klironomoi kentriki

Για το μυθιστόρημα του Ildefonso Falcones «Οι κληρονόμοι της γης» (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα, από την τηλεοπτική μεταφορά του βιβλίου του Φαλκόνες «Ο καθεδρικός της Ντελ Μαρ», που στα ελληνικά μεταφράστηκε με τον τίτλο «Η Παναγιά της Θάλασσας»

Της Λεύκης Σαραντινού

Με ένα θέμα πρωτότυπο και ασυνήθιστο για το ελληνικό κοινό καταπιάνεται το μυθιστόρημα του γνωστού Ισπανού λογοτέχνη Ιλδεφόνσο Φαλκόνες Οι κληρονόμοι της γης (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα). Μετά το αριστούργημά του, Η Παναγιά της Θάλασσας (La catedral del mar), ο βαρκελωνέζος συγγραφέας επιστρέφει στην ιστορία της γενέτειράς του, την οποία τόσο καλά γνωρίζει, και δημιουργεί μια νέα μυθιστορία η οποία εκτυλίσσεται γύρω από τον μεγαλοπρεπή Καθεδρικό της Σάντα Μαρία ντελ Μαρ, σημείο αναφοράς στη μεσαιωνική Βαρκελώνη του 1387.

Ένα τρόπος για να κατανοήσουμε μια ιστορική περίοδο –όπως θα συμφωνούσε κι ένας καθηγητής Ιστορίας– είναι και η ανάγνωση ιστορικών μυθιστορημάτων σχετικών με τη συγκεκριμένη περίοδο. Τέτοια είναι η περίπτωση του βιβλίου Οι κληρονόμοι της γης. Λίγοι συγγραφείς έχουν την άνεση να ελίσσονται τόσο επιδέξια ανάμεσα στους δρόμους μιας μεσαιωνικής πόλης της Ευρώπης, σαν να βρίσκονται οι ίδιοι εκεί, και να μεταφέρουν την αίσθηση αυτή και στον αναγνώστη. Ο Ιλδεφόνσο Φαλκόνες κατορθώνει όχι μόνο να απεικονίσει ιδανικά την ανθρώπινη κοινωνία στον Ύστερο Μεσαίωνα, αλλά και να εισχωρήσει πραγματικά στο μυαλό του μεσαιωνικού ανθρώπου. Τι ακριβώς σκέφτεται, τι γνωρίζει, τι θαυμάζει, τι φοβάται και τι πιστεύει ο μεσαιωνικός άνθρωπος, όλα παρουσιάζονται γλαφυρά από τον συγγραφέα και περιγράφονται αναλυτικά. Και έτσι, μέσα από το ανθρώπινο βίωμα, φτάνει τελικά να αντιλαμβάνεται και ο ίδιος ο αναγνώστης τη μακρινή εκείνη εποχή: ως μια εποχή στην οποία κυριαρχούν η θρησκοληψία, η δεισιδαιμονία, το μίσος για το διαφορετικό, ο διαρκής φόβος, η φτώχεια, η δουλεία.

Λίγοι συγγραφείς έχουν την άνεση να ελίσσονται τόσο επιδέξια ανάμεσα στους δρόμους μιας μεσαιωνικής πόλης της Ευρώπης, σαν να βρίσκονται οι ίδιοι εκεί, και να μεταφέρουν την αίσθηση αυτή και στον αναγνώστη.

Η υπόθεση διαδραματίζεται στη Βαρκελώνη από το 1387 ώς το 1423. Πρωταγωνιστής είναι ο Ούγο, ένα δωδεκάχρονο παιδί. Παρακολουθούμε τη ζωή του να περνά από σαράντα κύματα, αφήνοντάς τον πλέον, στο τέλος του βιβλίου, έναν ηλικιωμένο άντρα. Ο Ούγο έρχεται αντιμέτωπος με τις δυσκολίες που συναντούσε κάθε κοινός άνθρωπος τον Μεσαίωνα: τη φτώχεια, την ορφάνια, τον λιμό, την ξενοφοβία, τον αντισημιτισμό, τη δεισιδαιμονία, την εκμετάλλευση των αδυνάτων από τους δυνατούς. Από την πρώτη κιόλας σελίδα παρακολουθούμε την προσπάθεια του ορφανού από πατέρα παιδιού να επιβιώσει και να πραγματοποιήσει το όνειρό του, να γίνει κάποτε φτασμένος ναυπηγός στις εγκαταστάσεις της εμπορικής και ναυτικής πόλης. Η ζωή δεν θα του κάνει το χατίρι και ο Ούγο θα αναγκαστεί τελικά να μάθει, αντί για την τέχνη της ναυπηγικής, την τέχνη της αμπελουργίας κοντά σε Εβραίους.

Falcones ex


Ο Ούγο είναι όμως άνθρωπος ευπροσάρμοστος και αντεπεξέρχεται με επιτυχία στα εμπόδια που σπέρνει στον δρόμο του η ζωή. Καλοσυνάτος, δίκαιος και ευφυής, δεν διστάζει να γίνει βίαιος όταν νιώθει ότι αδικείται. Αρνείται να σκύψει το κεφάλι στους ισχυρούς, ακόμη κι αν χρειάζεται να πληρώσει βαρύ τίμημα γι’ αυτό. Θα δημιουργήσει δική του οικογένεια, αλλά τίποτα στη ζωή του δεν θα του έρθει όπως το θέλει. Αντίθετα, θα αγωνιστεί και θα παλέψει σκληρά για να κερδίσει μια θέση στον ήλιο.

Η πυρπόληση της εβραϊκής συνοικίας στη Βαρκελώνη, ο ανταγωνισμός της πόλης με την εμπορική Γένοβα, οι προσηλυτισμοί μουσουλμάνων και εβραίων, οι προσπάθειες των βασιλέων για να αποκτήσουν απογόνους, η λειτουργία των αδελφοτήτων γύρω από τη Σάντα Μαρία ντελ Μαρ, τα μεσαιωνικά βασανιστήρια και η Ιερά Εξέταση, όλα αποτελούν ζητήματα που βρήκαν θέση στις σελίδες του βιβλίου. Πέρα από την Ιστορία της Ιβηρικής χερσονήσου, την οποία τόσα απλόχερα μας συστήνει εδώ ο Φαλκόνες, και τη λογοτεχνία, ο συγγραφέας θίγει και ένα σωρό ευαίσθητα κοινωνικά θέματα. Θέματα, οι ρίζες των οποίων εντοπίζονται σ' εκείνα τα χρόνια. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον αντισημιτισμό, τη θρησκοληψία, την παντοδυναμία των Ευγενών. Κεντρικό θέμα του βιβλίου αναδεικνύεται τελικά η υπέρτατη αγάπη που τρέφει ο γονιός προς το παιδί του και οι θυσίες στις οποίες είναι πρόθυμος να προβεί ο ίδιος γι' αυτό, για τη ζωή και την ευτυχία του.

Το δίχως άλλο, πρόκειται για ένα βιογραφικό έπος στο στιλ των μεγάλων ιστορικών μυθιστορημάτων. Όσοι λάτρεψαν την Παναγιά της Θάλασσας δεν θα απογοητευτούν. Αλλά δεν θα αφήσει ασυγκίνητους ούτε όσους θέλουν απλώς να γνωρίσουν καλύτερα τον ευρωπαϊκό μεσαιωνικό κόσμο.

* Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, η μελέτη «Μύθοι που έγιναν ιστορία» (εκδ. Ενάλιος).


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Ο Ούγο κατέβαινε την οδό Μαρ, νιώθοντας άβολα μέσα στο μαύρο ένδυμα με μανίκια που του είχαν δανείσει οι Εβραίοι και που του έφτανε ως κάτω από τα γόνατα. Ίδρωνε.Το μάλλινο ρούχο ήταν πολύ βαρύ για καλοκαίρι. Και τον τσίμπαγε. Η εμφάνισή του ερχόταν σε αντίθεση με τη λάμψη των πολύτιμων εμπορευμάτων που ήταν εκτεθειμένα στα εργαστήρια των αργυροχρυσοχόων κι από τις δυο πλευρές του δρόμου. Εκεί είδε αγοραστές να ενδιαφέρονται για κάποιο κόσμημα και να το παζαρεύουν ζωηρά. Είδε γυναίκες που δοκίμαζαν περιδέραια ή βραχιόλια. Είδε κόσμο που μιλούσε δυνατά και γελούσε... Όλοι εκτός από εκείνον έμοιαζαν να λάμπουν το ηλιόλουστο εκείνο πρωινό του Ιουλίου όπου η μυρωδιά της θάλασσας του ανήγγειλε ότι η παραλία ήταν κοντά».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

Για το μυθιστόρημα του Βιντσέντζο Λατρόνικο (Vincenzo Latronico) «Η τελειότητα» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Loggia).

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

...

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

Για το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε (Hermann Hesse) «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Διόπτρα). Κεντρική εικόνα: Από την ομότιτλη κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματος από τον σκηνοθέτη Stefan Ruzowitzky (2020).

Γράφει η Ιωάν...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

«Γράφω για να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη, γι’ αυτό και έχω πάντα στο νου μου να διεγείρω το ενδιαφέρον του» μας είπε ο Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες (Juan Gabriel Vásquez), που συμμετέχει στο Φεστιβάλ ΛΕΑ. Με αφορμή το βιβλίο του «Η μετάφραση του κόσμου» (μτφρ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), μιλά για την πολιτική μυθοπλα...

Η γλώσσα, η σημειολογία και το σκοτεινό αίνιγμα του Τρίτου Ράιχ – Τότε και σήμερα

Η γλώσσα, η σημειολογία και το σκοτεινό αίνιγμα του Τρίτου Ράιχ – Τότε και σήμερα

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης επιστρέφει με τον «Σάκο Εκστρατείας» του μιλώντας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, για το μυθιστόρημα του Μάξιμ Μπίλλερ (Maxim Biller) «Ο λάθος χαιρετισμός» (μτφρ. Πελαγία Τσινάρη, εκδ. Πατάκη), καθώς και για τη μελέτη του Βίκτορ ...

Τελευταία μέρα για το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025: Τι θα δούμε σήμερα, Κυριακή 22 Ιουνίου

Τελευταία μέρα για το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025: Τι θα δούμε σήμερα, Κυριακή 22 Ιουνίου

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 ολοκληρώνεται σήμερα με μια θεατρική παράσταση για την ισπανική γλώσσα. Κεντρική εικόνα: Ο Πέδρο Σαλίνας (Pedro Salinas), σημαντικός Ισπανός ποιητής και ένας από τους συγγραφείς του έργου «Doña Gramática» («Η κυρά-Γραμματική») του 1942.

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ