penna pasolini

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ο Σάντρο Πέννα (1906-1977) αντιπροσωπεύει μια εξαιρετική για την ιταλική αλλά και για την ευρωπαϊκή λογοτεχνία περίπτωση που έχει αρκετά μελετηθεί αλλά δεν έχει εξαντληθεί. Η ανάγνωση φέρνει κάθε φορά στην επιφάνεια νέα δεδομένα ανάλογα με το βιωματικό και το γνωστικό φορτίο των αποδεκτών. Σε ομόλογο κλίμα κινείται και η δημιουργική μετάφραση σε ό,τι αφορά τα ποιήματα και γενικότερα τα ποικίλα (αφηγηματικά, επιστολικά) κείμενα του Σ. Πέννα.

Στη συγκεκριμένη έκδοση του Ροδακιού, που περιλαμβάνει ογδόντα ένα ποιήματα προερχόμενα από τον συγκεντρωτικό τόμο Ποιήματα του Σ. Πέννα(Sandro Penna,Poesie, Garzanti Editore, Milano 2003), η μετάφραση του Ερρίκου Σοφρά αποτελεί δημιουργική πρόσληψη και διαχείριση του πρωτοτύπου. Στη διαδικασία αυτή εντάσσεται και ο τίτλος Ο σκονισμένος ποδηλάτης της ελληνικής έκδοσης, ο οποίος αποτελεί εύρημα του μεταφραστή σε συνδηλωτική σχέση με τα σημαινόμενα του βιβλίου: ποδήλατα και ποδηλάτες ως δίαυλοι επικοινωνίας διασχίζουν τον κειμενικό κόσμο, ενώ σκόνη ως σημασιολογική αχλύς αιωρείται επάνω από φυσικά και κυρίως εσωτερικά τοπία.

Η σχεδόν γενικευμένη χρήση της μεταφοράς αποδίδει λεπτομέρειες από τη δομή του εσωτερικού ανθρώπου, ο οποίος προσηλώνεται επιλεκτικά σε στοιχεία της εξωτερικής πραγματικότητας χωρίς να συνδέεται κατ’ ανάγκην μαζί της.

Η μετάφραση μεταφέρει στα καθ’ ημάς τον παραστατικό, λυρικό, αφηγηματικό, αφοριστικό, απερίφραστο, αποκαλυπτικό, δηλωτικό συν-/αισθημάτων λόγο του Σ. Πέννα, ως όχημα διεκπεραίωσης εννοιών, όπως είναι η σχέση ζωής και μνήμης, η ένδεια, η διασταύρωση του διφυούς σχήματος αγάπη-έρως με τον θάνατο, το περιεχόμενο του εσωτερικού και του κοινωνικού ανθρώπου με ιδιαίτερα συστατικά υλικά το όνειρο και τον μύθο, ενώ παρεμβαίνει και η αυτοαναφορικότητα της ποιητικής σύνθεσης ως τεκμήριο της συνειδητής σχέσης του δημιουργού με το έργο.

Κυρίως η σχεδόν γενικευμένη χρήση της μεταφοράς αποδίδει λεπτομέρειες από τη δομή του εσωτερικού ανθρώπου, ο οποίος προσηλώνεται επιλεκτικά σε στοιχεία της εξωτερικής πραγματικότητας χωρίς να συνδέεται κατ’ ανάγκην μαζί της. Στα στοιχεία αυτά ανήκουν π. χ. η θάλασσα, ο νυχτερινός ουρανός, ο αέρας, ο ήλιος, δρόμοι, σταθμοί, πεύκα, αστικές περιοχές, χωριά.

Η σύγχρονη αισθητική της μετάφρασης εξυπηρετεί την πρόσληψη των σημαινομένων δηλώνοντας με τον τρόπο αυτόν τη διαχρονική αντοχή των πρωτοτύπων κειμένων.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η δημιουργική ανάγνωση των ποιημάτων του Σ. Πέννα σε αντιστικτική σχέση προς τις δύο ελεγείες του (συνομήλικου του Πέννα) Γ.Χ. Ώντεν (W. H. Auden, 1907-1973) με τους τίτλους «Πένθιμο μπλουζ» και «Στη μνήμη του Γ. Μπ. Γέητς» στην κοινή έκδοσή τους από το Ροδακιό (2012) και σε ομόλογη προς εκείνη των ποιημάτων του Σ. Πέννα μετάφραση, επίσης από τον Ε. Σοφρά.

auden-photoΑνεξάρτητα από τα πραγματικά στοιχεία που οι ελεγείες περιλαμβάνουν, στην ουσία πρόκειται για τη δημιουργική διαχείριση ζητημάτων, όπως είναι η σχέση ανάμεσα στο διφυές αγάπη-έρως και στον θάνατο, ο εσωτερικός, ο κοινωνικός και ο φυσικός άνθρωπος, η δημιουργία ως μια μορφή αθανασίας, η αξία της ανθρώπινης ύπαρξης.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Γ.Χ. Ώντεν διατυπώνει με τον παραστατικότερο τρόπο την άποψη (την οποία η μετάφραση μεταφέρει χωρίς απώλειες στη συγκεκριμένη έκδοση), ότι η δημιουργία αγνοεί τον θάνατο ως αποκοπή από το αντικειμενικό, χωροχρονικό περιβάλλον, ενώ ο δημιουργός μετά θάνατον ταυτίζεται με το έργο, μάλλον εγκαθίσταται στο πεδίο κυριαρχίας του έργου και μεταλλάσσεται σε κτήμα της κοινωνίας των αποδεκτών μέσα από τη δημιουργική πρόσληψη του έργου.

Για άλλη μια φορά, οι εκδόσεις Το Ροδακιό ενισχύουν τη σύγχρονη αγορά του βιβλίου με υψηλής αισθητικής τεκμήρια επικοινωνίας ανάμεσα σε δύο σημαντικές περιοχές λόγου που αντιπροσωπεύουν η πρωτότυπη λογοτεχνία και η δημιουργική μετάφραση.    

 

podilatis-exof

Ο σκονισμένος ποδηλάτης
Σάντρο Πέννα (Ποιήματα 1928-1976)
Ανθολόγηση-μετάφραση: Ερρίκος Σοφράς
Το Ροδακιό, Αθήνα 2012
Σελ. 144 , τιμή €19,17
politeia-link

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ SANDRO PENNA

 

audenΠένθιμο μπλουζ / Στη μνήμη του Γ.Μπ. Γέιτς
Γ.Χ. Ώντεν
Ανθολόγηση-μετάφραση: Ερρίκος Σοφράς
Το Ροδακιό, Αθήνα 2012
Σελ. 20, τιμή €10,65
politeia-link

 

 

 

 

TA BIBLIA TOY W.H. AUDEN

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βάθος του κόσμου» του Νικηφόρου Βρεττάκου – Το ποιητικό όραμα ενός σπουδαίου ποιητή

«Το βάθος του κόσμου» του Νικηφόρου Βρεττάκου – Το ποιητικό όραμα ενός σπουδαίου ποιητή

Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια ιδιαίτερη έκδοση της ποιητικής συλλογής του Νικηφόρου Βρεττάκου «Το βάθος του κόσμου« (εκδ. Ποταμός).

Γράφει η Γεωργία Κακούρου-Χρόνη

Στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης...

«Emily Dickinson, Ποιήματα» (κριτική) – Το αργυρό χρονικό της μετάφρασης

«Emily Dickinson, Ποιήματα» (κριτική) – Το αργυρό χρονικό της μετάφρασης

Για το βιβλίο «Emily Dickinson, Ποιήματα» (εκλογή, προλεγόμενα, μετάφραση Κώστας Κουτσουρέλης, εκδ. Κίχλη). Κεντρική εικόνα: Η Σίνθια Νίξον υποδύεται την Έμιλυ Ντίκινσον στη βιογραφική ταινία του Τέρενς Ντέιβις «A Quier Passion». 

Γράφει η Γεωργία Τριανταφυλλίδου ...

«Ο θυρωρός των ημερών» της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου (κριτική)

«Ο θυρωρός των ημερών» της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου (κριτική)

Για την ποιητική συλλογή της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου «Ο θυρωρός των ημερών» (εκδ. Κέδρος). Κεντρική εικόνα: He © Positi Negati.

Γράφει η Μαρίτα Παπαρούση

Στην ποιητική συλλογή ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Από τη Θεσσαλονίκη των τελών του 19ου αιώνα στην Αθήνα του Όθωνα και στη Σέριφο του 1916. Επιλέγουμε τέσσερα ιστορικά μυθιστορήματα Ελλήνων συγγραφέων που παίρνουν έμπνευση από πραγματικά ιστορικά γεγονότα για να «χτίσουν» τις ιστορίες τους. Κεντρική εικόνα: Μια όψη της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ου αιώνα (© Ευθύμ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ