falling man

Ο Ντον Ντελίλλο ανατέμνει την 11η Σεπτεμβρίου.

Της Κατερίνας Αγγελιδάκη

Ο άγνωστης ταυτότητας άνδρας που φωτογραφήθηκε να βουτάει στο κενό από το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το πρωινό της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, ο Falling Man, όπως αποκλήθηκε, είναι μια εικόνα του «τρομερού» χαραγμένη για πάντα στο φαντασιακό ολόκληρου του δυτικού κόσμου. Αυτό το αποτρόπαιο σύμβολο διαλέγει ο Ντε Λίλλο στο πολυαναμενόμενο μυθιστόρημά του με τίτλο «Άνθρωπος σε πτώση», για να καταθέσει τη δική του συγγραφική ματιά πάνω στα γεγονότα. Μια ματιά που περνάει ξυστά και υποδόρια από την πολιτική και τις προεκτάσεις της, και παρακολουθεί τις διαλυμένες ζωές των Νεοϋορκέζων μετά το χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους, μέσα στη βαλλόμενη και αβάσταχτη υποκειμενικότητά τους.

liew_delilloΠαρακολουθούμε διασπασμένους και αδύναμους ήρωες να προσπαθούν να ζήσουν σε μια κατάσταση παρατεταμένου μετατραυματικού σοκ, ανίκανοι να συλλάβουν μια συνολική εικόνα αυτού που συνέβη δίπλα τους και μέσα τους. Ό,τι τους περιβάλλει μοιάζει με θραύσμα στη συνείδησή τους, όπως ακριβώς τα εκατομμύρια γυαλιά, τα διαλυμένα σίδερα και τα κομμάτια του μπετόν που απλώθηκαν πάνω στην πόλη τους. Βλέπουμε τρεμάμενους ανθρώπους να βιώνουν διπλές ζωές, απρόοπτες επανασυνδέσεις, ξαφνικούς έρωτες, αιφνίδιες αντιδράσεις, σπαρακτικές διαψεύσεις.

Μαζί με την πτώση των Δίδυμων Πύργων διαλύονται όλες οι ανθρώπινες χαρακτηροδομές. Ο κεντρικός ήρωας, ο Κηθ, εργαζόμενος στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου που βγήκε σώος από τον Βόρειο Πύργο με τα ξεραμένα αίματα του συναδέλφου του πάνω στα ρούχα του, παρακολουθεί τον εαυτό του να χτυπάει την πόρτα της Λιάν, της πρώην γυναίκας του, με την οποία είχε από καιρό ξεκόψει. Εκείνη έκπληκτη, φοβισμένη και ακόμα ερωτευμένη, τον δέχεται πίσω χωρίς λόγια, αλλά ξέρει ότι η σχέση τους παραπαίει. Η Φλόρενς, επιζήσασα επίσης από την καταστροφή, είναι ο μοναδικός άνθρωπος με τον οποίο ο Κηθ μπορεί να ταυτιστεί, να μοιραστεί αναμνήσεις, να κάνει έρωτα. Για τη Φλόρενς, η ένωσή τους μοιάζει μοιραία, ένα θεϊκό δώρο που της έσωσε τη ζωή, ενώ ο έφηβος γιος του ζευγαριού, ο Τζάστιν, βιώνει την επανασύνδεση των γονιών του αόριστα, με το κεφάλι στραμμένο στον ουρανό, περιμένοντας να εμφανιστούν και άλλα αεροπλάνα.

Παράλληλα με τους ήρωες, τη δομή του βιβλίου διαπερνά ο εκκεντρικός performer Ντέιβιντ Τζάνιακ, με το σκούρο κοστούμι και τη γραβάτα του, που κρεμιέται με ιμάντα από ψηλά κτίρια, κάνοντας βουτιές στο κενό και σοκάροντας τους Νεοϋορκέζους που προσπαθούν να σβήσουν τα αποτρόπαια ίχνη: Άλλοι πηγαίνοντας στην εκκλησία, άλλοι καταπίνοντας χάπια για να κοιμηθούν, άλλοι διαβάζοντας το Κοράνι και άλλοι, όπως ο ήρωας, παίζοντας επαγγελματικό πόκερ στα καζίνα της ερήμου. Από τα καλύτερα σημεία του βιβλίου είναι οι σελίδες όπου περιγράφεται μια παρτίδα πόκερ στη Νέα Υόρκη πριν από το χτύπημα ανάμεσα στον ήρωα και στους πεθαμένους πια φίλους του. Ο παραλληλισμός της βιαιότητας της παρτίδας, των οργανωμένων κανόνων της, που αυξάνουν την ένταση, και του σκληρού ανταγωνισμού των παικτών με τη ζωή στη Νέα Υόρκη, την αίσθηση του παιγνίου και της τύχης είναι μεγάλη συγγραφική στιγμή του Ντε Λίλλο.

Ο παραλληλισμός της βιαιότητας της παρτίδας, των οργανωμένων κανόνων της, που αυξάνουν την ένταση, και του σκληρού ανταγωνισμού των παικτών με τη ζωή στη Νέα Υόρκη, την αίσθηση του παιγνίου και της τύχης είναι μεγάλη συγγραφική στιγμή του Ντε Λίλλο.

Στο μυθιστόρημα «Άνθρωπος σε πτώση», ένας αβάσταχτα θλιμμένος συγγραφέας προσπαθεί να περιγράψει αυτό που σχεδόν δεν περιγράφεται: «έναν χώρο και έναν χρόνο καμωμένο σχεδόν από νύχτα και από στάχτες, πουκάμισα που έπεφταν από τον ουρανό και χέρια να κουνιούνται όπως τίποτα σε αυτή τη ζωή». Βασική τεχνική του είναι η ιδιαζόντως αμερικανική ασθένεια της «αποπροσωποποίησης». Οι ήρωες χάνουν τα χαρακτηριστικά της ατομικής τους ταυτότητας και ετεροκαθορίζονται σε απόλυτο βαθμό από εξωτερικά γεγονότα, τόσο συντριπτικά και δυνατά, που αφαιρούν κάθε δικαίωμα επιλογής. Χάνουν μοίρες, τεμάχια, περιοχές της ύπαρξής τους και περιπλανώνται απελπισμένοι, αλλά ταυτόχρονα γενναίοι μέσα στην τραυματική τους προσπάθεια να ξαναμπούν σε τροχιά επιβίωσης. Η γραφή του Ντε Λίλλο είναι ελλειπτική, κοφτή, βίαιη, με ψήγματα κεφαλαίων και υποκεφαλαίων, μικρών κειμένων μέσα στο κείμενο και φύρδην μίγδην υλικών των οποίων το νόημα αργείς να το καταλάβεις. Όπως πέφτουν οι όροφοι των Πύργων, έτσι πέφτουν –το ένα παράλληλα και μέσα στο άλλο– τα κεφάλαια του βιβλίου. Είναι ένα μυθιστόρημα για την καταστροφή, γραμμένο από έναν Νεοϋορκέζο που πενθεί για τη Μητρόπολη με ένα πένθος που «δικαιώνει» το πληγωμένο θηρίο.

Ο Ντε Λίλλο δεν είναι ούτε τόσο κριτικός ούτε τόσο αιχμηρός όσο σε άλλα βιβλία του. Υπερασπίζεται την Αμερική μέσα από τον τρόπο ζωής των ηρώων του και θέλει να υπενθυμίσει ότι οι μητροπόλεις δεν είναι ούτε καλές ούτε κακές. Είναι κάτι πολύ περισσότερο και πέρα από αυτό, είναι οι άνθρωποι που ζουν και δημιουργούν μέσα σε αυτές, εκείνοι για τους οποίους αξίζει να πενθήσει κανείς.

 

delilloΆνθρωπος σε πτώση
Ντον ΝτεΛίλλο
Μτφρ. Έφη Φρυδά
Εστία 2010
ΣΕΛ. 313, ΤΙΜΗ €19,09
 

politeia link more

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τρεις γυναίκες» του Ρόμπερτ Μούζιλ (κριτική) – Η υπονόμευση του αντρικού βλέμματος μέσα από τρεις ερωτικές τραγωδίες

«Τρεις γυναίκες» του Ρόμπερτ Μούζιλ (κριτική) – Η υπονόμευση του αντρικού βλέμματος μέσα από τρεις ερωτικές τραγωδίες

Για τον τόμο με τις τρεις νουβέλες του Ρόμπερτ Μούζιλ (Robert Musil) «Τρεις γυναίκες» (μτφρ. Μαρίνα Αγαθαγγελίδου, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καρ...

«Η μαέστρος» της Χάριετ Κονστάμπλ (κριτική) – Ένα ταλαντούχο κορίτσι στη σκιά του Βιβάλντι

«Η μαέστρος» της Χάριετ Κονστάμπλ (κριτική) – Ένα ταλαντούχο κορίτσι στη σκιά του Βιβάλντι

Για το βιβλίο της Χάριετ Κονστάμπλ [Harriet Constable] «Η μαέστρος» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Ελληνικά Γράμματα). Στην κεντρική φωτογραφία, ο πίνακας «Young Woman Playing a Violin» του Οράτσιο Τζεντιλέσκι.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Οι μέρες στο Βιβλιοπωλείο Μορισάκι» του Σατόσι Γιαγκισάβα (κριτική) – Για τη θεραπευτική δύναμη των βιβλίων

«Οι μέρες στο Βιβλιοπωλείο Μορισάκι» του Σατόσι Γιαγκισάβα (κριτική) – Για τη θεραπευτική δύναμη των βιβλίων

Για το μυθιστόρημα του Σατόσι Γιαγκισάβα (Satoshi Yagisawa) «Οι μέρες στο Βιβλιοπωλείο Μορισάκι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, σε μετάφραση του Άρη Σφακιανάκη. Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματος, της σκηνοθέτριας Asako Hyuga, που κυκλοφόρη...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ