penna pasolini

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ο Σάντρο Πέννα (1906-1977) αντιπροσωπεύει μια εξαιρετική για την ιταλική αλλά και για την ευρωπαϊκή λογοτεχνία περίπτωση που έχει αρκετά μελετηθεί αλλά δεν έχει εξαντληθεί. Η ανάγνωση φέρνει κάθε φορά στην επιφάνεια νέα δεδομένα ανάλογα με το βιωματικό και το γνωστικό φορτίο των αποδεκτών. Σε ομόλογο κλίμα κινείται και η δημιουργική μετάφραση σε ό,τι αφορά τα ποιήματα και γενικότερα τα ποικίλα (αφηγηματικά, επιστολικά) κείμενα του Σ. Πέννα.

Στη συγκεκριμένη έκδοση του Ροδακιού, που περιλαμβάνει ογδόντα ένα ποιήματα προερχόμενα από τον συγκεντρωτικό τόμο Ποιήματα του Σ. Πέννα(Sandro Penna,Poesie, Garzanti Editore, Milano 2003), η μετάφραση του Ερρίκου Σοφρά αποτελεί δημιουργική πρόσληψη και διαχείριση του πρωτοτύπου. Στη διαδικασία αυτή εντάσσεται και ο τίτλος Ο σκονισμένος ποδηλάτης της ελληνικής έκδοσης, ο οποίος αποτελεί εύρημα του μεταφραστή σε συνδηλωτική σχέση με τα σημαινόμενα του βιβλίου: ποδήλατα και ποδηλάτες ως δίαυλοι επικοινωνίας διασχίζουν τον κειμενικό κόσμο, ενώ σκόνη ως σημασιολογική αχλύς αιωρείται επάνω από φυσικά και κυρίως εσωτερικά τοπία.

Η σχεδόν γενικευμένη χρήση της μεταφοράς αποδίδει λεπτομέρειες από τη δομή του εσωτερικού ανθρώπου, ο οποίος προσηλώνεται επιλεκτικά σε στοιχεία της εξωτερικής πραγματικότητας χωρίς να συνδέεται κατ’ ανάγκην μαζί της.

Η μετάφραση μεταφέρει στα καθ’ ημάς τον παραστατικό, λυρικό, αφηγηματικό, αφοριστικό, απερίφραστο, αποκαλυπτικό, δηλωτικό συν-/αισθημάτων λόγο του Σ. Πέννα, ως όχημα διεκπεραίωσης εννοιών, όπως είναι η σχέση ζωής και μνήμης, η ένδεια, η διασταύρωση του διφυούς σχήματος αγάπη-έρως με τον θάνατο, το περιεχόμενο του εσωτερικού και του κοινωνικού ανθρώπου με ιδιαίτερα συστατικά υλικά το όνειρο και τον μύθο, ενώ παρεμβαίνει και η αυτοαναφορικότητα της ποιητικής σύνθεσης ως τεκμήριο της συνειδητής σχέσης του δημιουργού με το έργο.

Κυρίως η σχεδόν γενικευμένη χρήση της μεταφοράς αποδίδει λεπτομέρειες από τη δομή του εσωτερικού ανθρώπου, ο οποίος προσηλώνεται επιλεκτικά σε στοιχεία της εξωτερικής πραγματικότητας χωρίς να συνδέεται κατ’ ανάγκην μαζί της. Στα στοιχεία αυτά ανήκουν π. χ. η θάλασσα, ο νυχτερινός ουρανός, ο αέρας, ο ήλιος, δρόμοι, σταθμοί, πεύκα, αστικές περιοχές, χωριά.

Η σύγχρονη αισθητική της μετάφρασης εξυπηρετεί την πρόσληψη των σημαινομένων δηλώνοντας με τον τρόπο αυτόν τη διαχρονική αντοχή των πρωτοτύπων κειμένων.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η δημιουργική ανάγνωση των ποιημάτων του Σ. Πέννα σε αντιστικτική σχέση προς τις δύο ελεγείες του (συνομήλικου του Πέννα) Γ.Χ. Ώντεν (W. H. Auden, 1907-1973) με τους τίτλους «Πένθιμο μπλουζ» και «Στη μνήμη του Γ. Μπ. Γέητς» στην κοινή έκδοσή τους από το Ροδακιό (2012) και σε ομόλογη προς εκείνη των ποιημάτων του Σ. Πέννα μετάφραση, επίσης από τον Ε. Σοφρά.

auden-photoΑνεξάρτητα από τα πραγματικά στοιχεία που οι ελεγείες περιλαμβάνουν, στην ουσία πρόκειται για τη δημιουργική διαχείριση ζητημάτων, όπως είναι η σχέση ανάμεσα στο διφυές αγάπη-έρως και στον θάνατο, ο εσωτερικός, ο κοινωνικός και ο φυσικός άνθρωπος, η δημιουργία ως μια μορφή αθανασίας, η αξία της ανθρώπινης ύπαρξης.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Γ.Χ. Ώντεν διατυπώνει με τον παραστατικότερο τρόπο την άποψη (την οποία η μετάφραση μεταφέρει χωρίς απώλειες στη συγκεκριμένη έκδοση), ότι η δημιουργία αγνοεί τον θάνατο ως αποκοπή από το αντικειμενικό, χωροχρονικό περιβάλλον, ενώ ο δημιουργός μετά θάνατον ταυτίζεται με το έργο, μάλλον εγκαθίσταται στο πεδίο κυριαρχίας του έργου και μεταλλάσσεται σε κτήμα της κοινωνίας των αποδεκτών μέσα από τη δημιουργική πρόσληψη του έργου.

Για άλλη μια φορά, οι εκδόσεις Το Ροδακιό ενισχύουν τη σύγχρονη αγορά του βιβλίου με υψηλής αισθητικής τεκμήρια επικοινωνίας ανάμεσα σε δύο σημαντικές περιοχές λόγου που αντιπροσωπεύουν η πρωτότυπη λογοτεχνία και η δημιουργική μετάφραση.    

 

podilatis-exof

Ο σκονισμένος ποδηλάτης
Σάντρο Πέννα (Ποιήματα 1928-1976)
Ανθολόγηση-μετάφραση: Ερρίκος Σοφράς
Το Ροδακιό, Αθήνα 2012
Σελ. 144 , τιμή €19,17
politeia-link

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ SANDRO PENNA

 

audenΠένθιμο μπλουζ / Στη μνήμη του Γ.Μπ. Γέιτς
Γ.Χ. Ώντεν
Ανθολόγηση-μετάφραση: Ερρίκος Σοφράς
Το Ροδακιό, Αθήνα 2012
Σελ. 20, τιμή €10,65
politeia-link

 

 

 

 

TA BIBLIA TOY W.H. AUDEN

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Κομμάτια» του Ευριπίδη Γαραντούδη (κριτική) – Προσεγγίζοντας το παρελθόν μέσα από τη μνήμη και το όνειρο

«Κομμάτια» του Ευριπίδη Γαραντούδη (κριτική) – Προσεγγίζοντας το παρελθόν μέσα από τη μνήμη και το όνειρο

Για την ποιητική συλλογή του Ευριπίδη Γαραντούδη «Κομμάτια» (εκδ. Πόλις). 

Γράφει ο Αλέξανδρος Δεδιλιάρης

Με την τελευταία ποιητική του συλλογή, ...

«Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» του Μανόλη Πρατικάκη (κριτική) – Τ’ ανθισμένα δέντρα είναι τα πιο αυθεντικά ποιήματα

«Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» του Μανόλη Πρατικάκη (κριτική) – Τ’ ανθισμένα δέντρα είναι τα πιο αυθεντικά ποιήματα

Για την ποιητική συλλογή του Μανόλη Πρατικάκη «Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» (εκδ. Αρμός). 

Γράφει ο Σταύρος Κουβαράς

Ο Μαν...

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

Για την ποιητική συλλογή του Αρμάντο Ρομέρο (Armando Romero) «Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, εκδ. Τόπος). 

Γράφει ο Χρήστος Κούκης

Ο Αρμάντο Ρομέρο έλκει την καταγωγή του από την Ελλάδα. Σ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Καρίμ Κατάν: «Έγραψα για κάτι που χάνεται, είτε πρόκειται για την Παλαιστίνη είτε για την οικογένεια, τις σχέσεις»

Καρίμ Κατάν: «Έγραψα για κάτι που χάνεται, είτε πρόκειται για την Παλαιστίνη είτε για την οικογένεια, τις σχέσεις»

, «Προσπαθώ να μη διαχωρίζω τις επιρροές μου σε ανατολικές και δυτικές, καθώς είμαι ένα μείγμα διαμορφωμένο κι από τις δύο κουλτούρες», μας είπε ο Παλαιστίνιος συγγραφέας Καρίμ Κατάν (Karim Kattan). Τον συναντήσαμε στο 4ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων.

Συνέντευξη στον Σόλωνα Παπ...

Ιούλιος στο «Σπίτι του Ελύτη-Μουσείο»: Συναυλίες και ποιητικά δρώμενα

Ιούλιος στο «Σπίτι του Ελύτη-Μουσείο»: Συναυλίες και ποιητικά δρώμενα

Η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη και άλλων μεγάλων δημιουργών θα ακουστεί μελοποιημένη στο «Σπίτι του Ελύτη-Μουσείο» τον Ιούλιο, σε δύο συναυλίες και ένα μουσικό δρώμενο.

Επιμέλεια: ...

Καλοκαίρι στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη της Άνδρου – Παρουσίαση του δοκιμίου του Γιάννη Μαμάη «Κολοφώνες» και άλλες εκδηλώσεις

Καλοκαίρι στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη της Άνδρου – Παρουσίαση του δοκιμίου του Γιάννη Μαμάη «Κολοφώνες» και άλλες εκδηλώσεις

Η Καΐρειος Βιβλιοθήκη της Άνδρου φιλοξενεί, μεταξύ άλλων, και την παρουσίαση του δοκιμίου του Γιάννη Μαμάη «Κολοφώνες – Η μνήμη της τελευταίας σελίδας» (εκδ. Gutenberg).

Επιμέλεια: Book Press

Ως ίδρυμα που προάγει την ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Διηγήματα, νουβέλες και μυθιστορήματα, σύγχρονα και κλασικά, όλα μαζί ανοίγουν μια αναγνωστική βεντάλια για όλες τις διαθέσεις και προτιμήσεις και για κάθε στιγμή. 

Επιλογή-κείμενα: Κώστας Αγοραστός, Διονύσης Μαρίνος

Π...

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 +1 βιογραφίες και αυτοβιογραφικά κείμενα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 +1 βιογραφίες και αυτοβιογραφικά κείμενα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Ανεξάρτητα από το αν καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο της ζωής ή ένας μέρος αυτής, οι βιογραφίες έχουν ως καταστατικό σκοπό να δείξουν όσα δεν φαίνονται, να αποκαλύψουν κίνητρα και να ερμηνεύσουν αποφάσεις. Έντεκα βιβλία από την πρόσφατη παραγωγή.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι βιογρα...

Πού πάει ο κόσμος μας: 50 βιβλία για την Ιστορία, την πολιτική, την κοινωνία, την επιστήμη

Πού πάει ο κόσμος μας: 50 βιβλία για την Ιστορία, την πολιτική, την κοινωνία, την επιστήμη

Επιλογή πενήντα βιβλίων από την πρόσφατη βιβλιοπαραγωγή, εστιάζοντας στην Ιστορία, ελληνική και διεθνή, στην πολιτική και τη φιλοσοφία, αλλά και σε βιβλία που αφορούν τον πολιτισμό, την κοινωνία, τη θρησκεία, την ψυχολογία, την επιστήμη. Πενήντα δοκίμια ή μελέτες που μπορούν να μας κάνουν καλύτερους και πιο ενημερωμ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ