picasso blue period kentriki

Για το μυθιστόρημα του Luke Jerod Kummer «Η μπλε περίοδος» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Κλειδάριθμος). Στην κεντρική εικόνα, λεπτομέρεια από τον πίνακα του Pablo Picasso «Γυναίκα με σταυρωμένα χέρια» (1901-1902), ο οποίος ανήκει στην μπλε περίοδο του ζωγράφου.

Του Διονύση Μαρίνου

Μπλε του κοβαλτίου. Πρωσικό μπλε. Μπλε ενός ουρανού που σκοτεινιάζει απειλητικά και κλείνει μέσα του τους ανθρώπους και τα πάθη τους. Στρώσεις πράσινου που καταπίνουν τις φωτοσκιάσεις. Τόνοι ψυχροί που αποδιώχνουν κάθε εύκολο συναίσθημα και αποδίδουν με τραχύτητα τον μυστικισμό και την πνευματικότητα του δημιουργού τους.

Μόλις στην αρχή της λαμπρής καριέρας του, ήταν δεν ήταν είκοσι ετών, ο Πάμπλο Πικάσο δοκιμάζει τις αντοχές του και μαζί τα όρια της τέχνης του αφιερώνοντας χρόνο, σκέψη και έμπνευση για να αποτυπώσει μια σειρά πινάκων σε μονοχρωμία. Μεταβαίνοντας διαρκώς από τη Βαρκελώνη στο Παρίσι (και πίσω ξανά) πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα της εποχής και την πλήρη εμπορευματοποίηση της τέχνης και δημιουργεί μια σειρά θεμάτων που δεν θα γίνουν δεκτά από τους φημισμένους γκαλερίστες του Παρισιού, καθώς θεωρούνται απαισιόδοξα και αιχμηρά.

Η Μπλε Περίοδος του Πικάσο είναι γεμάτη από το duende της ψυχής του. Aυτή την εσωτερική φλόγα που προκαλεί θλίψη, αλλά και την ανάγκη να υπερβεί κανείς τον εαυτό του και να αντικρύσει πτυχές της ανθρωπινότητάς του που είναι υπερβατικές και ολότελα ποιητικές. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Πικάσο λούστηκε στο μπλε ως αποτέλεσμα μιας έντονης ψυχικής κατάστασης στην οποία βρέθηκε εκείνη την περίοδο. Η αυτοκτονία του επιστήθιου φίλου του, του Καταλανού ποιητή και ζωγράφου, Κάρλες Καζαχέμας του βύθισε κάθε έννοια χαράς και ελπίδας που κουβαλούσε μέσα του ως εκείνη τη στιγμή.

Η αυτοκτονία του επιστήθιου φίλου του, του Καταλανού ποιητή και ζωγράφου, Κάρλες Καζαχέμας του βύθισε κάθε έννοια χαράς και ελπίδας που κουβαλούσε μέσα του ως εκείνη τη στιγμή.

Μόλις είχε αρχίσει να γίνεται γνωστός ως παιδί-θαύμα. Αρκετοί μιλούσαν για τις ικανότητές του και ο ίδιος πέρασε στο Παρίσι με την ελπίδα να εδραιώσει τη φήμη του, αλλά και να θαμπωθεί από τα φώτα αυτής της μαγικής πόλης. Μέσα σ’ αυτή τη νεανική παραζάλη (πολύ ποτό, πολύ σεξ, πολλές στερήσεις, αλλά μπόλικη δημιουργικότητα), ο πάντα θλιμμένος Κάρλες χτυπημένος από την αρρώστια της ζήλειας θα αποπειραθεί να σκοτώσει την ερωμένη του Ζερμέν (μια αρκετά αυτόνομη έως και σκληρή κορασίδα που βγάζει τα προς το ζην ποζάροντας σε ζωγράφους) και στη συνέχεια θα αυτοκτονήσει.

Αυτό το καταλυτικό γεγονός θα οπλίσει τη θλίψη του Πικάσο. Η καταβύθισή του θα είναι κάθετη. Θα πλεύσει προς την απελπισία του μπλε, ενώ τα είδωλά του θα είναι παρίες, πόρνες, μέθυσοι, σαλοί. Η πίνακας του «Ζωή», έργο εκείνης της εποχής, αποτελεί ακόμη και στις μέρες έναν από τους σημαντικότερους πίνακες που έχει φτιάξει ανθρώπινο χέρι. Εκείνα τα τρία-τέσσερα χρόνια που κράτησε η περιπλάνηση του Πικάσο στην περιοχή του μπλε αποτελούν το αντικείμενο του μυθιστορήματος Η Μπλε Περίοδος (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Κλειδάριθμος) του πρωτοεμφανιζόμενου Λουκ Τζέροντ Κούμερ.

Ο Αμερικανός δημοσιογράφος (άρθρα του δημοσιεύονται στους Νew York Times, τη Washington Post και σε άλλα ονομαστά έντυπα), έπειτα από μακρά έρευνα και αναψηλάφηση μιας εκτενούς βιβλιογραφίας για εκείνη την περίοδο της ζωής του Πικάσο, αποφάσισε να βάλει ένα υψηλό στοίχημα με τον εαυτό του. Να μεταφέρει με μυθοπλαστικό τρόπο τα ταραγμένα χρόνια της Μπλε Περιόδου. Απόφαση διόλου εύκολη, καθώς έχουμε να κάνουμε με μια φυσιογνωμία –εν προκειμένω και ήρωα για τις ανάγκες της μυθοπλαστικής βιογραφίας– που υπήρξε bigger than life.

Ο Πικάσο δεν ήταν μόνο ένας εμπνευσμένος ζωγράφος και εικαστικός, αλλά μια μορφή που καθόρισε με το έργο του τον 20ο αιώνα. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε προσπάθεια να ενταχθεί σε ένα μυθοπλαστικό σχήμα προσκρούει στην έντονη περσόνα του που ήταν από μόνη της μυθιστορηματική.

Ο Πικάσο δεν ήταν μόνο ένας εμπνευσμένος ζωγράφος και εικαστικός, αλλά μια μορφή που καθόρισε με το έργο του τον 20ο αιώνα. Ανήκει στους σπουδαίους του ανθρώπινου πολιτισμού. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε προσπάθεια να ενταχθεί σε ένα μυθοπλαστικό σχήμα προσκρούει στην έντονη περσόνα του που ήταν από μόνη της μυθιστορηματική.

Εντούτοις, ο Κούμερ δεν τρώει τα μούτρα του. Με την επίρρωση της έρευνάς του καταφέρνει να μας μεταφέρει –έστω, στο μέτρο του δυνατού– την ξέφρενη πορεία του νεαρού ακόμη Πικάσο από την ασφάλεια του σπιτιού του (εκεί όπου δέχθηκε τα πρώτα μαθήματα από τον ζωγράφο πατέρα του), έως τη μαγεία και την άγρια συνειδητοποίηση στο Παρίσι.

LUKE JEROD KUMMER
Ο Λουκ Τζέροντ Κούμερ είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί στους New York Times και τη Washington Post, καθώς και στα New Republic, Washingtonian, Bloomberg Businessweek, Village Voice, Literary Hub και The Millions. Η Μπλε Περίοδος είναι το πρώτο του μυθιστόρημα.

 

Μαζί με τον Κάρλες θα γευτούν όλους τους απαγορευμένους καρπούς που θα τους προσφέρει απλόχερα το Παρίσι. Φαντασιώσεις, έμπνευση, ερωτικούς χυμούς, απογοήτευση, πείνα, ενοχή και τελικά πόνο και απαντοχή. Ο Κάρλες δεν θα αντέξει, ο Πάμπλο, ως γνήσιος ταυρομάχος στην αρένα, θα αντλήσει από αυτή την μεταιχμιακή εμπειρία τη βαθιά γνώση για τη ζωή, αλλά και την έμπνευση για να αποτυπώσει στον καμβά αυτό το μέγα θαύμα της ύπαρξης που δεν φέρει μόνο χαρά, αλλά και τον θάνατο. Ο Κούμερ αποτυπώνει πιστά το κλίμα της εποχής με τους ανέγνωρους γκαλερίστες που βλέπουν τους πίνακες ως ένα ακόμη είδος εμπορίου και τους άλλους που λειτουργούν ωσάν δουλέμποροι τέχνης.

Στην Μονμάρτη, ωστόσο, εκείνα τα χρόνια θα μαζευτούν όλα τα φωτεινά μυαλά της εποχής. Ποιητές, ζωγράφοι, αναρχικοί, άνθρωποι τρελοί με τη ζωή, νέοι που θέλουν να πάνε κόντρα στην κατεστημένη τάξη των πραγμάτων. Ανάμεσα σ’ αυτούς και ο Πικάσο που δένεται στο άρμα του έρωτα (για τη Ζερμέν), του αγοραίου σεξ (κάπως έτσι κολλάει σύφιλη), της έμπνευσης (ζωγραφίζει με πυρετώδεις ρυθμούς) και της απόγνωσης (έφτασε να είναι νηστικός και να κοιμάται σε όποιο ατελιέ έβρισκε πρόχειρο).

Ο Κούμερ προσπαθεί να φανταστεί πώς θα ήταν, τι θα σκεφτόταν, γιατί οδηγήθηκε στην απόφαση να αποτυπώνει με ένα μόνο χρώμα την ψυχολογική του κατάσταση. Εντέλει, πόσο οι απώλειες (πρώτα της μιας αδελφής του και εν συνεχεία του φίλου του), επηρέασαν έντονα τον ψυχισμό του. Είναι ένα μυθιστόρημα με δραματικούς τόνους που σε ρουφάει. Απλώς, δεν ξέρεις αν σε ρουφάει ο μύθος ή η πραγματικότητα που βίωσε αυτή η θεϊκή μορφή με το όνομα Πάμπλο Πικάσο.

Είναι ένα μυθιστόρημα με δραματικούς τόνους που σε ρουφάει. Απλώς, δεν ξέρεις αν σε ρουφάει ο μύθος ή η πραγματικότητα που βίωσε αυτή η θεϊκή μορφή με το όνομα Πάμπλο Πικάσο.

Όταν θα τελειώσει η Μπλε Περίοδος, τότε που θα βρει ξανά τη χαρά της ζωής, θα ξεκινήσει η Ρόδινη Περίοδός του όπου τα χρώματά του γίνονται πιο γήινα και οι επιρροές του από τη γαλλική ζωγραφική θα είναι πιο έντονες. Σε αντίθεση με την Μπλε Περίοδο που κουβαλάει μέσα της μπόλικο Ελ Γκρέκο, Γκόγια και Βαν Γκονγκ.

Το να γράψει κανείς τη βιογραφία ενός σπουδαίου άντρα (εδώ, βέβαια, έχουμε ένα μέρος της ζωής του Πικάσο) είναι σαφώς ένα δύσκολο έργο. Το να προσπαθήσει να την κάνει και μυθιστόρημα, τότε μιλάμε για λεπταίσθητη εργασία που κρύβει πολλούς κινδύνους. Ο Κούμερ, εν πολλοίς, τα καταφέρνει. Αρκεί να έχουμε πάντα κατά νου πως οτιδήποτε γραφτεί ή λεχθεί για τον Πικάσο θα υπολείπεται πάντα της προσωπικότητας και του έργου του. Η μετάφραση του Αλέξη Καλοφωλιά είναι στρωτή, «καθαρή» στα νοήματα που μεταφέρει και επομένως και βοηθητική στην ανάγνωση.

* Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, η ποιητική συλλογή «Ποτέ πια εμείς» (εκδ. Μελάνι).


kummer exΗ μπλε περίοδος
LUKE JEROD KUMMER
Μτφρ. ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΟΦΩΛΙΑΣ
ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ 2020
Σελ. 496, τιμή εκδότη €16,60

 

 


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Έκαναν έρωτα τόσο άγρια, που τα πούπουλα του παπλώματος άρχισαν να τινάζονται από τις ραφές. Με τα κορμιά τους να στριφογυρίζουν, γλίστρησαν στην άκρη του στρώματος. Ο Πάμπλο είδε μια σταγόνα ιδρώτα να κυλάει από τη μύτη του στο μάγουλο της Ζερμέν. Το τραγούδι του σουμιέ και το μπάσο μπούφο από τις σανίδες του πατώματος ενώθηκαν σε μια ουράνια μελωδία. Όμως. Τη στιγμή που άγγιζαν το χείλος της κορύφωσης, σωριάστηκαν στο πάτωμα. Με την ευλυγισία του ακροβάτη, η Ζερμέν άρχισε να στριφογυρίζει μαζί του πάνω στο χαλί. Ξαφνικά βρέθηκε πάνω από τον Πάμπλο, σαν να καβαλούσε άλογο. Ηταν λες και πιλοτάριζε μια πειραματική ιπτάμενη εφεύρεση που αψηφά τη βαρύτητα και παραβγαίνει με τα πουλιά».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

Για το μυθιστόρημα του Λεονάρδο Παδούρα [Leonardo Padura] «Έντιμοι άνθρωποι» (μτφρ. Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη). Kεντρική εικόνα: © Wikimedia Commons. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη 

Ανεξάρτητα αν είχε επισκ...

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

Για το μυθιστόρημα της Νατάσα Μπράουν [Natasha Brown] «Συνάντηση» (μτφρ. Βαγγέλης Τσίρμπας, εκδ. Gutenberg). Kεντρική εικόνα: Η Teyonah Parris από τη σειρά «Mad Men». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη 

«Δεν υπάρχει επιτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ