Bertolt Brecht

Για τη συλλογή αφηγημάτων του Bertolt Brecht «Διάλογοι προσφύγων» (μτφρ. Δέσποινα Σκούρτη, εκδ. Κριτική).

Του Νίκου Ξένιου

Μέσα από έντονη πνευματική ζύμωση προέκυψαν, το 1939, οι Διάλογοι προσφύγων του Μπέρτολτ Μπρεχτ, που δεν βασίζονται σε ένα μόνο θέμα ή μια ιστορία, αλλά στον πολλαπλασιασμό παράπλευρων ιστοριών. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδ. Κριτική, σε δόκιμη μετάφραση (και με επίμετρο) της Δέσποινας Σκούρτη.

Ο Μπρεχτ εγκατέλειψε το Βερολίνο το 1933, την επομένη της πυρκαγιάς του Ράιχσταγκ, πηδώντας σε ένα τρένο για την Πράγα με τη σύζυγό του Χέλεν Βάιγκελ. Το διαμέρισμά του στο Βερολίνο ερευνήθηκε από την αστυνομία την ίδια μέρα που τράπηκε σε φυγή. Κατευθύνθηκε στην Ελβετία, διέμεινε στο Παρίσι για αρκετές εβδομάδες, γρήγορα μετακινήθηκε σ’ ένα αγροτόσπιτο του Σβέντμποργκ της Δανίας, όπου έγραψε το 1939 τη Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της και τον Καλό άνθρωπο του Σετσουάν, ενώ το 1940 έφτασε στη Φινλανδία. Εκεί τον φιλοξένησε επί τέσσερις μήνες στο κτήμα της η συγγραφέας Χέλλα Βουολιγιόκι, ένα θεατρικό έργο της οποίας τον ενέπνευσε στο θεατρικό του έργο Ο κύριος Πούντιλα και ο άνθρωπός του ο Μάττι.

Εκτός από τις οφειλές του στην Βουολιγιόκι, το έργο αυτό παραπέμπει σαφέστατα στη Δεσποινίδα Τζούλια του Στρίντμπεργκ, ενώ παρωδεί και μια σκηνή από τον Δον Ζουάν του Μολιέρου (το ζεύγος αφέντη και υπηρέτη). Ο Μπρεχτ δεν έκρυψε τις επιρροές που δέχτηκε από τα «Φώτα της πόλης» του Τσάρλι Τσάπλιν, καθώς και από ένα έργο του τέλους του δέκατου όγδοου αιώνα: το Jacques le Fataliste του Ντενίς Ντιντερό, γνωστό στη Γερμανία χάρη στις μεταφράσεις των Schiller (1785) και Mylius (1792). Από εκεί πηγάζουν οι έντονες επιρροές ως προς το μείγμα των ειδών, τις παρεκβάσεις του και τη θραύση της ρομαντικής ψευδαίσθησης[1]. Tο έργο του Ντιντερό έδωσε την έμπνευση στο κείμενο του Μπρεχτ, αρκετές σημαντικές πτυχές του οποίου μεταπλάθουν γνωρίσματα του Jacques le Fataliste.

Ο Μπρεχτ εγκατέλειψε το Βερολίνο το 1933, την επομένη της πυρκαγιάς του Ράιχσταγκ, πηδώντας σε ένα τρένο για την Πράγα με τη σύζυγό του Χέλεν Βάιγκελ. Το διαμέρισμά του στο Βερολίνο ερευνήθηκε από την αστυνομία την ίδια μέρα που τράπηκε σε φυγή.

Όταν τελικά έφυγε από τη Φινλανδία στα μέσα Μαΐου 1941 για τις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω της Μόσχας και του Τρανσιβηρικού Σιδηροδρόμου για να επιβιβαστεί σε ένα πλοίο για την Καλιφόρνια στο Βλαδιβοστόκ, ο Μπρεχτ είχε ολοκληρώσει 15 από τους Διαλόγους. Όταν εγκαταστάθηκε στη Σάντα Μόνικα (1942), ξαναέσκυψε στο έργο, προσθέτοντας τους διαλόγους 8, 14, 15 και 17. Μικρά αποσπάσματα δημοσιεύτηκαν έπειτα από τον θάνατό του το 1957 και το 1958, και το ολοκληρωμένο κείμενο μόλις το 1961.

Η διαλεκτική στους «Διαλόγους προσφύγων»

Οι Διάλογοι διαμείβονται μεταξύ δύο Γερμανών εξόριστων στη Φινλανδία, που δραπετεύουν από τα τάγματα των Ναζί: του μεγαλόσωμου πολυλογά Τσίφελ, μέλους της αστικής ιντελιγκέντσια, και του κοντόχοντρου Κάλε, ενός χαμηλών τόνων αλλά υψηλής αντίληψης σκεπτικιστή και κυνικού θυμόσοφου (το όνομα του οποίου παραπέμπει στον Καρλ Μαρξ, ενώ είναι και το όνομα του υπηρέτη στο έργο του Μπρεχτ Ο κύριος Πούντιλα και ο άνθρωπός του ο Μάττι). Και οι δύο είναι αντιφασίστες και υιοθετούν επιφυλακτικό, συγκεκαλυμμένο ύφος επικοινωνίας, που κύριο γνώρισμά του είναι ένας αποστασιοποιημένος[2] σαρκασμός:

Κάλε
«Μην είστε τόσο εύθικτος, δεν με πειράζει να τρώτε καλά και να χορταίνετε φαΐ. Στους κύκλους της υψηλής κοινωνίας μπορεί και να το ’χουν για αμαρτία να πεινάς, εμείς όμως δεν το ’χουμε για αμαρτία να χορταίνεις φαγάκι». (σελ. 22)

Οι δεινές συνθήκες της επιβίωσης στον άξενο τόπο όπου βρίσκονται (σ’ ένα καφενείο ενός σιδηροδρομικού σταθμού μιας άγνωστης, κατ’ ουσίαν, πόλης) υπογραμμίζουν χιουμοριστικά την αντίθεση ανάμεσα σε αυτό που «πράγματι συμβαίνει» και σε αυτό που «θα ’πρεπε να συμβαίνει». Η επικοινωνία του Τσίφελ με τον Κάλε έχει τη σφραγίδα του εφήμερου, του παροδικού, όπως είναι και η συνθήκη της ζωής τους στην προσφυγιά. Ο πρώτος «Διάλογος» καθορίζει τον τόνο: η αποτίμηση της ουσίας των υλικών πραγμάτων (τα υλικά πράγματα αντλούν την ουσία της ύπαρξής τους από την αναφορά τους στον ανθρώπινο παράγοντα) καταλήγει σε κοινή συμφωνία ως προς την υψηλή νοηματοδότηση που κάθε φασίστας δίνει στην ευταξία. Σταδιακά επέρχεται η εξοικείωση των δυο διαλεγομένων και το αποτέλεσμα είναι το να προβούν σε συγκεκριμένη κοινή δράση. Η διαλεκτική είναι ο ιδιαίτερος τρόπος κατανόησης της πραγματικότητας που βασίζεται σε μια συνεπή αίσθηση μη ταυτότητας, επομένως συνιστά προνομιακή ιδιότητα του πρόσφυγα: π.χ. ο Κάλε δηλώνει πως ο άνθρωπος δεν είναι τίποτε παραπάνω από μηχανικός κάτοχος ενός διαβατηρίου, και πως το σημαντικό είναι το ίδιο το διαβατήριο:

Κάλε
«Το διαβατήριο είναι ό,τι πολυτιμότερο έχει ο άνθρωπος. Επιπλέον, δεν προκύπτει τόσο απλά όσο ένας άνθρωπος. Ένας άνθρωπος μπορεί να πάει οπουδήποτε στον κόσμο, με τον πιο απερίσκεπτο τρόπο και χωρίς να συντρέχει ιδιαίτερος λόγος, δεν γίνεται όμως το ίδιο και με ένα διαβατήριο. Αν λοιπόν είναι καλό, η ισχύς του θα αναγνωριστεί, ενώ όσο καλός κι αν είναι ένας άνθρωπος, η αξία του μπορεί να μην αναγνωριστεί ποτέ». (σελ.12)

Θέση – Αντίθεση – Σύνθεση

Πότε πότε οι απόψεις των δύο διαλεγόμενων αναιρούνται με το που διατυπώνονται, πράγμα που είναι σύμφωνο με τη ροϊκότητα του χρόνου της ζωής τους και εντάσσεται σε μιαν «ορθολογική στρατηγική» λόγου: για παράδειγμα, στον δεύτερο «Διάλογο», ο Τσίφελ εκφράζει την πρόθεση να γράψει τα απομνημονεύματά του, αμέσως όμως μετά μετανιώνει γι’αυτό – σε μια τυπική διαλεκτική αντιστροφή. Της γρήγορης αποκήρυξης μιας τοποθέτησης ακολουθεί ο αναστοχασμός, κατάλληλος στο να ολοκληρώσει το τριγωνικό σχήμα της διαλεκτικής σκέψης: η σύνθεση έρχεται στον τρίτο «Διάλογο» που παρουσιάζει τη σχολική εκπαίδευση του Τσίφελ στην αυτοκρατορική Γερμανία πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια εμμονή του Μπρεχτ στη συγγραφή επιστολικού μυθιστορήματος «πέρασε» στους «Διαλόγους» 1-13, όπου ο Τσίφελ αναγνωρίζει τη βαρύτητα της ατομικής εμπειρίας και παρεθέτει ειρωνικά στον Κάλε τις αρετές που απέδιδε στους Ελβετούς, τους Γάλλους, τους Δανούς, τους Σουηδούς και τους Φινλανδούς, δηλαδή στους κατοίκους των χωρών που τον φιλοξένησαν ανάμεσα στο 1933 και το 1940. Το αυτοβιογραφικό υπόβαθρο αυτών των ταξιδιών μεταπλάστηκε σε υλικό των απομνημονευμάτων του Τσίφελ στους «Διαλόγους» 3, 4 και 5.

Ένας «ασήμαντος άνθρωπος» εξελίσσεται σε ολοκληρωμένο άνθρωπο, σύμφωνα με την παράδοση του γερμανικού Bildungsroman: όμως ο αστός παραμένει ανίκανος να συνθέσει μιαν ολοκληρωμένη αφήγηση και ο συγγραφέας αδυνατεί, επίσης, να καταγράψει μια ολοκληρωμένη δράση, με σαφή ταξικό προσδιορισμό.

Ο τέταρτος «Διάλογος» αναφέρεται στην πρώτη ερωτική εμπειρία ενός εφήβου, σε στυλ τηλεγραφικό και υφολογικά αθυρόστομο (ιδιαίτερα στα σημεία όπου αποκαλύπτεται η ουσία της πορνογραφικής ματιάς). Στον πέμπτο «Διάλογο» ο Τσίφελ αναφέρεται στην εκπαίδευσή του ως φυσικού στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, στις συνέπειες του κραχ της αγοράς το 1929 και στην αυξανόμενη ναζιστική απειλή. Ένας «ασήμαντος άνθρωπος» εξελίσσεται σε ολοκληρωμένο άνθρωπο, σύμφωνα με την παράδοση του γερμανικού Bildungsroman: όμως ο αστός παραμένει ανίκανος να συνθέσει μιαν ολοκληρωμένη αφήγηση και ο συγγραφέας αδυνατεί, επίσης, να καταγράψει μια ολοκληρωμένη δράση, με σαφή ταξικό προσδιορισμό. Παραμένει «ασήμαντος» για την εποχή μας, μιαν εποχή απρόσφορη για τους αντιήρωες.

Η προφορικότητα είναι ταυτόσημη με τον παροδικό, ρευστό χαρακτήρα της ταυτότητας του αστού, πράγμα που επιβεβαιώνεται από την επικριτική στάση του Κάλε έναντι του «απολιτίκ» Τσίφελ στον έβδομο «Διάλογο». Στον όγδοο «Διάλογο» τίθενται επί τάπητος ο ιστορικός ρόλος του προλεταριάτου, ο ρόλος του συνδικαλιστή, η εμπειρία του Άουσβιτς: μετά τον ένατο «Διάλογο», ο Τσίφελ απλώς θα αναφέρει το τι τράβηξε ως πρόσφυγας, δίνοντας έδαφος για σχόλια στον Κάλε. Οι δύο τελευταίοι «Διάλογοι», που ο Μπρεχτ τους ολοκλήρωσε πριν φύγει από τη Φινλανδία, διακόπτονται από τρεις ακόμη Διαλόγους που τους εισήγαγε αργότερα στις ΗΠΑ (14, 15 και 17).

Κειμενική μεταστοιχείωση του περιπλανώμενου θυμόσοφου

Η ιστορικότητα θέτει τον Κάλε σε θέση υπεροχής: ο πρώην μικροαστός Τσίφελ δέχεται ανεπιφύλακτα να συνεργαστεί με τον Κάλε σε μια εταιρεία «εξολόθρευσης εντόμων»: ο Μπρεχτ κάνει υπαινιγμό για το «Λαϊκό Μέτωπο» που υποστήριξε στα χρόνια της εξορίας του μετά το 1937, συγκεντρώνοντας τους αστούς διανοούμενους που θεωρούσαν τους εαυτούς τους υπεράνω ταξικής πάλης και τους ταξικά συνειδητοποιημένους προλετάριους σε ενιαίο αγώνα ενάντια στα «έντομα», δηλαδή τα παράσιτα του φασισμού και καπιταλισμού που τον παράγει. Στον δέκατο όγδοο «Διάλογο» φαίνεται πως η μοναδική λύση που διαφαίνεται στον ορίζοντα είναι ένας ασαφής Σοσιαλισμός, εφόσον η εμπιστοσύνη στη Σοβιετική Ένωση εμφανίζεται ως κλονισμένη.

kritiki brecht dialogoiΤα πιο γνωστά έργα του ο Μπρεχτ τα έγραψε στην εξορία, ενώ κατά την παραμονή του στη Σουηδία σχεδίαζε, μαζί με άλλους εξόριστους διανοουμένους, να συγγράψει ένα «λεξικό ορολογίας του φασισμού». Επίσης σχεδίαζε ένα σατιρικό επιστολικό μυθιστόρημα με τίτλο «Το ταξίδι γύρω από τη Γερμανία», επηρεασμένος ίσως από τα Περσικά Γράμματα του Μοντεσκιέ (“Lettres persanes”, 1721) ή τις Ταξιδιωτικές Εικόνες του Χάινριχ Χάινε (“Reisebilder”, 1826). Φλέρταρε με την περσόνα ενός απλοϊκού τύπου flâneur, που μετακινείται από τη μια χώρα στην άλλη, αναζητώντας ένα ουτοπικό μέρος για να εγκατασταθεί, κάποιον σαν τον Καντίντ του Βολταίρου ή τον Γκιούλιβερ του Τζόναθαν Σουίφτ.

Τα ποιήματά του της περιόδου της εξορίας αντανακλούν την προσωπική προσπάθεια του συγγραφέα να ενσωματωθεί στο περιβάλλον μιας ξένης χώρας βιώνοντας παράλληλα την ετερότητα. Για τον στρατευμένο συγγραφέα, η μη δηλωμένη πρόθεση μετακίνησης (o «λανθάνων αναχωρητισμός»), η ανωνυμία, η απώλεια της οικειότητας που χαρίζει η κανονικότητα μιας πατρίδας, η απώλεια της κοινωνικής και επαγγελματικής υπόστασης, η ένταξη του ανθρώπου σε ένα διαρκώς μετακινούμενο, απροσδιόριστο, ασαφές σύνολο ανθρώπων που συγκαταλέγονται υπό την ιδιότητα του «πρόσφυγα», όλα αυτά συνθέτουν (κατά ειρωνικό τρόπο) μια προνομιακή ικανότητα άσκησης στη διαλεκτική. Οι διαλεγόμενοι στους Διαλόγους προσφύγων είναι πολιτικοί πρόσφυγες και οι αποφάνσεις τους είναι δοσμένες κατά τρόπον ώστε να μην παγιώνονται ως θέσεις, αλλά να προσφέρονται στον αποστασιοποιημένο αναγνώστη αμφίσημα, ως αφορμή διαλεκτικής σκέψης. Ο Τσίφελ και ο Κάλε δεν είναι ηρωικές φιγούρες, αλλ’ αντιπροσωπευτικοί «θεατρικοί» χαρακτήρες του Μπρεχτ, διφορούμενοι όπως η Μάνα Κουράγιο, ο Γαλιλαίος και ο Πουντίλα, εκπρόσωποι της μαρξιστικής ηθικής – στον βαθμό που η ταυτότητά τους προσδιορίζεται με κριτήριο τις ενέργειές τους. Πρόκειται για φιλοσοφικούς Διαλόγους που αφορούν την επιβίωση σε σκοτεινούς καιρούς: θέμα πιο επίκαιρο από ποτέ!


* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Τα σπλάχνα» (εκδ. Κριτική).

Σημειώσεις
[1] Το ενδιαφέρον του Jacques le Fataliste δεν βρίσκεται μόνο στην ιστορία, αλλά και στις παρενθέσεις που εισάγει ο Ντιντερό για να τοποθετηθεί σχετικά με τον ηθικό σχετικισμό, την κριτική της Εκκλησίας, τον υλισμό ή τη σεξουαλικότητα. Εκτός από την κοινωνική κριτική, ο Ντιντερό βρίσκει την ευκαιρία να περιλάβει τη μοιρολατρική διδασκαλία στο μυθιστόρημά του. Ο Ζακ πιστεύει ότι ο κόσμος διέπεται από τη μοιρολατρία, επιβεβαιώνοντας ότι τα γεγονότα καθορίζονται από την αρχή της αιτιότητας. Επομένως, οι πράξεις αναιρούν την αρχή της ελεύθερης βούλησης. Οι άνθρωποι δεν ενεργούν με τη θέλησή τους αλλά, ασυνείδητα, καθορίζονται από αναρίθμητα, περισσότερο ή λιγότερο κρυφά κίνητρα. Πρόκειται για μια μορφή ντετερμινισμού όπου παρεμβαίνει η ανθρώπινη δράση.
[2] Χρησιμοποιώ εδώ τον όρο «αποστασιοποίηση» για να αποδώσω τον γερμανικό όρο του Μπρεχτ “Verfremdungseffekt”: «αποξενωμένη παράσταση που επιτρέπει την αναγνώριση του αντικειμένου, αλλά ταυτόχρονα το κάνει να φαίνεται ξένο» (Μπέρτολτ Μπρεχτ, Μικρό Όργανο για το Θέατρο, εκδ. Πλειάς, 1974)

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventoyrini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...
100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ [Virginia Woolf] «Η κυρία Νταλογουέι» που κυκλοφόρησε σαν σήμερα, ακριβώς πριν από 100 χρόνια, στις 14 Μαΐου 1925. Με αυτή την αφορμή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο συλλεκτική έκδοση σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τριανταφυλλόπουλου και εξώφυλλο της Μάριας Μπαχά....

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventoyrini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Για την αυτοβιογραφία του Πάπα Φραγκίσκου με τίτλο «Ελπίδα, η αυτοβιογραφία» που κυκλοφορεί σε μετάφραση Άννας Παπασταύρου από τις εκδόσεις Gutenberg. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Είμαι πάντοτε επιφυλακτικός απέναντι στις αυτοβιογραφίες, αν και έ...

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ