρόνα. Εγώ στα πόδια της. Μου επαναλάμβανε την ίδια ιστορία ξανά και ξανά. Είχε περάσει τα χέρια της γύρω από τη μέση μου κι εγώ είχα την πλάτη μου προς εκείνη. Ενόσω μιλούσε, κοίταζα τις παλάμες της. Τις δίπλωνε και τις ξεδίπλωνε. Δεν χρειαζόταν να με κρατάει για να μείνω στα πόδια της, και κάποιες φορές έβλεπα τον ιδρώτα στις παλάμες της. Ήταν η σκουρότερη γυναίκα του σπιτιού, με δέρμα σαν τους κόκκους του καφέ. Τα χέρια της ήταν καλυμμένα από χαρακιές. Ήταν σαν οι λέξεις να τη βοηθούσαν, σαν οι λέξεις, έτσι όπως επαναλαμβάνονταν ξανά και ξανά, να μπορούσαν να γίνουν ένα υποκατάστατο της μνήμης, σαν να γίνονταν κάτι περισσότερο από τη μνήμη. Λες και μόνο οι λέξεις μπορούσαν να διατηρήσουν τον θυμό της».

Όσα παίρνει ο άνεμος, Η καλύβα του μπάρμπα Θωμά, Πορφυρό χρώμα, Αόρατος Άνθρωπος, Ο ξένος στο χώμα, Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια και άλλα πολλά. Όλα τα παραπάνω είναι πασίγνωστα λογοτεχνικά έργα που διαδραματίζονται στον αμερικανικό Νότο και ασχολούνται με το ζήτημα των φυλετικών διακρίσεων. Κανένα όμως από τα παραπάνω δε διαθέτει μία μαύρη ως κεντρική ηρωίδα του βιβλίου που να δεσπόζει με τρόπο τόσο «εγωκεντρικό» στις σελίδες του βιβλίου. Και κανένα δεν διεισδύει τόσο βαθιά στην ψυχή και τον τρόπο σκέψης μιας μαύρης γυναίκας, η οποία γνωρίζει ότι ο μοναδικός σκοπός της ύπαρξής της είναι να χρησιμοποιηθεί ως τεκνοποιητική μηχανή ή μηχανή του σεξ.

Gayl Jones ΝΥTimes

 H Γκέιλ Τζόουνς γεννήθηκε το 1949 στο Κεντάκι. Με το μυθιστόρημά της Corregidora (1975), που το έγραψε στα 25 της χρόνια, θεωρείται ότι άλλαξε για πάντα τη λογοτεχνία που γράφεται από μαύρους συγγραφείς. Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα Eva's Man (1976), The Healing (1998) και Mosquito (1999), με το τελευταίο να ήταν υποψήφιο για το National Book Award. Έπειτα από την αυτοκτονία του συζύγου της το 1998 αποσύρθηκε από τα κοινά, για να επιστρέψει μόλις πέρυσι με το μυθιστόρημα Palmares (2021) που ήταν υποψήφιο για Πούλιτζερ λογοτεχνίας. Το σκίτσο, από πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Αλλάξε τη μαύρη λογοτεχνία για πάντα. Και μετά εξαφανίστηκε».

Μνήμες από τα χρόνια της σκλαβιάς

Η Ούρσα είναι μία τραγουδίστρια των μπλουζ η οποία ταλαιπωρείται από βίαιους και ζηλιάρηδες συζύγους. Όταν δε από ατύχημα θα χάσει και την ικανότητα τεκνοποίησης, τότε θα αισθανθεί να απειλείται η γυναικεία της υπόσταση.

Ακόμη περισσότερο, όμως, την ταλαιπωρούν τα φαντάσματα του παρελθόντος και, πιο συγκεκριμένα, η σκιά του αδίστακτου, μισογύνη και ρατσιστή ιδιοκτήτη σκλάβων, του Πορτογάλου Κορετζιντόρα, ο οποίος καταδυνάστευε τη μητέρα και τη γιαγιά της.

Η Ούρσα παλεύει να απαλλαγεί από τις αναμνήσεις, χωρίς όμως να τα καταφέρνει, καθώς αυτές επανέρχονται διαρκώς εμβόλιμες στο παρόν, καθώς εξελίσσεται η υπόθεση.

Η αθυροστομία της συγγραφέως στους πολυπληθείς διαλόγους του βιβλίου θα σοκάρει ίσως τον αναγνώστη, εξυπηρετεί όμως άριστα τον σκοπό της, που δεν είναι άλλος από το να προκαλέσει σοκ για τη μεταχείριση που είχαν οι μαύρες γυναίκες του Νότου από τους ιδιοκτήτες τους.

Η αδυναμία της Ούρσας να τεκνοποιήσει επανέρχεται διαρκώς, όπως και η «εμμονή» της σχετικά με το χρώμα του δέρματος των γυναικών της οικογένειάς της:

«Ήμουν μεν κόρη τους, αλλά ήμουν διαφορετική. Ίσως λιγότερο Κορετζιντόρα από εκείνες. Δεν ξέρω. Αλλά όταν είδα εκείνη τη φωτογραφία, κατάλαβα ότι το είχα κι εγώ. Αυτό που είχαν η μητέρα μου και η μητέρα της μητέρας μου. Οι μούλες. Η προγιαγιά μου είχε το χρώμα των κόκκων του καφέ, αλλά εμείς οι υπόλοιπες... Ναι, αλλά τώρα είμαι διαφορετική, σκεφτόμουν. Έχω ό,τι είχαν κι αυτές, αλλά όχι τους απογόνους. Και ακόμη κι αν είχα τη μήτρα μου, ακόμη κι αν είχε έρθει το πρώτο μωρό - τι θα είχα κάνει τότε; Θα το είχα κρατήσει; Θα ήμουν σαν εκείνη, ή σαν εκείνες;»

Μοναδική διέξοδός της σε όλη αυτή την καταπίεση είναι το τραγούδι. Έχει άραγε η Ούρσα δικαίωμα στην ευτυχία;


 * Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφοσκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το φοβερό βιβλίο» του Τζέισον Μοτ (κριτική) – Μιλώντας για το πρόβλημα με ένα άλλον τρόπο

«Το φοβερό βιβλίο» του Τζέισον Μοτ (κριτική) – Μιλώντας για το πρόβλημα με ένα άλλον τρόπο

Για το μυθιστόρημα του Τζέισον Μοτ «Το φοβερό βιβλίο» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα), που «θέλει να διαμορφώσει μια νέα αφήγηση που να μην είναι ούτε μανιχαϊστική, ούτε έντονα διεκδικητική». Βραβεύτηκε με το National Book Award 2021.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνο...

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

Για το μυθιστόρημα της Νόρα Ίκστενα [Nora Ikstena] «Μητρικό γάλα» (μτφρ. Μαριάννα Αβούρη, εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Soviet Milk» (2023). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ζωή μ...

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές», που θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΠΕΝΤΕΜΙΣΙ ΒΔΟΜΑΔΕΣ 

...
«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

«Τα σινεμά μας, η πόλη μας» – Κάλεσμα στήριξης των Άστορ, Ιντεάλ και Ίριδα με δωρεάν προβολές

«Τα σινεμά μας, η πόλη μας» – Κάλεσμα στήριξης των Άστορ, Ιντεάλ και Ίριδα με δωρεάν προβολές

Τα ιστορικά σινεμά του κέντρου της Αθήνας απευθύνουν κάλεσμα στήριξης σε όλους τους σινεφίλ και τους κατοίκους της πόλης για τη συνέχιση της λειτουργίας τους, διοργανώνοντας δωρεάν προβολές και live στις 2 Απριλίου. Στην κεντρική εικόνα, το κινηματοθέατρο «Ίρις».

Επιμέλεια: ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές», που θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΠΕΝΤΕΜΙΣΙ ΒΔΟΜΑΔΕΣ 

...
«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ