Για τις ποιητικές συλλογές των Λεωνίδα Κακάρογλου, Μνήμη σχεδόν πλήρης (εκδ. Εστία) και Ζέφης Δαράκη, Η σπηλιά με τα βεγγαλικά (εκδ. Νεφέλη).
Του Δημήτρη Φύσσα
Η παραμυθητική λειτουργία της Τέχνης, ή τουλάχιστον η ελπιζόμενη ως τέτοια, είναι τόπος κοινός για πολλούς/ές απ' όσους/ες δημιουργούν και για όλους/ες όσους/ες βλέπουν, ακούν ή διαβάζουν καλλιτεχνικά έργα. Και δεν υπάρχει, βέβαια, μεγαλύτερο άλγος για την επούλωση του οποίου καλείται η Τέχνη να «φέρει τα φάρμακά της» από την απώλεια ενός πολύ κοντινού προσώπου –χωρίς να σημαίνει κιόλας ότι πάντα το καταφέρνει.
Δυο αξιοσημείωτα ποιητικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανανεώνοντας την κατεύθυνση αυτή, και τα δυο ολιγοσέλιδα, ολιγόστιχα, πυκνά και δουλεμένα, και τα δυο με σημείο εκκίνησης την απώλεια του σύνοικου συντρόφου, είναι η Μνήμη σχεδόν πλήρης (Εστία, 2104) του κ. Λεωνίδα Κακάρογλου και Η σπηλιά με τα βεγγαλικά της κ. Ζέφης Δαράκη (Νεφέλη, 2015).
Σε τέτοιες περιπτώσεις –ειδικά σε τέτοιες περιπτώσεις– όταν ο ποιητικός λόγος καλείται να συγκροτηθεί σαν κρούστα που καλύπτει την απώλεια, ενυπάρχουν διάφοροι κίνδυνοι. Κυριότεροι νομίζω πως είναι οι εξής δύο: Πρώτον ο ερμητισμός: στην περίπτωση που ό,τι έχει γραφτεί θα μπορούσε να γίνει αντιληπτό μόνο από το απόν πρόσωπο, παραμένοντας δυσνόητο για τον κοινό αναγνώστη/ώστρια. Δεύτερον ο υπερσυναισθηματισμός: στην περίπτωση που παρατηρείται αδυναμία του ποιητικού υποκειμένου να εκφράσει την οδύνη του με υπαινιγμούς, με μη χρήση «βαριών» και συναισθηματικά φορτισμένων λέξεων, έτσι ώστε τελικά το ποίημα να μοιάζει με κοπετό και μοιρολόι στον υπερθετικό.
Δεν αμφιβάλλω ότι και στις δυο περιπτώσεις το ποίημα παίζει, λιγότερο ή περισσότερο, τον παραμυθητικό του ρόλο ως προς το/τη δημιουργό του. Αυτό όμως δεν ισχύει για τον επαρκή αναγνώστη/ώστρια, για χάρη του οποίου δημοσιεύεται, με την ανομολόγητη πρόθεση να γενικευτεί, να διαχυθεί και ν' αντιστοιχιστεί ως προς τη θλίψη του, ώστε με το μοίρασμά της να γίνει κάπως ευκολότερα διαχειρίσιμη. Γιατί αν πέσει στον ερμητισμό, το ποίημα αυτοακαταργείται επικοινωνιακά ως εγκεφαλικό και πεισματικά αυτοαναφορικό, ενώ αν πέσει στον υπερσυναισθηματισμό εγκαλείται ως μη πρωτότυπο και επομένως βαρετό. (Μιλάω πάντα για τον επαρκή αναγνώστη).
Αυτά, τύχη αγαθή, δεν ισχύουν στα συγκεκριμένα βιβλία – εξού και το παρόν σημείωμα. Κι επειδή τα πολλά λόγια είναι φτώχεια, προχωρώ αμέσως σε μια μίνι ανθολόγηση: τόσο μεγάλη, ώστε να δώσει μια καλή ιδέα για το περιεχόμενό τους, και ταυτόχρονα τόσο μικρή, ώστε να μην ακυρώσει την αναζήτηση στα βιβλιοπωλεία. Δηλαδή, από έξι ποιήματα.
Αρχίζω με Λεωνίδα Κακάρογλου:
ΠΟΡΤΕΣ
Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ
ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΑΓΑΖΙ
ΣΥΛΛΟΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΩΝ
Η ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΩΝ ΠΕΘΑΜΕΝΩΝ
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
Συνεχίζω με Ζέφη Δαράκη:
1.
…
2.
3.
4,
5.
6.
* Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΥΣΣΑΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.
Μνήμη σχεδόν πλήρης
Λεωνίδας Κακάρογλου
Εστία 2014
Σελ. 46, τιμή εκδότη € 9,00
ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΚΑΚΑΡΟΓΛΟΥ
Η σπηλιά με τα βεγγαλικά
Ζέφη Δαράκη
Νεφέλη 2015
Σελ. 88, τιμή εκδότη € 8,50
