GaylJones

Ένα μυθιστόρημα για τον ρατσισμό κατά των μαύρων και τις διακρίσεις κατά των γυναικών, το οποίο εντάσσεται στην αφροαμερικανική λογοτεχνία σχετικά με τη δουλεία στον Νότο των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι το «Κορετζιντόρα» (μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Κλειδάριθμος).

Της Λεύκης Σαραντινού

Πρόκειται για το βιβλίο της 73χρονης σήμερα Γκέιλ Τζόουνς (Gayl Jones) από το Κεντάκι των Ηνωμένων Πολιτειών, ένα βιβλίο που θεωρήθηκε λογοτεχνικό διαμάντι και το οποίο υπόσχεται -σύμφωνα με ένα σχόλιο της Τόνι Μόρισον- ότι θα μας κάνει να δούμε με άλλα μάτια τις μαύρες ηρωίδες της λογοτεχνίας, κοινώς με έναν τρόπο εντελώς διαφορετικό απ’ ό,τι συνηθίζαμε να τις αντιμετωπίζουμε.

«Η προγιαγιά μου καθόταν στην πολυθρόνα. Εγώ στα πόδια της. Μου επαναλάμβανε την ίδια ιστορία ξανά και ξανά. Είχε περάσει τα χέρια της γύρω από τη μέση μου κι εγώ είχα την πλάτη μου προς εκείνη. Ενόσω μιλούσε, κοίταζα τις παλάμες της. Τις δίπλωνε και τις ξεδίπλωνε. Δεν χρειαζόταν να με κρατάει για να μείνω στα πόδια της, και κάποιες φορές έβλεπα τον ιδρώτα στις παλάμες της. Ήταν η σκουρότερη γυναίκα του σπιτιού, με δέρμα σαν τους κόκκους του καφέ. Τα χέρια της ήταν καλυμμένα από χαρακιές. Ήταν σαν οι λέξεις να τη βοηθούσαν, σαν οι λέξεις, έτσι όπως επαναλαμβάνονταν ξανά και ξανά, να μπορούσαν να γίνουν ένα υποκατάστατο της μνήμης, σαν να γίνονταν κάτι περισσότερο από τη μνήμη. Λες και μόνο οι λέξεις μπορούσαν να διατηρήσουν τον θυμό της».

Όσα παίρνει ο άνεμος, Η καλύβα του μπάρμπα Θωμά, Πορφυρό χρώμα, Αόρατος Άνθρωπος, Ο ξένος στο χώμα, Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια και άλλα πολλά. Όλα τα παραπάνω είναι πασίγνωστα λογοτεχνικά έργα που διαδραματίζονται στον αμερικανικό Νότο και ασχολούνται με το ζήτημα των φυλετικών διακρίσεων. Κανένα όμως από τα παραπάνω δε διαθέτει μία μαύρη ως κεντρική ηρωίδα του βιβλίου που να δεσπόζει με τρόπο τόσο «εγωκεντρικό» στις σελίδες του βιβλίου. Και κανένα δεν διεισδύει τόσο βαθιά στην ψυχή και τον τρόπο σκέψης μιας μαύρης γυναίκας, η οποία γνωρίζει ότι ο μοναδικός σκοπός της ύπαρξής της είναι να χρησιμοποιηθεί ως τεκνοποιητική μηχανή ή μηχανή του σεξ.

Gayl Jones ΝΥTimes

 H Γκέιλ Τζόουνς γεννήθηκε το 1949 στο Κεντάκι. Με το μυθιστόρημά της Corregidora (1975), που το έγραψε στα 25 της χρόνια, θεωρείται ότι άλλαξε για πάντα τη λογοτεχνία που γράφεται από μαύρους συγγραφείς. Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα Eva's Man (1976), The Healing (1998) και Mosquito (1999), με το τελευταίο να ήταν υποψήφιο για το National Book Award. Έπειτα από την αυτοκτονία του συζύγου της το 1998 αποσύρθηκε από τα κοινά, για να επιστρέψει μόλις πέρυσι με το μυθιστόρημα Palmares (2021) που ήταν υποψήφιο για Πούλιτζερ λογοτεχνίας. Το σκίτσο, από πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Αλλάξε τη μαύρη λογοτεχνία για πάντα. Και μετά εξαφανίστηκε».

Μνήμες από τα χρόνια της σκλαβιάς

Η Ούρσα είναι μία τραγουδίστρια των μπλουζ η οποία ταλαιπωρείται από βίαιους και ζηλιάρηδες συζύγους. Όταν δε από ατύχημα θα χάσει και την ικανότητα τεκνοποίησης, τότε θα αισθανθεί να απειλείται η γυναικεία της υπόσταση.

Ακόμη περισσότερο, όμως, την ταλαιπωρούν τα φαντάσματα του παρελθόντος και, πιο συγκεκριμένα, η σκιά του αδίστακτου, μισογύνη και ρατσιστή ιδιοκτήτη σκλάβων, του Πορτογάλου Κορετζιντόρα, ο οποίος καταδυνάστευε τη μητέρα και τη γιαγιά της.

Η Ούρσα παλεύει να απαλλαγεί από τις αναμνήσεις, χωρίς όμως να τα καταφέρνει, καθώς αυτές επανέρχονται διαρκώς εμβόλιμες στο παρόν, καθώς εξελίσσεται η υπόθεση.

Η αθυροστομία της συγγραφέως στους πολυπληθείς διαλόγους του βιβλίου θα σοκάρει ίσως τον αναγνώστη, εξυπηρετεί όμως άριστα τον σκοπό της, που δεν είναι άλλος από το να προκαλέσει σοκ για τη μεταχείριση που είχαν οι μαύρες γυναίκες του Νότου από τους ιδιοκτήτες τους.

Η αδυναμία της Ούρσας να τεκνοποιήσει επανέρχεται διαρκώς, όπως και η «εμμονή» της σχετικά με το χρώμα του δέρματος των γυναικών της οικογένειάς της:

«Ήμουν μεν κόρη τους, αλλά ήμουν διαφορετική. Ίσως λιγότερο Κορετζιντόρα από εκείνες. Δεν ξέρω. Αλλά όταν είδα εκείνη τη φωτογραφία, κατάλαβα ότι το είχα κι εγώ. Αυτό που είχαν η μητέρα μου και η μητέρα της μητέρας μου. Οι μούλες. Η προγιαγιά μου είχε το χρώμα των κόκκων του καφέ, αλλά εμείς οι υπόλοιπες... Ναι, αλλά τώρα είμαι διαφορετική, σκεφτόμουν. Έχω ό,τι είχαν κι αυτές, αλλά όχι τους απογόνους. Και ακόμη κι αν είχα τη μήτρα μου, ακόμη κι αν είχε έρθει το πρώτο μωρό - τι θα είχα κάνει τότε; Θα το είχα κρατήσει; Θα ήμουν σαν εκείνη, ή σαν εκείνες;»

Μοναδική διέξοδός της σε όλη αυτή την καταπίεση είναι το τραγούδι. Έχει άραγε η Ούρσα δικαίωμα στην ευτυχία;


 * Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφοσκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική) – Κάνοντας τα μηνύματα του πλανήτη προσωπική υπόθεση

«2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική) – Κάνοντας τα μηνύματα του πλανήτη προσωπική υπόθεση

Το «2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν [Duncan Macmillan] παρουσιάζεται στο θέατρο Σταθμός σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη. Φωτογραφίες: © Σπύρος Περδίου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Το 2071, η σημαντική διάλεξη του...

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

Για το βιβλίο του Γουόλτερ Άιζακσον [Walter Isaacson] «Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Κλειδάριθμος).

Γράφει ο  Διονύσης Μαρίνος

Πριν από λίγες ημέρες ο ...

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Ο Δημήτρης Καραντζάς σε συνεργασία με την Γκέλυ Καλαμπάκα, έγραψε και σκηνοθέτησε «Το Σπίτι», την πρώτη του παράσταση έπειτα από δώδεκα χρόνια, ύστερα από ανάθεση της Στέγης για τη δημιουργία ενός πρωτότυπου έργου. «Το Σπίτι» παρουσιάζεται στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Τετάρτη - Κυριακή μέχρι και τις 19 Νοεμβρίου. Φωτο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Χρύσας Φάντη «Οδός Ευτυχίδου», το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Σμίλη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Πέτρο;»
«Εμένα φωνάζεις, γιαγιά;»
«Εσένα, γιε μου. Πάμε να δούμε τη θ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ