dresde250

Της Ελένης Φουρνάρου

Ο Όσκαρ Σελ είναι ένας εννιάχρονος «αλλόκοτος» νεαρός που ζει με τη μητέρα του σε ένα διαμέρισμα στο Μανχάταν. Στο απέναντι κτίριο ζει η Γερμανίδα γιαγιά του, από τη μεριά του πατέρα του, που έχει επιζήσει από το βομβαρδισμό της Δρέσδης. Οι άντρες της οικογένειας απόντες. Ο παππούς, επιζών κι αυτός της Δρέσδης, γλύπτης που «έχασε» κάποτε τις λέξεις του και έκτοτε επικοινωνεί με σημειώματα γραμμένα σε τετράδια, τοίχους, πατώματα, σώματα. Εγκατέλειψε τη γιαγιά όταν αυτή του ανακοίνωσε πως είναι έγκυος.  

Ο πατέρας, πάλι, σκοτώθηκε στην τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους. 

Ένα παιδί αντιμέτωπο με την απώλεια 

Ο Όσκαρ έχει εξαιρετική ευφυΐα, φοράει μόνο άσπρα, αποφεύγει τα παιδιά της ηλικίας του και προτιμά την παρέα των μεγάλων, κρατάει σε ένα ντοσιέ εικόνες από τα «Πράγματα Που Του Έχουν Συμβεί», δυσκολεύεται να κοιμηθεί και να διαχειριστεί τα συναισθήματά του, φτιάχνει κοσμήματα και σχεδιάζει ευφάνταστες εφευρέσεις, συλλέγει σπάνια νομίσματα και πεταλούδες που πέθαναν από φυσικά αίτια, χαρακτηρίζει τα συμβάντα «εξαιρετικά» και «απίστευτα», γράφει γράμματα στους επιστήμονες που θαυμάζει, ψάχνει στο Διαδίκτυο τις άγνωστες λέξεις, διαβάζει Στίβεν Χόκινγκ και θυμώνει με τη μητέρα του που πότε-πότε γελάει. 

Μετά το θάνατο του πατέρα του, βουλιαγμένος στην απελπισία της παράλογης απουσίας του, βρίσκει μέσα στα πράγματά του ένα γαλάζιο φάκελο που γράφει πάνω Μπλακ και περιέχει ένα κλειδί. Ο Όσκαρ φοράει το κλειδί στο λαιμό του κι αποφασίζει να ψάξει όλους τους 472 Μπλακ και τις 161.999.999 κλειδαριές που βρίσκονται στη Νέα Υόρκη. Αρνείται πεισματικά να ακολουθήσει τη συμβουλή του μισητού θεραπευτή του που προτείνει «Νομίζεις πως μπορεί να βγει κάτι καλό από το θάνατο του πατέρα σου;». Εκείνος προτιμά να προσπαθήσει να τον ξανανιώσει κοντά του. 

Jonathan-Safran-FoerΟ συγγραφέας, προκειμένου να στήσει την ιστορία του, χρησιμοποιεί τρεις αφηγητές που όλοι αγωνίζονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους: τον Όσκαρ, που τριγυρίζει στην πόλη και περιγράφει σχεδόν αποστασιοποιημένα την καθημερινότητά του και την αποστολή του να ταιριάξει το κλειδί· τη γιαγιά, που του γράφει γράμματα προσπαθώντας πρωτίστως να καταλάβει η ίδια το διότι όλων αυτών που έκανε και των άλλων που απέφυγε· τον παππού, που γράφει κι αυτός γράμματα αλλά απευθύνεται στο παιδί του που πρόλαβε να εγκαταλείψει αγέννητο και δεν πρόλαβε ποτέ να γνωρίσει. 

Οι άνθρωποι αυτοί υποφέρουν από τις αναίτιες και ανεξήγητες προσχεδιασμένες μαζικές καταστροφές που χαρακτήρισαν την εποχή τους: τον βομβαρδισμό της Δρέσδης όταν ο πόλεμος είχε ήδη κριθεί, την ατομική βόμβα στην ανύποπτη Χιροσίμα και την επίθεση στους δίδυμους πύργους της «αθώας» Νέας Υόρκης. Ο Φόερ συμπλέκει τις τρεις ιστορικές στιγμές, αναδεικνύοντας έτσι την ανημποριά των εμπλεκομένων να συνεχίσουν να ζουν χωρίς πρώτα να δικαιολογήσουν με κάποιο τρόπο στις συνειδήσεις τους το παράλογο των αδικαίωτων θανάτων. 

Πέρα όμως από τους ήρωες του βιβλίου, θεωρώ πως το σχόλιο του συγγραφέα πάνω στο «εξαιρετικό» και το «απίστευτο» της αναίτιας τραγωδίας αφορά όλους εμάς τους πολίτες του σύγχρονου πολιτισμένου κόσμου που στερημένοι από το παρωχημένο στις μέρες μας μαξιλαράκι της πίστης, σε θρησκείες, ιδεολογίες, ηθικές, δυσκολευόμαστε όλο και περισσότερο να διαχειριστούμε συναισθηματικά και να αποδεχτούμε στο τέλος το αμετάκλητο και μαζί αδιανόητο της μαζικής βίας. 

O λόγος του Φόερ είναι ευθύς και λιτός, δεν καταδέχεται να εκβιάσει το συναίσθημα με λέξεις παρά το εκμαιεύει μέσα από τα γεγονότα, δεν επιτρέπει στους ήρωές του να κλάψουν για να τους λυπηθούμε και δε μας παραπλανά με «λογοτεχνίστικες» ευκολίες. 

Μόνο στο τέλος, αφού τα τακτοποιεί όλα όσο καλύτερα του επιτρέπεται, αφήνει μια χαραμάδα για να μπορούμε να συνεχίσουμε να ονειρευόμαστε παρόλη τη Δρέσδη, τη Χιροσίμα, τη Νέα Υόρκη: πως αν τα πράγματα είχαν γίνει διαφορετικά τότε όλοι θα μπορούσαμε να ήμαστε «σώοι κι ασφαλείς». 

Φράσεις από το βιβλίο:

«Μερικές φορές σκέφτομαι πόσο αλλόκοτο θα ήταν να υπήρχε ένας ουρανοξύστης που θα κινιόταν πάνω κάτω ενώ το ασανσέρ του θα έμενε ακίνητο».
«Δεν είχα κάνει κάτι κακό. Και αν είχα κάνει, δεν το καταλάβαινα. Και σίγουρα δεν το είχα κάνει επίτηδες».
«Πού όμως βρίσκεται η αρχή; Και ποια είναι τα πάντα;»
«Ελπίζω μια μέρα να έχεις την εμπειρία να κάνεις κάτι που δεν καταλαβαίνεις για κάποιον που αγαπάς».
«Δεν ήθελα να μάθω αν μπορούσε να με αγαπήσει. Ήθελα να μάθω αν μπορούσε να με χρειάζεται».
«Μπορεί και να μη μου άρεσε, απλώς εκείνη τη στιγμή να το είχα ανάγκη».
«Ήξερα όμως, στην πιο προστατευμένη γωνιά της καρδιάς μου, την αλήθεια».
«…μερικές φορές ακούω τα κόκαλά μου να ζορίζονται κάτω από το βάρος όλων των ζωών που δεν έζησα».
«Μα δεν μπορώ να πάρω πίσω τα πράγματα που δεν έκανα ποτέ».
«Υπάρχει κάτι που να του αξίζει λιγότερο να καταστραφεί;».
«Και πώς λες σ’ αγαπώ σε κάποιον που αγαπάς;».

 

foer_coverΕξαιρετικά δυνατά & απίστευτα κοντά
Τζόναθαν Σάφραν Φόερ
Μετφρ. Ελένη Ηλιοπούλου 
Μελάνι, 2009
ΣΕΛ. 390, ΤΙΜΗ: 14,27 
politeia-link
 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ JONATHAN-SAFRAN FOER 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

Για το μυθιστόρημα του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ [Mohamed Mbougar Sarr] «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Πατάκη), που τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη διάκριση των γαλλικών γραμμάτων, το βραβείο Goncourt, για το 2021. Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας. 

...
«Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» του Μπάρι Χάνα (κριτική) – Λογοτεχνία των αντιθέσεων για μια συναρπαστική ανάγνωση

«Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» του Μπάρι Χάνα (κριτική) – Λογοτεχνία των αντιθέσεων για μια συναρπαστική ανάγνωση

Για τη συλλογή διηγημάτων του Μπάρι Χάνα [Barry Hannah] «Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Καστανιώτη). Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας Μπάρι Χάνα.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Οι Ψεύτες...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ