ira

Της Νέλλης Βουτσινά

Μπέλφαστ, έτος 2005. Από την αποφράδα Μαύρη Κυριακή του '72 έχουν παρέλθει τρεις δεκαετίες ταραχών και μόλις επτά χρόνια από την ιστορική συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής του 1998, που άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων του IRA με αντάλλαγμα την παραίτηση από τον ένοπλο αγώνα, και την ισότιμη συμμετοχή των καθολικών στην τοπική κυβέρνηση της Βορείου Ιρλανδίας.

Εφτά μόλις χρόνια μιας εύθραυστης ειρήνης ενώ μια δύσκολη ισορροπία είναι σε εξέλιξη, καθώς το πέρασμα στην κοινοβουλευτική συνύπαρξη και πολιτική διευθέτηση των εμφύλιων διαφορών και των ιστορικών τραυμάτων δεν στάθηκε ποτέ απλή υπόθεση, πόσω μάλλον για τη Βόρειο Ιρλανδία και το Μπέλφαστ, πολύπαθο θέατρο αιματηρών συγκρούσεων και πόλη στοιχειωμένη με τα φαντάσματα της Ιστορίας περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στη Δυτική Ευρώπη. Δεν είναι μόνο που τα τείχη αργούν να πέσουν, κυρίως στις καρδιές, είναι ακόμα και ότι η βία ανέκαθεν παρέδιδε τα όπλα τελευταία. 

Τζέρι Φέγκαν, πρώην θρυλικός εκτελεστής του IRA  και νυν σαρανταπεντάρης, αποφυλακισθείς, αλκοολικός και ψυχικά καταβεβλημένος, πρωτίστως θα ευχόταν να είχε ήρεμο ύπνο και χέρια καθαρά από αίμα, όμως το παρελθόν, το δικό του και της πόλης του δεν τού το επιτρέπει. Τα τελευταία εφτά χρόνια περιορίζει τα κουρασμένα βήματά του από την παμπ στο σπίτι, προσπαθώντας πάντα να λιποθυμά στο κρεβάτι όσο πιο μεθυσμένος γίνεται, αρκεί να μην ακούει. Γιατί ο Φέγκαν δεν είναι μόνος. Στοιχειώνεται από σκιές που ακολουθούν τα βήματά του και ουρλιάζουν στ' αυτιά του. Δώδεκα τον αριθμό σκιές παλιών θυμάτων του που, σε πείσμα του ψυχολόγου της φυλακής που τού της ονόμασε ενοχές, ο ίδιος αποκαλεί "ακόλουθους". Οι ακόλουθοι, με την εκκίνηση της ιστορίας (και δοθείσης μοιραίας αφορμής), αρχίζουν επίσης να ζητούν επιτακτικά εκδίκηση σηκώνοντας το δάκτυλο και υποδεικνύοντας ο καθένας τον βασικό υπαίτιο του θανάτου του. Και ο Φέγκαν, έρμαιο των τύψεων και της ανάγκης για εξιλέωση, στις δώδεκα ενότητες του βιβλίου, θα διαπράξει δώδεκα τον αριθμό φόνους παλιών του συντρόφων, πριν οι σκιές σηκώσουν το δάκτυλο και υποδείξουν και τον ίδιο. 

Το σχήμα απλό (θα το 'λεγες και απλοϊκό) και οπωσδήποτε ξέρουμε από την αρχή τον δολοφόνο. Πιθανόν οι ελπίδες για σασπένς να εξανεμίζονταν εδώ, αν ο Νέβιλ (του οποίου το παρόν αποτελεί και πρώτη συγγραφική εμφάνιση) δεν αποδεικνυόταν ένας καθ' όλα ικανός χειριστής του είδους. Μηχανεύεται και παραδίδει τρόπους για να κρατήσει αδιάπτωτη την ένταση του ενδιαφέροντος και της ανάγνωσης σ' όλη την έκταση των 450 σελίδων, συνδέοντας την ενοχική βεντέτα του ήρωά του με τη γενικότερη εικόνα και τις κακοτράχαλες, σκοτεινές και σύνθετες όψεις του κοινωνικοπολιτικού πλαισίου. Καθώς η δολοφονική τροχιά του Φέγκαν απειλώντας να τινάξει στον αέρα όλη την εύθραυστη ισορροπία των ειρηνικών διαπραγματεύσεων και της πολιτικής ομαλότητας θα αποκαλύψει σταδιακά την κάθε άλλο παρά ομαλή, πίσω όψη της πορείας αυτής προς την ειρηνική συνύπαρξη: μια τεταμένη και εύφλεκτη διελκυστίνδα ανάμεσα στην πολιτική και στη βία, ανάμεσα στα καθάρματα της πιάτσας και σε όσους είχαν πιο πολιτική σκέψη, ανάμεσα στους νομιμόφρονες και μετριοπαθείς και στους ενεργούς θύλακες των ακραίων, ανάμεσα σ' όλους αυτούς που οι ειρηνευτικές διαδικασίες είχαν αφήσει χωρίς δουλειά αλλά και στους καιροσκόπους επιβαίνοντες στο άρμα της πολιτικής κρατώντας ζωντανούς ακόμα τους δεσμούς με την προβοκατόρικη δράση και την παρακρατική βία. Μ' άλλα λόγια ανάμεσα στις παλιές και στις καινούργιες συνήθειες, στην ενεργή και επικίνδυνη γκρίζα ζώνη ενός κόσμου που κινείται στα όρια της νομιμότητας και αποτυγχάνει να απενεργοποιήσει τους δεσμούς με το βίαιο παρελθόν, και η εικόνα προκύπτει σκοτεινή, απειλητική και πυκνά κατοικημένη από σκιές, φαντάσματα και παλιές σκληρές ιστορίες. 

Και δεδομένου του διαταραγμένου και στοιχειωμένου ήρωά του, που αρχίζει να φαντάζει σαν καθαρή συμπύκνωση της ψυχής της πόλης, ο Νέβιλ καταφέρνει να εμβολιάσει εύστοχα τις υποβλητικές φωτοσκιάσεις του θρίλερ, και δη του φανταστικού, στην αμιγώς νουάρ κατά τα άλλα αφήγησή του. Η χορογραφία των σκιών γύρω από τον Φέγκαν που τον οδηγούν σε αναμόχλευση του παρελθόντος υποδεικνύοντάς του τους ηθικούς αυτουργούς της δολοφονίας τους θα έμοιαζε ξένο σώμα εδώ αν δεν προέκυπτε τόσο λειτουργικά ενταγμένη στη ροή της ιστορίας και οπωσδήποτε ενδεχόμενη (ακόμα κι απαραίτητη) ως οικείος εκφραστικός τόπος ιρλανδέζικης καθολικής φαντασίας. Της ίδιας φαντασίας ζητούμενο, όταν όλοι είναι δολοφόνοι, δεν είναι πια ο δολοφόνος, αλλά η τιμωρία και κυρίως το έλεος. Και ο Νέβιλ οδηγώντας τον ήρωά του, αυτή τη βασανισμένη μηχανή θανάτου, θύτη μαζί και θύμα στο δρόμο προς το τελικό λουτρό αίματος, αναρωτιέται αν έχει έρθει η ώρα επιτέλους να υπάρξει έλεος. Κατάμαυρο και χορταστικό, μια ομολογουμένως εντυπωσιακή πρώτη εμφάνιση. 

Νέλλη Βουτσινά (http://nellivou.wordpress.com)

nevilΤΑ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΠΕΛΦΑΣΤ
ΣΤΙΟΥΑΡΤ ΝΕΒΙΛ
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 2010
ΜΤΦΡ. ΒΑΣΙΑ ΤΖΑΝΑΚΑΡΗ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

Για το μυθιστόρημα της Ρουθ Οζέκι [Ruth Ozeki] «Το βιβλίο της μορφής και του κενού» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Τhe Book of Henry». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

Για το βιβλίο του Άντονυ Ντορ [Anthony Doerr] «Νεφελοκοκκυγία» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα (2021).

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

...
«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

Για την παράσταση του Πορτογάλου σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες [Tiago Rodriguez] «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» που ανέβηκε στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Κεντρική εικόνα: © Joseph Bandere.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος  ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ